Alþýðublaðið - 13.03.1941, Blaðsíða 3

FIMMTUDAGUR 13. MARZ 1941.
— ALÞÝÐUBLAÐIÐ —-----------------------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
|t Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbráut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. 15 aurar í lausasölu.
i '
ALÞÝÐUPRENTS M I Ð J A N H. F.
-♦— --------1--:————-------------------------♦
Kafbátsárásin á Fróða.
i -------♦------- r . -
ARÁS þyzka 'kafbátsins á
línuvei'ðarann „Fróða“ og
morbið — annað getúr maður
efeki kallað það — á fimm frið-
sömum, varnarlausum, íslenzk-
Juan sjómönnum hefir á ægiilegri
hátt en nokkuð, sem áður hefir
skeð, minnt okfeur á. nálægð hins
blöðuga hildarleiks, sem nú er
háður í heiminumi, og sýnt okkur
þær hættur, sem íslenzku þjóð-
inni Ojg umfram allt íslenzku sjó-
mannastéttinni, ©ru búnar af hans
völdum.
Við erum siglingaþjóð og þurf-
uan að staðalidri að hafa skip
okkar í förum til útlanda til
þess að flytja út íslenzkar lafurðir
í skiptum fyrir erlendar nauð-
synjar, sem við getum ekki án
lifað. Við höfum líka fullkominn
lagalegan rétt til þess samkvæmt
alþjóðareglum um viðskipti á ó-
friðartímum. Þvi að við ernrn,
þrátt fyrir hernám iandsins,
hlutlaus þjóð og flytjum efeki út
neinar hernaðarbannvörur. Og
við höfum ennþá sterkari siðferð-
islegan rétt ,til þess. Því að við
erum jafnframt vopnlaus þjóð,
sem eigum allt ófekar samband
við umheiminn, alla okkar að-
drætti á nauðsynjum og allan
okkar útflutning, yfirleitt alla
Okkar lífsmöguleika á ófriðar-
tímUm eins og þeim, sem nú eru,
undir drengskap hinna stríðandi
stórvelda, með öðrurn iorðum,
undir því, að þau ráðist efeki á
hin friðsömu og varnarlausu
kaupför og fiskiskip okkar.
’ En hvað þýðir að skirstoota til
alls þessa gagnvart þeim, sem
hvorki virða alþjóðalög né dreng-
sfeap. Lítill, íslenzkur línuveiðari,
gminilega auðkennciur með ís-
lenzku fániaíitUnum-, er á útleið.
Ellefu hlutliausir sjómenn eru inn-
anborðs, sumir þeirra fjölskyldu-
feðuir, sem bæði eigia feonur og
börn í landi. Þeir hafa engin
vopn meðferðis til þess að verja
sig, enda eiga þeir sér einskis
ills von, því að þeilr eru í frið-
samlegum erindum, hafa engan
'öleyfilegan vaming og trúa því
heldur ekki, að nokkurt þeirra
stórvelda, sem þátt tekur í stríð-
inu, 'telji sér það sæmandi, að
láta herskip sín eða flugvélar
vinna níðingsverk á einu af hin-
um varnariaUsu skipum minnstu
þjóðarinnar í okkar heimsálfu. En
hyað skeður? Þýzkur kafbátur
feemur upp á yfirborð sjávarins,
hefuir fyrirvaralausia stórsfeota-
hrið úr fallbyssum sínum á hið
veikbyggða og vopnlausa skip,
gefur ekki einu sinni skipshöfn-
inni tækifæri til þess að fara í
björgunarbátinn til þess að
forða lífinu, fer þvert á móti í
kringum skipið til þess, að fá
færi á henni. Fimm skipsmenn af
ellefu láta lífið fyrir hinum ban-
vænu skeytum, og sá sjötti sær-
ist. Síðan hverfur hinn þýzki kaf-
bátur eftir unnið „hreystiverk“.
Beriínarútvarpið getur skýrt frá
nýjum sigri. En feonur og böm
heima á Islandi harma missi
manna sinna, feðra og fyrirvinnu.
Hvað á að segja um slifean
hernað? Hvað er hann annað, en
aemlaUst morÖ? En þannig er
stríð þýzfea nazismans. Þar þekk-
ist hvorki æra né drengskapur
lengur. Það hafa að vfsU flestir
séð, einnig ofefeair á meðal, af
bardagaaðferðunum, sem beitt
hefir verið við hina ófriðaraðil-
ana. En þangað til í gær hafa
þúsundir hér á landi ekki viljað
trúa þvi, að slík níðingsverk yrðu
unnin á okkur, vopnlausri og
varnariausri smáþjóð. Þá von
hafa nazistar oig feommúnistar
líka reynt að notfæra sér og talið
fölki trú um það, áð Hitler hefði
af einskærri ræktarsemi og vin-
semd við þessa norrænu smáþjóð
ákveöið að hlífa henni og skip-
Um hennar. En nú hafa þessar
þúsundir á meðal okkar kiomizt
að raun um annað. Nú hafa þær
séð ófreskju þýzka nazismans í
allri sinni hryllilegu nekt og
skilið, hvers einnig við eigum að
vænta af henni, svo lengi, aem
ekki tekst að ráða niðuriögum
hennar. >-
Tónlisíarfélagið og Leikfélag Reykjavíkur.
„MIl ©UCHE“
Sýmkg tiiE&smð kvöld kl. 3
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 4—7 í dag.
ATH. Frá kl. 4—5 verður ekki svarað í síma.
BAZAR
KvenféJag F rikirk jnsaf naðari n s í
Reykjavík heldur B/4SAR föstudag-
inn 14. œarz kl. 3 e, h. i Góð-
templarahúsinu uppi.
ALÞÝÐUÍUÐIÐ
. , 'x
Árás kafbátsins á Fróða
: _ • |
stóð í heila klukkustund.
Þá var hann búinn að eyðileggja allt ofan
þiija á línuveiðaranum og kveikja í skipinu.
------—...
Frásðgn elns af þeim, sem af komnst.
AFBÁTURINN var búinn að lóna kringum okkar í
klukkutíma, og skjóta á okkur bæði úr fallbyssum og
hríðskotabyssum, eyðileggja allt ofan þilfars og kveykja í
skipinu, þegar árásinni var hætt“, sagði Sverrir Torfason mat
sveinn á Fróða í viðtali við Alþýðublaðið í morgun. „Og
sennilega hefir kafbáturinn þá haldið, að úti væri um skipið,
ekki þyrfti fleiri skotum á það að eyða og þess vegna farið“.
Árásin var gerð fyrirvara- okkur að stefna í morð-niorð-vésf-
laust á þriðjudagsmorguninn,
þegar skipið var statt um 200
mílur suð-suðaustur af Vest-
mannaeyjum. Eins og áður var
frá skýrt hér í blaðinu fórust
fimm menn, en sá sjötti særðist.
Um nánari tildrög skýrir Sverr-
ir Torfason svo frá:
— Ég var vakinn laUst fyrir
klukkan sex á þriðjudagsmo'rgun-
inn og sagt, að' árás væri hafin
á skipið. Fyrst hélt ég, að lum
flugvélaárás væri að ræða, en
það i'feom seinna í ljós, hvers
kyns var.
Ég var dálitla stund að komast
í fötin og útbúa mig í björgun-
arbát. En meðan á þvi stóð
heyrði ég skotdyn ioig bresti. Það
mun hafa verið fallbyssukúlian,
sem mölbraut brúna. Auk þess
heyrði ég stöðuigt skot úr hríð-
sikotabyssum.
Tveir hásetar, Gísli GuðmunSds-
son og Guðmunidur Stefánssion
féllu stjórnborðsmegin í brúnni
en stýrimaðurinn, Sigurðux Jör-
Undsson, féll í „bestik“-búkinu.
: Rétt [á eftir fór skipstjórinn
aftur á bátapall, og ætlaði að
setja bátinn á fliot og var bróð-
ir hans, Steinþór Árnason, þar
með honum. Var þá sifeotið úr
hríðskotabyssum á bátapallixm og
fór báturinn við það í tvenmit. Ég
hafði farið tvisvar upp á þilfiar,
en hörfaði undir þiljur aftur
vegna skothríðarinnar. ,
Sveinbjörn Davíðsso-n, 1. vél-
stjóri, fór inn 1 klefa sinn, til
þess að ná sér í jakka, en í
sama bili fékk hann sfcot 7'báðia
handlieggina. Rétt á eftir heyrir
Sveínbjöm, áð skipstjórinn kallar:
„Ég er særður“.
' Kallar þá Sveinbjörn til mín
og 2. kyndara: „Strákar, þið verð-
ið að koma upp, það eru særðir
menn upp á dekfci". ;
Hljóp ég þá upp og hitti einn
hásetann. Fóruim við til skip-
stjórans og báram hann niður í
káetu. Því næst fórum við upp
aftur og fundum Steinþór Árna-
son bakbOTðsmegin á dekkinu og
hafði hann dottið niður af báta-
pallinum, þegar hann fékk áverk-
ann. Bárum við hann lfka niður
í káetu.
Fórum við, sem eftir voriim
uppi standandi, að reynia að
hlynna að hinuim særðu. Var
Steinþór heitinn með óráði, en
skipstjórinn með rænu. Var nú
kominn ofurlítill léki að skipinu,
en ekki hættulegur. Spurðum við
skipstjórann ráða og sagði hann
ur. , ;
Nofckrii seinna sáum við skip
nálgast okkur. Var það Skiaft-
fellingur. Báðum við hann að
senda skeyti til Vestmannaeyjia
0g biðja um aðstioð handia ofefeur.
Var sent leitarsfeip þaðan á móti
okkur, en við fórum á mis við
þaÖ í fyrrinótt.
i fyrrinótt var farið að draga
Gunnar Árniasoií.
Gísli Guðmundsson.
af skipstjóxanuim, en Steinþór
var látinn. Þegar skipstjórinn sá
að hverju fór kallaði hiann til
sín hásetann, sem eftir var, og
fól honum að ko'ma skipiniu
til lands. Andaðist skipstjórinn
kl. 9 um morguninn. i
N
Um klukkan tíu í gærmjorgun
komum við til Eyja. :
Þogar Fróði lagðist að bryggju
var *þar fyrjr fjölidi föikfe, og
stóðu brezkir hermenn þar heið-
ursvörð.
Byrjaði landgönguathöfnin á
því, að lúðraflokkur lék siorgar-
i.ög, en skátar lögðu líkin á flutn-
ingabíla.
SjÓpróf verða haldin í Vest-
mannaeyjum í idag.
Línuveiðarinn Fróð'i er byggður
Guðmiunldur Stefánsson.
árið 1922, ign kom hingað til lán'ds
árið 1924. Eigandi hans er Þor-
steinn EyfirðingUr. Fróði er 123:
smálestir að stærð.
Maiínndiir Bíisíjóra
féiap Afenreyrar.
AÐALFUNDUR Bílstjórafé-
lags Akureyrar var haldinn
í fyrrakvöld. Fráfarandi stjórn,
sem setið bafði samfleytt í þrjú
síðastliðin ár, gaf ekki kost á
sér, þrátt fyrir átrekaðar áskor-
anir.
i Frh. á 4. síðu.
Hina nýkjörnu stjóm félags-
ins skipa:
i