Alþýðublaðið - 29.01.1941, Blaðsíða 3

ALÞVÐUBLAÐIO
*---------- ALÞYÐUBIAÐIÐ ----------------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu,
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lau u
AIjÞÝÐUPRENTSMIÐJ AN
-------------------------------------------♦
Strfftssróðinn m ijaldeyrisbaop baikamta.
HINGAÐ til hafa bankarnir
keypt allan þann erlenda
gjaldeyrj, s'em fengist hefir fyrir
hiriar ævintýraiegu ísfisksölnr og
greitt hann útgerðannönirunum '
Tiér hehna í íslenzkum krónum
við pví gengi, sem skráð hefir
verið á sterlingspuindmu.
Mun nú vera svo komiö, að
bankamir eigi af pessuni ástæð-
ttm um 3 milljónir sterlingspunda
'inni í enskum bön'kum, eöa hart
nær 80 milljónir króna í íslenzk-
wan peningum.
í þessum gjaldeyriskaupum
bankanna hefir falizt tvöföld
hætta ,sem stöðugt hefir verið aö
fara vaxandi. Erlendis hafa safn-
ast fyrir ævintýralegar fcmstæð-
ur, semjiggja par arðlausar á á-
hyrgð bankanna, og enginn veit
með neinni vissu, hvers viröi
verða í framtíðinni. Það fer vit-
anlega eftir gengi sterlingspunds-
tns. En hér heima hafa bankamir
hinsvegar orðið að greiða striðs-
gróðamönnum vexti af vaxandi
imiieignum, sem skapazt hafa við
það, að hinn erlendi gjaldeyrir
var keyptur af þefcn og greiddur
hér í ísienzkuim krónum- Og jafn-
framt hefir pen.ingaveltan í land-
inu farið ört vaxandi og valdið
svo aukinni eftirspum eftir vör-
Hm, að sýnilegt hefir pótt í seimiii
tíð, að stórkostlega verðhækkun
gæti af leitt, ef ekkert yrði að
gert til pess að stöðva þetta öf-
Ugstreymi.
En nú hafa með bráðabirgðalög
unum um gjaldeyrisverzlunin,a eða
yfirfærstu stvíðsgróðans, sem gef-
5n vom út um helgi'na, verið gerð
ar ráðstafanir til pess, að vinna
bug á báðum þessum hættum.
Samkvæmt peitn er að vísu skylt
að afhenda bönkunum allan er-
tendan gjaldeyri eins og áður. En
peim ber hinsvegar ekki skylria
til þess lenguir, að kaupa meira
af honum og greiða hér heima í
íslenzkum krónum, en hvert fyrir-
tæki um sig parf á að halda til
rreksturs síns, og verður nefnd
manna, skipaðri fulltrúum ríkis-
stjórnarinnar, Landsbankans, Ot-
vegsbankans, Búnaðarfélags Is-
íands og Landssambands útvegs-
manna falið að úrskurða, hve mik
Lð pað skuli vera í hverju tilfelli.
En allan annan erlendan gjald-
eyri, sem bönkunum er afhentur,
er pefcn framvegis heimilað, að
teggja inn á lokaða biðreikninga
hriendis og láta geyma hann pann
Sg á ábyrgð eigendanna sjálfra.
Það m\ú sjá pað á Moírgun-
lilaðinu í gær, að pað er ekkert
sérstaklega ánægt yfir pessum
lögum. Það segiir, að „gengið sé,
með þeim nær eignarrétti og at-
hafnarfrelsi manna, en Sjálfstæð-
Isflokkurinn hefði óskað“. Og
sjálfsagt var pað fyrirkomulag,
sem hingaö tfl hefrr verið haft
á pessu , mjög pægilegt fyrir
stríðsgi'óðamennina. Þeir losnuðu
við alla ábyrgð og áhættu af
innstæðunum erlendis og fengu
sína vexti hér heima. En peir,
sem líta á málið frá sjónarmiði
pjóÖaTheildarinnar, miunu hinsveg
ar vera á einu máli um pað,
að pað hafi fuHkomlega verið
kominn tími til pess að göfa út
pessi bráðabiigðalög og þótt fyrr
heföi verið- Með peim hafa bank-
arnir verið losaöir við pá áhættu,
að purfa að bera ábyrgð á frek-
ari stríðsgróðainnstæðum, sem
safnast fyrir erlendis, en peim,
sém peir þegar hafa orðið að
taka ábyrgð á. Og um leið hefir
yfirfærsla erlends gjaldeyris ver-
ið takmörkuð við rekstursþarfir
hiuna hlutaðeigandi fyrirtækja hér
heima og þar með verið foomið
i veg fyrir að ópörf og óeðlileg
peningavelta innanlands verði til
pess að auka á dýrtíðina og vand
ræðin, sem pjóðin á pegar við
að striða.
En betur má, ef duga skal.
Næsta skref löggjafarvaldsins
verður að vera pað, að skatt-
leggja striðsgróðann til pess að
halda dýrtíðinni niðri og hjálpa
þjóðinni tfl pess að sigrast á erf-
iðleikum líðandi stundar og búa
í haginn fyrir betri tíma. Fyrir
löngu hefir slíkur stríðsgróðaskatt
ur verið lögboðinn í öllum ná-
lægUm löndum. En hér hefir striðs
gróðinn fram á petinan dag pvert
á móti verið verðlaunaður af því
opinbexa með fullkomnu skatt-
fre’si- Það má sannarlega ekki síð
ar vera en á ipví pingi, sem
saiman kemuir í næsta mc'inuði, að
breytt verði um stefnu í þvi
efni.
VerzlanarjðfDDður-
inn slðasta ár er
hagstæður nm 66,6
milljónir króna.
SAMKVÆMT yfirlitserindi,
sem Eysteinn Jónsson við-
skiptamálaráðherra flutti í út-
varpið í gærkveldi um viðskipt-
in 1940 hefir verzlunarjöfnuð-
urinn verið hagstæður árið sem
leið mu 60,6 millj. króna. Út-
flutningurinn var 132,9 mill. og
innflutningurinn 72,3 mill. kr.
ísfiskurinn er hæstur af útflutn-
ingnum, eða 57,2,millj.,; pá kemur
verkaður saltfiskur 15,2 millj. kr.,
pá lýsi 13,2, síldaTolía 12,6, freð-
fiskur 10,5, síldarmjöl 8,9, óverk-
aður saltfiskur 4,5, síld 2,7, ffeð-
kjöt 1,8, gærur 1,3 millj. kr.
Auglýsið í Alþýðublaðinu.
Trillu báta Atgerðin
fyrir Murlandi'
Grein pessari var synj-
að um rúm í Morgunbl.
REIN með pessári fyrirsögn
birtfst í „Mgbl.“ 17. p.m.
Vildi ég pví niega biðja yður,
háttvirtu ritstjórar, fyrir eftir-
farandi athugasemdir:
Mánuði eftir að útdráttur úr
skýrslu minni er birtur x Alpýðu-
blaðinu og forseti Fiskifélagsins
hefir gert við hann athugasemd-
ir, sem ég hefi svarað, pykist
hr. Karl Eyjólfsson, fomiaður á
trillubátnum „Lúðan“ purfa' að
fara af stað með ritsiníð, sem
hann kallar „Athugasemdir".
Þó grein Karls sé ekki löng
tekst , hionum að koma þar að
fuðanlega niörgum ósannindum:
í 1. lagi segir Karl, að ég hafi
lýst bátshöfnunum almennt sem
vandræðafólki, án pess að gera
nokkrar undantekningar. Þetta er
alrangt- Ef gert er ráð fýrir að
Karl hafi lesið útdráttinn i Al-
pýðublaðinu hlýtur hann hér að
segja vísvitandi ósatt. Því til
sönnunnar tek ég nokkur dæmi:
Um bát Karls segir svo orðrétt:
„Lúðan G.K. 220. Þessi báturfisk-
aði fytir kr. 6510. Kostnaður á
því er kr. 2303. í [xessurn kostn-
aði er olíai salt, fæði og peirra
„privat"-eyðsla, svo sem tóbak,
vinnufatniaður ofl- Viðlegufoostn-
aður er kr. 200,00 sem ekki er
enn greiddur. Á pessum bátí eru
4 menn. Þessir menn voru auð-
sjáanlega vahlr pessom fiski-
veiðum-“
Uui næsta bát á. eftir, sem var
I sömu veiðistöð segi ég m. a.
„Þessif menn skildu starf sitt
og höfðú áhuga fyrir pví á saima
hátt óg sjómenn hafa.“
Um bát frá Akranesi læt ég
pess getið „á pessum báti voru
allir mennimir vanir og öll fram-
koma þeirra h|h prúðmanniegasta
Þessi bátur var í alla staði vel
útbúinn“.
Þessi dæmi ættu að nægja til
að sýna fram á sannleikann hjá
Kaxli.
í 2. lagi segir Karl, að ég hafi
sagt að allir bátamir, sem norð-
ur fóru hafi fengið lán eða styrk.
Þetta stendur hvergi í skýrslu
minni, e'ns og peir sjá sem hana
lesa. — Má mairka það af
pvi að styrkurinn er þar talinn
nema ca. 20 þús. króna, bátamir
35 og ég taldi að Um 700 kr.
styrkur kæmi á bát-
í 3. lagi staðhæfÍT Karl með
mikium gífuryrðum og heiting-
um, að ég haldi því fram að
hann skuldi viðlegukostnaðinn kr.
200,00. Þetta eru sennilega efoki
visvitandi ósannindi, heldur stafa
pau af skilningsleysi og fljót-
færni. Þar sem í skýrslunni seg-
ir: „Viðlegukostnaður er ekki enn
greiddur“, pá á pað auðvitað við
tímann, pegar skýrslan er tekin
(p. e. í byrjun sept.) og er pess
getíð tfl pess að sýna hvernig
hagúr bátsins „Lúðan“ var pann
dag, sem skýrslan er gerð. En
annars gera vist fáir ráð fyrií
að bátur ,sem átti inni um 4
þúsundir króna, hefði sloppið við
að greiða viðlegufoostnað, jafn-
vel pó einhver vilji hefði verið
fyrir hendi tfl pess.
1 4. lagi segir Karl og tyggur
pað upp eftir forseta Fiskiféiags-
ins að ég hafi kastað rýrð á
MIÐVIKUDAGUR 29. JAN. 1149
Kaaptaxti.
Þar tii annað verður ákveðið með samningum, skaí
kauptaxti fyrir loftskeytamenn á ísl. botnvörpuskipuan
vera sem hér segir:
Kaup og kjarasamningar Fél. ísl. loftskeytamanna við
Fél, ísl. botnvörpuskipaeigenda, dags. 26. febr. 1936, gildi
óbreyttur, að undanskildri 1. gr., er orðist þannig:
Byrjunarlaun loftskeytamanns séu kr. 300,00 pr. mán.
Eftir eins árs starf sem loftskeytamaður hækki launin
upp í kr. 400,00 pr. mán.
Eftir tveggia ára starf sem loftskeytamaður hækki
launin upp í kr. 450,00 pr. mán.
Eftir þriggja ára starf sem loftskeytamaður hækki
launin upp í kr. 480,00 pr. mán.
Til viðbótar ofangreindum launum kemur mánaðarlega
full uppbót vegna dýrtíðar, er nemur sama hundraðshluta
af grunnkaupi og vísitala kauplagsnefndar hefir hækkað
í lok hvers mánaðar, miðað við grundvöllinn jan.—marz
1939 — 100, og verður uppbótin fýrir janúarmánuð 1941
því 46%.
Jafnframt ákveður stjórn og samninganefnd Fél. ísl.
loftskeytamanna fyrir hönd félagsins og samkvæmt sér-
stöku umboði frá því,.að vinnustöðvun skuli hefjast á þeiiu
skipum, þann -6. febr. 1941 kl. 12 á hádegi, sem ekki skrá
upp á ofanritaðan taxta, enda hafi útgerðarmenn þeirra
ekki samið við félagið um kaup meðlima þess.
Reykjavík, 29. jan. 1941.
STJÓRN FÉL. ÍSL. LOFTSKEYTAMANNA.
ltfýjar vörur.
Sængurveradamask, margar tegundir, verð frá 8 kr. í
verið, Samgurvera- og Laka-léreft, Blúndur og Milli-
verk, Bendlar, Morgunkjóla- og Sloppaefni, svart
Sloppasatin, Fóður, Vatt, Vasaefni, Hárdúkur, Barna-
bolir, Barnasamfestingar, Kven-prjónatreyjur o. m. fl.
Verzlunin Snót, Vesturgötu 17*
ÚTSALA
KVENKÁPUR, svartar — REGNKÁPUR — KJÓLAR
' HANZKAR — TÖSKUR o. m. fl.
SELST NÆSTU DAGA MEÐ NIÐURSETTU VERÐI.
Ver^lunin VÍK
Laugaveg 52.
1
Fiskifélagið fyrir afskiftf pess af
þessuan máltnn. Meðan Kaxl sann-
ar eltki mál sitt með rökum,
standa öll slík lummæli hans, sem
markieysa ein og ósannindi.
En m. a. o. hvað er ipetta
„fl(eira)“, sem Fisldfélagið gerði
íy-rir bátana. Forseti pess hefir
endurtekið 6 sinmiin í 5 dálka
grein, að Fisidfélagið hafi engan
þátt átt í aðgexðum trillubátanna
annan en þann að koina þeim
noTður og útvega þeim vi'ðlegu-
pláss.
Annars efast ég uan jað hr.
Kari Eyjólfsson eigi mikið i um-
ræddri. grein, annað en nafnið
imdir henni. Hún sver sig ofmikið
í ætt tíl „landkrabbarinia“. Það
þarf imeira ódrenglyndi og ó-
svífni lieldur en íslenzkir sjó-
menn venjulega hafa til að bera,
til pess að ráðast á menn með
lognum sökum, algerlega tiiefu-
islaust- Sjómaðuxinn hefði getað
gengið hreint til verks og flutt
Fiskifélaginu pakklæíið, fyrir að
framkvæma það, sem ráðuneyt-
ið fól pví, án pess að krydda
mál sitt ýmiskonar ósannindUitn.
og blekkingum.
Svo að endingu petta: Skýrslan
mín var sönn og rétt. Fram hjá
þeirri staðreynd verður ekki foom-
izt eða undan henni stýrt, hvort
sem einstökum mönnum líkar
pað betur eða ver.
Reykjavík, 20. jan. 1941.
Björa Bl. Jónsson.
Fangelsisðónnr fyriF
að ráðast á iðgregli-
Ujðfsa.
f GÆR voru dæmdir í fang-
* elsisvisí fjórir ungir menn
úr Grindavík fyrir árás á lög-
regluþjóna, sem áttu að halda
uppi reglu á samkomu þar.
Einn mannanna var dæmdur
í 6 mánaða fangelsi, en hinir
þrír í 4 mánaða fangelsi hver.
Auk þess voru þeir dæmdir til
að greiða samtals rúmar 600
krónur til lögregluþjónanna,
sem fyrir árásinni urðu.