Alþýðublaðið - 06.02.1941, Síða 2

FIMMTUDAGUR 6. FEER. 1941.
Nýkomfð
Bréfabindi, oktav, kvart, fólíó.
Skrifbækur, innbundnar, fjöldamargar stærðir og
þykktir, frá litlum vasabókum upp í fólíóbækur.
Einnig registerbækur af ýmsum stærðum.
Stílabækur, margar tegundir, þverstrikaðar, rúðu-
strikaðar og óstrikaðar.
Lausblaðabækur, fyrir verðlista, utanáskriftir o. fl.,
með eða án registers, ýmsar stærðir.
Tvíritunarbækur, stórar og litlar, þykkar og þunn-
ar, ágætar teg.
Almanaksbækur 194.1, fyrir vasa og skrifborð. Ör-
lítið óselt. Einnig veggalmanök.
Stórarkapappír (fólíópappír), óstrikaður, þverstrik-
aður og reikningsstrikaður.
Hillupappír, hvítur, blár, grænn, rauður og gulur.
Cellofanpappír.
Skrifblokkir, margar nýjar stærðir og tegundir.
Merkisspjöld úr pappír og lérefti.
Verðmiðar fyrir vefnaðarvörur og aðrar vörur.
Límmiðar, mjög margar stærðir.
Serviettur, hvítar og mislitar, sérlega fallegar.
Merkiblek í litlum og stórum glösum.
Litabækur fyrir börn, fallegar og ódýrar.
Sjálfblekungar og Skrúfblýantar við allra hæfi.
Ljósmyndaalbúm, margar teg.
Ljósmyndahorn.
IG.<
'Ss?
Athugið! Viðgerðarverkstæði vort hefir nýlega feng-
ið mikið af alls konar varahlutum fyrir
sjálfblekunga, þar á meðal allar stærðir
af gullpennum.
___ALÞVD y BLAÐID __
RANNSÓKNIN
Frh. á 2. síöu.
HeD ritvél IAin m fjöi-
rttara Berltlasjúhllnoa-
samMsins!
Bréfið var vélritað í ritvél, sem
Björn Bjarnasion, bæjarfulltrúi
kommúnista, hafði lánað fliofkks-
bræðmim símim af skrifstofu
„Iðju", félags verksmiðjufóllks, en
fjölritarann átti skrifstofa Berkla-
sjú k lingasamband sin s; og bafði
kommúnistinn Andrés- Straumland
iánað Eggert Þorbjarnarsyni fjöl-
ritarann fyrir hálfu öðm ári!
Hallgrímur Hallgrímsson kveðst
bafa b-'ent hándritunum að dreifi-
bréfinu, bæði íslenzka og ‘ensfca
íextanum, enn fremur „stenslin-
uim“, strax og fjölrituninni var
lokið.
\
Að kvöldi sama dags, 5. jan.,
kl. 7Vs, var farið að dreifa út
bréfunum. Tók pá brezka lög-
reglan strax tvo mienn íasta, sem
vom að dreifa út bréfinu í her-
ðúðunum suður við Stúdeníagarð,
pá Helga Guðlaugsson oig Har-
ald Bjarnason.
Dagínri e'tí: tók brezfea lögregl-
an pá Eggert Þorbjamarsion og
Edvard Sigurðsson, og 8. satma
mánaðar tók hún Guðbrand Guð-
mundsron. Hafði Edvard unnið á
skrifstofunni að undirbúmngi og
dreifingu! miðans, en Giiðbrandur
haföi komið miðunum á fram-
færi við Guðmund Björnsson til
dreifingar meðal brezka setuliðs-
ins.
Þann 10. janúar afhenti brezka
lögraglan íslenzkum yfirvöMum
málið til raunsóknar og dómsá-
lagningar, ef mál yrði höfðað.
Tók hún síðan fastan Ásgeir Pét-
ursson, sem starfað hafði á skrif-
stoúi „Æsku'.ýðsfyllkingarinnar"
og dreift út miðum. Einniig var
pað íslenzka lögreglan, sem hani-
lók Hallgrim Hallgrímsson.
Þessir sjö menn sitja enn i
varðhaldi. Áttundi maður, sem er
viðriðinn málið, Guðmundur
Björnssom, Njálsgötu 98, hefir
ekki verið hnepptur í varðhald.
Egiil Sigurgeirsson, héraðs-
dámsmálaflutni'ngsmaður, hefir
verið skipaður verjandi sakborn-
inganna samkvæmt ósk peirra.
Þá hefir og verið skipaður
verjandi fyrir Sigurð Benedikts-
son, og er pað samkvæmt ósk
hans Gunnar Pálsson lögfræðing-
ur, fulltrúi lögman'ns, sami mað-
urinn og dæmdi í meiðyrðamáli
Alpýðublaðsins gegn Þjóðviljan-
um, pví sem sagt var frá hér í
blaðinu 1 gær, og taldi pað hæfi-
lega refsingu fyrir rógberana að
greiða 50 krónur í sékt fyrir ó-
svífnar dylgjur um pað, að Al-
épýðublaðið pægi fé af brezka
setuliðinu og tæki afstöðu til
mála með tilliti til þess.
Tílrlfslnn M for-
manni „Iðjn“.
Að gefnu tilefni lýsi ég hér
með yfir, að ég er á engan hátt
viðriðinn hið svokallaða dreifi-
bréfsmál, og mér er með öllu
ókunnugt um, að það hafi verið
ritað á ritvél Iðju, félags verk-
smiðjufólks.
Runólfur Pétursson,
formaður ,,Iðju.“
INFLUENSAN
Frh. af 1. síðu.
manna á því, að pað
getur valdiið óþægindum
og jafnvel hættu, að ferð-
ast til bæjarins, einkum fil ’dval-
ar 'meðan á faráldri pessum
síendur, vegna hinna miklu
prengsla sem pegar eru fyrir í
bænu.n og erfitt getur; verið að
hjúkra veiku utanbæjarfólki".
ST. FRÓN nr. 227. Fundurinn í
kvöLd fellur niður.
14 jiúsund krúna hús
til sölu í Hafnarfirði.
JÓN MAGNÚSSON,
Njálsgötu 13 B — Reykjavík.
Sími 2252.
VERKFALLSBRJÖTAR
Frh. af 1. síðu,
Þessar fjórar stúlkur eru:
Ragnheiður Guðmundsdóttir.
Guðrún Böðvarsdóttir.
Vinna þessar stúlkur hjá
,,Brytanum“ í Hafnarstræti.
Jórunn Brynjólfsdóttir.
Jóna Tómasdóttir.
Vinna þær í Hafnarkaffi.
Sjöfn, félag starfsstúlknanna
auglýsir héf með þessa fyrrver-
andi félaga sína, sem verkfæri
í höndum atvinnurekenda og
verkfallsbrjóta og veit allt
s k ip u 1 ag'sb u n d i ð verkafólk
hvernig því ber að umgangast
þær framvegis.
Eins og áður er tekið fram,
vinna stúlkur þessar í „Bryt-
anum“ og í ,,Hafnarkaffi.“
HárgreilslBstðlkHr
fÍRiu í húsem.
SíÐUSTU DAGANA hefir pað
mjög færst í aukana að
hárgreiðslustúlkur væru beðnar
að koma í hús til hársfcrýfingar
— og hafa þær orðið við pví.
Taka pær á móti slikum pönt-
unum í síma 251 f og er þess
vænst að allir þéit', sem purfi
á aðstoð stúlknanna að halda
snúi sér þangað.
Verkfall stúlknanna lieldur á-
fram og eru engar samni'ngaum-
leitanir sem stenduir .
Runar Vuoristo:
¥ er kafiýðshr eif !ng -
iu á Fimslæmcll.
RUNAR VUORISTO er íinnskur málari. Hann var msdirfor-
ingi í finnska hernum í styrjöldinni í fyrra og tók þátt í or-
ustum sums staðar þar, sem þær voru harðastar. Að síríðmu íoJmu
og hinum hörðu „friðarsamning-um“ við „verndara smáþjóðaima'*
og' „forvígismenn lítilmagnanna“ breyttusi mjög- lifskjör Finna.
Hundruð þúsunda misstu heimili sín og urðn að' flyija íangar leiðir
til nýrra heimkynna. „Friðarsamningarni’ miðuðust við það
eitt, að bæta aðstöðu Rússa til síðari árásai á þessa litlu gagn-
menntuðu og frelsiselskandi þjóð.
Runar Vuoristo gat ekki stundað iðn sína. Ekk“r' efni var
til í iðn hans. Hann gerðist sjósnaður og réðisí á sænskt skijt.
Hér var honum skipað á land sjúkum, og hefir Iiaim dvalið hér
alllangan tíma. Vuoristo er gagnmeimtaður maður á aiþýðu vísu.
Hann hefir tekið virkan þátt í verkalýðshreyfingunni og er þaul-
kunnugur henni og sögu hennar. Hann kom nýlega að máli við
Alþýðublaðið og er þessi grein skrlfuff eftir honum. Segir í henni
frá upphafi finnskrar verkalýðshrcyfingar, sigrum hemiar og
ósigrum, en í síðari grein gerir hann nánari grein fyrir sundrung-
árstarfi kommúnista, sem eru leiguþý harðstjérans í Moskva. Era
báðar þessar greinar Vuoristo mjög athyglisverðar og lærdóius-
ríkar '

Verkalýðshreyfingin í
Finnlandi óx raunvemlega
tupp úr handiðnabarmannafélög-
unnm, sem ti’.einkuhu sérskoðanir
jafnaðarstefnunnar á tiltölulega
skömmum tíma. Fyrsta raunveru-
lega verkalýösfélagiö var stofn-
að 1860 og vibm það prentaram-
ir, sem riðu á vaðið, eins og í
svo mörgum öðrum Iöndum. En
um 1899 kemst enn meiri skrið-
ur á hreyfinguna og mörg félög
em stofnuð og árið 1903 gengu
íélögin inn í Alþýðtnflokkinn, sem
f>á hafði verið stofnaður fyrir
nokkmm árum. Þessi samþykkt
verkalýðsfélaganna er miðuð við
Erfurt-slefnuskrána, en það er
ínerkilegt plagg í sögu hinniar
alþ'óðlegu verkalýðshreyfingar.
Þegar striðið braust út milli
Rússa og Japana fékk finnska
verka'ýðshreyfingin mjög auk-
(inn byr í seglin; og til að styðja
hina rússnesku stéttarbræður,
hóYi verka’ýðsfélögin, árið 1905,
allsherjarverkfal! og var aðal-
krafa verkfallsins að horfið yrði
frá stéttapingi í miðaLdastíl til
nútíma þúngræðis. Þetta vár því
pól’ífskt verkfall í fyllstu merk-
ingu og verkfa'lsmenn sigruðu.
Vai' nú hori'ð að þingi'æöinu með
þe'm hætti að stofn-aður var
h'rm finnski landdagur — alþing
okkar, og var f>að haft í einni
de;id. Kosningarréttur var þó ali
tafcmarkaður. ! fyrstu kosning-
twn t'I landdagsins fékk Alpýðu-
f'okkurifrn 77 fulltrúa 'kosna af
200 a’ls. /
Nú byrjaði thnabil, s-em mark- !
aðist af miklUm vexti verkalýðs-
hreyfingarinnar. Sambönd verka-
lýðsfélaga í ýmsum landshlutum
byrja nú að gefa út málgögn
fyrir- sig. Fræðslusamband verka
mann-a var stofnað -og samvinnu-
hneyfi'ngin kemur í kjölfarverka-
mannahreyfingarinnar og vex síð-
an eins hratt og hún. Skal ég
geta þess, að það voru 12 b-ak-
arar i verkfalli, sem stofnuðu hið
heimsfnæga samvinnufélag El-
anto, sem er stærsta samvinnu-
‘félag í Norðwr-Evrópu o-g er Tann
er, foringi Alþýðufl-okksins, for-
seti þess. Þá fara hin dréifðu
stéttarfélög að sfiofha sambönid sín
á milli, og árið 1907 er sfiofnað
allsherjarsamband verkalýðsfé-
laganna. Eru öll stéttarsambönid
og einstök félög í þess'u- sam-
ban-di, nema .prentarasa'mbandið,
en prentarar vinna í einu og öllu
með landssambándinu. Jafnhliða
þessu brjótast út möfg verkföll
og miklar launadeilur með þeim
afleiðin-gum, að launakjör verka-
lýðsins batna mikið og réttíndi
\ hans til sómasamlegs lífs mukast.
E'íssneskir verkfallsbrjótar
gejgn fihnska verkalýðnum.
Ég vil minna á, að allt p-etta
I fór f am m-eðan lan-dið var und-
ir Rússum.
Á ið 1911 brýst úfi' mikið verk-
fali b v íígi'ngaverkamanna. At-
vinnurekendur vildu ekki ganga
i’nn á kröfur verkam-anna og pó
að peir væru finnskir kynokuðu.
þeir sér ekki við að kalla sér
til hjálpar rússn-eska verkfalls-
brjóta, aðallega bæn-dasyni, og
voru peir svo látnir vinna undir
vern-d rússneskra herman-na. —
Ve"kfallið tapaðist og hafði slæm
áhrif í. bili fyrir trú verkalýðsins
á mátt 'Og hlutverk stéttar sinnar.
En p-rátt fyrir slíka ósigra við
og við tókst m-eð þingstarfsemi
AI pýðuflofck sins að koma fram
ým-sum lögum, sem urðu til stór-
kostlegra U'mbóta á kjörum verka-
manna og bættu aðstöðu peirra-
til áframh-aldandi baráttu. Meðal
ann-ars v-oru sampykkt lög sem
bönnuðu vin-nu barn-a, slysatryg.g-
ingum var k-omið á, vinnuttmi
var styttur úr 12 í 9—10 stundir.
Nætundnna ýmsra stétta var
bönnuð og ýmislegt annað ti)
hagsbóta fyrir alpýðustéttirnar
fékkst fram m-eð þingbaráttu AI-
pýðuflokksins.
í næstu kosningum hækkaði
pingmann-atala Alþýðuflokksins
ur 77 í 86. Næsta tímabil ein-
kennist af því, að lög, sem peg-ar
höfðu veri-ð sett fyrir atbeina Al-
pýðuflokksins, eru eriidurbætt
enn til bóta fyrir verkalýðinn og
var pannig unnið s-tig af stigL
j