Alþýðublaðið - 17.04.1941, Blaðsíða 3

ALÞYPUBLADIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
.1
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Sfmar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu v.ið Hverfisgötu.
Sfmar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
Píslarvætti hinna nýriku.
Fyrsta nmræða nm skatta-
málin i efri deild í nær.
FRUMVARPIÐ um breytingar á lögunum um tekju- og
eignaskatt kom til 1. umræðu í efri deild í gær og stóð
sú umræða fram eftir kvöldi. Magnús Jónsson var fram-
sögumaður fjárhagsnefndar, sem ber frumvarpið fram, en
auk hans tóku til máls Eysteinn Jónsson, Jakob Möller,
Stefán Jóh. Stefánsson, Páll Zophoníasson og Jóhann Þ,
Jósefsson.
DAGBLAÐIÐ Vísir birti í
gær undir 4 dáika fyi'ir-
sögn mjög gífuryrta gnein um
skattafnimvarp þa'ð, sem Jagt
hefir veri'ð fram á alþingi af
stjórnarf Akkunum fd'envur. Grein-
arhöfunciur kállar sig útgerðar-
mann, og hljóða fyrirsagnir
blaðsins þannig: „Endurnýjun
íogaraflio4ans útilokuð. Togari,
Ikeyptur í ársbyrjun 1940, sam
gtræðar 600 þús. krónur á því ári,
ver&ur gjaldþrota samkv. nýju
skaí afiiumvarp'niu“!
'Grein þessi skál hér gerð hokk-
uð að umtalsefni, ekki vegna
þess að hxin sé svo sérstaklega
merki'Ieg, heldur vegna þess að
hún sýnir glöggt þá taumlausu
frekju og eigingirni, sem einkenn-
iir framkomU margra hinna nýríku
:stríðsgróðamanna.
Samkvæmt Upplýsingum grein-
arhöf. hefir veriö stofnað togara-
útgerðarfé'ag í ársbyrjun 1940
með 100 þús. kr. h'Iutafé. Félag-
ið hefir grætt 600 þús. kr. árið
Í1940 eða 600<>/o — „segi og skrifa“
sex htandruð prósent —■ af hinu
framlagða hlutafé. Pað er ofur-
litið meira en venjulegir banka-
vextir, sem almennir sparifján-
eigendur verða að gera sig á-
naegða með! Vitan’ega er félagið
pá búið að greiða forstjórum sín-
tam, hvort sem þeir eru nú einn
eða fjeiri, full forstjónalaun, og
sennilega eita þau ekki alveg
skorin við nögl.
Af þessUm óhemju stríðsgróða
— þegar miðað er við hið fram-
'lagða hlutafé — segir greinar-
höftandur að félaginu muni æftlað
lað greiða í skatta og útsvar kx.
248945 eða rúmlega 40% af
tekjunum. Eftir eita þá 351055 kr.
eða 351% af hinu fram iagða
hliutafé.
Er nokktaT furða þó að greinar-
höfundur kalli þetta „skatfcakúg-
tan“ og meira að segja haldi því
fram, að hér sé farið fram úr
hámarki þess, sem hægt sé að
komast í skattaálögum! t
Nei, sannMkurinn er sá, að héT
er mjög vægt farið í sakirnar
með skattiaálögurnar á svo ó-
hemju'egan stríðsgróða, sem hér
er tam að ræða, stríðsgróða, sem
tíl er orðinn algerlega án til-
verknaðiar eða veTðsktalldunair
þessara útgerðarbtargeiisa, sem
atarað hafa saman þessu 100 þús.
kr. Mtatafé, ef þeir hafa þá ekki
lánað þau hjá bönkunum af
sparifjáreign al'mennings, sem
fær sem stendtar af því 3% í
vexti á ári. Eina réttlætingin á
því að lofa eigendtanum að halda
svo mikltam hluta stríðsgröðans
sem eign félagsins, er sú, að
mjög verulegur hluti hans sé
lagður til hliðar til nýbygginga.
ÍSamkvæmt dæmi því, er ú'rerðar-
maður tekur, á að leggja í ný-
byggingarsjóð 238,000 kr. Sam-
tals er þá greitt í skatta og út-
svör og lagt í nýbyggingarsjóð
ca. kr. 487,000. Eftir eru þá
113,000 kr., eða hærri tapphæð
en allt hlutaféð, sem félagið hefir
til þess að halda rekstrinum
gangandi tamfram það, sem fé-
Jagið hiafði í ársbyrjun 1940, þeg-
ar það hóf starfsemi sína.
Hvernig ætti þetta félag að
geta verið orðið gjaldþnota, er
það hefir á einu ári aukið eignir
sínar um ca. 350,000 kr.? Og
hvemig var hægt að reka togar-
íann í ársbyrjun 1940, þegar eig-
ið fé félagsins var aðeins 100
000 kr., úr því það er ekki hægt
nú, þegar eignir félagsins hafa
margfaldast?
Pað lífur út fyrir að „útgerðar-
maður“ álíti félagiö gjaldþrota,
ef það hefir ekki á þessU eina
ári, sem það hefir átt togarann,
getað greitt andvirði hans að
fullu og öllu af gróða þessa eina
árs. Hann er ekki smátækur þessi
nýríki útgerðaTmaður.
En sagan er ekki fullsögð enn.
Það er vllanlegt, að fyrstu mán-
taði þessa árs var striðsgróðinn
enn stórkostlegri en árið 1940.
T. d. er sagt, að bærinn hafi
grætt tam 200,000 kr. a útgerð
Þórs á rúmum máhuði. Segjum
að togari hins „skattkúgaða“ út-
gerðarmanns okkar hafi grætt
250,000 kr. það sem af er þessu
ári, svo ekki sé djúpt tekið í íár-
itani. Þá gettar .hann nú átt tog-
arann sktaldlausan, borgað alla
skatta og lagt 238,000 kr. í ný-
byggingasjóð, og þó er nokktar
Upphæð afgangs til rekstrarins
tamfram það, sem félagið hafði
í ársbyrjun 1940!
Þannig er hið raunverulega
píslarvætti þessa reiða útgerðar-
imanns í Vísi.
Útgerðannennirnir þurfa sann-
arlega ekki að kvarta yfir liinta
nýja skatmfrumvarpi. Þeir fá að
halda mjög verulegum hluta hins
óverðskta’daða stríðsgróða, þó a'ð
þeim séu að vísu settar nokkrar
reglur um notkun hans, til þess
að hann megi verða allri þjóð-
inni að gagni, en lemdi ekki í
braski og spekúlasjóntam, sem
ýmstam af hinum nýríkta útgerðar-
mönntaim munu þykja girni’.egar,
eins og dæmin sanna. Og það
tekur út yfir allan þjófabálk þeg-
ar þessi útgerðarmaður gerir það
að aðaláróðursefni á skattafrum-
vörpin, að þau útiloki endurnýj-
tan fiskiflotans, einmitt þegar
skattialögin í fyrsta sinn heimlínis
gefa fyrirmæ’i um það, að mjög
ve’ta’egum hluta af arði útgerðar-
innar skuli varið til endurinýjunar
framleiðslutækjanna. Ætli óá-
nægjan stafi ekki af einhverju
öðru en umhyggjuremi fyrir end-
tarnýjun fiskiflotans? Er það ekki
frekar afnám skattfrelsisins, sem
Allir ræðumennirnir lýstu
því yfir að frumvarpið væri ár-
angurinn af samkomulagstil-
raunum stjórnarflokkanna, að
enginn einstakur flokkur væri
fyllilega ánægður með stefnu
frumvarpsins, enda hefði eng-
inn einn flokkur getað fengið í
öllu stefnu sína fram og væri
enda eðlilegt að millivegur
væri tekinn þá samið væri um
mál, sem einna mest kæmi við
hinar mismunandi skoðanir
flokkanna. Það kom þó mjög
berlega í ljós í ræðum fram-
sögumanns og fjármálaráð-
herra, og fyrst og fremst í ræðu
hans, að Sjálfstæðisflokkurinn
hefir margt að athuga við frum-
varpið. Sagði fjármálaráðherra
að grundvallarskoðun Sjálf-
stæðisflokksins væri sú, að ein-
stakir menn fengju að safna
auði, en frv. gengi gegn því.
í umræðunum kom það og
fram að.búast má við að breyt-
ingartillögur verði fluttar við
frv.
Ræða Stefáns Jðh.
Stefánssonar.
Stefán Jóh. Stefánsson hóf
ræðu sína með þvi að segja, að
síðar myndi ef til vill gefast
tækifæri til að ræða við fjármáia-
ráðherra tam stefnumuninn milli
Alþýðtaflokksins og Sjálfstæðis-
flokksins í skattamálum, en þar
beri mjög á milli.
Ef Alþýðuflokkurinn hgfði einn
ráðið, þá hefði lausn skattamál-
anna nú orðið nokkuð á annian
veg en frv. gerir ráð fyrir, en
hið sama mtanu aðrir flokkar,
sem að samkomuiaginu standa,
geta sagt.
Skattamálin hafa lengi verfð til
ihtagunar í milliþinganefnd. Þar
komu fram í aðalatriðum hin
mismtanandi sjónarmið flokkanna.
Frá 1938 höfum við búið við
bráðabyrgðafyrirkomuiag það,
sem ákvað skattfrélsi útgerðar-
innar. Þessi sérstæða löggjöf var
afleiðing af því, að útgerðin hafsi
verið rekin með miklta tapi og
ekkert útUt var fyrir breytingar
á því. — Síðar gerðust þeir við-
burðir, sem í einni svipan ger-
breyttta ástandinu. Það sem áður
virfist vera vonlaus barátta við
tap á tap ofan, varð nú í feinni
svipan mjög álitlegur gróðaveg-
tar. Fisksalan til Englan-ds, og
fyrst framan af einnig til Þýzka-
lands, skapaði gróða, sem áður
knúð hefir fram þetta neyðaróp
útgerðarmannsins ?
Alþýðublaðið mun að öðru
leyti gera grein fyrir skoðunum
sínum á hinum nýju skattafrum-
vörpum innan skamms.
var -algerlega óþekktur í sögu
iandsins- Það varð því sjáanlegt,
að allur grundvöllur löggjafar-
innar frá 1938 var horfinn og
sýnt, að um yrði að breyta. Al-
þýðuflokkurinn bar lífca fram
kröfu sína um afnám skattfrels-
isins — og margir tóku undir
hana. Þetta mætti þó ó<trúlegri
an-dspyrnu á alþingi í fyrra, en
nú er í aðalatriöum gengið inn á
kröfur Aiþýðuflokksins. Verður
þó að segja, að úr þessta er
nokktað dnegið með því að leyfá
að draga tapreksttar áranna 1931
til 1. jan. 1940 frá tekjunum 1940.
Þessi tapreksIursfrádráttúr varð
við samkomtalagstilrauinirnar að-
alágreiningsefni Alþýðuflokksins
við hina f.lokkana. Voru tillögur
Alþýðtaflokksins alhnikið á aðra
lund hvað þetta snertir en frv.
gerir ráð fyrir. Við töldum mjög
mikið atriði að fyrirbyggja það,
áð gróðinn yrði, eins og áður var,
tekinn frá fyriTtækjUnum og hon-
tam eitt í annað, t. d. kaup -!á
fasteignum, sem myndu sprengjia
aílt tapp úr öllu valdi og auka
mjög dýrtíðina í landin'u. Við
lögðum til að töpin yfir 3 síðustu
in yrðu að eins dregin frá. Þó
lögðum við til að svo yrði séð
tam, að alltaf mætti draga svo
mikið frá af tapi, að fyrirtækin
kæmust á fjárhagsieg-a öruggan
grtandvöli, þannig, að fyrirtækin
sktalduðu ekki meira en 150 þús.
kr. á hvern togara og samsvara-
an-’i á önnur skip og aðrar e’gnir.
Þessi skoðu-n okkar varð þvi
miður ekki ofan á, og hefir Al-
þýðuflokkurinn áskilið sér rétt tíl
að bena fram bTeytingartiIlögur
við frv. hvað þetta snertiir. Þá
lagði Alþýðuflokkurinn mikla á-
herzlta á stofnun nýbygginga-
sjóðs. Hann á að veröa trygging-
in fyrir framhal-di útgerðarinnar
eftir stríðið, fryggi-ngin fyrir þvi,
að gróðinn gangi til þessa þýð-
ingarmikla atvinnuvegar. Að
rnestta var gengið inn á þessa
kröfu Alþýðuflokksins, þ'ó að
hann hefði viljiað að nokkru koma
þessta máli öðru vísi fyrir, ef
hann hefði ráðið einn. Það er
óþarfi að lýsa ásigkomulagi fiski-
FiMiJTURAGllR 17. April 1941

Mikið úrval af
kven-silkisokknm og
sokkabandabeltnm.
fiotans. Þeir, sem þekkja það
skilja, að stofnun nýbygginga-
sjóðs er ekki að óíyrirsynju. Al-
þýðuflokkurinn hefði helzt kosið
að þessi sjóður hefði að öllu leyti
verið undir stjóm hins opinbera
til aukmniar tryggingar, en það
fékkst ekki fram.
Þá er lækkun skattstigans.
Skattar á lágum. og miðlungs-
tekjum hafa undanfarið verið
mjög tilfinnanlegir. Það var bein
afleiðing af vanmætti útgerðar-
jinnar. Alþýðuflokknum fannst
sjálfsagt, að lágtekjumenn nytu
nú hiins mikla gróða fyrirtækj-
anna með því að létta að nokkru
skattabyrðinni; af þeim. Þetta er
gert að verulegu leytí. Sú hækk-
un á pefsónufrádTættí, sem gert
er ráð fyrir í frv., er nokkuð
nálægt því, sem Alþfl. lagði til.
Þó hefði hann kosið hærri frá-
drátt fyrir börn og aðra skyldu-
ómaga, en jæssi hækkun á per-
sóntafrádrættínum er verta'eg end-
urbót fyrir lágtekju- og fjöl-
skyldufóik, og þegar lækkun
skattstigans bætist þar við á
lágum og miðlungstekjum og
þar að auki umreikning-
tarinn á tekjunum, vegna krónu-
lækkunarinnar og dýrtíðariinnar,
verður ekki annað sagt, en að
latanastéttírnar í lan-dinu yfirleitt
fái með frv. allverulega umbót,
enda bar tíl þess brýna nauðsyn,
þar sem nú er hægt að ná þeim
sköttum af háum tekjum ogstríðs
gróða.
Útboð.
Þeir, sem vilja gera tilboð í að smíða nýjan björgunar-
og gæzlubát fyrir Vestfirði geta fengið útboðslýsingu, upp-
drætti og aðrar upplýsinar hjá hr. skipaskoðunarstjóra Ólafi
Sveinssyni. Væntanleg tilboð verða opnuð í skrifstofu Skipa-
útgerðar ríkisins 17. maí n.k. kl. 11 fyrir hádegi. Réttur
áskilinn til að hafna öllum tilboðum.
Skipaútgerð ríkisins.