Alþýðublaðið - 17.03.1941, Blaðsíða 2
MÁNUDAGUR 17. MARZ 1941.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Nýkomið
JÓNAS GUPMUNPSSON:
Má lýðræðlð verja slg?
Sðngfélk
|
óskast til þess að; syngja
við guðsþjónustur í Hall-
H. P. Sosa,
Worchestersósa,
Tómatsósa,
Sunneysósa,
Pickles,
Capers, ‘
Savora sinep.
Colmans Mustarð.
HamarbiolB
Tjarnargötu 10. — Sími 3570.
BREKKA
Ásvallagötu 1. — Sími 1678.
DÖMUR HÆStTARÉTTAR
Frh. af 1. síðu.
Þá hafa hinir ákærðu Eðvarð
Kristinn og Ásgeir, sem vissu
um efni bréfsins og áttu þann
þátt í dreifingu þess, sem lýst
er í héraðsdóminum, bakað sér
með því refsingu samkvæmt
nefndri 88. gr. hegningarlag-
anna, og er refsing þeirra hæfi-
lega ákveðin í héraðsdómi, en
ekki er næg ástæða til þess að
svipta þá réttindum skv. 68. gr.
sömu laga.
Með skírskotun til forsendna
héraðsdómsins má staðfesta á-
kvæði hans um refsingu hinna,
ákærðu Einars Baldvins og Sig-
fúsar Annesar, svo og ákvæði
hans um sýknu hinna ákærðu
Haralds, Helga, Guðbrands og
Guðmundar.
Ákvæði héraðsdómsins um
frádrátt gæzluvarðhaldstíma og
greiðslu sakarkostnaðar í hér-
aði staðfestist.
Ákærðu Eggert Halldór og
Ásgeir greiði in solidum skip-
uðum verjanda sínum fyrir
hæstarétti málflutningslaun kr.
150,00. Ákærðu Hallgrímur
Baldi, Eðvarð Kristinn, Einar
Baldvin og Sigfús Annes greiði
in solidum skipuðum verjanda
sínum . fyrir hæstarétti mál-
flutningslaun kr. 200,00. Allan
annan áfrýjunarkostnað sakar-
innar, þar á meðal málflutn-
ingslaun skipaðs sækjanda fyr-
ir hæstarétti, kr. 250,00, greiði
hinir dómfelldu allir in solid-
um. *
ÞVÍ DÆMIST RÉTT VERA:
Héraðsdómurinn á að vera
óraskaður að öðru en því, að
fangelsisvist ákærðu Eggerts
tíalldórs Þorbjarnarsonlar og
Hallgríms Balda Hallgrímsson-
ar hvors um sig sé 15 mánuðir
og niður falli ákvæði um rétt-
indasviptingu ákærðu Eðvarðs
Kristins Sigurðssonar og Ás-
geirs Péturssonar.
Ákærðu Eggert Halldór og
Ásgeir greiði in solidum skip-
uðum verjanda sínum fyrir
hæstarétti, Pétri Magnússyni
hæstaréttarmálaflutnings-
manni, málflutningslaun kr.
150,00. Ákærðu Hallgrímur
Baldi, Eðvarð Kristinn, Einar
Baldvin Olgeirsson og Sigfús
Annés Sigurhjartarson greiði
in solidum skipúðúm verjanda
AUSTUR á NORÐFIRÐI rakst
ég um daginn af tilviljun á
ísafold frá 25. jan. s. I. Flest sem
í blaðinu stóð, va.r mér kuinnugt
úr Morgunblaðinu frá því áður
en ég fór, en aftast í Reykjavík-
urbréfinu voru tvær klausur, sem
iaMrei höfðu í Mgbl. komið. Önn-
ur klausan skiftir hér engu máli,
en hin var svona:
„Uppprentanir.
Jónas Guðmundsson hefir í
Alþýðublaðinu prientað upp
ookkrar tilvitnanir í ReykjavíkUr-
bréf, þar sem minnst er á kom-
múnista. Þykist hann þar finna ó-
samræmi. En allt er þetta mis-
skilninigur hjá hornum, sem ekki
er ástæða að svo stöddu til að
elta ólar við.
Það, sem J. G. hengir hatt sinn
á, er, að Mgbl. álitur það óskyn-
samlegt að vinna gegn kommún-
istum með því að banna flokkinn
og starfsemi hans með lögum.
Af því leiði ekki annað en, það,
að landráðastarf kommúnistanna
haldi áfram leynileiga og verði
því erfiðafa en áður að hafa
hendur í hári þessara pilta.
Þessu hefir J. G. ekki mótmælt
enn, ekki reynt það með einu
orði.“
Mér þykir rétt að prenta klausU
þessa orðrétta vegna þess, að hún
segir berar en áður allan hag
Moigunblaðsins til kiommúnista,
og það eftir að þeir eíu orðnir
uppvísir að landr'áðum.
Mgbl. telur, að ég misskilji
fyrri afstöðu þess. Það hafi í
rauninni alltaf viljað hafa komm-
únista og aldrei verið ætlunin að
„þeim yrði neitt gert“, jafnyel
þótt þeir yrðu staðnir að beinum
landráðum. Og 'þó að þeir verði
staðnir að landráðum, er rangt
að banna þá, segir Mgbl., því
það er betiia að hafa landráða-
mennina hér með starfandi
stjórnmálaflokk, blaðaútgáfu, á
alþingi og í mörgum trúnaðar-
stöðum þjóðarinnar, en að hafa
þá bannaða. Ef þeir eru bannaðdr,
halda þeir áfram leynilega, og þá
verður erfiðara „að hafa hendur
í hári þeirra." En til hvers á
irekar að vera að liafa henöur í
hári þeirra, þó að þeár starfi
leynilega, fyrst ekkert er gert til
þess, meðan þeir starfa opinber-
lega?
Hér er það alveg skýlaust ját-
að, að landráðaflokk má ekki
banna samkvæmt kenningu1 Mgbl.
Ég get vel fallizt á það hjá
Mgbl., að það sé misskilningur
hjá mér, að Mgbl. hafi nokkurn
tíma amast við bommúnistum í
þvi skyni að vinna flokki þeirra
nokkurt grand. Ég meira að segja
veit það nú, að svo hefir ekki
sínum fyrir hæstarétti, Agli
Sigurgeirssyni cand. jur., mál-
flutningslaun kr. 200,00. Allan
annan áfrýjunarkostnað sakar-
innar, þar á meðal málflutn-
ingslaun skipaðs sækjanda fyr-
ir hæstarétti, Sigurgeirs Sigur-
jónssonar cand. jiu:., kr. 250,00,
greiði hinir dómfelldu allir in
solidum. , f
Dóminum ber að fullnægja
með aðför að lögum.
-----------4------------
verið. Allt frá fyrstu tið hafa
kommúnistar verið þægir þjóuar
Mgbl. og þeirra, seim að þvi
standa, enda unnið mörg þau
skítverkin fyrir það, sem nú eru
að rnestu' komin í hendur sér-
stakrar manntegundar, sem Sjálf-
stæði'ð er að ala upp, og því má
nú lofa kommúnistum að lognast
út af með landráðaskömmina á
bakinu. Þeirra verkefni fyrir Mbl.
og lið þess er að verða lokið, og
af hjartagæzku og þakklæti fyrir
gamalt og nýtt samstari vill það
láta þá fá hægt andlát. '
II.
Síðan þessi smágrein kom út,
hefir Mgbl. skrifað fjórar eða
fimm forystugreinar um lýðræð-
ið, og þær hafa hver annari betur
sýnt, á hve háskalegri braut blað-
ið er í þessum efnum, svo ekki
Sé meira sagt. Næst liggur’ þó
að ætla, eftir þeirri fjandsamlegu
afstöðu, sem það tekur til allra
þeirra, sem eitthvað vilja gera i
þessum málurn, annað en að tala
fagurt (og hyggja flátt), að það
sé að undirbúa álíka lævislega á-
rás innan frá a íslenzkt lýðræði
og við þekkjum nú orðið úr sögu
Frakklands og fleiri rikja síðustu
misserin.
Til þess að sanna mái mitt um
óheilindi blaðsins er rétt að til-
færa þessar setningar úr Mgbl.
19. febr. í gifein eftir ritstjórana
ffiti lýðræðið:
„En um leið og við ræðum
sjálfstæðismálið og framtíðina,
verðum við að minnast þess, að
nú er barizt í heiminum upp á
líf og dauða um tvær stefnur;
lýðræði og einræðd. Framtíð þjóð-
anna,"ekki sízt smáþjóðanna, er
undir því komin, hvor stefnan
sigrar’."
Og enn fnemur segir í sömu
grein:
„Sumir menn, sem annars telja
sig lýðræðissinna, telja, að hægt
sé að útrýma einræðisöflunum
með sömu meðulum og einnæðis-
ríkin nota, þegar þau eru að
leggja lýðræðið að velli. Þeir
vilja beita ofbeldi, banna póli-
tíska flokka, leggja hömlur á rit-
frelsið og yfiir höfuð afnema hin
dýrmætustu réttíndi, sem sjálft
lýðræðið byggir á og á tilveru
sína undir. Þessir menn eru í
rauniinni búnir' að missa trúna á
lýðræðinu. —“ „Þetfa er að vom
áliti hin háskalegasta villa, og
lýðræðinu er voði búinn ef þessi
kenning fær að festa rætur.“
(Leturbr. mínair.)
Fátt er jafn glöggt dæmi um
hin óákveðnu og fálmkendu skrif
Migbl. í þessum málum, sem þau
dæmi, sem ég hér hefi orðriétt
til færi. Hór er beinlínis ráðist
að þeim mönnum, sem bent hafa
á hættuna, sem steðjar að lýð-
ræðinu, og þeir stiimplaði'r sem
talsmenn einræðisins, en ekki
með einu einasta orði lagt neitt
til málamna um það, hvernig
verja beri lýðræðið fyrir undan-
graftrarstarfsemi, lygum og-
blekkingum einræbdsins.
En við sfculum aðedns líta um
öxl og reyna að læTa af sögunni..
Hveigi voru menn jafn yissir um,
öryggi lýðræðdsins sem á Norð-
uriöndum. Þar var ekfcert gert,
utan Finnlands, til þess að varast
•undirróðUT og áróður einræðisins.
ÞjóðirnaT allar voru það þrosk-
aðar, að kjósiendurnir litu hvorfci
við nazistum né kommúnistum.
En hvernig fór saant? Andvara-
leysi þessara þjóða varð þeim
öílum að falli. Trúgimi þehra og
daður við ofbeldisrikin í kring
um þau hefir nú lagt þau öll
— Svíþjóð líka — i þá fjötra,
sem ekkert þeiria megnar að
leysa. Með látlausum áróðri svik-
arans, sem um ekfceri hugsar ann-
;að en að ná takmaifci sínu með
hvaða ráðum sem dugað geta,
voru þau öll svikin í óvina hend-
ur, og þau fá aldrei aftur frelsi
sitt, neina sá „lýðræðissinni" sigri
í ófriðnum, sem þorað hefir að
grípa til vopna, þorað að beita
„aðferðuni einræðisins" þ. e. of-
beldi og ófriði til að verja sjálfan
isiig og neyna að leysa ánauðar-
fjötrana, sem nálega allar þjóðir
Evrópu hafa nú, verið hnepptair
í, mikið að eigin sök.
Ef England hefði farið eftir
„lýðræði" MoTgunblaðsins, væri
það nú eitt af „vemdarrikjum"
Þýzkalands. Það hefði ekfci átt að
bamna nazistafloikkinn í Eriglamdi
og setja meðli'mi hans í fanga-
búðir. Það hefði ekki átt að
banna blöð koimmúnistanna og
„þjóðfunda“-starfsemi þeiria,
þegar sýnt var, að þeir uinnu
'gegn hagsmunum Englanids í
striðinu. Það hefði ekki átt að
fela Churchill, sem búið var að
skamma árum saman fyrir ein-
ræbistilhneigingar — og er enn
geri i þýzku útvarpi — forystu
allra sinna mála í baráttu sinni
um líf og dauða, heldur ein-
hverjum „Morgunbla'ðslýðræðis-
manni“. Ekkert af þessu er
„Morgunblaðslýðrásði, heldwr lýð-
ræði „ofbeldisseiggja“, sem Mgbl.
telur hættulega lýðræðinu. Allar
þasr þjóðir heimsins, sem nú hafa
séð 'lýðræði sitt hníga í rústir
fyriT áróðri og svikuim einræðis-
ins, mundu eiinskds framar óska
nú sér til handa, en að þær nytu
vemdar þessa „ofbeldisríkis“,
sem í engU' fer eftir „lýðræðis-
reglum" Morgunblaðsins, og eng-
in þeirra gerir sér nokkru siinni
von um að sleppa úr klóm ein-
ræðisins, nema þettá „lýðr'æðis-
ofbeldi" sigri í heiminum.
(Síðari hlUti greinarinnar birt-
ist á morgun.)
Fræðsluflokkur
Kvenfélags Alþýðuflokksins
verður í kvöld kl. 9 í Alþýðuhús-
inu, efstu hæð. Jóhann Sæmunds-
son læknir flytur fræðsluerindi.
Er það síðasta fræðsluerindið. Á
eftir kemur saumaklúbbur félags-
ins saman.
grímsprestakalli. Upplýs-
ingar í síma 5914 kl. 18—
20.
Barnavmafélagið
„Samargjöf“ Mlt að
alfnnd sinn í gær.
f sak Jénsson keunarí
er nn form. félagsins
AÐAJLFUNDUR Bamaviöafé-
lagsins ,vSirmargjafar“ var
íhalldinn í giæir, S Oddfcllowhúsinis
kl. 3 e« h. Fundairstjóri var Jón-
as Jósteinsson kennari, en fund-
arritari Bjarni Bjamason kennarl.
ísak Jönsson, sem hefir verið
forinaður félagsi'ns ,í fioriöllMm
Stetngríms Araisomar, skýrði frá
störfum félags'ius síðastliðið ár
og lýsrti reikniinigunum. Hefir fé-
lagi'ð alidrei untnið meira, endía
orðið gott ti! fjár. Gjafir hafa t.
id;. aldrei áður borist eins miklar
og þetta ár, eða spántlalS utro,
5000 kr. vi’rði.
Þrjár nýjar framkvæmdir vorir
hafnar á árinu: Sumardiaghedror
iIiðAusturborg, er starfaði í Mál-
leysdnigjaskólainum, og vetrar-
dagheimi'li og leikskóli, sem er
hvorttveggja til húsa að Atnt-
maminsstíg 1.
tJr stjóminini gengu frú Rjagm-
hiilídur Pétursdóttir og Steingrím-
u,r Arason, en voru emdurkosin.
Varamenm stjómari'nnar, þeir
Miaignús Stefáinssom og Jórnas Jó-
steimssom viorui eimmig endurkosn-
ir. Sömuiei'ðis emdurskpÖemdur,
en þalð vbm Gísli Sigurbjöms-
som og Bjami Bjamasom.
I umræðum um önniur mál valr
samþykkt heknilíd til stjómar fó-
lagsins um samistarf við bama-
vemdarráð Islands og Rauða
‘kross Islands á kiomapdi smmri,
ef þörf knefði.
Stjómin. hefir nú skipt þannig
með sér verirum:
ísak Jónsson er formaður og
hefir jafnframt eftirlit með reikn-
inigshaldi og skrifar upp á alla
reilkninga. Með honum í fram-
kvæmdanefmd em Gísli Jónasson,
ritari féiagsins, og frú Ragn-
hilldur Pétursdóttiri Meðstjóm-
enidur eru: Amigrímur' Kristjáns-
son, Ámi Sigutrðsson, Bjamldís
Bjarnadóttir og Magnús Stefáns-
son, sem er varamaður Stein-
gríms Arasonar í stjórninni og
eiinnig varamaðUr í firamikvæmlda-
nefnidj.
í þjónustu æSri máttarvalda
heitir nýútkomin bók eftir Leoit
Denis. Jón Auðuns hefir íslenzkaS
bókina, en útgefandi er H.f. Leift-
ur.
Glervörur
Miklð isrwal nýkomið.
K. Eínarsson & BJömsson