Alþýðublaðið - 17.02.1941, Page 3

MÁNUDAGUR 17. FEBR. 1041. * ALÞÝgliBLAÐlÐ
ALÞTBUBLAÐIÐ
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Simar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3,00 á mánuði. 15 aurar í lausasölu.
AI, ÞÝÐUPRE NTSMIÐJAN
Alvðrutímar.
IIMBUBLáÐIÍ
fæsí í lausasðlu á
efttFtðldmm sðððum:
AUSTURBÆR: ' t ' ' .'C'
Ávaxtabúðin, Týsgötu 8.
Brauðsölubúðin, Bergþórugötu 2.
Veitingastofan, Laugavegi 45.
Alþýðubrauðgerðin, Laugavegi 61.
Veitingastofan, Laugavegi 63.
Veitingastofan, Laugavegi 72.
Veitingastofan, Laugavegi 81. ,
MIÐBÆR:
Hótel Borg./
Sælgætisbúðin, Kolasundi 1.
VESTURBÆR:
Konfektgerðin Fjóla, Vesturgötu 29.
Veitingastofan, Vesturgötu 48.
faixgsefni Theódórs Fríðiikssonar
AÐ ætti að vera ölium ís-
lendiÆum Ijöst, að við lifium
nú á örlagaríkarí tímium fyrir land
okikar og þjóð en niokkra sinni
áðuir. Allt er í óvissti, lýðræði
okkar, sjálfstæði okkar, sjálfs-
ákvöröu'narréttur, fjárhagur okk-
ar og öll afkioma.
Þetta ætti að skapa algerlega
nýtt viðhörí'- í sambúð okkar inn-
byrðis. Raunveruiega ætti þetta
ástand að hafa sömu áhrif hérog
ófriðurinn hefir haft á brezku
bjöðina. Við ætturn að samei'nast
í ábyrgö þeirri, ,sem á okkur
hvíiir sem þjóð og sem einstak-
lingiar. Með myndun þjóðstjórn-
arinna'r var að þessu stefnt.
Fiokkar, sem höfðu árum saman
borizt á banaspjót, reyndú að
taka höndum saman og leggjast
Ú eitt í bairáttunni gegn orfiðleik-
ium, sem þá virtust öyfirstígan-
legir á fjárhags- og atvinnusvið-
inu, og var svo um langa hrið,
að ireztu menn allra flokka von*
hugsjúkir um, hvað næstu tímar
mynclu bera í skauti sínu. Or
þessu rættist á óvæntan hátt, en
þá komu nýir erfiðieikar enn í-
skyggilegri og örlagarikari: sam-
búð okkar í okkar eigin landi við
erlent herveldi, tugþúsundir her-
manna og alger óvissa um það,
hvaða afleiðingar kynnu að veröa
af því. Þá mæddi ekki eingöngu
á nokkruim kiosnum trúnaðar-
mönnum, heldur allri þjóöinni,
hverjum einasta einstaklingi. í
veði var menning okkar, söguleg
þróun þjóðfélags okkar, tunga
okkar og þjóðareinkenni.
Vegna þess, að hin erlenda
þjóð ,sem, nú býr í sambýli við
okkur, er lík okkur um margt
og virðir sem framast má verða,
eftir aðstæðuim, húsböndarétt
okkar, iiefir þetta faxið betur en
á horfðist. Bn þessi þjóð á í
hernaði, ægilegum trölladanzi og
óhjákvæmilega virðist svo, sem
örlög hennar' verði okkar örlög
að minnsta kosti að einhverju
leyti.
Hvorki við sjálfir né aðrir get-
um sagt, hvað morgiimlagurinn
færir okkur. Heimurinn nötrar af
átökum heimsveldanna og við
titram við þau átök. Við erum
varnarlausir. f miðstöðvúm hern-
aðarríkjanna er gert út um okk-
ar örlög.
Hið eina, sem við getum gert,
er að vera sem ein þjóð, eitt
fólk, samhUga í fyllsta skilningi,
varkár og á verði, athuguí og
isterk í trú okfcar á það, að við
eigum þetta land og að við verð-
um að fá að ráða hinum eml-
anlegu örlögum þess.
Menn skrifa um þetta og menn
tala uim þetta. En hvernig er svo
unnið? Eitt af dagblöðunum
ihinntist á það nýlega, að hætta
yæri á því, að eldar sundrungar-
innar myndu kvikna á þvi al-
þingi, sem kom saman til fyrsta
fundar á laugardaginn, vegna
þess, að kosniiigar eiga að fara
fram næsta sumar, og að ef að
vanda léti, þá myndu flokkshags-
munir verða látnir ráða meiru en
hagsmunir þjóðarinnar.
Það skal játað, að hér er hætta
á ferðuan. Það er okkur lífsnauð-
syn að standa saman sem einn
maður og gefa eklært tilefni með
innbyi’ðis sundm-ngu til þess að
hjálpa þeim öfium, sem stefna að
eyðileggingu frelsis okkar tog
sjálfstæðis.
En geraim við það?
Þessari spurningu er ekki hægt
að svara nema neitandi. Um allra
viðkvæmustu mál okfcar er sl? rif-
að af vissum mönnum af hinu
mesta ábyrgðarleysi. Skal það
fullyrt hér, að hvergi í siðuðu
þjóðfélagi myndi það þolað, að
skrifað væri um allra viðkvæm-
ustu utanríkismál eins óg blað
kommúnistafliokksins hefir skrif-
að undanfama daiga. 1 greinum
þessa blaðs em ráðh. stimplaðir
sem landráðamenn, og frá þvi
skýrt í fréttum, að þeir sitji á
fundum með „sérfræðingum sín-
ksm í Iandráðum“. Þetta er gert
á sama tíma sem allt er í ovissu
um framtíð Jandsins, og rikis-
stjórnin skiftlr sér ekfci af.
Það þarf ekki að minna á það,
að hvað eftir annað hefir þess
verið krafizt hér í blaðinu, að
tekið væri fyrir sliika starfsemi,
en gegn henni var meðal anjnars
stefnt með myndun þjóðstjórnar-
innar. En hversvegna er ekfcert
gerí? Er það Aiþýðufl., aem á
stendur? Nei. Stiendur þá á Fram-
sóknarflokknum ? Þess er vænzt,
að hann svari því. Vitaö er, að
Sjálfstæðisflokkurinn er klofinn í
tvent um þetta atriði. Hina sönnu
vini lýðræðisiins og tóna, sem
vilja nota aðferðir nazista til að
deiia og drotina síðan. Það ’stend-
ur fyrst og fremst á vissri klíku
í Sjálfstæðisflofcknum. í heimsku
sintó og vegna einsýnna flokks-
legra hagsmuna heldur hún að
starfsemi fcommúnista geti kómið
Sjálfstæðisflokiknum að góðu
ihaldi í komandi kiostóngabaráttu.
Það er að vísu misskilningur.
Hún liorfir ekki í það, þó að
s.arfserni þessa erlenda undirróð-
ursfiokks skaði þjóðina f heild
ægilega, og styður hann. óbeint
og óbeint til skemmdarstarfsins.
Þantóg er eltki hargt að starfa.
Landsfólkið blýtlur að sjá í igegní
Um svikavefinn. Það hlýtur að
spyrja eftir að hafa íesið leiðara
Mo.rguntóaðsins í gær um dóm-
ana yfir kommútóstafur'sprökkun-
Uan: Hvað meinar Sjálfstæðis-
flökkurinn? Er hann. að rétta
kommúmstum og Jandráðamönn-
Unum hjálparhönd? Um allan
heim skipa meatöi sér nú i sveiíir
eftir þvi, hvort þeir enx iýðræðás-
Frá AlBfðnfleBhsfé-
Iðgnm á Norðnriandi.
Samta! við erindreka Alpýðn-
f'jkbslns Ragnar Jóhannesson.
AGNAR JÓHANNES-
SON erindreki Alþýðu-
flokksins er nýkominn heim
úr 5 vikna ferðalagi um
Norðurland.
Hann dvaldi aðallega á Siglu-
firði, á Akureyri og Sauðárkróki,
en heimsótti auk þess ýmsaaðra-
staði.
í Siglufirði, á Akureyri og á
Sauðárkróki hafði hann stjórn-
málanámskeið með niokkrum
fiokksmönnum og umræðufundi
með ungum Alþýðuflokksmönn-
um.
Voru þar rædd stefnUmál Al-
þýðufiokksins, auk þess leið-
beindi hann í félagsstarfsemi og
fundastjórn og flutti stutt erindi
um sögu verkaiýðshreyfingarinn-
ar.
•Á Siglufirði hélt Alþýðuflokks-
iagið Skemmtifund og voru mörg
skemmtiatriði , á Aku'reyri var
fialdinn fjölmennur fundur í Al-
þýðuflokksfélaginu og þar rætt
urn stjómmálaviðhorfið ognæstu
alþingiskostóngar. Á Sauðárkróki
var einnig ágætur fundur í Alr
þýðuflokksfélaginu og rætt um
sömu atriði og á Aikureyri. Urðu
þar fjörugar umræður, rnikill á-
hugi og aining um stefnu flokks-
ins.
Síðastliðinn miðvikudag héltAI
þýðuflokksfélagið á Sauðárfcróki
árshátíð sína. Var hún rnjög vel
KÓtt og í alla staði hin ánægju-
legasta.
Á öllurn þeim ^töðum, |se*m
erindrekinn heimsótti var mikill
áhugi flokksmanna iog undirbún-
ingur Undir kosningamar ísum-
ar.
Sannlelknrimi áti við
fiæðarmálið.
Theódór Friðriksson: Lóka-
idagur. Skáldsaga. Rvík.
1926.
Sami: Mistlui'. Framhald af
Lokadegi. Rvlk 1936 .
BYGGÐ STRÖND liggur
móti opnu hafi. Þangað hef
ir aldrei nokfcur, mannleg vera
stígið fæti sínum. Ströndin er
hömrótt og í bjaxginu' verpir ó-
tölumergð sjófugla þegar vorar,
en á vetrum er þar sann-nefnt
dauðaríki. Þá er ströndin snævi
sinnar eða einræðissinnar. Hvorum
megin mynidl Sjálfstæðisflokkur-
inn standa? Leiðarahöfundurinn
í Morgunblaðinu myndi áredðan-
iega lenda í hópnuim, sem herst
gegn lýðræðinu, gegn einingu á
þessUm tímum, gegn ábyrgðartil-
fintóngu. Hann styður sundrumg-
aföflin, hina erlendu undirróðurs-
menn, mennina, sem eru þess al-
búnir, að, selja frelsi þjóðar sinn-
ar í hendur erlendu ofbeldisriki.
Það skiptir engu máli, hvioft
þetta er gert vitandi vits eða
hvori harizt er um þessa stefnu
innan Sjálfstæðisflokksins. Því
þantóg ieir hin opinbera stefna
Sjálfstæðisflokksins. Þannig talar
málgagn hans. **
þakin frá* efsta tiradi til flæðar-
máls, og hafið ísi lagt, !svo lamgt
sem nokfcurt auga muradi eygja.
Þá koma óveðrin æðandi, brjóta
ísinn og breyta storknuðum haf-
fletinum í ólgusjó, þar sem hol-
skeflumar velta öskrandi hver tum
aðra og brimlöðrið sýður .
Haustdag nokkum rísa segl við
hafsbrún. Það eru skip, semkoma.
Ströndin býður átekta. Skipin
sækja fram. Er þau nálgast
ströndina beygja þau inn á frið-
sælan fjörð. Þetta eru landnáms-
menn. ísland er fundið.
Afkomendur þessara laradnáms-
manraa bera enn töfra hiranar
fyrstu landsýnair í blóðiwu. Harka
og hrjósturauðn hanrrastranidar-
innar byggir skap þeirra og við-
mót. En léttbrún hins lygna fjarð-
ar á þó einnig sín ítök i ýfir-
bragði og lund .
Skáld íslenzkrar sjómamnastétt-
ar heitir Theódór Friðriksson. Af
öllUm íslenzkum alþýðusfcáldum
er Theódór Friðriksson mér hug-
þekkastuf. Og það mættu gjarna
fleiri segja. Fyrir allmörgum ár-
um var ráðist á hann af manni
sem þóttist geta talað digurt, en
Theódór svaraði þannig fyrir sig,
að síðan hefir sá hreki eigi vog-
að sér aftur á vettvang. — Sög-
ur Theödórs Friðrikssonar erú
byggðar á sjaldgæflega vakandi
eftirfekt og óvenju rikri þekkingu
á mannlífinu. Þair ern þrungnar
þeim sannasta sannleik, sem hægt
er að fá. Og þær loga af
gremju yfir þeim heimi, þar sem
nomifnar spinna alltof marga ör-
lagapi'æði ,,með öfugum klónum",
eins og Guttormur komst aðorði
í gamanvísunni. Frá listarinnar
sjónaPmiði er formið ekki álveg
eftir „réttum nótum“ stórsnilling-
anna, en þeir gallar verða hverf-
andi og meira en fyrirgefast slík-
um persónuleika og Theódór Frið
riksson hefir til að bera.
Ég hefi lesið Lokadag iog Mist-
ur mér til mikillar ánægju. Sumir
vilja segja að sjómannastéttinni
sé vanheiður að þeim bókum.
Ekki get ég séð það. Ég held,
að þeir sem slíkt segja hafi aug-
lun öfug í höfðinu og tilfintóngu
aðeins undir hælbeinumim. Sög-
urnar era að miklu leyti ádedlur
á vissa tegund einstaklinga, sem
vitanlega finnast í hvaða stétt
þjóðfélagsins sem er. En það hef-
ir nú einu sinni veríð aðalvið-
að skrifa um sjómennina. Ég ef
Jekki í rieinum vafa um það, að
fáir hafa gert islenzkri sjómanna-
stétt meiri sóma, en einmitt hann.
S. D.
Aðalíondflríverklýðs
félaginn „Bryoja“ á
Biflgeyri.
ERKALÝÐSFÉLAGIÐ
„Brynja“ á Þingeyri hélt
aðalfund sinn 13. janúar s.L
Höfðu sjálfstæðismenn lagt
mikla áherzlu á að reyna að ná
undir sig stjóm félagsins, en
það mistókst. Stjórnin er ölí
skipuð Alþýðuflokksmönnum,
og voru þeir kosnir með yfir-
gnæfandi meirihluta fundar-
manna.
í stjórn voru kosnir:
Sigurður E. Breiðfjörð kenn-
ari, formaður, og er það í 9.
sinn, sem hann er kosinn for-
maður félagsins, ritari: Ingi S.
Jónsson, gjaldkeri: Sigurður B.
Samsonarson, og meðstjómend-
ur Óskar Jóhannesson og Sig-
urður Jóhannesson.
Á fundi, sem haldinn var í
féláginu 2. febr., var samþykkt
að kaupa 1000 kr. hlutabréf í
vélbát þeim, ca. 15 smál., sem
skipasmíðastöð Marselíusar
Bernharðssonar á ísafirði er að
smíða fyrir Þingeyringa og til-
búinn mun verða í vor.
Þá hefir einnig verið sam-
þykkt í félaginu að leggja fram
kr. 50,00 til útgáfu rits um Al-
þýðusamband íslands.
Hirhjunefnd kvenna.
Dómkirkjusafnaðarins hefir á-
kveðið að halda bazar í byrjim
marz næstkomandi. Konur þær,
sem vinsamlegast vildu styrkja
hann með gjöfum, eru beðnar
að koma þeim til frú Bentínu
Hallgrímsson, Skálholtssíg 2, og
frú Áslaugar Ágústsdóttur,
Lækjargötu 12.
TUSKUR. Kaupum hreinar ull-
ar og bómullartuskur hæsta veröi.
Húsgagnavinnustofan, Baldursg,
30 .