Alþýðublaðið - 16.01.1941, Blaðsíða 3

—— ALÞÝÐUBLAÐIÐ --------------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Slmar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lau x
AHÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
«---------------------------------------------•
Hversvegna ekki í Hafnarflrði?
■»----
AÐ var eirakar eftirtektar-
verð játning, sem fram-
lfcvæmdastjóri Vi'nnuveitendafé-
tagsins, Eggert Claessen, gerði í
grein sinni um vinnudeilufnar í
Morgunb laðinu í gæf.
Hann gat ekki komizt hjá þvi
vlðurkenna, að „princip" hans, þ.
e. sú stefna, að standa á móti
allri hæikkun á gmnnkaupi verka-
rnanna, hefði þegar verið rofið
á fleiri en, einum stað. Hann
sagði, að Vinnuveitendafélagið
heföi „á stöðum úti um liand,
þar sem aðstaða vlnnu-
veitenda er sérstaklega
erfið af því að AJþýðu-
flokksmenn ráða þar að
alatvinntif yrif tækjlum og
b æ j a r s t j ó rn u m, orðið að
vlkja frá aðalstefnu sinni í þessu
máli að einhverjiu leyti", með öðr
!U<m orðum, að ganga inn á hækk-
iun gnunnkaupsins,.
Alþýðuflokkurinn getur verið
vel ánægður með þann vitnisburð
sæm framkvæmdastjðri Vinnuveit-
sndafélagsins gefur honum í þfess
irtæki eru þar undír stjórn Al-
þýðuflokksmanna. Vissulega voru
óviða á landinu meiri möguleik-
ar á því, að gera hagkvæma
samninga fyrir verkamenn og fá
grunnkaup þeirra hækkað, en ein-
’mitt í Hafnarfirði. En þeir mögu-
Ieikar vom látnif ónotaðir. Hlíf
samdi upp á óbreytt gmniikaup
eins og Dagsbrún hér í Reykja-
vík. Og hversvegna? Vegna þess,
að í Verkamannafélaginu Hlíf
fara Sjálfstæðismenn nú með
stjórn. Og þeir voru ekki að
hugsa um það hvort þeir'gætu ba tt
kjör verkamannanna og hæltkað
hið tiltölulega lága grunnkaup
þeirra, heldur um hitt að gera
siem, hagkvæmasta samninga fyrir
— atvinnufelíendur.
Pað er því eldd nóg, að Al-
þýðuftokkurinn hafi meirihluta í
bæjarstjómum >og umráð yfir að-
al atvinnu fyrirtækjunum, ef verka-
menn hafa glæpst á því,
að trúa Sjálfsíæöismönnum fyrir
þvi að fara með stjórn og um-
boð fyrir samtök sín. Það sýnir
um orðum .Þau em vissulega
<Skki sögð af neinum velvilja til
Alþýðuftokksins, heldur þvert á
*móti í gremju út af því, að Vinnu
veitenriafélagið skuli hafa iorðið
að láta undan kröfum verka-
manna. En betur en með þessari
játningu Eggerts Claessens ef þó
varla hægt að sýna verkaimönn-
ntirn, hvers virði það er fyrir þá,
að Alþýðuftokkurinn hafi bæði
meirihluta í bæjarstjórnum og
Umráð yfir aðalatvinnufyrirtækj-
tunum.
En í sambanidi við játningu
Eggerts Claessens mun mörg-
«tim verða á áð spyrja: Hvað
gerði Vefkamannafélagið Hlíf í
Hafnarfirði til þess að nota sér
slika aðstöðu til hagsbóta fyrif
vefkamenn ?
1 Hiafnarfirði er þó Alþýðuflokk
urinn í meirihluta í bæjarstjörn.
Hann hefir stofnað þar og starf-
rækt hinia myndafl'egu bæjarút-
gerð. Og fleifi stór atvinnufyr-
dæmið frá Hafnarfirði i ár.
Víðsvegar um land hafa venka-
menn fengið hækkun á grimn-
kaupi sinu og margskonar kjara-
bætur, auk fullrar dýrtíðaruppbót
ar, þó að félagsskapur þeirra sé
fámennur. En í Reykjavík og
Hafnarfirði þar sem starfandi eru
tvö af fjölmennustu verkaiýðs-
félögum landsins, Dagsbrún og
Hlíf, hafa verkamenn enga hækk-
|un á grunnkaupi fengið. Þau hafa
oirðið að sætta sig við miklu
minni kjarabætur, en önnlur til-
tölulega fámenn félög úti um
land.
Hvað veldur? Er það ekki al-
varlegur lærdómur fyrir verka-
(mennina í Dagsbrún og Hlíf, og
raunar fyrir verkalýðincn Um allt
land, að slík skuli vera úttooman
einmitt i þeim tveimur félögum,
sem Sjálfstæðismenn stjóma og
véluð _ hafa verið út úr allsherj-
arsamtökum verkalýðsins, Alþýð j
sambandimi?
fer fram í
Sfelpstjéra^ og Stýrlmassiiafélapl
Reykjavfikur
um að heimila stjórn félagsins að tilkynna vinnustöðvun,
eftir að hinn lögákveðni frestur er liðinn. Atkvæðagreiðsl-
an fer fram í Hafnarstræti 21 og stendur yfir frá kL 12
á hádegi í dag (16. jan.) til kl. 12 á hádegi á morgun,
17. jan. 1941.
STJÓRNIN.
— ÚTBREIÐIÐ ALÞÝÐUBLAÐIÐ —
ALÞÝÐUBLA99Ð
FIMMTUDAGUR 16. JAN. 1940
Finnur Jénsson:
Fiskverðlð til átvegsmanna
og sjómanna er of lágt.
—--*--
Útvegsmenn þurfa að koma á samtökum
um sölu á ísfiski eitis og á saltfíski og sild.
nóvemberloka. Er þá búið að *
TOGARAÚTGERÐIN hefir á
skömmum tíma breytt hin-
um miklu töpum sínum í stór-
gróða, þannig að láta muu nærri,
að margir íogaraeigendur eigi nú
eins miklar eignir skuldlausar,
eins og þeir skulduðu áður marg-
ar milljónir. Hefir þetta að. mestu
leyti fengizt upp úr fisksolium til
Bretlands, og togararnir ýmist
veitt fiskinn sjálfir eða keypt
hann af smærri skipum.
Þá hafa ýmsir skipaeigendur
Iráðizt í það að kaupa fisk í ski'-
sín og sigla með hann ísaðan ti.
Bretlanits, en aðrir hafa náð skip-
Um á ieigu í þessv skyni. Allir,
sem í þetta hafa lagt. h-t a grætt
á þessu og margir stórfé.
En hvernig er meé sjómemn og
bátaútgeróanuenn, sem lagt bafa
til fiskinn í þennan útflutning?
Sjómenn hafa að vrsu allsæn i-
legan hlut á miörgum skipium,
miðað við hina mögru haustvertíð
undanfarinna ára, en bæði er, að
ekki hefii’ veitt af, að á þeim
fengist nokkur uppbót, og eins
hitt, að dýrtíÖin hefir vaxið mjög
mikið, svo hver króna er ekkerí
nærri þvi eins mikils virði og
áður var.
Um útgerðina er það vitaó, að
véiðárfæri, beita, olíur og aunar
kostnaður, bæði sá, sem greiddur
er af óskiptu og eins liinn, er á
útgerðinni hvilir beinlíiris, hefir
hækkað gífuTlega. Þrátt fyrij-
hækkað fiskverð er því afkorna
bátaútgerðarinnar á lóðaveiðum á
aflahæstu bátunum ekki nema
rétt sæmiileg og ekkert sambæri-
leg tiltölulega við útkomuna á
togurunum.
Togaraútgerðin -er komin á
fjárhagslegan grundvöl!,' ef féð
verður látið kyrrt í útgerðinni,
en 1 'iaútgerðin bcrst ennþá í
bökkum, þrátt fyrir ágætar söl'ur
á afla hennar erlendis.
Ástæðurnar fyrir þessu eru
augljósar.
Bátaútgsrðin hefir elcki fengið
neiit líkt því sambæriiegt verö
fyrir ísfiskafla sinn og togar-
amir. Þeíta Stafar af því, að
báfaú tvegsmenn hafa ekki flutt
út fisk shm sjálíir, heldur látið
ýmis konar milliliði gera það,
miililiði, sem hafa Hirt '..itefileg-
an skeif fyrir pett/i -.arf úr iaski
sjómánnn ..■'rðarmannia.
^é ' .úgerðarmenn
ósii '1 aniega tómlátiir x pesisu efni.
Að visu er eigi birtur neinn listi
yfir ísfisksölu, en alltaf heyrist
ttm sölu einstakra skipa, og trún-
aðarmenn igeröarmanna hljóta
að ge'a fengið heiJ.larupplýsingar
um þæi’.
íig hiefi kynnt mór þetta xno'rk-
uð, og virðist mér, að meðalsölu-
verð, upp og ofan, á fislri' þeim,
er fluttur1 hefir verið með skjpum,
er keyptu afla bátaútvegsn lanne,,
hafi numið um 70 aurum á hvert
kg. frá þvi í jáníbyrjun, að ís-
fisktollurinn var afniuminn, og til
idraga frá útsöluveirðinu 15 %
léttun á fiskimum, 10 % fyrir
kostnaði erlendis og kr. 300,00
smálest í flutningsgjald.
Að vísu hafa ísfiskflutningamir
verið áhættusamir, en þar er lika
rnikill munur á því verði, er hér
greinir, og verði því, sem fiskur-
inn hefir verið greiddur með inn-
anlands.
Þegar leið á vetnr, hækkaör
fiskurinn mjög á eriemdum mark-
aði, og eru nokkur dæmi til. að
hann hafi selzt fyrir 100 sterlings-
punö tonnið, eða kr. 2,60 hvert
kg. Til þess að finna út fobverð
jiarf að diaga írá söluverðinu 10%
kostnað erlendis, 15% láttun af
kaupveröi fiskjarins heima og kr.
300,00 á smálest i flutningsgjald.
Alls \oni íitfluttar1 með flutn-
ingsskipum á tímabilinu frá því í
júni til nóv. þ. á. um 11000 smá-
lestir.
Að þessu athiuguðu er enginn
vafi á, að smáútgerðarmenn iiefðu
á þessum tíma margir hverjir
getað bætt hag sinn stórkostlega,
ef þeir hefðu getað notið sölu-
verðs ísfiskjarins, að frádregnum
flutmngskostnaði. Þá hefðu og
hlutir sjómanna einnig getað
verið uniklu hæiri en þeir eru nú.
Á nýafstöðnum fiundi Sölusam-
sambands ísienzkra fiskfrámleið-
, enda hreyfði 'ég pesxtimáli noklcuð
og einuig á aðalfundi í Lands-
samband: íslenzkra útveg’smanna.
Fengi: ullögur þæt, er ég lagði
þar fram,, flestar góðar undirtekt-
ir og náðu samþykki fundanna,
að einni undanskilinni. Virtust
smáútvegsmenn hafa talsverðan
áhuga iý-rjr málinu, þegar búið
var að iiefja umræöur um það,
en þeir, : em telja sig sjálfkjörna
forystumenn útgerðarmanna, hafa
sýnt í þvi vítavert tómlæti.
Er af þvi aúgljóst, að smáút-
gerðarmenn verða sjiálfir að efla
1 samtök sín á meðal og koma
kiöfum sínum á framfæri.
»<x>ooooo«x><
w
Hveiti bezta tegund,
60 aura kg.
Hveiíi 7 lbs. 2,25 pokinn.
Hveiti 10 lbs. 3,45 pokinn.
Flórsykur 0,65 au. 1/2 kg.
Kokosmjöl 1,50 au. x/2 kg.
Síróp, dökt og Ijóst.
Gerduft.
Ný egg.
Tjarnargöt’i 10. — Sími 3570.
BIEKRA
Ásvallagötu 1. — Sími 1678.
>ooooooooooo<
ÞJÖÐSÖGURNAR UM VÍSITÖL-
una 1 ! ! ;
Frh. af 2. síðu.
■tiil 1. júlí 1940) frekar lágt og ó-
venjulágt suma mánuðina, en
hækkaði fýrst verulega eftir að
setuliðið kom hingað (10. maí
1940). (' i
ÚtgjðMlo, sem slept er.
Af útgjöídum búreikninganna
voirii ekki feknar með í vísitöluna
útgjáldaupphæðir, er námu um
380 kr., þar( af skattar og útsvör
um 140 kr. og ýmisleg útgjöld
240 kr. ÞarUa skilst mér að leit-
að sé einnar skýringarinnar á
því, hvers vegna visitalan hafi
•ekki hækkað meir en raun varð á.
Þetta gæti því aðeins verið nétt
ef þesisir útgjaldaliðir, sem
sleppt hefir verið, hafa lækkáð
meira en aðrir útgjaldaliðir vísi-
tölunnar, en engin ástæða er til
að hal-da að svo sé. Við skullum
nú athuga lítillega hverju sleppt
hefir verið og hvers vegna.
Útgjiölduin til húsgagnakaupa
er sleppt bæði vegna þess, að
þessi útgjöld eru mjög öregluleg
í ársútgjöldum manna, en þó
öllu fnemur vegna þess, að ekki
er til nein ákveðin tegund hús-
gagna, sem hægt sé að bera sam-
ain venðið á frá ári til árs. Hús-
giögnin eru svo að segja hvert
með sínu lagi og verð þeirra
því ekki sambærilegt. Það, sem
saman á að bera, þarf aö vera
nokknm veginn af sama tagi til
þess, að mokkuð sé á verðsaman-
burðinum byggjandi. Sama máli
gegnir um útgjöld til bóka, leik-
fanga og gjafa. Einnig er sleppt
happdrætti. Á happdrættismiðum
verða engar verðbneytingar í eig-
inlegum skilningi, heldur. kaupa
menn fleiri eða færri miða eftír
því, hvað þeim finnst þeir hafa%
ráð á, en kaup á happdrættis-
miðum verður á engan hátt tekin
sem maglikvarði fyrir verðlags-
breytimgar'.
Þá eru loks beimu skattamir.
I fyrsta lagi ertx þeir ósambæri-
legir við annað vömverð að því
leyti., að vöruverðið er hið samá.
fyrin alla, eni skattavnir taka mis-
jafnlega lxáan hundraðshluta af
tekjunum eftir þvi, hve háar þær
eru. Tökium sem dæmi, að skatta-
löggjöfmni væri brfeytt þannig,
að laikkað'ir væru skattar á láguni
tekjUm, en hækkaðir á háum tekj-
um, en vorðlag hefði ekki breyzt
Á þá vísitalan að hækka éða
lækka? Auk þess eiga skattiamir
mjiög illa heima í mánaðarlegri
vísitöl'u, þar sem þeir breytast
aðeins einu simni á ári í mesta
lagi. Þess »skal getið, að skött-
umum er nú víðasthvar erlemdis
' sleppt úr vísitölurei'kningnum.
j---------------------------------
Auglýsið í Aíþýðublaðsrm.