Alþýðublaðið - 22.04.1941, Blaðsíða 3

---------AIÞYÐDBIAÐIÐ ---------------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
Oft er þörf, ei nú er nauðsyn
ALÞYÐUBLADIÐ
r i •
a omnm eriioa sam-
gðapm Norðnr- fsfirðinga.
Frumvarp um ábyrgð rfikisius og
fjárframlag til ¥estf|arðabáts.
ALDREI hefir eins a'.mermnr
áhugi fyrlr kar'töflurækt og
garðrækt yfin-eitt gert vart við
sig hér á íandfl og fyrsta mán-
Uðina ef'tir a'ð yfirstandandi styrj-
Öld skafl á. Flestum var þa'ð ljóst,
að styrjöldin gæti stöðvað að-
flutninga á miatvælum til lands-
ins Um tengii eða skemmri tíma
og að þjóðin gæti þar af leið-
andi orðið knúin till þess að búa
meira að sínu en um langan alid-
ur undanfarinn. Og eins og í
byrjun nítjándu aldarinnar, þeg-
ar Napoleonsstyrjaldirnar geis-
uðu og aðflutningar til landsins
stöðvuðust árum saman, varð
mönnum fyrst fyrir að hugsa til
þeirra mik'lu möguileika tíl auk-
innar kartöflvræktar og garðrækt-'
ar, sem hér hafa alltaf verið
látnir ónotaðir. 1 öUum blöðum
þirtust hvatningiargre'nar til lands
manna um að hefjast handa um
aukna kartöflurækt; því að þann-
ig væri að verullegu leyti hægt
að draga úr þeirri hættu, sem
þjóðinni stafaði af stöðvun mat-
væ'ailutni-nga til landsins.
Þessi áhugi fyrir auikinni kart-
öfterækt bar þann árangur, að
á árinu, sem leið, var meira sáð
en dæmi erti til áður hér á landi.
En Uppskeran varð því miður
lítil aðallega vegna kuldatíð-
ar í ágústmánuði. Það má
þó ef til vijl segja, lað síðastlið-
inn vetur hafi það ekki komið að
s&k, því að siglihgar hafa gengið
sæmitega greiðlega til landsins
álilt þangað til í vor, ng bæði
komrnat og kartöfluir hefir ver-
ið hægt að flytja hingað frá út-
iöndUm.
Það er ef tiil yill ölilu verra að
það er eins og áhUgiinn fyrir auk-
inni kartöflurækt hafi sljóvgast
aftur á meðai okkar vegna þess,
hve sæmitlega hefir gengið áð
ha'lda uppi aðflutni'mgum tillands
íns frá útlöndUm þangað til nú,
síðUstu vikurnar, og þó máske
ennþá meiira vegna þeirra Uipp-
gripa, sem menn hafa haft við
isjóinn og þeirrar övenjui'ega stöð-
ugu atvi'nnu, sem hér hefir verið
á vegum hins brezka setufiiðs,
síðan það kom hiingað. Fyrir
augnabliksvelmegum hafa menn
aftur g'eymt því, hve berskjöM-
uð þjóðm er, þrátt fyrir míll-
jónainneignir erlendis og óvenju-
leg peningaráð hér innianlands, ef
sigiingar stöðvast og hún verð-
ur að veria án aðfiutniinga á mat-
vælium og öðrum nauðsynjum frá
útlöndum um lengri tíma. Margir
hafa í vor haft það viö orð, að
það borgiaði sig ekki að sá I
kaitöflUgiarðana, þegar einsmikla'
og vel borgaða vinnu væri að
hafa. Þeir athuguðu það bara ekki,
þegar þeiir !étu slík orð falla,
að það stoðar lítið að hafa pen-
ingana í vösunum, ef ekkert er
hægt að fá fyrir þá af því, sem
rnenn þarfnast tiil þess að geta
iifað. ’ •
En nú er sú hætta, sem flestir
gerðu ráð fyiir sem möguteiika
í upphafi styrjaldarinnar, orðin
að vertiíeikia. Árásirnar á skipin
okkar hafa haft það í för méð
sér, að siiglingar til útlanda hafa
lagzt niður í bili og aðflutning-
ar á matvælUm o,g öðrum nauð-
synjUm til landsins þar af leiið-
andi hætt. Og þó að líklegt sé,
að reynt veröi að hefja samgöng-
Urnar við útlönid aftur áður en
fangt líður, má búast við þvi,
að þiað verði ekki nema tiltölu-
iega litlar birgðir. af matvælum,
sem hægt verður að flytja til
Tandsins fyrst um simn, á meðan
sigliMgaskilyrðin jeru slík, sem
þau eru nú á Atlantzhafi. Al-
drei hefiir því Biðið meira á því
en einmitt nú, að notfæra sér
alla þá möguleika, sem landið
sjálft hefir Upp á að bjóða til
fram'Ieiðslu lífsnauðsynja fyrir
þjóðina. Og ei’nn af þeim mögu-
leikUm er effir sem áðuir kart-
öflUræktin, þótt bún gæfist ekki
vél á árinu, sem leið, og ýmis-
legt hafi síðan orðið til þess að
draga úr áhuganum fyrir henni.
Það er ef tili vill alvartegasti
þröskUldurinn á vegi aukinnar
kartöfluræktar og garðræktar yf-
irleitt í ár, að hér skuli vera svo
óvenjUlega mikil og vel borg-
Uð vinna og sú, sem þúsundi'r
iandsmanna hafa nú hjá brezka
setluiliðinu. En það er nauðsyn-
ílegt, að allir hugsandi menn legg-
ist á eitt til þessi, að brýna það
fyrir þjöðinni á þessari stundu,
áður en það er orðið of seint,
að engin slík vinna, hversu vel
sem hún er borguð, má sitja
Tyrir framleiðslu matvæla í land-
inu, ef fölkið á að geta lifað.
Menn llifa ekki aif vinnulaununt-
Um, ef ekkert fæst fyrir þau.
Framleiðsla lifsnauðsynjanna
verður því að ganga fýrír öllu
öðru.
Hér ætfi ekki að þurfa aÖ vérða
skortur á fiski, kjöti og mjólk.
En hér getur orðið skiortur á
k'ommat, af því, að ékki verði
hægt að flytjia hann inn. En þeim
sikort’i er hægt að mæta með
aukinni kartöflurækt. Þessvegna
á í vor að sá í hvern < einasta
garð, sem tif er á landiniu, og
enginn að sitja sig úr færi, ef
hann getur fengið lianid til rækt-
unar, til þess að tryggja á þann
hátt sig og sína gegn þeirri hættu,
sem þjóðinni allri staifar af stöðv-
un aðflutninga til landsins.
Og það er skylda hins opinbera
að gera allar þær ráðstafanir,
sem nauðsynlegar kunna að léyn-
ast til þess að styðja slíka við-
leitni. . i I ; .
LLMIKLAR umræður
urðu í gær á alþingi um
mál, sem snertir í mjög rík-
um mæli samgöngumál Norð
ur-ísfirðinga.
Samgöngumálanefnd flytur,
að tilhlutun Vilmundar Jóns-
sonar, frumvarp um ábyrgð
ríkisins og hlutafjárframlag til
V estf j arðabáts.
í frumvarpinu segir:
,,Ef stofnað verður hlutafélag
við ísafjarðardjúp til þess að
láta smíða skip til flutninga-
ferða þar, eigi minna en 45—55
smálesta, heimilast ríkisstjórn-
inni að ábyrgjast allt að 50 þús-
und króna lán, sem félagið tek-
ur í iþiví skyni, enda sé lánið
tryggt með 1. veðrétti í skipinu.
Til sama félags leggur ríkis-
sjóður fram vegna kaupa á
skipi eða smíði hlutafé, allt að
helmingi stofnkostnaðar, sem
greiðist í tveim jöfnum greiðsl-
um, á fyrsta og öðru stofnári.
Ríkisstjórnin á rétt á að skipa
einn mann í stjóm félagsins og
annan endurskoðanda þess.
Á meðan ríkið er í ábyrgð |
fyrir félagið, má eigi greiða 1
hluthöfum hærri arð en 5% og
aldrei yfir V3 af hreinum árs-
arði félagsins.“
í greinargerðinni segir:
„Fyrir Alþingi liggur erindi
frá nefndarmönnum í Norður-
ísafjarðarsýslu og ísafjarðar-
kaupstað, þar sem farið er fram
á allt að 200 þús. kr. styrk úr
ríkissjóði til að koma upp hent-
ugum bát til fólks- og vöru-
flutninga milli byggða í Norð-
ur-ísafjarðarsýslu og í grennd.
Styðja þeir kröfur sínar um svo
ríflegan styrk í þessu skyni við
það, að þannig hagi til um sam-
gönguskilyrði í þessum byggð-
um, að slíkum bát og lending-
arbótum á aðalhöfnum hans
megi líkja við þjóðvegi annars
staðar.
Samgöngumálanefndir beggja
deilda Alþingis hafa haft mál
þetta til athugunar og fallizt á,
að hér standi svo sérstaklega
á, að ástæða sé til, að ríkissjóð-
-ur styðji framkvæmdir þessar
mjög verulega. Féllust nefnd-
irnar einróma á, að það yrði
gert á þann hátt, er greinir í
frv. þessu.“
Vilmundur Jónsson hafði
framsögu fyrir þessu máli í
n. d. í gær og skýrði nokkuð
nauðsyn þess. Kom það og fram
við umræðurnar, að ef alþingi
samþykkti frumvarpið, myndi
að miklu leyti takast að leysa
hin erfiðu samgöng-umál þeirra,
sem búa við Djúpið.
ÞRlÐJUDAGUR 22, APRIL 1941
Sveina Belgason yfir
preetari fimmtagnr.
AÐ er oft hending, hvaða
vinnu rnenin géra að lífs-
starfi sínu og þeir, &em aninars
eiu góðum hæfileikum búnir, fá
stundum ekki notið þeirra, af þvi
að þeir hafa lent á rangiri hillu
í lífinu. Þess vegna er það ávallt
gleðilegt, er menn veljast til
verka, sem þeim er ljúft aÖ gera
að hugðaiiefni sínu og standa af
þeim ástæðum afburðavel í sitöðlii
sinni.
Þannig er um Svein Helgason
yfirprentata f setningarsal Ríkis-
þrentsmiðjunnar Gutenbeirg.
Sveinn er fimmtagur í dag.
Hann er fæddur 22. apríl 1891
að Ketilsstöðum á Kjialamesi,
sonur Helga Jónss-onar iog Guð-
laugar Sveinsdóttur, er þar
bjuggu. Eftir ferminguna fórhann
að Mosfelli, fil Magnúsar prestsi
Þorsteinssionar og var hjá hon-
Um í tvö ár, en fluttist 1907
til Reykjavíkur og hóf prentnám
1. apríl í prentsmiðjunni Guten-
beirg — og hefir unnið þar óslit-
ið síðan.
Sveini vorti snenima falin
vandasöm verk í prentsmiðjUnni,
af því að hann var í bezta lagi
athugull og samvi'zkusamur við
s'törf sín og velvirkur. Hann hef-
ir allt frá stofnun Hagstofu ís-
lands þar til hann varð yfirprent-
ari 1. janúar 1938, sett töflur
þær, sem hún hefir gefið út,
vandasamt verk, er krefst mikill-
ar hugsunar og smekkvísi og
unnið að því í nánu samstarfi
við hagstofustjórann, er leggur
mjög lofsorð á vinnubrögð Sveins
og alúð við starfið og segist alla
tíð hafa borið mikið traust til
hans, og þótt sérlega gott að
vinna með honum.
Sveini hefir verið falið að
kenna mörgum þeim, sem num-
ið hafa í Gutenberg og get ég
vart hugsað mér betri „prent-
smiðjUpabba“. 1 þeim efnum á
ég, sem margir aðrir, honum mik-
ið að þakka.
Sveinn hefir eitt sinm verið for-
maður Hins ísl. prentaiafélags og
gegnt mörgum öðrum störfum
fyrir stéttina. Hann kvæntist árið
1912 Björgu Sigríöi Þórðardóttur.
Hafa þau eignast fimm börn og
eta þrjú þeirra á lifi.
Sveinn er bókhneigður maður
og nýtist honum vel að því, sem
hann les, enda er hann prýðilega
gneindur og það er þessi góða
greind Sveins, sem skipað hefir
honum á bekk með fjölhæfustu
og fljótvirkustu prenturum lands-
ins. /
Til hamingju með afmælið
( „mia patro“! J. H. G.
Karlakðr Reykjaviknr
SÖNGSTJÓRI SIGURÐUR ÞÓRÐARSON.
Samsöngur í Gamla Bíó miðvikud. 23. apríl kl. 11,30 síðd.
Camilla Proppé, Gunnar Pálsson, Kjartan Sigurjónsson,
Hermann Guðmundsson og Haraldur Kristjánsson aðstoða.
Píanóundirleikur: Guðríður Guðmundsdóttir.
Aðgöngumiðar í Bókav. Sigfúsar Eymundssonar, Bókav.
ísafoldarprentsmiðju og Hljóðfæraverzl. Sigríðar Helgad.
Frá brezka setuliðinu.
Stórt „party“ notaðra blikkdunka til sölu hæst-
bjóðanda.
Dunkar brendir (að nokkru leyti bögglaðir) —
60 smál.
Dunkar undan benzíni (kliptir og flattir) — 6
smál.
Dunkar undan benzíni (óbögglaðir) — 10 smál.
Dunkar undan sementi (óbögglaðir) — 10 smál.
Allt í Reykjavík og nágrenni.
Kaupandi verður að sækja dunkana, áður en vika
er liðin frá því að honum hefir verið tilkynnt, að til-
boði hans hafi verið tekið.
Um leyfi til skoðunar skrifist til
CHIEF ORDNANCE OFFICER,
ICELAND FORCE.
— ÚTBREIÐIÐ ALÞÝBUBLAÐIB -