Alþýðublaðið - 17.03.1941, Blaðsíða 3

ALÞÝÐGBLAÐIÐ
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐ JAN H. F.
Deilurnar um sjálfstæðismálið.
ALÞYÐUBUVÐIÐ
Þeir eru samir við sig.
gagn bæði Sigurðar Halldórs-
ÞAÐ er ekkert lauinuragarmál
lengur, að sjálfstæðismálið
er orðið alvarlegt deilumál i
Framsóknarflokiknum iog jafvel
einnig' i 'Sj álf síæðMlokkmímí. For-
maðuir Fram s óknarflóikksíns iog
forsætisráðherrann deila opinber-
lega um málið í Tímanum. Cfg
tveir lögfræðingar í Sjálfstæðis-
fiokkmim bafa í Vísi tekið á-
kveðna afstöðu \á móti einiuim
þingmanni flokksins, sem fyrir
nokkru síðan lét birta eftir sig
langt eríndi um sjálfstæðismálið
í því bliaði.
Pað er ekM déilt um markið í
sjálístæðismálinu. Öllum kemuri
saman um, það, að sambiamdinu
við Danmörku skuli slitið og Is-
land eigi að taka öll sín mál í
sínar eigin henidur, erida haíai
allir ’flokkar tvisvar sininum lýst
því afdráttarlaust yfir á alþingi,
í fyrra sinn árið 1928 og síðar
áríð 1937, að þeir, vilji algeran
skilnað, þegar þau tuttulgu og
fimm ár, sem sambanídslaga-
samninglurínn frá 1918 átti að
gilda, væru á enda. Það er að-
éins deilt um.það, hvorí sá samn-
ingur geti talizt vera í gildi eftir
hertöku Danmerkur og hvioirt
sambandinu skuli slitið nú þegar
á þessu ári, eða ekki fyrr en tími
sambandslagasammimgsiíns e:r á
enda, eða stríði'nu er lokið og
hægt hefir verið að tala við sam-
bandsþjóð okka'r.
Alþýðublaðið hefir ekki tekið
néinm þá’tt í þessari deilu hinigað
til og ekki viljað magna hiana
hieð því að leggjast þar á eina
sveifina frekar en aðra að svo
s-töddu. Það telur það mjög illa
farið, ©f gera á þetta viðkvæmia
mál, þar sem svo lítið ber á milli
og öll þjóðin ætti að stanida sam-
an, að æsingamáli milli flökka
og einstakliniga irman hvers
flok'ks. En það skal tekið greini-
lega fraim, til þess að þö'gn Al-
þýðublaðsins í þessari deilu hing-
að-til verði ekki misskilin, að Al-
þýðufloikkurinn telur sig ekki
standa að baki neinum öðmni
tflokki í kröfum sínum um fullt
sjálfstæði þjóðinni til. handa.
Hann lýsti því yfir árið 1928 og
1937 eins og hinir fLokkamir, að
hann myndi beita sér fyrir aliger-
um, skilnaði,, þegar tími sam-
bandsiagasamningsins væri á
enda, og hann ítrekaði þá yfiir-
lýsingui sína á flokksþingi sínu
síðast liðið ha'ust, 1940, með svo-
felldri samþykkt, sem gerð var
í einu hljóði:
. „Sextánda þing Alþýðuflokks-
ins litur svo á. að núverandi
meðferð æðsta valtís í Íandjnu
hafi verið npp tekin sem bráða-
hirgðaráðstöfun, miðuð við það,
að allir aðalflokkamir í liainldinui
{tækju' þátt í stjómarsamstarfi, en
slíkt samstarf getuir vitanlega af
ýmsum ástæðum rofnað hvenær
sem ©r. ÞingiÖ ályktar þess
vegna, að flokkurinin skuli vinna
að því, að varanleg skipun fáist
á þessi mál sem allra fyrst, á
þann hátt, að þjóðin haldi full-
veldi sínu og Island verði sjálf-
stætt og óháð lýðveldi, er fari að
öilu leyti sjálft með sín mál.“
Þessi samþykkt var birt strax
að flokksþinginu Loknu. En það
var ekiki ætlun Alþýðuflokksins
að uota hania til neinna yfirboða
í sjálfstæðismálinU ^ gagnvart
öðirum fLokkum, enda hefir það
ékki verið gerí. Alþýðuflokkuiriinn
tolur þverí á móti í mikið ó-
efni komið, ef ekki tekst að halda
hópinn í svo öríagaþruingnu og
viðkvæmu máli, þar sem allir
floklkar em þó sammála um
markið og ekki greinir meira á
en það, hvorí sambanidiuu vi:ð
Danmörku skuli slifið tveimur
eða þriemur árunurn fyrr eða
síðar.
AlþýðUhlaðið vill því vara al-
varlega við þeim deilum um
sjálfstæðismálið, sem nú 'era
hafnar, iog hvetja bæð'i einstak-
linga og flokka til að gera allt,
sem unnt er til þess, að sanv
komulag geti orðið um þetta þýð-
IngarímkLa og viðkvæma mál,
þar sem öll þ jóðin þarf að standa
saman semi einn, maður, án tilr
lits tifl flO'kkaskiptingar, ef vel á
að fara. Því það værí sannarlega
hörínulegt og sízt vottur þess,
að við værum sjálfstæöiisius
verðuigir, ef það ætti að byrija
með þeim ósköpum, að sundra
jtjóðiinnii í tvær anidstæðar sveitir
jog sá tortryggni iog úlfúð um
lanidið þverí og endilangt út af
ekki öðríi og meiira en því, sem
á milli virðist bera í sjálfstæðis-
málinu.
-j MARZ 1941 var merkis-
JL • dagur í sögu íslenzku
þjóðarinnar og sérstakLega há-
tíðd'sdagur íslenzkrar verkalýðs-
sttéttar. Þann dag höfðu alþýðu-
samtökin aldarfjórðung að baki
sér, þanin dag var snöggvast
stjaldrað við og litið yfix far-
inu veg. Þá var fagnað yfir unn-
um sigrum, glaðst yfir árangri
erfiðra haráttuára, viljinn var
stæltur -við þessar minningar og
ný heit unnin um baráttu fram-
tíðarfnnar.
Þessa afmæli's minntust verka-
lýðsfélögin lika myndarlega, og
hlöð alþýðUsamltakanna voru
helguð því þennan dag, og fjölda
maigir einstakliingar og stofnanir
sýndu vinatþel og viiðurkenningu,
ríkiisútvarþið flutti hluta úr dag-
skrá af mæl isfagnaöar Alþýðu-
samhandsins. Þessi dagur átti
líka sannarlega allan þennan
heiðnr skilið. i
Það hefði mátt ætla, að stærstu
daghlöð höfuðstaðarins hefðu
hielgað slikum merkisdegi all-
verulegan hluta af rúmi sínu
þennan dag og litið á þessd há-
tíðahö'Iid sem einn hinn merkasta
vi'ðburð vikunnar. Svó' mundi
hafa verið í hverju því Landi,
sem ennþá á við lýðfrelsi Og
siðmenningii' að búa. Svo miikla
virðingu her sérhvert óspillt lýð-
ræðisþjóðfélag fyrir verkalýðs-
samtökum sínum.
En hvað gerist í Reykjavík 12.
marz 1941 á aLdarfjórðungs af-
mæl'isidegi íslenzkra alþýðusam-
taka? Stærsta dtaghlað iandsins,
gefið út af stærsta stjómmála-
flokknUm, sem ._þar að auki telur
sig vera lýðræðisflokk, blað,
sem lesið er af þúsundum manna
í höfuðboirginni iog utan hennar,
þetta blað virðist aldrei hafa
heyrí getið um það, að joennan
mánaðardag fyrir tuttugu log
fimm áram var allsherjarsamband
íslenzkra verkalýðsfélaga stofinað.
Átta síður, gerið þið svo vel, en
hvergi rúm til að minnast þess-
ara merkilegu tíinamóta í hags-
munabaráttu alþýðuninar. Híns
vegar var nóg rúm til þess að
lýsa húfu með filtslaufu í hnakk1-
arram og tala um baráttu gegn
soirgarnöglum! — Næst-stærsta
daghlaðið kunni heldur enga
sögui að segja af tuttugu og fimm
ára starfi alþýðusamtakainma.
Hverju sætir þessá framkoma
stærstu blaða Sjálfstæðisflokks-
iUs? Er hún. í samræmi við skrif
blaðanua áður? Eklki virðist
svo, þar sem þau hafa á síðustu
áram tekið upp skyndilega verka-
lýðsvináttu og viljað „pun.ta"
Sjálfstæðisflokkinn upp isem
. verkaiýðsflokk. Það hefir neyniJ-
ar allt af komið mönnum spáinskt
fyrir, þar sem umræddur filokkur
hefir alla tíð staðið þvert í \ægi
alílra kjariahóta verkamönnum til
handa. En samt hiafa þessi blöð
lieitast við að flaðra utan í
jverkamenn í seinni tíð.
Nei, þessi dauðaþöign íhalds-
blaðanna um aldarfj ó rðungsaf-
rnæli alþýðusamtakanna er sann-
arlega engin tilviljun. Þrátt fyrir
yfirskin verkaiýðsvináttunnar exu
íhaltísmenn samir við sig. öflugt
Alþýðu’saniband er þeim mesti
jþyimir í auga. Það er engin til-
viljun, að Morgunblað.ið er mál-
sonar, ólafs Ólafssonar og ann-
arra slíkra „verkalýðsleiðto,ga“
og hins vegar Eggerts Claessens.
Ihaldið hefir aðeius ama af þvi,
að minnast sigra alþýðusamtak-
anna á liðnum 25 árum. Mlenn-
írnir, sem alla tíð hafia barizt
eitraðri baráttu gegn minnstu
kaupgjaldshækkunum verka-
manna, gleðjast sannarlega ekki
á tímamótastund þeirra samtaka,
sem mest og bezt hafa afLað
verkalýðnum oig tryggt kaup-
gjaldsbætur. Þeir hafa heldur
eniga ástæðu til að fagnia, menn-
irnir, sem köLLuiðu lögákveðáin!n
hvíldartíma sjómanua á botn-
vörpuskipum „erlenda farsótt,
sem borfzt hefði inn í 'lanfdið", og
— „að það ’gengi sviviriðilngu
næst“ að hreyfa sLíku; þeir, sem
stóðu sem veggur gegn umbótum
á framfærslulöiggjöfinni og töldu
þær „varhugaverðar“, eru held-
ur ekkert fagnandi; heldur ekki
þeir stóru fLokksfiorfngjar, sem
kölluðu lög um verkamannabú-
staði „vitaigagns,laus“ og „skað-
leg“. Og þá er sjálfsagt emginn
fagnaðarsvipur á þinghetjunum,
sem töldu alþýðutryggingar ein-
göngu atkvæðaöflunarmál fyrir
jafnaöarmenn.
Verkamenn munu áreiðanlega
minnast þessaxar framikomu í-
háld sblaðauna á aldarfjórðungs-
afmæli samitakanna, og þeir munu
sjá hvað undir býr, m. a. þegar
MÁNUDAGUH 11. MARZ 1941.
LUMA
Sl
ljósaperur.
15, 25, 40,60,75 og 100 W
upfetaqié
með „íagnaðarboðskap“ QiaMsins
1 verkalýðsmálum'. . Þroskaðasti
og stétttdsasti hluti alþýðuunar
mun vissulega muna íhaldsblöð-
unum þessa framkomu tog ráða
það af henni enn einu sinni — að
glöggt er það enn, hvað þeir
vilja: toríímingu ! Alþýðusam-
bandsilns og upplaUsn verkalýðs-
félaganna.
r ! i ú í
Enskt munntóbak.
Smásöluverð má eigi vera hærra en hér segir:
WILL’S BOGIE TWIST í 1 lbs. blikkdósum (hvítum)
Kr. 20.40 dósin.
Utan . Reykjavíkur og Hafnarfjarðar má verðið vera
3;% hærra vegna flutningskostnaðar.
TÓBAKSEÍNKASALA RÍKISINS
leiigUþý íhaldsins koma til þeiirra
Lðgtak.
Samkvæmt kröfu útvarpsstjórans í Reykjavík
og að undangengnum úrskurði í dag, verða lögtök
látin fram fara fyrir ógreiddum afnotagjöldum a£
útvarpi fyrir árið 1940 að 8 dögum liðnum frá birt-
ingu þessarar auglýsingar.
Lögmaðurinn í Reykjavík, 15. marz 1941.
Tilkynnfng.
Hér með tilkynnist hlutaðeigendumj; að vörur þær,
sem fluttar hafa verið hingað með skipum á mínum veg-
um og liggja hér í vörugeymslum, eru EKKI VÁTRYGGÐ-
AR GEGN ELDSVOÐA EÐA ÖÐRU TJÓNI. Vörurnar
eru geymdar algerlega á ábyrgð móttakanda.
( ■ ’ - . - "
Reykjavík, 15. marz 1941.
Gelr H. ZoOga.
Byggingarsamvinnufélag Reykjavíkur.
Framhalds - aðalf andur
verður haldinn í Kaupþingssalnum í kvöld kl. 8.30.
DAGSKRÁ: 1. \Aðalfundarstörf skv. félagslögum.
2. Rætt um uppsögn enska lánsins.
i 3. Rætt um nýbyggingar. '
STJÓRNIN.