Alþýðublaðið - 07.01.1941, Blaðsíða 2

JMtlÐJUDAGUR 7. JAN. 1941.
ALt»ÝÐUBLA«*3fl
H.F. EIMSKIPAFÉLAG ÍSLANDS.
Aðalfundu
Aðalfundur Hlutafélagsins Eimskipafélags ís-
lands verður haldinn í Kaupþingssalnum í húsi
félagsins í Reykjavík laugardaginn 7. júní 1941
og hefst kl. 1 e. h.
DAGSKRÁ:
1. Stjórn félagsins skýrir frá hag þess og fram-
kvæmdum á liðnu starfsári, og frá starfstil-
höguninni á yfirstandandi ári, og ástæðum
fyrir henni, og leggur fram til úrskurðar
endurskoðaða rekstursreikninga til 31. des-
ember 1940 og efnahagsreikning með at-
hugasemdum endurskoðenda, svörum stjórn-
arinnar og tillögum til úrskurðax frá endur-
skoðendum.
2. Tekin ákvörðun um tillögur stjórnarinnar
um skiptingu ársarðsins.
3. Kosning fjögra manna í stjórn félagsins, í
stað þeirra, sem úr ganga samkvæmt félags-
lögunum.
4. Kosning eins endurskoðanda í stað þess, er
frá fer, og eins varaendurskoðanda.
5. Umræður og atkvæðagreiðsla um önnur mál,
sem upp kunna að verða borin.
Þeir einir geta sótt fundinn, sem hafa aðgöngu-
miða.

Aðgöngumiðar að fundinum verða afhentir
híuthöfum og umboðsmönnum hluthafa á skrif-
stofu félagsins í Reykjavík, dagana 4. og 5. júní
næstk. Menn geta fengið eyðublöð fyrir umboð
til þess að sækja fundinn á aðalskrifstofu fé-
lagsins í Reykjavík.
Reykjavík, 6. janúar 1941.
STJÓRNIN.
rilkynnlng
til bifreiðaeigenda.
Ithysfli bifreiðaeigenda i
Seykjavífc skal vakin á
fcvi, að ábyrgðartryggingar
gjbld fyrir timabilið frá 1«
janúar til 1* jáli 1941 eru
fallin i gjalddaga.
Ber bifreiðaeigendum að
sýna á lbgreglustbðinni i
Péstbússtræti 3, fyrir 14.
þ. m.9 kvittanir ffyrir greiðslu
iðgjaldanna.
Lðgpeglastlórinn i Reykjavik, 6. |nn. 1941.
Agnar Kofoed - Hansen.
— ÚTBKEIBIÐ ALÞÝÐUBL AÐIЗ
UNDIRROÐURSRIÍÉFi'Ð
Frh. af 1. síöu.
Við höfnina, í verksmiðjun-
um og á brezku vínnustöðvun-
um er verkfallið algert (100%).
Við erum neydðir til að gera
verkfall, því, að það er eina
leiðin til þess, að við fáum
spornað við því, að hinir ís-
lenzku vinnuveitendur lækki
lífsskilyrði okkar í þeim til-
gangi að auka gróða sinn. Þess-
ir vinnuveitendur standa gegn
réttlátum kröfum okkar, af því
að þeir vona að brezka her-
stjórnin beiti hermönnunum til
þess að brjóta verkfallið á bak
aftur. Af þessum sökum verða
brezku hermennirnir að kynn-
ast staðreyndunum um verkfall
það, sem nú stendur yfir.
Um hvað er verkfallið? Eftir
brezka hernámið hefir kaup-
gjald á íslapdi vorið lögfest
með bráðabirgðalögum eins og
það var í apríl 1938, að við-
bættum 3, 4 hlutum þeirrar
verðhækkunar, sem verða
kann. Vinnudagurinn var ákveð
inn 10 stundir. Lögin gengu úr
gildi 31. desember 1940. Verk-
lýðsfélögin og vinnuveitenda-
félagið hafa ekki orðið ásátt um
nýtt kaupgjald og vinnutíma.
Síðan styrjöldin hófst hefir
verið áætlað, að verðlag hafi
hér hækkað um 60%. Verð á
kjöti hækkað um 67%, mjólk
50%, fiski 150%. Við förum
frani á, að vinnudagurinn á ís-
landi verði 9 stundir í stað 10,
þar s^m það er rangflátt að
vinna þurfi 10 stundir til þess
að fá eftirvinnu. Við förum
fram á að kaupgjaldið sé á-
kveðið nákvæmlega í samræmi
við verðlagið og að tímakaupið
verði 1 shilling og 9 pence fyr-
ir klukkustund í stað 1/5- í
Englandi, þar sem verðlag er
ekki eins hátt og hér, fá verka-
menn, sem vinna í þjónustu rík-
isins, 2 shillinga um tímann og
þar yfir.
íslenzku vinnuveitendurnir
eru vel færir um að verða við
kröfum okkar, því að þeir græða
milljónir á styrjöldinni. Svo að
eitt dæmi sé nefnt, hafa stóru
íslenzku togarafélögin, sem eru
harðvítugustu andstæðingar
verkalýðsins, grætt IV2 milljon
sterlingspunda árið sem leið, að
miklu leyti á brezka markaðn-
um. Ólafur Thors, íslenzki
verkamálaráðherrann, er aðal-
hluthafinn í stærsta togarafé-
laginu.
Við getum ekki lengur þolað
þann ránskap, að í hvert sinn
sem verðlag hækkar, skuli
kaupgjaldið aðeins fylgja að
nokkrum hluta, og mismunin-
um síðan vera fleytt niður í
vasa íslenzku auðmannanna.
Við berjumst sömu barátt-
unni og þið. Ykkur mun vérða
sagt, að verkfallinp sé stefnt
að hernaði Breta. Ef þið lesið
þetta flugrit vandléga, munuð
þið sannfærast um,.;áð þetta er
ekki satt. Verkfallinu er beint
að stríðsgróðamönnum íslands,
sem vilja nota styrjöldina, og
ef gerlegt er, brezku hermenn-
ina til þess að knýja niður
kaup verkalýðs okkar. Það eru
sömu stríðsgróðamennirnir, er
svíkja (swindle) brezku her-
mennina og heimta óhóflegt
verð fyrir vörurnar, sem her-
mennirnir kaupa.
Nú þegar sjást merki þess, að
nota eigi ykkur til þess að
brjóta verkfallið. Brezka her-
stjórnin hefir hótað, að leyfa
verkfallsmönnum ekki að snúa
aftur til vinnu sinnar. Her-
mönnum hefir verið skipað að
dreifa með byssustingjum hópi
verkamanna á friðsamlegum
verkfallsverði. Ef verkfallið
heldur áfram, verður ykkur
sennilega skipað að vinna það
verk, sem verkfallsmennirnir
unnu áður.
Maður, sem tekur að sér verk
starfsbróður, sem gert hefir
Sjóileikurinn ,Hð1 Hór‘.
GESTRISNI og göfugmennska
hafa oft verið talin einkenni
Islendinga. Gestrisnina hafa þeir
Htt í ríkum mæli og munu flestir
útlendingar, sem sótt hafa landið
heim, vera sammála um að svo
sé. j ; ;
Listamenn og skáld okkar virð-
ast þó ekki eins hafa orðið að-
njótandi þessara gæða. Þegar
þeir margir hverjir, hafa komið
heim til ættjarðarinnar, eftir að
hafa getið sér frægð og frama
með erlendum þjóðum, hefirþeim
oft verið sýnt það tómlæti að
furðu gegnir.
Lárus Pálsson er kominn heim.
Var fréttin öllum, er leiklistunna,
hin mesta gleðifrétt. Öllum mun
kunnur leikferill hans við leikhús
i Kauipmannahöfn og í ÖönskUm
kvikmyndum, og bjuggust nú all-
ir við að hann mundi helga kiafta
sina íslenzku leiksviði, hvað og
líka varð. Var nú leikrit ákveðið
er hann skyldi stjóma fyrirLeik-
félag Reykjavikur og sýnt skyldi
sem jólaleikrit. Nokkuð löngu sið-
ar var ákveðið að hann léki í
öðram leik, sem annað félag stóð
að ásamt Leikfélaginu. Bregður
þá svo undarlega við að tekið
»r í einu blaði bæjarins að aug-
lýsa þann leik óspart, en hvergi
minnst á jólaleik Leikfélagsins.
Kom þetta þeim, er málunum
voru kunnugir', mjög einkenni-
lega fyrir sjónir.
Þegar svo leikurinn er sýnd-
lur fær han;n þær móttökur að
fá eru dærni hér. Leikurinn sjá-if-
ur ameríkanskt „humbtig“, með-
ferð leikenda flestra léleg, að því
er mér skildist, og leikstjórn-
ina var ekki minnst á. Gagnrýn-
endwr biaðanna eiga hér ekki all-
ir óskipt mál. Hlutvefk gagn-
rýnandans hlýtur að vera þrí-
skipt: Að benda á misfellnrnar,
að sýna fram á hvað bétur mætti
fara og að taka fram það sem
Ieikurinn hefir til síns ágætis. Og
það er margt sem þessi ieikur
hefir til síns ágætis. Hlutveikin
eru mjög óvenjuvei leikin, leik-
sviðsútbúnaðUT prýðilegur og ljós
in betri, en maður á hér að
venjast. Oft viija menn ruglast
í því, hvað eitt hlutverk gefur,
og hvað leikarinn gefur sjálfur.
T. d. eitt lítið hlutverk, sem Val-
úr Gísiason leikur. Leikritið gefur
ekki neitt, en ieikarinn það mik-
ið, að hlutverkið verður mér ó-
gleymanlegt. Svona mætti segja
Hjm meðferð fleiri leikenda.
Ég er ekki það lesinh í nú-
tima amerískum bókmenntum,
hvað þá leikritaskáldskap, að ég
Lísa (Alda MöIIer). Van Worn
(Indriði Waage).
treysti mér til að kveÖa upp dóm
yfir leikritinu sjálfu. Það er nýtt
fyrir okkar augum. Má ve! vena
að höfundurinn hafi samið það
með hæfi þess til kvikmynda-
töku fyrir augum. Má og fullyrða
að með nútíma tækni í kvik-
myndaiist yrði leikur þessi hrein-
asta sniidarverk, þó til sanns
vegar megi færast að hann sé
ekki að öllu leyti æskilegur til
flutnings á svona litlu leiksviði.
Aftur á mó'ti eru sum samtöS
leiksins hneinustii perlur frá bók-
menntaiegu sjónarmiði eins og
hin hálfrímaða ræða Indíánans og
samtöl þeirra Lisu og Van Dora,
sem njóta sín fullkomlega í hár-
fínni túikun þeirra, sem með hlut-
verkin fara (Lárusar Pálssonar,
öldu Möller og Indriða Waage).
Sem heild er ieikurinn fullkom-
lega þess virði, að honum sé
gaumur gefinn og fólk sæki ieik-
húsið. Það væri meira en iítið
fómlæti að láta sig engu skipta
hvað maður, sem hefir að_ baki
sér margra ára nám og reynslu
á sviði leiklistar, getur gjört og
gjörir hér á okkar litla leiksviði.
Viðburðurinn er svo sjaldgæfur
hér í fámenninu, að krefjast verð-
ur þess að fófk láti ekki fram
hjá sér fara þetta tækifæri tif
þess að dæma á milli „amatör“
og „professionell'-ieikiistar.
Gunnar Stefánsson.
nmzímmKimi
Útbreiðið
Alþýðublaðið.
verkfall, er einhver fyrirlitleg-
asta mannskepna. Hann er
kláðagemsi, verkfallsbrjótur
(svartleggur). Margir ykkar eru
í verkalýðsfélögum. Þið komið
frá landi, sem er heimkynni
verklýðsfélaganna. Vissulega
verðið þið ekki til þess að gerast
svartleggir gagnvart bræðrum
ykkar í íslenzku verkalýðsfé-
lögunum.
Hvað hafið þið gert? Ef ykk-
ur er skipað að framkvæma
verk í herbúðunum eða við
höfnina, sem þið teljið að ís-
lenzkir verkamenn hafi áður
unnið, eða ef ykkur er skipað
að skerast í leikinn við verk-
fallsmenn á nokkurn hátt, eigið
þið að neita sem einn maður. |
Sendið undirforingja ykkar til |
yfivforingjanna með þau skila-
boð, ao þið teljið ekki slík af-
skipti skyidu yklcar sem her-
manna. Bendið á, að þið séuð
í bænum til þess að berjast
gegn fasisma, ekki til þess að
‘berjast gegn íslenzku þjóðinni,
sem gerir nákvæmlega það
sama, sem þið munduðigera í
hennar sporum.
Hermenn, ef þið standið fast-
ir, er sigur ykkar vís, og þið
munuð öðlast vináttu og þakk-
læti þjóðar okkar. Talið djarf-
lega við yfirmenn ykkar. Talið
djarflega upp í opið geðið á Ól-
lafi Thors og ágirndarpúkunum,
vinum hans:
„Við erum hermenn, ekki
verkfallsbrjótar.“ —
í