Alþýðublaðið - 17.01.1941, Blaðsíða 2

FÖSTUDAGINN 17. JAN. 1941
ALÞÝÐUBLAÐtÐ
Kona óskast til gólfpvotta.
Simi 2917.
Fittiiigs ávait fyr-
frliggandi.
J. Horlákssoa & SorðmaBD
Simi 1230.
laesioiE
gólf-
bónli
: laýlkonrið.
1DIB0B6
|| fiDðspekifélagið
1 • '4
j; Reykjavíkurstúkan heldur
!; fund í kvöld klukkati 8Vz.
• : Gretar Fells flytur erindi
; um Hermann jónasson frá
I: Þingeyrum. Félagsmönn-
;; um heimilt að taka með
;; sér gesti.
m wi tkaup
Ævkjöt
frampartur 2,15 kgr.
; tæri t 2,45 -
saxað kjðt 3,50 -
G^koupfelaqié Kjötbúðirnar.
Hin iinrlep hjálparbeiðni Meist
arafétags IMrgreiðsinkvenna.
— ■■■»—
IGÆR birtist í báðum blöð-
um atvinnurekenda —
,,Morgunblaðinu“ og „Vísi“,
auglýsing frá Meistarafélagi
hárgreiðslukvenna.,' þess efnis,
að þrátt fyrir verkfall hár-
greiðslustúlkna yrðu stofurnar
opnar, og vænta meistararnir
þess, að viðskiptavinirnir komi
og styðji þá í „baráttu“ þeirri,
sem nú sé háð af þeirra hálfu til
þess að halda hárgreiðslukostn-
aði niðri!f!
Þá segja meistarar í auglýs-
ingu shiíii, að starfsstúlkurnar
hafi gert verkfall, þrátt fyrir
það, að þeim var boðin full dýr-
tíðaruppbót.
Manna meðal var mikið rætt
um þessa ömurlegu auglýsingu
meistaranna í gær, og óspart að
henni hlegið, enda varla annað
hægt, svo vitlaus sem hún var.
Grunnkaup það, sem hár-
greiðslustúlkur hafa búið við
allt s.l. ár, var bundið rneð
samningum í desemb *r 1939, og
var ákveðið Vr r heilsdags
stúlkur 1 mán. fyr-
ir hálfs t-uhi'f kr. 100,00
pr. mán.
Vihnutími er hjá þeim fyrr-
nefndu frá kl. 9—18, nema
föstudaga frá kl. 9—20.
Hjá h . wlagsstúlkum er
vinnutími.m frá kl. 13 /-18 og á
fostudögum til kl. 20.
Eftir þriggja ára nám með
Iitlu kaupi eða jaínvel meðgjöf
fá stúlkurnar sveinsbréf og þá
kaup það, sem að fraxnan grein-
ir.
Þegar samningar þessir voru
gerðir, voru þedr vitanlega mið-
aðir við þá vinnu, sem stúlk-
urnar urðu þá að afkasta, en
sðan hefir breyting á orðið, svo
miklu meira var nú yfirleitt að
gera á hárgreiðslustofuxium en
áður var, og eiga því stúlkurn-
ar eðlilega kröfu til hærra
kaups.
Sú hækkun grunnkaups sem
farið er fram á, eru kr. 50,00 á
mánuði og yrði þá kaupið kr.
200,00 fyrir þær sem eru heil-
an dag, en kr. 150,00 fyrir þær,
sem byrja vinnu kl. 13, og.er
það tæplega jafnmikið og stúlk-
ur hafa almermt á skrifstofum
fyrir þó styttri vinnutíma, og að
jaínaði minni kostnað við nám:;
Það er ekki hægt annað að
segja, en að kröfur stúlknanna
séu fullkomlega sanngjamar,
enda má hiklaust fullyrða, að
þær háfa samúð alls almennings
í deilu þeirri, sem þær nú eiga
við meistarana.
Hvað viðvíkur þeirri fullyrð-
ingu meistaranna, að hækka
verði verð á hárgreiðslu, ef
gengið verði inn á kröfu svein-
anna, skal ég ekki að svo stöddu
svara, en benda má á, eins og
ég hef gert hér að framan, að
aðsókn að stofunum er nú miklu
meiri en áður var, og þar af
leiðandi miklu meiri tekjur, og
sýndist bví, að meistarar gætu
greitt hærra kaup, án þess að
hækka verð, þar sem þær gátu
þó hjarað áður, meðan mirma
var að gera.
Þá má og benda á, að „bar-
áttuhugur“ meistara „gegn
hækkun hárgreiðslukostnaðar“
hefir ekki alltaf verið á svo háu
UM ÐAGINN OG VEGINN
Þegar strætisvagnarair biðu fullir af fólki. Vágustjóramir, j
áætlaniraar og fólkið. Hvemig starfaði Haraldur Níelsson? 1
Samtal við verkamaun um Bretavinnuna. I
ATHTJGANIR HANNESAH Á HORNINF.

stigi sem nú, því á tiltölulega
skömmum tíma hefir orðið
verðhækkun, án þess að kaup-
kröfur hafi valdið.
Óefað hafa meistarar ætlast
til með auglýsingu sinni, að
spúa almenningsálitinu sér í
hag, jafnframt því að köma því
inn hjá sveinunum, að um lang-
varandi deilu. yrði að ræða, ef
verða mætti ,til þess að veikja
von þeirra um árangur af
vinnustöðvuninni. En óhætt er
að fullyrða, að þetta vopn hef-
ir snúist í höndum meistara og
snúist gegn þeim sjálfum, því
yfirléitt hafði allur almenning-
ur megnustu óbeit á þessari
ömurlegu auglýsingaaðferð
Meistarafélagsins.
Hvað sveinunum viðvíkur,
eru þær nú ákveðnari en
nokkru sinhi fyrr, að láta ekki
undan fyrr en orðið verður við
þeim sanngjörnu kröfum til
kauphækkunar, sem þar hafa
fram borið.
Er þess að yænta, að við-
skiptavinir hárgreiðslustofanna
styðji sveinana í baráttu þeirra
til bættra kjara, jafnvel þótt
svo fari, að meistarar gerðu
kröfur sínar að veruleika um að
hækka verð á hárgreiðslu.
J. S.
YFIRLÝSING LÖGREGLU-
STJÓRA. (Frh. af 1. síðu.)
á lögregluvarðstofuina . og lög-
reglan beðin aö koma á hár-
gneiðslustofuma „Edina“. Tvedr
• lögregluþjónar fóru þangað til
þess að athuga hvað um væri
að vera. t
Er þeir komxi þangað og þeim
hafði verið skýrt frá málavöxtum
•kváðust þeir engin afskifti geta
haft af máli þessu, ein sögðu
stúlkumxm, að þær gæto farið
niður á lögreglustöð og talað við
lögreglustjóra, ef þær vildu. Fóm
lögregluþjótnamir við svo búið,
en stúlkurnar (hárgneiöslusvein-
ar) fóm niður á lögreglustöð og
höfðu 1al af lögreglustjóra. Önn-
ur afskipti hefir lögreglan ekki
haft af þessu, og er þvi rangt
frá skýrt í Alþýðublaðimiu í gter,
að lögreglunni hafi verið bland-
(að iun í vinnudeilur þvert ofan í
gildandi lög. Ennfremur er það
rangt hjá Alþýðublaðinu, að iðn-
aðamámslögin hafi verið brotin
með vinnu nemenda meðan á
verkfalli sveiua stendur.
Agnar Kofoed-Hansen“.
Um þessa yfirlýsingu Iögneglu-
stjóra er óþarft að eyöa mörg-
um orðum. Hún er, þegar pri-
vatskoðun Agiiars Kofoed-Hansen
á lögu>nium lum iðnnám er sleppt,
ekkert annað en staðfesting á
þvi, sem Alþýðubláðið sagði í
gœr.
G SÁ eitt dæmi þess i fyrra
dag hve mikill liður Stræt-
vagnarnir eru orðnir í bæjarlífinu.
Klukkan 12 á hádegi átti verkfall
bifreiðarstjóranna að hefjast, ef
ekki hefði þá tekist samkomulag
og bifreiðastjórarnir sátu við stýr-
ia og lögðu ekki af stað. Klukkan
var orðin 12 og þeir höfðu enga til-
kynningu fengið um að samkomu-
Iag hefði tekist.
VAGNARNIR voru fullir af
fólki. Það var ýmist að ryðjast út
úr vögnunum aftur, eða það sat
enn í þeirri von, að einhver undur
myndu ske og vagnarnir legðu af
síað. Við vagnana var þröng mikil
og stór og mikilúðlegur lögreglu-
þjónn með langar manséttur, hvít-
ar að lit, reyndi að hafa einhverja
stjórn á umferðinni í hinu þrönga
sundi milli vagnanna, sem stóðu
sitt hvoru megin fyrir framan
stjórnarráðið.
ÞAÐ ER BLÓÐUGT aö sjá
hundruð verkai^anna hanga at-
vinnulausa þessá dagana -og maður
getur séð úr svip þeirra örvæntíng-
una yfír því. Þetta er ekki nema
að vonum. Ef nokkurn tíma hefir
verið erfi.tt að lifá aívinnulaus í
Reykjavík, þá er. það nú. Verka-
maður sagði við rpig í gær: ,,Ég
var í Bretayinnunni,1 én lapaði
henni einsipg allír aðrir v'egna yfir-
boða og fullyi'ðipgp kommúnista á
nýjársdag. Það þýðir vLst .lítið að .
senda vinnui-éikning ul þéirra. —
Þeir munu víst ekW ávísa honum
til greiðslu áustur í Moskva. Eg
• veit satt að segja ekki, iiyernig égl ■
á að fara að. Hjá mér eru firnm
manns í heimili og yeistu þsð,- aö
ein máltíð handa ökkur: fiskurp
kartöíiur og feiti út á iiskinn kostr
ar '5 krónur?" ' ’ ■;
Hannes á horninú.
LOKS KOM hár og gjörvulegur
maður með húfu strætisvagnabif-
reiðastjóra á vettvang, sagði nokk-
ur orð við vagnstjórana — og svo
var lagt af stað. Verkfallið var
leýst. En það vil ég segja í sam-
bandi við þetta, að ekki gat ég öf-
undað strætisvagnabifreiðastjór-
ana af kjörum þeirra, því að þau
eru bágborin og aðeins óttinn við
samtakaleysi bifreiðastjóra yfir
höfuð mun hafa komið í veg
fyrir að ekki varð verkfall að
þessu sinni, en gengið að tilboði
atvinnurekenda. Vinnan er ákaf-
lega leiðinleg og þreytandi, en rek-
ið á eftir af húsbændunum og þess
krafist, að hverri áætlun sé fylgt.
EN HVERNIG ERU áætlanirn-
ar. Þær eru reiknaðar út á skrif-
stofum, að vísu eftir dálitla rann-
sókn og síðan er vagnstjórunum
gefin skipun um að halda þær í
öllum greinum og undantekningar-
laust. Ekkert má út af bregða. Ef
vagni seinkar í einni áætlun er allt
farlð út um þúfur. í sambandi við
þetta vil ég benda fólki á, að það
ætti að finna skýldu ■ hjá sér til
þess að hjálpa Vagnstjórunum í
starfi þeirra. Það tefur vagnstjór-
ana ákaflega, þegar fólk er að leita
að gjaldeyri sínum eftir að það er
komið í vagnana. Hafið þess vegna
aurana til. þegar þið komið í
vagninn. Bezt væri líka að fólk léti
ekki skipta nema að það rhegi til,
því að það tefur vagnstjórana einn-
ig-
OG í SAMBANDI við þetta. —
Mér virðist eitthvað einkennilegt
við þessa strætisvagna. Þeir hafa
alltaf nóg að gera og fyrir alllöngu
var verðið hækkað mjög mikið.
Samt virðist félagið vera í heljar-
greipum, eða við í almenningnum
getum ekki séð annað. Félagið þarf
til daemis að spara svo ákaflega,
að það auglýsir ekki ferðir sínar
um síðustu hátíðir, eins og það hef-
ir allt af gert undanfarið, og varð
þetta til mikilla óþæginda fyrir al-
menning um hátíðirnar.
ÉG FEKK fyrirspun um það í
gær, hvernig söfnuður Haralds
Níelssonar hefði verið, hvort hann
hefði starfað sem fríkirkjuprest-
ur. Biður bréfritarinn mig um að
svara þessu, vegna þess, að hann
hafi átt í deilum um þetta. Ég skil
að þessi fyrirspurn muni vera
sprottin af þeim deilumálum, sem
nú eru hér í bænum og þó að mér
þyki þær hvimleiðar og kjánaleg-
ar, þá skal ég að fengnum upp-
lýsingum svara þessu til: Harald-
ur Níelsson hafði ekki neinn frí-
kirkjusöfnuð og lagði ríkt á við
fylgismenn sína að vera í þjóð-
kírkjunni. Þeir, sem héldu uppi
prédikunarstarfi hans, gerðu það
án þess að um neinn sérstakan
fríkirkj usöfnuð væri að ræða.
Arftakar Spiffire
flugvéíaHM brezkD.
REZKU oru-smílugvélarnar
„Spitfire" og „Hurricane“
hafa á gíðast Iiðnu ári unnið sér
sltka fræg.ð, að seint mtm glcym-
ast. En hversiv góðar fhigvélar
som þær ktmna að vera, þá em
þær smátt og smátt að láta -I
minni pokann fyrir nýjum
betri tegundtxm. Það er ills vit9
fyrir brezka flugvél, þegar him
er flutt til MiðjarðarhafslaníÞ
anna; þá • er hún leikki 1. flokks
lengnr. Þegar Spitfire; og Hurri-
cane ko.mu, iurðu Glndiatorflug-
vélarnar að vikja til austors. Nú
eru Spitfire og Hurricane fhig*
vélamar sjálfar á leið Jxangað,.
en annað nýtt fco,mið.
Allmiklar urnbætor hafa í
veríð gerðar á tækjum bnezkft
flugltersins. Kjáminn í þéim ÖJÞ
um er; sterfcari vélar. En það
leiðir af sér meiri hraða.
Til þessa hefir Rolls Royc®
Merþn verið aðalvél Bneta. Hún
er venjulega 1030 hestöfl og
hefir gefizt prýðilega, t. d. í ©r-
ustaflugvélunum, Fairey-Battl.e
spnengjuflugvélúnum, sem erií
hér á íslandi, o. fl. Nú er fcom-
in til sögunnar ný vél, RoJle
Rtoyce Vultore, og er him hvoriti
meira né minna en 2000 hestöfb
Þessi vél er í nýjustu orustuflug'-
vél Breta, Hawker Tormado, sern
hefir 680 kin. meðalhraða á klst.
Er hún búin öflugri vo-pnum
og eldri flugvélarnar, eða 12—14’
BnOwning-vélbyssum á vængjUm-
um. Nú Jregar mun vera búið a&
framleiða fyrir 20 deildir af Tor-
nado eða um 400 flugvélar.
Lord Beaverbroxik skýrði fró
því í ræðu nýlega, að enn ein
ný orustuflugvél væri „WesÖaxuí
Whiriwiod“. Hún hefrr tvær vél-
ar, sína á hvorum væng, og svip-
ar að því leyti til hinna þýzítíw
Messers'chmidt 110. Hraðinn er
um 645 fcm. á klsrt. og vopnaút-
búnaðurinn þrjár 20 mm. hrað-
sfcotabyssur ásamt hreyfanlegum
byssutumi með fjórum vélbyss-
uan l
Bnetar hafa efcki aðeins tekiö
Jramfömm á sviði orustuflugvéla,..
heldur einnig á sviði sprengju-
Fxfx. á 4. 9Íð8,
Svart plðtDjirD
ir. 17, 18, o| 19,
fjrFirllggjandi.
J. Þorláksson
& Norðmaon
Siml 1280.
Útbreiðið Alþýðublaðið.