Alþýðublaðið - 18.02.1941, Síða 3

ÞRIÐJUBAGUK 18. FEBR. IS4I. ALÞYÐUBLAÐW
ALÞÝBUBUÐIÐ
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: St.efán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávailagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
•m
Verð kr. 3,00 á mánuði. 15 aurar í lausasölu.
AI, ÞÝSUPRENTSMIÐJAN

♦
Nýr þáttur striðsins í aðsigi
----——4----
UTI í EVRÓPU er annar
stríösveturinn nú bráðum á
enda og stórviðburðir bersýni-
lega í aðsigi. En meran brjóta
heilann enn um það, hvaða við-
burðir það muni verða. Reynir
Hitler loksins árásina á England,
sem boðuð var í fyrrasumar, en
þá fórst fyrir? Eða snýr hann
vopnum sínumj í billi í 'suðaiustur-
átt og reynir að brjótast yfir
Balkanskaga og Vestur-Asíu suð-
ur að Suezskurðinium til þess að
hitta hið brezka heimsveldi á
þeirn viðkvæma stað? Annað-
hvort verður hann að gera. Hann
getur ekki öllu lengur horft að-
gerðalaus á það, að möndul-
bróðir hans, Mussolirti, fari
hverja hrakförina á eftir annarri’
ý:mist austur í Albaníu eða suður
í AfríkU. Hann verður að reyna
að rétta við taflstöðu hans í stríð-
iriu, áður en það er orðið of seint
og óánægjan og stríðsþreytan
brýzt út í Ijósum logum heima á
ítalíu. Og það verður ekki gert
með öðru en því, að koma annaö
hvort til liðs við hann austur á
Balkansikaga og suður í Afrí'ku
eða með því að gera hinum sam-
eiginlega óvini þeirra beggja,
Englandi sjálfu, heimsókn. Menn
greinir enn á um það, hvora leiö-
ina hann muni velja. En um
hitt em menn sammála, að það
sem haran gerír, það verður
hann að gera fljótt. Pví að það
sígur mjög ört á ógæfuhliðina
fyrir ítalíu, og England verður
með hverjum mánuðinum, sem
líður, sterkara, bæði heima fyrir
og suðaustan við Miðjarðarhaf.
Margir trúa enn jafn sterklega
á það og í fyrrásumar, að Hitler
reyni að ljúka stríðirau með inn-
rás á England. Og sú tríx styðst
við þá ré.ttu vitund, að á meðan
England er ósigráð heima fyrir,
hefir Hitler engan endanlegan
sigur unnið f stríðinu. En allar
þær hindranir, sem voru. í vegi
inrarásarinnar í fyrrasumar, era
enn fyrír hendi og það meira að
segja miklu sterkari en þá. Enn-
þá er Ermarsund og NorðU'rsjór
saima hindríinin og þá fyrir þann,
sem ekki á herskipaflota til þess
að mæta þeim brezka. Og heima
á sjálfu Englandi er nú helmingx
öflugri her fyrir til vamar, en
fyrir hálfu ári síðan. Þaö mætti
þvi merkilegt heita, ef Hitler
teldi sig hafa meiri möguleika til
sigursællrar innrásar á Englarai
nú, helduP en þá, þó að ekkert
skuli hins vegar fortekið um það,
hxrað honum kann að detta í
hug til {xess að losa sig úr þeirri
sjálfsheldu, sem hann ©r kominn
í. En fiá skynsamlegu sjónarmiði
er það niiklu líklegiu, að al-lt inn-
rásarskrafið sé lítið annað en
hótun, ætlað til þess, að hinda
sem mest af her Breta' heirna á
Eraglandi, og að Hitler oiuni á
þessum norðlægu vigstöðvum
fyrst um sinn Iáta sér nægja að
magna kafbátahemaðinn og ioft-
árásirnar á aðflutningana á vopn-
um og vistum til Englands. Sá
hernaður getur líka vissulega
orðið hvimleiður þegar til lengd-
ar lætur, þó að vart sé hægt að
hugsa sér, að hann geti valdið
neinum úrslitum í stríðinu í fyrir-
sjáanlegrí framtíð.
En til þess að bjarga möndul-
bróður sjnum, Mussotini, verður
Hitler að láta einhvers staðar til
skarar skríða strax í vor. Og ef
það er ekki hægt með innrás á
England, þá er ekki annað fyrir
en að senda þýzkan her aÖ
minnsta kosti yfi'r Búlgaríu, ef
ekki einnig yfir Júgósfavíu, til á-
rásar á Grikkland og Tyrkland,
og síðan suður Vestur-Asíu aiia
leið til Egiptalands. Pregnirnar
af viðbúnaði Þjóðverja í Rúmen-
íu síðustu .vikurnar vrrðist einn-
ig mjög ótvírætt benda í þá átt,
að þar sé stórviðburðanna að
vænta á þessu vori. Og enginn
efast um, að það verði iþung
högg, sem Þjóðverjar greiða þar,
þegair þeir’ fara af stað. En hiran
langþiráða „lokasigur“ vinna þeir
ekki frékar þar, en á Frákklandi
í fyrxa sumar. Nýir sigrar verða
sjálfsagt unnir, en með meiri erf-
iðismunum en áðxxr. Það verður
barizt í helmingi meiri fjarlægð
frá Þýzkalandi en í fyrra srnmar.
Allt verðuir að flytja að á iönguim
leiðttm. Olíueyðslan verður marg-
föld við það, sem hún hefir verið
hingað til. Og hjá þýzkum her-
mönnum mun sú vitund vaxa, að
þeir séu þrátt fyrir allt, að vinna
fyrir gýg. Því að Engiand verður
aldriei sigrað á meginiandinu.
Og að endingu kemur hrunið
eins og 1918 — að eins miklu
ægilegra en þá-
mszmsxzíKKiniaa
NýKomið
H. P. Sosa,
Worchestersósa,
Tómatsósa,
Sunneysósa,
Pickles,
Capers,
Savora sinep.
Colmans Mustarð.
TleraarbM
Tjamargötu 10. — Sími 3570.
BREKKA
Ásvallagötu 1. — Simi 1678.
Skýrsla félagsmálaráðherra:
AiDýðutryggiigar.
HER fer á eftir yfirlit um 3
aðalgreinar þeirra:'
a) Sjúkratryggingar. Otgjöld
allra sjúkrasamlaganna árið 1939
voríi 2,054 millj. kr., en tekjur
2,141 millj. kr. Tékjuafgangur því
rúm 88 þús. kr. Eignir í árslok
1939 voru um 768 þús. kr.
Gi’eiddur ríkisstyrlkur um 319
þús. kr. og styfkur frá bæjar- og
sveitarfélögum jafnhár.
Tala samlága í ársbyrjun 1940
var 13, en 2 bættust við á árinu
(á Kjalarnesi og Eyrarbakika).
Meðlimatala árið 1939 sam-
kvæmt greiddum iðgjöldum, var
33 þús. 258 kr., auk barna og
unglinga innan 16 ára aldurs,
sem voru um áramótin 1939/40
16445.
Alls voru því tryggðir í sam-
lögunum 1939 að meðaltali um ■
49 700 manns, eða rúm 40% allra
lanidsmanna, og er það hátt á 4.
þúsund fleira en árið áður. —
Enn liggur ekki fyrir y-firlit um
árið 1940, en gera má ráð fyrir
ta'.sverðrí útgjaldaaukningu vegna
dýrtíðarinnar af völdum stríðsins.
Hafa flest samlögin nýlega orðið
að hækka iðgjöldin nokkuð.
b) Slysatryggingar. Slysabætur,
sem slysatryggingardeild trygg-
ingarstofnunar' ríkisins hefir greitt
árið 1940, hafa numið samkvæmt
bráðabirgðauppgjöri kr. 532 þús-
undum. Þar af hefir sjómanna-
tryggingin borið kr. 330 /þúsunid,
en iðntryggingin kr. 202 þúsund.
Eftir 6. maí 1940 hefir verið
greidd full verðlagsuppbót á
þessar bætur, aðrar en læknis-
hjálp, kaupgjald og aflahlut.
Árið 1939 námu þessar’ bætur
ails kr. 375145,50, þar af sjó-
mannatryggiragin kr. 169815,51,
en iðntryggingiri 205 329,99 kr.
Það ár var tekjuafgangur slysa-
tryggi'ngardeildaT kr. 228 042,38,
en eignir deildarinnar námu alls
1 ársiok 1939 kr. 1429 683,51.
Ekki verður ennþá sagt um
það, hvemig afkoma ársins 1940
verður, þar sem uppgjör inn-
heimtra iðgjalda er enn ekki
komið frá neinu.m innheimtu-
manni.
c) Elli- og önorkutryggingar.
Árið 1940 var varið til ellilauna
og öriorkubóta samtals yfir allt
landið kr. 1591915,71 til 6680
marana, eða kr. 238,31 til einstak-
lxrags að meða-ltali. Af heildar-
lupphæðinni lögðu bæjar- og
sveitarfélög fram kr. 1093217,91.
Tryggingarstofnun ríkisins kr.
413 386,33, og vextir ellistyrktar-
sjóðanna gömlu kr. 85311,47. Ot-
Wutunin fer fram í tveimur flo|kk-
Um, þanraig, að til 1. flokks renna
vextir ellistyrktarsjóðanna og Vx.
hiuti af framlagi lífeyrissjóðs ís-
lands, gegn að minnsta kosti jafn-
háxx framlagi á móti frá bæjar-
og sveitarfélöguim, iog lifeyris-
sjóður Islamds leggur fram. Til
greina koma í þessum flokki
gamalmenni og öryrkjar, sem
ekkj þiggja af sveit og komizt
geta af með. tiltölulega lágar
upphæðir eða það, sean kalla
mættí glaðning. Til þessa flokks
var varið samtals kr. 298 901,29
ti’l 4236 manna, eða kr. 70/S6 til
hvers einstaklings að meðaltali.
Til 2. flokks var varið samtals
kr. 1293 014,42 til 2444 manna,
©ða kr. 529,06 til hvers einstak-
lings að meðaltali, samtals fengu
5125 gamalmenni, 67 ára og eldri,
einhvem styrk eða 63% af öllum
gamalmennum landsins, og auk
þess var úthlutað til 1555 ör1-
yrkja, þar’ með taldir þeir, er
styrk fengu samkvæmt eldri löig-
Um um ellistyrk.
Samkvæmt lögum nr. 73, frá
6. maí 1940, heimilaðist lífeyris-
sjóði íslands aö greiða fullar
Uppbætur á sinn hluta ellilauna
jog örorkubóta í 2. flokki, eftir
vísitölu kauplagsnefndar, enda
greiði bæja>- og sveitafélög til-
svarandi uppbætur á sinn hluta.
Heimild þessa hafa um 65 sveita-
Og bæjaféiög raotfært sér, þar á
meðal i allir kaupstaðirnar, og
flest grieitt fullar uppbætur eða
24,75%.
Með bráðabii'gðalögum frá 27.
ágúst 1940 var svo ákveðið, að
hækkun slysabóta og uppbót á
elliiaun og önorkubætur skyldu
gilda áfram á meðan vísitala
kauiplagsnefndar væri 110 eða
hærri og lífeyrissjóður íslands
skyldi á sama tíma greiða 30%
af heiidaríipphæð ellilauna og ör-
orkubóta, og er þessu þar með
slegið föstu til frambúðar.
Þess má geta, aö árið 1935, eða
næsta ár áður en lögin um al-
þýðutryggi'ngar gengu í gildi, var
úthlutað samtals á öllu landinu
Ul ellilauna og örorkubóta ca. kr.
200 þúsundum, en árið 1936, það
er fyrsta árið, sem úthlutað er
samkvæmt alþýðutryggingarlög-
UnUm, kr. 924 000,00 og árið 1940
eins og áður er sagt, kr. 1591-
915,71, og má af þessu bezt
marka, hversu geyshnikil aukn-
ing hefír orðið á opinberum fram-
lögum til ellihrumra marana og
öryrkja, eftir að alþýðutrygging-
arlögin komu til framkvæmda,
enda aukast styrkir þessir nú:
með ári hverju, og því meir sem
lengra líður, unz takmarkinu er
náð, sem er fullkomin trygging
ellihríinira marana og öryrkja.
VerkiHUHHiUiir.
Af eðlilegum ástæðum var lítið
byggt árið 1940 af verkamanna-
bústöðum, en þó- iéistar hér i
Reykjavík, eða lokið við bygg-
ingu á saimtals 40 íbúðum og á
Akureyri 3 húsum með samtals
6 íbúðumi. Þessir nýju verka-
manmabústaðir erir allir hinar
glæsilegustu byggiragar, en þvi
miður hefir orðið kyrrstaða á
slíkum byggingum, þar sem ó-
kleift hefir neynzt að fá innflutt
byggingai'efni með hóflegu verði.
Má því miður gera ráð fyrir, að
byggingar verkamannabústaða
falU niður ura skeið, en strax og
möguleikar verða fyrir hendi f
þeim efnum, þarf að byrja á
nýjan leik, og það með nneiiia
krafti en nokkru sinni fyrr, e£
sömasamlega á að vera séð fyric
bústaðaþörf alþýðunraar í kalup-
stöðum landsins.
Vinsælar
dansplötur
koma þessa daga.
Nálar, allar teg.
Að mara-getnn tflefni
vill loftvarnanefndiii taka
Það fram að lain opinberu
loftvarnabyrgi eru ein*
gbngu ætluð vegfarendum.
Þeir, sem staddir eru inn*
anhdss pegar hættumerki
er gefið ber pvi að halda
sig par9 par til merki um
að hættan sé liðin hjá verð**
ur gefíð.
Félk er ennfremur alvar*
lega áminnt nm að velja
sér staði í ibáðahásum
sínu par, sem pað getur
haldið kyrru fyrir par til
merki um að hættan sé lið*
in hjá verður gefið.
Loftvarnanefnd.