Alþýðublaðið - 31.01.1941, Blaðsíða 3

-—— MÞYÐUBLAÐIÐ ——
Ritstióri: Stefón Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Simar: 4f>02: Ritstjóri. 4801: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vílhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hvérfisgö'n
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr 2.50 á mánuði. 10 aurar i !au
.. .A I-Þ Ý Ð U P.R E N T S M I Ð J A N
♦--------------7----------------------------—7---♦
Hfc lengi eip piiberir starfspenn að Mða?
FÖSTUÐÁGUR 31. ÍÁN. 1941.
Óvenfuleg §g kátleg
málaferli á 4kureyrl
—--■■■♦--■
Brynleifur Tobíasson stefnir syni Sig"
urðar skóiameistara fyrir skopmyndS
«K«sasi»,
fcVWSfÐfc,
(nraoir »>. v
Skopkortið, sem kært var út af.
STARFSMENN hins opinbera
hafa nú hafizt handa i þvi
skyni, áð knýja fram fuHa dýr-
tíðamppbót á laun sín, eins og
flestar aðrar launastéttir lands-
ins háfa þegar fengið með samn-
ingum. \ið atvinnurekendur síð-
an um, áramót.
Hafa 18 félög opinberra starfs-
manna, sem í eru samtals um
2000 manns, myndað með sér
fulltrúaráð með þetta fyrir aug-
um, og þáð kosið sér franj-
kværojdastjórn, sem falið hefir
verið að be;a kröfuna um fulla
drýlíðaiUippbót fram við ríkis-
stjórnina og fara þess á íeit að
hún verði ákveðin með bráða-
birgðalögum nú þegar, til þess
að starfsmennirnir þurfi ekki að
bíða eftir svo knýjandi ©g sjáif-
sagðri kjarabót þangað til alþingi
kemur saman og málið hefir ver-
ið rætt þar og tafið vikum, ef
ekki mánuðum, saman.
Það verður ekki sagt, að það
sé vonum fyrr, að starfsmemi
bins opinbera koma fram með
sllka kröfu. Fyrir þó nokkru siðan
hreifði Alþýðublaðið þessu máli
í ritstjórnargrein, fyrst allra
bláða. Paö benti á, að brýna
nauðsyn béeri til þess, að ráð-
stafanir værU gerðar af hálfu
þess ópinbera til þess að trýggja
ekki aðeins opinberum starfs-
mönnum, heídur og öllu verziun-
ar- og skrifstofufólki, fulla dýr-
tíðáruppbót á laun sín og leið-
rétta þar með það ranglæti, að
það skyldi eim verða að sætta
sig við sömu lítilíjörlegu dýrtið-
amippbótina og í fyrra, eftir
að verkamönnum, sjómönnUm og
iðnaðarmönnum hefði með hinum
nýju iaunasamningum verið
tryggð ekki aðeins fuíl dýrtíð-
aruppbót, heldur og í möigum
tiifelium einnig vemileg hækkun
á grunnkaupi.
Síðan heíir það gerzt, að verzl-
unarfólk hér í Reykjavík hefir
náð samningum við kaupmenn
um fulla dýrtiðaruppbót á laun
sín, án þess að til löggjafar þyrfti
úð grípa í þvi skyni; en
skömmu áður höfðu bankamir af
sjáifsdáðum ákveðið fulla dýrtíð-
aruppbót á laun starfsmanna
sirina. Er það að siáifsögðu gieði-
legt, að á svo óvæntan hátt skuli
hafa úr rætzt í launamálum verzl
uriarfölksins hér í Reykjavik eft-
ir þá ömUrlegu reynslu, sem þaö
fókk af samtakáleysí sínu í fyrria.
Nú þakkar það að visu Verzlun-
armannafélagi Reykjavíkur þann
árangur, sém náðsí hefir. En öll-
um níá þó vera ljóst, að litlu
hefði þáð fengið áorkað, ef hinn
félagsbundni verkalýður hefði
eklri verið búinu að ryðja braut-
ina með samtöku n sfnum b® sum-
part með verkföllum, sem kost-
uðu meiri og minni fómir af
hans háífu. Og loks ná samn-
ingar verzlunarfólksins tíéfr í Rtvflo
að sjálfsögðu ekki til verzlunar-
fólksins úti um land, þó að iík-
legt megi hinsvegar teljast, að
auðsóttara verði fyrir það, að
fá fulla dýrtíðamppbót á laun
sín, eftir að kaupmenn hér í
Reykjavík hafa orðið að veita
hana starfsfólki sínu.
Það má því heita svo, að starfs-
menn hins opinbera séu nú einá
launastéttin á landinu, sem ekki
hefir fengið fu.lla dýrtíðaruppbót
á laun sín, og er það hinu opin-
inbera ekki lenguir vanzalaust, að
það skuli vera á eftif öllum öðr-
Um, að fullnægja þeirri réttlætis-
kröfu, að launin séu hæklmð til
fulls samræmis við dýrtíðina,
hvað þá heldur, ef það skyldi
Iáta það dragast errn svo nolckru
næmi, að; leiðrétta það • óréttlæti,
sem hinum opinbem starfsmömi-
Um er sýnd með því. ,
ÖT þjóðinmunþvf takaiundir þá
kröfu hinna opinberu starfsmanna
að þetta ranglæti verði leiðrétt
nú þegar J stað méð bráðabirgða
Wögum.
Bannhreyfingin f
Bandarfhjnnnm.
Eftir E Page Gaston.
HVERGI sýna menn meiri á-
huga fyrir fullkomnu áfeng-
Isbanni í Bandaríkjrmum, en ein-
mitt á hinum ýmsu löggefandi
samkúndum þjóðarinnar. Má
benda á til sönnunar þvi, hve
fast er sótt, að nú liggja fyrir
löggjafarþinginu í Washington
iim 10 fmmvörp, er lúta að banni
og takmönkun áfengissölu. Sum
þedrra stefna að allsherjarbanni i
öllum Bandarikjunum, eins og til
dæmis það frumvarp, sem árlega
er Iagt fyrir þingið af öldunga-
deildarmanninum Morris Shepp-
ard. Hin fmmvörpin miða að hér-
aðabönnum, augjýsingabanni
bæði í blöðum og útvarpi, vemd-
Un þeirra svæða, er Iiggja nærri
skólium eða kirkjum, og þeirra
svæða, sem þegar erU þur, og
ýmsum öðmm takmörkunum.
Nú em þegar 60 þingmenn
samveld'sþingsins he lhuga bann-
menn, og fjölgar þeim stöðugt,
og meðfram af því, hve fast er
sótt á af kjósendum þeirra, er
heimta aftur lög gegn áfengis-
bölinu.
í hverju einasta ríki hafa stöð-
Ugt farið vaxaridi ýmsár ráðstaf-
anir gegn áfengissölunni. Gon-
nectitíuit hefir nú bannað meÖ
lögum alla áfengissölu á sunnu-
idögum, og er að gánga svo frá
lögum, að lyfjabúðum verði ó-
héimilt að selja áfengi. Og yfir-
völdin hafa þegar gengið rösk-
lega fram í því að hreinsa til í
ALÞYÐUBLAÐIÐ
gjafarþingið í Washington felldi
á síðasta þingi frumvarp, er lá
fyrir frá áfengissölum og öðr-
um slíkum bröskurUm. Hið sama
átti sér stað í rikinu Míssoutí
um áþekkt frumvarp, og Cali-
fornia samþykkti; Jög, er leyfir at-
kvæðagreiðslu úin héraðabönn.
Ný'era ha''a ríkisstjórarnir í Kan-
sas og Oklaboma; krafizt þess í
þjngræðum, að reist verði rönd
við því flóði, sem afnám bannsins
haFi haft í för með sér. Michigan-
ríkið, sem fram’eíðir mest af bif-
reiðunum og hefir um 5 milljónir
íbúa, hefir kosið sér ríkisstjóra,
sem er bannmaður. Pennsyl-
vanía, með 10 milljónir, og fleiri
hinna stærri ríkja, hafa menn í
æðstu dómariasætunum, sem
þekktir eru fyrjr fylgi sitt við á-
fengisbann. Sérstaklega ganga öt-
ullega fram þau ríkin, Maine og
Kansas, er uppninalega voru
brautryðjendur í bannlagabarátt-
unni. Fullt útlit er fyrir, að nokk-
ur ríki muni bráðlega bætast í
hóp þiurru rfq'anra — Mississippi,
Oklahoma og Kansas, sem aldiei
hafa afnumið bannlögin. Rann-
sókn, er hin öflugu sameiriuðu og
óháðu blöð höfu um öll -ríkin,
leiddi í ljós, áð tólf riki höfðu
til meðferðar löggjöf Um' hömiur
á áfengissöiu eða þá enn sterkari
ákvæði, á síðustu löggjafárþing-
um þeirra, og eru á meðal þess-
ara ríkja North Dafoota, Arkan-
sas, Massachusetts (þar sem 100
bæir lögleiddu nýlega bann sam-
kvcemt atkvæðagneiðslu), Mon-
tana, New Hampshire og Oregon.
Viðs vegar í Bandaríkjunum
em svedir og byggðir siöðtigt að
útiloka á'engið. Jafnvel málgögn
áfengísviðskiptanna segja frá
þvi, að sjö þúsUnd héruð og
sambönd hafi látið fram fara at-
kvæðágreiðslú um bann, og af
þeim hafi fimm þúsund svæði
útilokað áfengið með meiri hluta
atkvæða, eins langt og lög þeirra
ríkja leyfa. Blöð áfengisviðsikipt-
anna og ýms ummæli þeirra
manna sýnt glögt að þau telja
hættu á ferðum. Af tvö þúsund
héruðum, er síðast hafa greitt.
atkvæði greiddi meira en helm-
ingur atkvæði með fullkomnu
banni á áfengi í öllum myndum
(weut bone-dry).
Rannsóknar- og upplýsingar-
stofnun sú, er heitir „Gallup Insti-
tute of Publ'c Opimon“, og blað-
ið „Ladies Home JoumaI“, hófu
fyrir nokkm rarmsókn viðvíkjandi
almenningsálitinu í þessum efn-
um, og foom þá í Ijós, meðal
annars, að 64°/o af bændakonum
landsms em með bannlögum, og
360/0 af allri þjóðinni er fylgjandi
bannstefnurini og að henni eykst
stöðugt fylgi meðal allra áhrifa-
ríkra stétta,
„Þur Ameríka árið 1952“ — er
kjönorð dagsins, sem stöðugt
verður háværava.,Þetta er þó ekki
þur Ameríka nákvæmlega í orðs-
ins fyrri merkingu. Hinir athug-
ulustu hafa lært töluvert síðan
bann fyrst var lögleitt fyrir 21
ári. Flestir framherjar bannstefn-
Unnar haca horfð frá þeirri hugs-
un að fá alþjóðar bamnlög leitt
í gildi með einu allsherjar átaki
eins og gert var þá. „Því fylgdi
einn ga’.li, er vér sáum ekki fyrir-
fram“, segja þeii, „það lagði allt
eftirlitið á herðar sambands-
stjóminni, og það reyndist henni
ofunefli". Flestir bannvinir fylgja
VENJULEG málaferli
eru að hefjast á Akur-
eyri. Hefir Brynleifur To-
biasson menntaskólakennari
þar kært Örlyg Sigurðsson
stúdent, son Sigurðar skóla-
meistara Guðmundssonar,
fyrir skopkort, sem hann
hefir teiknað og gefið hefir
verið út, og vekur þessi
kæra hina mestu kátínu þar
á staðnum.
Málaferli þessi eiga sér
nokkra forsögu.
Þann 3. janúar s.l. héldu
brezkir liðsforingjar dansleik
á Akureyri og höfðu þá nokkr-
ir skólapiltar, sem taldir eru
vera kommúnistar eða nazist-
ar, safnast saman fyrir utan
húsið til að skrifa upp nöfn
þeirra íslendinga, sem þátt
tóku í dansleiknum. Var nafna-
listinn dáginn eftir birtur í
blaði kommúnista á Akureyri
og var þar annar í röðinni Ör-
lygur Sigurðsson stúdent, son-
ur Sigurðar Guðmúndssonar
skólameistara og titlaður „barn
skólameistaráns“.
Örlygur svaraði fyrir sig með
því að teikna tvær skopmynd-
ir, sem síðan voru gefnar út á
bréfspjöldum á Akureyri. Sýn-
ir annað þeirra, það, sem birt
er hér í blaðinu, Brynleif To-
biasson menntaskólafoennara,
sem talinn er aðalforkólfur
nazista á Akureyri, í einni sæng
með Elísabetu Eiríksdóttur,
einum aðalforsprakka komm-
únista þar nyrðra, og er mynd
af Hitler öðrum megin við
rúmið, en af Stalin hinum meg-
in og „skilirí“, sem á er letrað
„Drottinn blessi heimilið" yfir
höfðalaginu og milli mvnd-
anna, en sængin er öll skrevtt
og þar næst heil rílri. Þar næst
á að fá löggjafarþing samveld-
isins til þess að gefa hiimm
gamla og næstuin gleymda síð-
ari hluta 21. greinar stjórnarskrá-
innai' fuillan krafí. Á þann hátt
bannar þá löggjafarþingið í Was-
hington innflutning á hverskon-
ar áfengi til allra rikjauna og
þeirra svæða er sainveldinu til-
heyfa.
Pétar Siguirðssön, íslenzkaði.
hakakrossum og hamri og .sigð.
Hitt kortið er af kommún-
ista- og nazistapiltunum á
gægjum úti fyrir skemmti-
staðnum.
í gær stefndi Brynieifur To-
biasson Örlygi Sigurðssvni út
af fyrra koríinu, því, sem hér
er birt mynd af, og íylgir kær-
unni löng greinargerð um
það, hvers vegna hún sé fram
borin. Segir þar: .
a. 1. að á myndinni sé hann,
Brynleifur, sýndur :.om þýzkur .
nazisti og þar með gerður tor-
tryggilegur í auguni brezka
setuliðsjns og geíið \ skyn, að ,
hann ' starfi hár; iy.rir erlent
riki, Þýzkala.nd.
2. að persónulegu öryggi hans
sé á þennah hátt, vegna hér-
vistar brezka setuliðsins, stefnt
í hættu.
3. að myndin sé raunverulega .
atvinnurógur, þar sem him
geri hann tortryggilegan í aug-
um stjórnarvaldanná, en hann
sé í embætti hjá hinu opinbera.
4. að hún sé ærumeiðandi
fyrir hann, þar sem hún gefi í
skyn', að hann sé landráðamað-
ur.
b. að sv sé látið líta út á
myndinni, að hann hafi brotið
alrnennt velsæmi (með því að
hann sé sýndur í einni sæng
með sér óviðkomandi kven-
manni).
c. að honum sé brugðið um
samvinnu við kommúnista í því
skyni, að koma á hann land-
ráðagrun, og
d. að honum sé brugðið um
hræsni í trúar^fnum (með því
að hafa yfir rúminu „skiliríið“:
„Drottinn blessi heimilið" á
milli mýndanna af Stalin og
Hitler).
Þetta er höfuðinnihald
greinargerðarinnar. fyrir kæru
Bry Teifs og munu menn bíða
með eftirvæntingu . að sjá
hvernig þessu máli re.ðir af
fyrir hann og hinn gamansama
listamann!
Úíbreiðið Aíþýðublaðið!
öl- óg áfiengis-viðskiptumim. Lög-
nú hinni göinlu aðferö, að þurka
fyrst hémðin og minni svæðin