Alþýðublaðið - 05.02.1941, Blaðsíða 3

ALÞYÐUBlAeiÐ
— ILÞÝBUBLAÐIÐ --------------------------
Kitstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgöiu
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhi S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hve-fisgötu
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3,00 á mánuði. 15 aurar í lausasölu.
A I, ÞÝÐUPREKTS M I f' -T A v
Tuttugu og fimm ár.
MÞtÐUBLAÐIÐ
fæst f lausasiilu á
eftirtifldum stöðum:
AUSTURBÆR:
Ávaxtabúðin, Týsgötu 8.
Brauðsölubúðin, Bergþórugötu 2.
Veitingastofan, Laugavegi 45.
Alþýðubrauðgerðin, Laugavegi 61.
Veitingastofan, Laugavegi 63.
Veitingastofan, Laugavegi 72.
Veitingastofan, Laugavegi 81.
MIÐBÆR:
Hótel Borg.
Sælgætisbúðin, Kolasundi 1.
VESTURBÆR:
Konfektgerðin Fjóla, Vesturgötu 29.
Veitingastofan, Vesturgötu 48.
Ví MIÐUR er j>að ekki neroa
tiltðlulega lítill hluti verka-
lýösins hér á landi, sem í dag
gerir sór fulla grein fyrir þvi,
hvemig hér var umhorfs fyrir
tuttugu oig fimm ámm, ]mga.r
verkalýðsfélögin voru aö hefja
baráttu sina fyrir bættum kjörum
hins vinnandi fólks, og hve gíf-
urlega mikið hefir áunnizt síöan
fyrir alla alþýðu þessa lands
fyrjr þrotlaust starf þeirra alls-
herjarsamtaka verkalýðsins, Al-
fjýðusambandsins og Alþýðu-
flokksins, sem þá var verið að
stofna undir forystu ólafs Frið-
rikssonar og Jóns Baldvinssonar.
Hinir eldri verkamenn muna
enn í dag þó baráttu, sem það
kostaði, að byggja upp þessx
samitök, og vita vel, bvaða kjara-
bætur og réttándi þau hafa' fært
allri alþýðu manna. En hinir
yngri gera sér það ekki nándar
nærri eins vel ljóst. Þeir taka þau
kjör, sem verkalýðurinn á í dag
við að búa hér á landi, sem sjálf-
sagöan blut, en vita margir hverj-
if ekki, að það kostaði áratuga
baráttu einhuga forystusveitar að
knýja þau fram fyrir allt hið
vinnandi fólk, og órar heldur ekki
fydr því, að allar þær kjarabæt-
ur, sem fengizt hafa, geta á ör-
stuttum tíma tapazt aftur hér hjá
okkur eins og i einræðislöndun-
um víðs vegar úti um heim, ef
verkalýðurinn er ekki stööugt á
verði bæði um þær og um sam-
tök srn gagnvart öllum þéim er
indrekum innlends atvimmrek-
endávalds og erlendra ofbeldis-
breyfinga, sem sífellt eru að verki
til þess að sundra þeim.
Það væri lærdómsríkt fyrir alla
verkamenn, sem ekki muna svo
længt aftur í tímann, að lesa lýs-
ingu Guðmundar Gissurarsonar í
Hafnarfirði, sem birtlst hér i
blaðinu í gær, á því, hvernig at-
vinnurekendur leyfðu sér að tala
við verkalýðsfélögin, þegair þau
voru að hefja baráttu sína fyrir
25 árum. Því sjaldan hefir í
stuttri blaðagrein skærara Ijósi
verið brugðið yfir þýnn langa
veg, sem síðan hefir verið fárinn,
eða á öbrotnari og skiljanlegri
hátt verið sýnt fram á það, hvað
áunnizt hefir fyrir allan verkalýð
landsins undir forystu Alþýöu-
sambandsins og Alþýðuiflokksins!
Guðmundur Gissurarson vitn-
aði í grein sinni i nokkrar orð-
sendingar atvinnurekenda í Hiafn-
arfirðl frá árinu 1916, þriðja ári
heimsstyrjaldarinnar, í tiSeíni af
málaleitun hins unga verka-
mannaíélags á staðnúm um
hækkað kaup vegna dýrtíðárinnar
af völdmn ófriðarins (Tímakmip
karlmanna var þá ekki neina 25
—35 aurar og kvenmanna aðeins
18—20 aurarj. Þessar tiivitnanir
í orðsendingar atvinnurekendanna
í Hafnarfirði eru svo einkenhandi
fyrir frekju atvinnurekendavalds-
ins og umkomuleysi verkafólksins
á þessum byrjunarárum alþýðu-
samtakanna, að Alþýðublaðið
gpiur ekki stilt sig um að prenta
hér aftur örlítinn útdrátt úr
þeim:
„Við getum ekki viðurkennt
ne'n verkam.annafélög,“ skrifa at-
vinnurekendumir. „... Við vild-
um vekja máls á, að í staðánn
fyrir að stofna verkannannafélag
... væri verkafólkinu meira til
góðs, ef félag væri stofnað i
þeirn tilgangi, að kenna þvi að
vinna verk sín svo, að þau jafn-
giltu kaupinu"! „Og ef verkafólk
okkar er ékki ánægt,“ skrifa þeir
enn fremur, „með að fela þetta
fefni algeriega í okkar hendur, án
þess að fara í verkamannafélag,
þá verðunv við neyddir til að fá
fólk frá öðrum stöðum." „Auk
þess,“ segir á öðrum stað, „vilj-
um við ekki greiða neina eftir-
vinnu við fiskþurkun úti.“
í þessum húsbóndatón og með
þvililíum hótunum var talað við
yetkalýðsfélögin fyrir tuttugu og
íimm ámm. Og hverjum er það
að þakka, að í dag er ekki talað
við þau í sama tón, nema Al-
þýðuflokknum og öðrum þeim
samtökúm verkalýðsins, sem hánn
hefir veitt forstöðu frá upphafi
og, að örfáum undantekningum,
allt fram á ]>en:nan dag?
Og hvaða verkamaður getur í
dag hugsað kinnro'ðalaust til
þess, þegar hann les þau orð,
sem hér hafa verið tilfærð úr
orðsendingum atvinnurekenda í
Hafnarfirði til verkamannafélags-
ins þar fyrir tuttugu og ffenm ár-
um, að ]>etta sama verkalýðsfé-
lag skuli fyrir örfáum dögum
síðan hafa kosið erindreka al-
vinnuiiekendastéttarinnar þar á
staönum til þess að stjóma máU
um sínUm og fara með urnboð
fyrir hafnfirzka verkamenn? Eða
Verkamannafélagið Dagsbrún hér
í Reykjavík?
Vissulega hafa at\innurekendur
og erindrekar þeirra nú breytt
jgm tón í bili til þess að blekkja
verkamenn ti l fylgis við sig og
skapa sér aðstöðu til að sundra
samtökum þeirra innan að. Og
vissulega ber,a þeir það út, aö AI-
þýðuflokkurinn sé í dag ekki sá
sami oig hánn var í gamla daga.
En það em ekki o r ð lýðskrumar-
anna, sem verkalýðurinn á að
hlusta á. H.ann á að athuga ]>að,
hver hefir geirt það, sem gert
hefir _ verið til hagshóta fyrir
hann. Og þá nmn hann komast
að raun um, að saga Alþýðu-
flokksins hefir í semni tíð, engu
éíður en í gamla daga, verið ein
samfelld barátta fyrir bættum
kjöruim hins vinnandi fólks í
landinu, b ará t ta einm i 11
v i ð í h a ] d i Ö , sem nú er að
i'eyna að nudda sér upp við
verkalýðinn til þess að véla hann
af réttri braut.
Hvaða flokkur hefir áunnið
verkalýðsfélögunum viðurkenn-
ingu, fyrst raunvemlega og síðan
lagalega, sem samningsaðiii fyrir
verkafóikið í landinu? Alþýðg-
flokkurinn. Hver fékk enda bund-
inn á forsmán fátækraflutning-
anna? Alþýðuflokkurinn. Hver
knúði það fram, að togarasjó-
mennimir fengu lögtryggða átta
stunda hvíld á sólarhring? Al-
þýðuflokkurinn. Hver beitti sér
fyrir lögunum um verkamannabú-
staði og lét byggja þá? Alþýðu-
flokkurinn. Hver beitti sér fyrir
öryggi sjómannanna? Alþýðu-
flokkurinn. Hver kom á alþýðu-
tryggingusmm — slysaitryggingun-
um, sjúkratryggingunum, ellilaun-
unum og önorkubótunum? Al-
þýðuflokkurinn. Og hvaða verka-
lýðsfélög voru það, að lokum,
sem fengu ekki aðeins fulla dýr-
tíðamppbót, heldur og hækkun á
sjálfu, giunnkaupinu, núna eftir
áramótin? Voru það máske fé-
lögin, sem ihaldið stjómaði,
Dagsbrún og Hlíf? Nei, það vom
félögin, sem Alþýðuflokkurinn
stjórnaði og eru í Alþýðusam-
bandinu.
Þetta allt og þúsund aðrar
kjarabætur, sem allt of langt yrði
fapp að telja í stuttri blaðagrdn,
hefir Alþýðufloikkurinn með
stuðningi verklýðsfélaganna knú-
i'ð fram til hagsbóta fyrir verka-
lýðinn hér á landi. Ef íhaldið
hefði mátt ráða, væri verkalýð-
urinn áreiðanlega jafn-
réttlaus í dag og hann var fyrir
tuttugu og fimm ámm, þegar at-
vinnurekendumir í Hafnarfirði
tilkynntu honum: „Við getum
ekki viðurkennt nein verkamanna-
félög." Andi íhaldsins er enn sá
sami, þó að nýjar aðferðir hafi
verið teknar upp tíl þess að vinna
bug á samtökum verkalýðsins.
24 skráðir at-
vinnulausir.
UNDANFARNA tvo daga
hefir staðið yfir atvinnu-
Ieysisskráning hér í bænum og
létu aðeins tuttugu og fjórir
menn skrá sig.
Er það sú langlægsta at-
vinnuleysingjatala á þessum
tíma, sem hér hefir verið til
margra ára. T. d. hefir s.l. tíu
ár verið lægst tala 521 og var
það árið 1939. i
Síðastliðinn tíu ár hefir, a,t-
vinnuleysingjatala á þessum tíma
verið sem hér segir;
1931 voru 534 skráðir atvinmu-
lausir, 1932 654, 1933 643, 1934
554, 1935 703, 1936 690, 1937 936,
1938 769, 1939 521 og 1940 553.
Er það Bretavinnan, sem hefii
dregið svo úr atvinnuleysinii í
vetúr, að ekki hafa neraa 24 lát-
ið skrá'sig að ]>essu sinni.
Vegna weilMa
vantar afgreiðslustúlku
3—5 tíma á dag.
BAÐHÚS REYIKJAVÍKUR.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
Aðalfundnr i tveim
verkalýðsfélðpm flti
fl landi.
U Vt næst síðast liðnia helga
hélt Veridýðsfélag Austíir-
Húnvetnlnga, Blönduósi, aðal-
fund sinn.
Stjörn félagsins, en hana skip-
uðu eingöngu Alþýðuflokksmenn,
var endurkosiin með miklum meiri
hluta atkvæða.
t stjóminni eru: Jón Einarsson
foi'maður, Guðmann Hjálmarsson
ritari og Ragnar Jóns&on gjald-
keri.
Félagið hefir nýlega gert samn-
inga við atvinnu rekendur á staðn-
um. Grunnkaup hækkaði mikið.
Auk ]>ess fékkst full dýrtíðampp-
bót.
Þá hefir Verklýðsfélag Fá-
skrúðsfjarðar haldið aðalfund
sinn fyrir stuttu.
I stjóm voru kosnir: Valdimiar
Bjamason formaður, Þorvaidur
Sveinsson ritari, Bjarni Kristjáns-
son gjaldkeri og meðstjórnendur
Ársæll Guðjónsson og Björg
Magnúsdóttir.
Sveinn Kr. Guðmnndsson, er
verið hefir forma'ður félagsins frá
því það var stofnað í des. 1935.
gaf ekki kost á, að hann yrði
kosinn áfram.
Bversvepa vantar
brflsamjðik f mjólk-
nrbððirnar?
EINS og lcunnugt er, er ætl-
ast til að „brúsamjólk“ sé
seld í mjólkurbúðum jafnhliða
flöskumjóik. Og þar sem verðið
á brúsamjólk er mun lægra, þá
er það eðlilegt, að efnaminni fjöl-
skyldur í bænum kaupi bana
frekar, þar sem rnargir verða að
gæta hins fyllsta spamaðar í
þessari dýrtíð.
En frá því fyrsta hefir orðið
einhver tregða á því, að fá brúsa-
mjólk. Það er sent svo litíð :af
henni í búðirnar, að hún gengur
upp strax á íuorgnana, en þeir
sem síðar komu og óska eftir
brúsamjólk, fá ekkert. Hinar fá-
MÍÐVIKuDAGÚR 5. FEBR. 194J.
tæku húsmæður, sem oft eiga illa
heimangengt á morgnana, vegna
nauðsynlegra morgunstarfa, verða
að drífa sig strax um 9 leytið,
ef þær eiga að ná í nokkurn
dnopa.
Þetta er gjörsamlega óþolandi,
og ófyrirgefanlegt hirðuleysi af
xnjólkursölunefnd, að hafa ekki
næga brúsamjólk í húðum sín-
um allan daginn, úr þvi hún er
auglýst til sölu á annað horð.
bað verður ekki betur séð, en
að það sé beint tilgangur nefnd-
arinnar, að fólk kaupi dýrari
mjólkina, þegar mest er þörön
að spara hvem eyri, vegna dýr-
tiðariinnar. x-f-y.
Alþýðublaðið hefir sýnt Mjólk-
ursamsölunni þessa fyrirspum og
vill hún láta þess getíð, að hún
viti ekki betur en að næg brúsa-
ntjólk sé til í búðunum fyrir þá,
sem hennar óska, og kvartanir
Qim annað hefðu ekki borizt nú i
lengri tíma. Þegar slíkar kvart-
anir hefðu borizt, hefði ávallt
verið úr því bætt og lagt fyrir
starfsstúlkur búðanna að hafa
þessa tegwnd mjólkur til eins og
aðra, eftir því sem föng eru á og
. þurfa þykir.
xxxxxxxxxxxx
Ódýrt
Hveiti bezta tegund,
60 aara kg.
Hveiti 7 lbs. 2,25 pokinn.
Hveiti 10 lbs. 3,45 pokinn.
Flórsykur 0,65 au. i/2 kg.
Kokosmjöl 1,50 au. 1/2 kg.
Síróp, dökt og Ijóst.
Gerduft.
Ný egg.
Tjarnarbiíói'n
Tjarnargötu 10. — Sími 3570.
BREKKA
Ásvallagötu 1. — Simi 1678.
xxxxxxxxxxw:
-------------—.......
Bækur keypíar og seldar.
Fornverzlunin, Grettisgötu 45,
sími 5691.