Alþýðublaðið - 12.12.1940, Blaðsíða 3

WMMTUDAGUE; 12. DES. 1940.
*LÞYO!IBLA*>IÐ
MÞÝÐU6LAÐIÐ
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Simar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á' mánuði. 10 aurar í lau i
AI/ÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
Erindi mæðrastyrksnefndar
F
LESTIR eða allir vi'ninandi
menn hér í Reykjavik hafa
vinnu um þessar mundir, og- þó
að dýrtíðin sé afskapleg og
verkaiýðurinn hafi ekki fengið
hana upp bætta nema að
litlu leyti, má gera ráð fyrir
þvi, að heimilisafkoma verka-
snanna sé ekki verri og heldur
betri en undanfarna vetur.
En hvemig líður þeim, sem
ekki geta iunnið? Hvernig eru
kjör þeirra? Hvemdg er matar-
æði þeirra og klæðnaður?
Með hinni miklu dýrtíð verður
að gera ráð fyrir því, að þetta
fólk lifi við ernn meiri skort en
nokkru sinni áður.
1 þessum hópi eru gamalmenni,
sjúklingar — og einstæðar, fá-
tækar mæður. Reynslam hefir
sýnt, að ástæður hinna einstæðu
tnæðra hér í bænum hafa verið
verri en flestra annarra bág-
staddra manna. Stafar þetta
'meðal annars af þvi óréttlæti,
®esm átt hefir sér stað um grediðslu
barnsmeðlaga, þar sem móðurinni
hefir verið gert að ’ greiða til
framfærslu barns sins án þess að
Ihún raunvemlega gæti gért ann-
að en vera yfir bami sinu og sjá
stm það.
Hér i bænum hefir starfað
Mndanfama vetiuir félagsskapur
tH hjálpar öllum einstæðum
mæðmm: Mæðrastyrksnefndin, og
nú hefir þessi félagsskapur enn
snúið sér tíl Reykvikinga og
beðið þá um aðstoð til hjálpar
hinum ein'stæðu mæðmm. Allar
slikar málaleitanir nefndarinnar
hafa borið mikinn áranguir, og
það er von allra, að málaleitunin
beri ekki minni árangur að þessu
sinni. Sem betur fer em fjölda-
margir, sem hafa nú enn betri
ástæður en undanfarin ár, og
ýmsum hefir græðst stórfé. Eng-
inn mun geta þakkað heppni sina
betur en með þvi að rétta Mæðra-
styrksnefndinni hjálparhönd í
starfi hennar. Þess er líka að
gæta, að vegna óvenjiu mikillar
vinnu þarf ekki að líta til jafn
margra hér í bænum að þessu
sinni og áður hefir verið.
Rieykvíikingar hafa allt af verið
mjög hjálpsamir. Pað hefir sjald-
an staðið á þeim, þegar þeir
hafa verið kvaddir til hjálpar.
Hér er um mikla þörf aö ræða.
Hér eiga í hlut einstæðingar,
konur og böm, og þeir Mða eftir
skjótri og drengilegri hjálp.
Ævisaga Beetbovens.
Slysavarnafélagið
gerir ðryggisrððstaf
anir við Tjðrnina.
SLYSAVARNAFÉLAGIÐ hef-
ir látíð setja upp við Tjörn-
ina tvo kassa með öryggistækj-
um til notkunar við björgun, ef
taenn skyldu falla I Tjömina.
Er annar kassinn á ishúsinu Is-
bjöminn,- en hinii á Búnaðarfé-
lagshúisinu.
Samin af Romatn Rolland,
íslenzkuð af Símoni Jóh.
Ágústssyni. — tJtgefandi:
Mermingar- og fræðslusam-
band alþýðu, — Reykjavík
1940.
INNAN um allan þann aragrúa
af bókuan, sem út koma hér
nú, er það gleðiefni að rekast á
jafngóða bók og þessa ævisögu
franska skáldsins og tónfræð-
ingsins Romain Rolland, en
það liggur nærri því við, að
mergðin skyggi á, góðu bækum-
ar séu hornar ofúrliði af hinum,
sem léttvægari eru og lítilfjör-
legri.
Bók Rollands ber ekki að skoða
sem „kronoliogiska" ævilýsimgu
Beethovens, miklu frekar sem til-
raun tíl manneðlislýsingar, sem
að miklu leyti styðst við eigdn
orð og ummæli tónskáldsins. Ást
og aðdáun höfundarins skin svo
að segja út úr hverri línu og
niinnir mjög á samband Schu-
berts og Axels Munthe í bókinni
„San Michele". Hann reyrtir fyrst
og fremst að skiija Beethoven í
gegn uim þjáningar hans, og upp
af þeim sprettur gleði hans í 8.
og 9. symfóníunni; hann beinir
bókinni til þjáningarbræðra Beet-
hovens, tileinkar hana olnboga-
bömiiim mannfélagsins, hún á að
hjálpa þeim og gefa þeim trúna
á sjálfa sig, þau eiga að bera hin
heilögu smyrsl sorgarinnar í sár
sín. Allir óhamingjusamir menn
eiga að öðlast kraft, sem gerir
þeim kleift að lifa dyggðugu og
dáðriku lífi, ef þeir setja sig í
spor Beethpvens og skilja hina
ægilegu og örlagaþrungnu bar-
áttu hans.
Bókin er knýjandi si'ðgæðis-
hvatning til mannanna, hún á
érindi til hvers eiinasta manns,
hvort sem hann hefir yndi af tón-
list eða ekki, hún er þakin gull-
vægum lifemisieglum og sann-
leiksleitiandi heilræðum, og hún
gefur ógleymanlega hugmynd um
vorcr
falleeri vðrcr.
England hefir löngum frækt verið fyrir ullariðnaðinn, enda er ullargarn,
sem við nýlega höfum fengið þaðan, miklu fallegra og betra en hægt Var
að fá frá Þýzkalandi eða ítaliu — Þesa vegna getum við nú boðið bæði
Fallegri og betri prjónavðrur
en nokkru sinni áður, og það aem merkilegara er, bæði Bretarnir sem hér
eru og íslenzku sjómennirnir fullyfða, að verðið bjá okkpr sé lægra en á
sambærilegum vörum í sjalfu Englahdi.
Töskur, hanzkar og Lúffar og skinnhúfur, töluvert úrval og
sumt á fyrírstriðsverði.
Mikið af smávörum á jólafötin, svo sem; Tölur hnappa, spenn-
ur og rennilásar.
Dragið ekki til síðustu stundar að lita inn, pá verður ösin meiri
og vöruúrvalið minna,
Langaveg 40.
Vesta
Skólavörðustig 2.
ósdgranlega hugsjónaást manns,
sem með ósveigjianlegum og stál-
hörðum vilja gerir sjálfan sig að
ofurmennskri veru í geigvænleg-
um hiildarleik við hina almáttugu
forsjón — og ber sigur af hólmi.
Þessi boöskapur tryggir bókinni
fyrsta sæti í bókaútgáfu þessa
árs, og hún er tvímælalaust bezta
bók varðandi tónl-ist, sem nokkru
sinni hefir komið út hér á landi.
Þýðingin er yfirleitt vel gerð,
og er það kostur, að viða er
frummál þýðandans tilfært ásamt
þýðingunni; gerir það merking-
una oft Ijósari, þar sem íslenzk
tónfræðihugtök eru enn niakkuð
á reiki, eins og orðiið „hljóm-
kviða“ ber með sér, en það á að
vera sama og „symfónía“; en nú
eir hljómkviða stundum notáð
sem þýðing á sónö'tu og „hljóm-
drápa“ fyrir symfóníu, svo að
heppilegast væri að heitiið „sym-
fónía“ væri látið halda sér („siam-
hljóma“ er ekki nógu vel tii
fundið). Tóntegundina dur er
réttara að íslenzka algeriega, dúr.
„Recitativ" er ýmist þýtt með
„sönglestiur“ eða „framsögn“, en
hið siöara nálgast frekar „par-
lando"; þó hefði útlenda or!ðdð
áitt að standa á báðum stöðuinum,
ásamt hinu íslenzka. Þegar Beet-
hoven samdi erfðaskrá sina; er
noklkurn veginn vist, að hann
rnuni ekfci hafa- þekkt Hallgrím
Pétursson; setning hans er þvi
»OOOöööCOO«
firænar baunir
í dósum og lausri vigt.
Matbaunir,
Maccarony,
Búðingar,
Súputeningar,
Súpujurtir,
Súpulitur,
Lárviðarlauf,
Matarlím.
Tjarnarbnóin
Staal 3570.
BREKKA
ÁBvaltagðtu 1. Súnl 1678
xxooooooooo<
óviðkomandi síðustu tjáningu
meistarans. Mörg orð og orða-
sambönd ©m nýstárleg og lofs-
verð í bókinni, eins og píslar-
vættí, skuggaleikur, ofstrið, hrein-
trúarmaður, utangylltur, munar-
blíður o. fl. j '
Frágangur bókaiinnar er hinn
ákjósanlígasti, og er hún prýdd
mörgum myndum af Beethoven
á ýmsum æviskeiðum ásamt skrá
yfir heimildarriit.
Hafi þýðandi og útgefandi.
þökk fyrir þetta verðmæta verk.
Hallgrímur Helgason.
Rit Jóhanns Sinnrjðnssonar
ÞEIM, sem þykir gaman að
lesa bækur, ætti að vera
það gleðiefni, að fá ljóð og leik-
rit Jóhanns Sigurjónssonar í
heildarútgáfu, en nú er fyrra
bindi rita hans komið út á veg-
Um Máls og menningar.
I þessu bindi eru þrju leik-
rit: Rung læknir, í þýðingu
Magnúsar Ásgeirssonar, Bónd-
inn á Hrauni, Fjalla-Eyvindur
og ljóð skáldsins, þau er til
náðist, bæði á dönsku og ís-
lenzku.
Gunnar Gunnarsson hefir
ritað ýtarlegan formála að út-
gáfunni, en hann var félagi og
vinur Jóhanns Sigurjónssonar á
þrengingarárum þeirra í Kaup-
mannahöfn.
Um leikrit Jóhanns Sigur-
jónssonar hefir þegar verið svo
mikið ritað og rætt, að óþarfi
er að gera það að þessu sinni.
Um ljóðin er það að segja,
að þau eru nokkuð misjöfn,
einkum þau, er hann orti á ís-
lenzku á æskualdri, og er ekki
sennilegt, að hann hefði kært
sig um að hafa sum þeirra með,
hefði hann mátt sjálfur ráða,
svo sem kvæðið Hjá Benedikt
Gröndal, sem er fremur hvers-
dagslegt hjá skáldi, sem varla
gat sagt hversdagslega setn-
ingu, eftir að hann hafði náð
andlegum þroska, og stingur
mjög í stúf við ljóðrænar perl-
ur eins og Heimþrá, Sólarlag,
Fyrir utan glugga vinar míns,
Bikarinn og Sorg.
í síðara bindinu verða birt
leikritin Galdra-Loftur
Lyga-Mörður, brot úr leikritinu
Frú Elsa, æfintýri, ritgerðir og
sumt af bréfum skáldsins. Loks
hafa útgefendur í huga að láta
þýða kvæði Jóhanns Sigurjóns-
sonar, sem hann orti á dönsku
og birta í seinna ''bindinu. Um
það er auðvitað ekki nema allt
gott að segja, en ervitt held ég
verði að þýða kvæði eins og En
liden islandsk Vise og Har du
set en Ungersvend? svo að vel
fari.
K. ísf.
Nokkrir ferðúfónar
(His masters voice).
Ameríkskar og enskar
dansplötur.
teknar upp í dag.
Strengir, bogar, fiðlu-
og guitarkassar og fl.
Diððfarahðsii.
Útbreiðið Alþýðublaðið.