Alþýðublaðið - 05.02.1941, Blaðsíða 2

MIÐVfKUDAGUR 5. FEBR. 1§41.
Flugíélags tslands h. í.
\ verður haldinn í Oddfellowhúsinu, Reykjavík,
’'?! laugardaginn 22. febrúar kl. 2 e. h.
Dagskrá skv. félagslögum.
STJÓRNIN.
Verkamannafél. Mafnarfjarðar
heldur aðalfund sinn fimmtudaginn 6. þ. m. kl. 8.30 í Dag-
heimilinu við Hörðuvelli.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Formlegar breytingar á starfsemi félagsins.
3. Félagsmál.
Félagar, fjölmennið og komið með nýja meðlimi
á fundinn.
STJÓRNIN.
Tvo drenffi
vantar til snúoinga á aldrin-
um 15 — 16 ára.
Alþýðabrauðprðiii h.l.
Lasigjaveg} 31.
ALÞÝÐUBLAUID______________
Verkfall starfsstúlkna
á veitingahúsnnum.
----*----
Fáránleg krafa veitingamanno: að ðll-
um veitingahúsum bæjarins verði lokað.
RITSTJÓRAR ÞJÓÐVILJANS
t
BÆMDIR.
Frh. af 1. síðu.
ans gefist færi á þvi, að leggja
fram einhver sönnunargögn fyrir
pessum aðdróttunum sínum. En
þegar á hólmimi kom hafði mál-
flutningsmaður þeirra ekki eitt
einasta atriði fram að færa róg-
burðinum til málsbóta.
Þarnnig fór um sjóferð þá.
k---------------------------
ABESSINÍA.
Frh. af 1. síðu.
fagna því, að sjá Abessiníu aftur
sem sjálfstætt riki, og hún viður-
kenndi rétt Haile Selassie til
ikeisarakórónunnar. Eden sagði,
að Bretum væri ljóst, að keisar-
ann þyrfti í bili á hjálp að halda,
|Og þá hjálp myndu Bretar veita
honum, en aðeins í fullu sam-
komiulagi við hann.
Italir a® jflnefa Tepe-
llni i Alkaile?
Samkvæmt fnegnum frá Aþenu
virðast Italir nú vera að yfirgefa
borgina Tepelini í Alhaníu. Geysa
þar stórbrunar, og er álitið, að
Italir hafi kveikt í bárgðum sínum
til þess að eyðileggja þær, áður
en þeir fara úr borginn.i.
I Rómaborgarfrétt frá United
Press er sagt, að 30 fasistaieið-
togar hafi nýlega farið til víg-
Btöðvanna í Albaníu. Er því hald-
Ið fram í Rómaborg, að þeir hafi
óskað þess sjálfir, að vera send-
Sr þangað. Bn i Londion er sagt,
að þeim hafi verið vikið úr stöð-
Um sínum og verið sendir nauð-
lugir til vígstöðvanna.
Darlan á sfððnp
ferðalagi ntii
ViciiF oif Parfs.
Lavai sapðar bíta að
stefaa leppstjArn í Paris.
D^.RLAN. flotamálaráðherra
Pétains marskálks kom til
Vichy í gærkveldi eg gaf síjórn
inni þegar skýrslu um viðr sður
sínar við Laval.
Engar opinberar tilkynningar
hafa verið gefnar út um árang-
urinn af þeim viðræðum, en bú-
ist er við, að Darlan fari aftur
til Parísar í dag.
Samkvæmt þýzkuim fregnum á
Laval að krefja ;t þess, að hann
verði innanríkismálafáðherra í
Vicystjórninni og fái þar með yf-
stjórn iögreglunnar 1 sínar
hendur. Er af mörgum álitið, að
Lava! hoti því að öðrum kosti
að mynda lepp.-tjóm fyrir Þjóð-
ýerja í París.
Enginn veit enn, hver endaiok
verða á þessu reiptogi um Vichi-
stjórnina, en það vekur þó eftir-
tekt og þytór ekki benda til þess
að Pétain marskáikur verðí fús
á að verða yið kröl'um Lavals
og Þjóðverja, að fréttaritarar
svissneskra blaða í Vichy ieggja
áherzlu á það í greinum, sem
þeý hafa nýiega sent blöðuim síri-
um, að vdnsældir Pétains mar-
skálks hafi farið mjög vaxandi
váð það, að Lavai vár rekinn úr
stjórniuni.
Fimmtugsafmæli
á í dag Jón Brynjólfsson, Berg-
þórugötu 16.
P I-NS og kunnugt er, hefir
verið vinnustöðvun á öllum
helstu veitinga- og gististöðum
bæjarins siðan 24. f. m.
Vinnustöðvunin var ákveðin og
framkvæmd af „Sjöfn“, félagi
starfsstúikna i veitingahúsuim, þeg-
ar útséð þótti um að samningaf
ætluðu að takast án þess.
Þegar séð varð að hægt myndi
að halda húsunum opnum þótt
stúlkurnar legðu niður vinnu, ef
ekkert annað yrði aðgert, lagði
AlþýðUisambandið svo fyrir Mat-
sveúia- og veitingaþjónaféiagið
og Félag ísl. hljóðfæraleikara, að
þau legðu niður vinnu einnig,
sem þau og gerðu.
Þegar það kom til framkvæmda
varð húsunum ekki haidið opn-
uim lengur, og hafa.hin stærri
húsin, Hótel Bo rg, Hótel
ísiand og Oddfel'ow verið lokuð
síðan. Hinir aðrir staðir sem
vinnustöðvun hefir verið lýst yfir
á, hafa ýmist verið iokaðir eða
opnir \nö erfiða aðstöðu, svosem
Hr>ess:ngavskálinn, Brytinn, Hótel
Vík ofh
Þess skal þó getið, að tvo —
þrjá síðusfu daga hefir Hótel Vík
verið lokað. Þessuim stöðum hef-
ir verið haidið hálfopnum með
því móti að eigendur vejtingiastað
anna hafa starfað að afgreiðslu
með aðstoð verkfaiisbrjóta, þ .e.
fóiki sem tekið hefir upp vinnu
í stað þess sem lagði hana niður.
HJutvei'k þessa fólks er mjög
aumt, enda hefir margt af því
lagt niður vinnu þegar það varð
sér þess með\’itandi hvaða glæp
það var að fremja.
Nauðsyniegt ©r fyrir verkalýðs-
samtökin að taka ákveðna afstöðu
til jiessa fólks, sem þannig hagar
sér, og þá á líkan hátt eins i>g
gert er eriendis, en þar er með
rétiu iitið á verkfalisbrjóta sem
óalandi og óferjandi úrþvætti.
Hvar sem þeir koma og þékkj-
ast, mæta þeir andúð og megn-
ustu fyririitnmgu hjá öllu beil-
brigt hugsandi fólki.
I þessu verkfalli hafa fáir ráð-
Ts t í það mcð ákveðnum huga að
gerast verkfa’lsbrjótar, en þeireru
til, og eftir þeim verður munað,
þeim sjálfum til viðvörunar í
ffaimtíðinni og svo öðrum.
Þar sem svo illa gengur að ná
samningum við atvinnurekendur,
veitingahúseigendur, gæti marg-
úr ætiað, að annaðhvort væri,
að kröfui' stúlknanna væru úr
hófí ösanngjamar eða að geta
veitingahúsanna væri mjög af
skornum skamti til kaupgreiðslu.
En þetta er hvorugt ástæðan.
Það kaup, sem stúlkumar
höfðu' og fongn nieð samningum í
fyrra var kr. 75,00 á mánuði,
þær, sem uunið höfðn í veitinga-
húsi minnst 3 mánuði, en þær
sem eítki höfðu unnið þann tíma
höfðu 20% lægra kaup.
Frítt fæði höfðu stúikurnar og
kr. 5,00 á mánuði sem greiðslu
fyrir sioppaþvott.
Fyrir þetta kaup urðu þær að
skiia 9 klst. vinnu á dag, allan
ársins hring. Frídag áttu þær eng
an, nema 10 daga sumarfrí þær
sein unnið höfðu 4 ár hjá safna
atvinnunekenda.
Oftast varð vinnutíminn þó
lengri en það sem að framan
getiuir. Þær kröfur sem stúlkurnar
gera nú, er að fá kr. 125,00 á
imánuiði og eiun frída'g í viklu, auk
annara smávægilegra lagfærtnga
og kjarabóta.
En þess skal geta, að vienjan
er að þegar kröfur era settar
fraan í samniingsibrtni, er tiiætl-
Unin að semja, en samnmgar tak-
ast aldœi nema báðir aðilar slaki
til, þar til hægt er að mætast.
Jafnvel þótt stúlkurnar fengju
kröfum sínum að fullu fram-
gengt væri það ekki of mfkið
fyrir þá erfíðu og óhollu vinirtn,
sem þær verða að afkasta.
I óhollu lofti, hávaða iog
þrengslum verða stúlkurnar að
yera á þönum fram og aftur
með bunga bakka, og oft kemur
fyrir á skemmtistöðunum að stúlk
urnar verða að vinna í heilan
sólarhring án þess að njöta hviíd-
ar.
Þá er tii athugunar sú hlið
málsins: Hafa veitingahúsin getu
til þess að greiða hærra kaup
en bau hafa greitt?
Siðan samningar voru gerðir
við stúlkurnar í fyrra, hefir á-
standið x iandinu breyst gjörsam-
lega, svo nú er aðsókn að hús-
unuim jafnvel margfalt meiri en
hún var í fyrra, sem skapast hef-
ir við komu brezka setuliðsins,
og svo hefir allur* 1 almenniingur
Imargfalt meiri peningaráð en að
undanförnu, vegna þeirrar miklu
í vinnU sem verið hefir .
Engum blandast því hUgur um
að hagur veitimgahúsanna stend-
ur með blóma, og því ástæðan
til tregðu veitmgamiarana til samn
inga ekki sú, að þeir geti ekki
greút fólki sínu sæmilega.
Verkfaileraðeins hjá þeim veit-
mganiönnum sem erti iiman Vinnu
veitendaféíags Islands, svo þar
af leiðir að í samningaumleitun-
um er með veitingamönnum mað-
ur að nafni Eggert Claessen, en
honum þarf ekki neitt að lýsa,
þvi hanin er flestum kunnur.
Mér er vel vitanlegt að margir
þeirra veitingamanina sem nú er
verkfa'l hjá, vilja gjainian semja,
én þeim er haldið frá því af
Claessen. i
SamningaJumleitanir kafa farið
fram og nú síðast í fyrraidag
og þar kom fra-m af hálfu veit-
ingamanna sú furðulega krafa,
til stúlknanna, að þær gerðu verk
fail á öllum veitingahúsum í
bænum, — fyrr yrði ekki við þær
talað um samninga.
Þótt rnaður viti, að skilyrði
þetta sé hugsað af Claessen, má
furðuiegt heita að veitingamenn
skuli láta sér sæma að bera
þetta fram, því sá hugsUnarháttur
sem bak við þetta liggur, er aug-
Ijós og ófagur.
I þau 25 ár, sem Alþýðusam-
bandið hefir starfað, hefir aldrej
komið fram sú krafa frá- hendi
atvinnurekenda, að veiikalýðssani-
tökin gerðu verkfali hjá öðrum
at vinnu reken dum.
Þar sem afstaða atviiraiurek-
enda til stéttarbræðra srrana er
svo fjandsamleg sem raun ber
vitni Um, er auðvelt að gera sér
i hugariund hvernig viðhorf þeirra
er gagnvart starfsfólki sinu og
stéttarsamtökuin þess.
Af öfund og illvilja er krafan
komin, og er undarlegt, þar sem
þessir tveir eiginleikar virðast
vera á svo háu stigi innan fé-
lagsskapar veitingamanna, að
þeir þeirra, sem hafa þurft að
loka, skyldu ekki gera þá kröfu
til félaga sinna á Skjaldbreið,
Brytanum, Hressingarskálanum
og víðar, að þeir hættu allri
sölu. Enda væri þeim það miklu
'betra, því allur almenningur,
sem sækir þessi hús að jafn-
aði, fær skömm á veitinga-
mönnum fyrir þrjósku þeirra,
og mun sennilega láta þá gjalda
þess þótt síðar verði.
Ef veitingamenn hafa haldið
að þeir gætu lamað baráttuhug
stúlknanna með þessari fárán-
legu( kröfu sinni, þá munu þeir
komast að raun um að þeir hafa
skotið yfir markið.
Stúlkurnar eru nú ákveðnari
en nokkru sinni fyrr að láta.
ekki bugast í baráttu sinni fyrir
bættum kjörum.
J. S.
Wíllkie flaig aftnr
festar um haf um
miðnætti í nótt.
'IITENDELL WILLKIE flaug:
** af stað frá Bristol vestur
um haf á miðnætti í nótt.
Lét hami, áður en hann fór frá
Londion, mikla aðdáun í ljós á
baráttMhUg og kjarki brezku þjóð-
arinnar og sagðist efast um, að
nokknu simni ú veraidarsögunni
hefði nokkur þjóð átt eihs hæf-
um manni á að skipa á svo mikl-
urai alvörutímum eins og. Bretar
bú, þar sem forsætisráðherra
þeirra, Winston Churchill væri.
Willkie sagði, að þegar hann
kæmi vestur, myndi hann gera
allt, sem í hans valdi stæði, til
þess að hjálp Bandaríkjanna
kæmi sem fyrst og yrði sem mest.
Áður en Willkie fór frá Lon-
don, ©n eftir að hann kom aftur
frá Dublin úr heimisókn sinni til
de Valera, heiraisótti hann Georg
Bretakonung í Buckingharai Pa-
lace 1 Londion og dvaldi þar lang-
an tíma.
Axel Guðmundsson
á Skattstofunni biSur þess getið,
að hann sé ekki höfundur greina
þeirra, sem skrifaðar hafa verið um
verkalýðsmál í dagbiaðið Vísi und-
anfarið.
tíöfðingleg gjöf.
Nýlega hefir Lyffræðingafélag
íslands gengist fyrir stofnun sjóðs,
sem ber nafnið Eftirlauna- og
, styrktarsj óður lyfjafræðinga, og
! er ætlunin, eins og nafnið bendir
| til, að veita lyfjafræðingum og
i lyfjafræðingaekkjum eftirlaun, og
einnig að styrkja efnilega menn til
; lyfjafræðináms og vísindaiðkana.
; Sjóðurinn aflar sér tekna með
!
| gjöldum félaganna, aukagjöldum
I fyrir næturafgreiðslu í lyfjabúð-
um og með gjöfum góðra manna.
Ein slík kærkomin gjöf hefir
sjóðnum nú borizt frá frú Jóhönnu
Magnúsdóttur lyfsala, að upphæð
kr. 2000.00. Fyrir hönd félaganna
færum vér frúnni beztu þakkir
fyrir hina höfðingíegu gjöf.
Stjórn sjóðsins