Alþýðublaðið - 30.04.1941, Side 2
ALÞYÐUB LAÐID
MIÐVIKUDAGUR 3ð. Japriil1194U
Mjölknrsamsalan tilkynnir:
Frá og með iau>rgundeginimi
(1. raaaí) ueyðnmst vér til að
hætta heimsendingn á m|ólk
í bænum, með pvi að óger-
legt er að fá drengi þá, sem
með harf, til fjeirra hlnta.
Affinællssundmót Sundféla Ægis
fer fram í Sundhöll Reykjavíkur í kvöld klukkan
8.30. Allir beztu sundmenn Ármanns, K. R. og
Ægis' keppa. Þátttakendur um 70. Aðeins keppt
til úrslita. Afar spennandi keppni.
Tilbpning m anglýsingagjald.
Frá og með 1. maí næstkomandi að telja hækkar gjald
íyrir auglýsingar fluttar í útvarpinu, og nemur hækkun-
ín 50 af hundraði.
Verðskrá sú, sem áður hefir verið auglýst, sbr. síma-
skrá 1941, bls. 39, verður því eftir breytinguna á þessa leið:
Verðskrá fyrir útvarpsaugiýsingar:
1. Auglýsingar viðvíkjandi FKF MKF
verzlun og hvers konar
kaupsýslu 60 au. orð 120 au. orð.
2. Allar aðrar auglýsingar og
tilkynningar 30 au. orð 60 au. orð
Virðingarfyllst.
Ríkisútvarpið.
— ÚTBREIÐIÐ ALÞÝÐDBLAÐIB —
Samsöngnr Earla-
körs Reykiavíknr
AÐ ÞESSU SINNI liafði
Karlakör Réykjavíkur lekið’
tapp pá nýbneytni að syngjá ein-
vðrðiungu lög úr pýzkum, itöisk-
lum og frönskum söhgleiikum
(óperum) með píanóuudiirleik.
Hér var frá efni&skrárlegu sjönar-
miði ný ti ihögun á ferðínui, enda
pótt efnáð sjálft hefði lítið nýtt
að bjóða. Otvarp og hljömplötur,
hafa flutt sama efni frá fyrstu
idögtam tækninnar og pegar leití
*oss f alfan sannleika um meðferð
og innihald.
Á slíkum tímum, sem nú
standa yfiir, virðist einkar brýn
nauðsyn á pví, að öllu pví sé
noktour sóufi sýndur, sem stuðlað
ge'iur að pví að glæða sjálfstxaust
íslenzkrar pjóðar og styrkja haria
í stríði pví, sem henni hefir nú
vehið hrundið út í. Þetta snei'tir
jafnt söngvarann sem stjónnnála-
nianninn, skáldið sem framieið-
andann. Söngfélag á borð við
Kar’akör Reykjavikur hefir pví
mörgum skylduui að gegna sem
leiðandi íslenzkur kór, og starf-
semi hans er prófsteinn á pað,.
hvernig hann rækir pessar skyld-
ur sínar.
Kariakörssöngur er pá beztur,
er hann leggur sig eftir löguim,
sem samin eru í péim eina tíl-
gangi að vera karlakörsRig. Mörg'
pjóðlög eru og tíivalin fyrir
kariakör; svið peirra hæfir rödd-
lunuim vel og einfaldleitoi peirra
læ’jur prýðilega i eyruni. Ópem-
lög fyrir ka'lakör lúta öðirttm lög-
málum. Þau em samin fyrir sé*r-
stakt Umhverfi og eru ekki jafn-
textabumdin, og pau verka ékki
eins eðtílega, ef paiu ern leyst úr
viðjum óperuformsins.
Lög paru, sem kariakörinn flutti,
votu að vísu flest hygpekk, en
sum helzt tH hversdagsleg. Þau
gáfta eirisöngvumnum gott tækf-
tæri tí'l að sýna raddpol sitt, en
kórinn naut sín ekki svo sem oft
áður. Camilla Proppé hefir háan
sópran, sem nálgast „koh>ratur“,
------v----- -------------------
og ’iætur- henni pvi bezt að dveij'a
á efsta1 sviði rad'daririnar, en
neðri regisfrin eru enn allt of
veik og pröttlitii; iegato-söngur
ungfrúarinnar mundi og batna,
jafnskjött og röddhi’ sæti í fiast-
ari skorðum. Aðrir einsöngvarar
voru Gúnnar Pálsson, Kjartan
Sigurjónsson, Hermann Guö-
mundsson og Haraldúr Kristjáns-
son, prír hinifr síðastnefndú í
tersett eftir Wagner ('trio hefir
hann ekki skrifað fyrir prjár
söngraddir). Ráddiir premennirig-
anna risu ekki nógu hátt frá
bakgmnni körsins, sem er lit-
sterkUr og fyllingarmikili, en
Gunnar Páisson Teiddi í ijös
findrandi hásvið bjarts tenórs,
sem pó mætti vax-a dálítið í
fdýptinní. Undirleik annaðist Guð-
ríðUr Guðmund sdóttir af rögg-
semi og dúg. Siigurðiur ÞöTðarson
sameiriaði alla præði uppfærsl-
tannar í ömggri hendi með (svif-
rniklum, hreyfmgum, en paö
inætti pó ef til vill segja, að
veiðitaannakörinn hefði polað
ivið miihni hraða.
Áheyrendur ]étu viðurkennimgu
sína ospart í Ijösi, og var pað
endUrgoldið með mörgum endur-
tekningum.
! ÍL H.
Asf. Skolppfpor op
tengiMutar
fýrirííggjandi.
J. Þoríáksson & Norðmann.
Skrifst. og afgr. Bankastr. 11,
síml 1280.
pvottapottar
nýkomnir.
J. Þorláksson & Norðmann.
Skrifst. og afgr. Bankastr. 11,
sími 1280.
Stúlkur getur fengið ágæta
staði í sumar, toæði í bænum og
í sveitum. Upplýsingar á Vinnu-
miðlunarskrifstofunni í Al-
þýðuhúsinu.
Trúlofim.
Nýlega Jiafa opinberað trúlofuii
sína ungfrú Hanna Hannesdóttir
og Ágúst GuömuudBson prentari i
Víkihgsjprent.
Naeturvarzla bifreiða:
Litl'* Bílastöðin, sírai 1380.
St. Frón nr. 227
Fundur annað kvöldr.toéfst kl.
8.30. Dágskrá:' 1. "Upptaka
nýrra félaga. 2. Örinur mál; —
Að loknum fundi; kl. 10: hefst
jkvöldskemmtiEira
Skemmtiatriði verðá þessi:
a) Dans (fimm manna hljö'm-
sveit). Seinna- um kvöMið,
fara fram þessi atriði:
b) Danssýning með tilheyrandi
Ijósabreytingumi. (Nömend-
ur frk. Báru Sigurjónsdótt-
ur).
c) Upplestur (2’, léikpaíttir):
Valur Gísláson' ogj Alfreð
AndréssonJ.
d) Nýjar gamanvísur. Alfreð*
Andrésson.
Húsinu verður lókað kl. 11.
Reglufélagai'v fjölmeítnið ann~
að kvöld' á þessa iyrstu sam-
komu stúkunnar á sumrinu.
Sigurðar Þorsteinsson:
Dpphaf verkalýðsfélags.
------» ...-
Endurxninningar frá fyrstu árum verka-
lýðshreyfingarinnar á Eyrarbakka.
♦
IALÞÝÐUBLAÐINU 17. febr.
s. 1. skrifar Bjöm Blöndal
Jónsson „Nokkrar hugleiðingar
eftir kosninguna x Dagsbrún".
1 hugleiðingum pessum nrinnist
hann á, að sjómenn hafi „fyrir
aldamót“ stofnað félög, sem peir
nefndu „Báran". Eftir að hafa
farið nokkrum orðum um pessi
félög, fyrirkomulag og gagnsleysi
peirra, segir hann: „Félög pessi
munu svo að síðustu hafa dáíð
út“ o. s. frv.
Þessi ummæli gefa mér tilefni
til að rifja upp nokkrar gamlar
endurminningar, er sýna að þetta
gagasleysi og dauði Bám-félag-
anna var ekki undan tekn ingar-
laust, að pví er mér virðist.
Það mxm hafa verið haustið
1904, að vinur minn, Sigurður Ei-
riksson regluboði, fékk mig til að
Sge"ast félagi í ideild af sjómanna-
félaginu „Báran“, er hann hafði
stofnað á Eyrarbakka veturinn
áður, að ég ætla. Um meðlima-
tölu félagsdeiidarinnar man ég
ekki glögglega, en ég hygg, að
félagsmenn hafi verið nálægt 20,
þegar ég gekk inn.
Á einum af fyrstu fundunum,
sem ég var á, vakti ég máls á
pví, að raunvertilega virtist mér
petta félag hafa lítinn tilvertxrétt
pama á Eyrarbaktoa, með pví
fyrirkomulagi, sem pað hefði,
nema aðeins fyrir þá menn, er
stunduðu atvinnu á skútum, en
pað gerðu pá nokkrir menn pað-
an, einkum yfir sumartímann.
Hitt taldi ég vel tímabært, að
menn á Eyrarbakka væru félags-
I bundnir tll pess að reyna að fá
bætt kjör eyrarviimumanna par,
| frá pví, sem pá var og hafði
| verið frá ómunatíð.
Kaup peirra var pá kr. 1,50 á
dag fyrir 12 klst. vinnu eða 12%
eyrir á klst. vor iog haust, en
I mig mimrir, að pað væri kr. 2,50
; fyrir 2 mániuði Um hásumarið
(júlí og ágúst) fyrir jafri langan
vinnutíma. Um petta var allmikið
rastt, og kiomu fram raddir, seni
álitu petta vera nokkuð nýstár-
legar uppástungur, og myndi
verða all exfitt viðfangs, að
breyta æfagömlu fyrirkomulagi,
enda var pá ekki dæmalaust par,
að sumir menn litíx líkum augxun
á kaupmanninn og konunginn.
Upp úr þessUm umræðum var
þó sú ályktun gerð, að kjósa 5
manna nefnd til að athugia málið,
og mun ég hafa talizt ío.rmaður
nefndarinnar.
Þegar málið liafði verið rætt
í nefndinni og hún ráðið ráðum
símxm um pað, komst hún að
þeirri niðurstöðu, að ógeraingur
væri að koma þessari hugmynd
til framkvætnda, nema pað tæk-
ist að fá helzt alla menn í pláss-
inu, er bæði stunduðu sjó og
landvinnu, til að bindast öflug-
unx samtökuni og gera helzt
skraflegan samning um pessi efná.
Það gerðist pví næst, að bætt
!var í nefndina 2 mönnum, eftir
ósk otokar, og starfaði svo 7
manna nefnd að pessu máli og
hélt 1—2 fundi á viku til áramóta
og vanin pess utan að útbreiðslu
félagsins, og hafði pá um ára-
mótin tekist að fá alia verikamenn
í plássinu, því sem mæst, s fé-
lagið, eða á aranað hundrað alls,
og komUst pá '2—3 mernn í pað,
utan peirrar stéttar, og sem fyrir
fram var vitað um, að ekki væru
pess mjög fýsandi, að farið væri
Út í pau störræði! sem hér var
Uxn að riæða. Nefndim kom sér í
upphafi saman um og batt það
fastnxælum, að Ipta ekkert uppi
Uppi um það, hver leið sú væri,
er hún legði til að farin yrði í
x þessu efni, og kaus 3 xnenn í
undimefnd til að geria tíllögur
um pað milli funda, en lrinir aðr-
ir höfðu aðallega á hendi út-
breiðslu starfseminnar. Um ára-
mótin 1904—1905 hafði nefndin
orðið ósátt um samningsuppkast,
er leggja skyl-di fyrir almennan
félagsfund eítir nýjárið og allir
félagsxnenn skiifa Undir. Þar var
ákveðið að kaup skyldi vera 25
auriar ujn klst, vor *og haust,
og 35 aiurar nnx kist. frá 1. júM
til 15—20 september. Mánaðar-
kaup máttí efcki vera lægra en
50 krónar á mánuði vor og haust
og smnartímaxm 65 krónar. Samn
ingsvinna (afctoorö) var óákveðið
eða frjáls. Þeir, sem undirskrif-
luiðu voxu skiuldbundnir að við-
lögðjitn sektum að vinna éklki fyr-
iri minna kaup en að framan er
greint,
Þegai’ hér var kornið, fórtxm
við tveir áhrifamenn til sýslu-
mannsins, Sigurðar Ölafssonar í
Kaldaðarnesi, með samningsupp-
kastið, báðunx við hann að yfir-
fara pað, og segja lOfckur’ ef pað
kæmi að einhverju leyti í bága
við lög, og einnig um það, hvort
ekld yrði dæmt eftír ákvæðum
þess ef til þyrfti að taka. Eftir
nofckra athugun á pessu, og
nokkrar vinsamlegar bendingar,
fengum við pessum spurtxingum
pannig svarað, að ekkert væri
við uppkastið að athuga frá laga,-
legu sjónarmiði, en hann, — sá
ágæti friðelskandi maöur, —
spurði oktour mjög ákveðið um
pað, hvort við hefðum leitað
nokkurs samfcomulags við verzl-
unarstjóra Lefoliisverzlunar unj