Alþýðublaðið - 03.05.1941, Blaðsíða 3

LAUGARDAGU2 3. MA!. 1941,
ALOtÐUBLABGÐ
--------- ALÞÝÐDBLAÐIÐ ——
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
\
Rítstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Stmar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Síma-r: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H.F.
Daðrið við „fimmtu herdeildina“
ÞAÐ sanniaist á bLöðum Sjálf-
stæðisflokksins þessa diag-
aina, að , sannleikanum verður
hver sárreiðastur.
Alþýðiuiblaðið sýndi fram á það
á þriðjudaginn, eftir að bbðuð
höfðtu verið mótmæli alþingis og
ríkÍBstjórna'rinnar við baninán'u á
Þjóðviljanum og brottflutningi
ritstjóranma tit Engilamds, aö þrátf
fyrir öll mótmæli og svo sjálf-
sögö, sem þau voru, yrði þvi
ekki neitað, iað við ættum
mesta söik á því sjáffír,
að (i'L svo alvaríegrar íhJjuitiunar
brezka setUiláðsins skyldi koma
um ísllenzk mál—iekki aðeins þeir
menn, semf í Þjóðviljamum héldu
uppi taumlausum rógi og umdir-
róðri gegn setuiiðinu, helidur og
stjómárvöldin sjálf, sem hefðu
láijað slík skrif viögamgast. Því
að fyrir lömgu hefði hver heil-
vita maður mátt sjá það, að þau
yrðu stöövuð af brezka setulið-
inu, ef við hefðum ekki samheLdni
og manndóm til þess áð gera það
sjálfir og afstýra á þann hátt
himni yfirvofanidi erjemdu ihlutun.
En h'ingað til hefði Sjálfstæðis-
flokkurimn og hlöð hans hindrað
alliar ráðstafanir gegn rógi og
umdirróðri „fimmtu herdeiLdarinn-
ar“ í Þjóðviljamum, sumpart
vegna þess, hver ítök hún,
„fímmta herdeiLdin“, ætti í Sjálf-
stæðiisflOkknUm sjálfum, en sum-
part vegna þesis hags, sem Sjáí'f-
stæðiisfliokkurinn hiefði séð sér í
því, að notia 'kommúnista iog
ihlað 'þeitnrfa í haráttumni gegn Ál-
þýðUflokknum. Sjálfstæðisflokk-
uirinn hefði því, næst kommúmist-
Um, átt mestan þátt í þvi, að
kailia yfir okkuir þá íhlutun brezka
setufíðsins um íslenzk mál, sem
nú hefði áitt sér stað og verið
væri að mótmælia.
Það er þessi ómótmæliamlegi
sann’eikur, sem hlöð Sjálfstæðis-
flokksims hafa nei.ðst svo ógurlega
sem ritstjórnárigreinar þeirra bera
vott uim síðustu dagama. Þau vita
sökina á því, sem orðið er, og
skömmina af henni upp á siig og
simn fiokk, og tneysta sér ekki til
þesis að koma með neim rök á
móti því, sem Alþýðublaðið
sagði. Þess vegna eru ritstjómar-
gneinar þeirna ekkert annað en
illyrði um Alþýðublaðið óg 6-
drengilegar, raka'.ato'sar getsakir í
þess garð. Alldrei hefir verið
liagst svo lágt í neinum blaða-
gmeinUm hér á Lamdi, nema ef
vera sky.ltdiii í rætnuistu róggrein-
tum Þjóðviljans.
*
„Þrælslund AlþýÖubIaðsiins“
kallaði Árni frá Múla ritstjómar-
jgrein sín/aj í Visi á miðvikudag-
inm. „Skribdýrseðli Alþýðublaðs-
íms“ hét ritstjórnargnein Morgun-
hlaðsins í gær. Og allt er orð-
bragð gneinanna eftir þessum
fyriTSögnum. Er Alþýðuhlaðinu
borið þar á brýn „smjaður og
undiriægjuháttur“, „þýlyndi" og
„flatmagandii undirgefni" við
Breta, svo að rnokkur málíblóm
séu tekin til dæmisi. En í upp-
hafi gneinar sinnar þykiir Árna
frá Múla þó vissiara að hafa vað-
ið fyrir neðan sig. Lætur hann
þess þar gefíð, að hann hafi
jeinu simrii) i vetur sagt brezkum
yfirforingja, að hann væri „meiri
vinur Bretlamids en Þýzkialands“.
Oig maður, sem á svo virðiing-
ariiaUsan hátt hefir reynt að
nudda sér upp við eimn af yfir-
foringjum brezka setuliðsims hér
og ekki kann éiinU sinni að
skammast sin fyrir að segja frá
því, þykist hafa rétt tDL þess að
brigsla öðirUm um „þrælsLund“,
„smjaður og undirlægjuhátt" við
Bneta!
*
Að svo mikLu leyti, sem nokkra
skynsamlega hugsum er hægt að
finma í vaðli Ama 'frá Múla, er
gœin hans öll byggð á aiuðviirðir
legri fölsUn. Hamn segiir, að
kenming Alþýðublaðsiims sé sú, að
„af því að Þjóðverjar hafi múl-
bundið Daniii, ættum við að múl-
bimda okkur sjálfa." Þessiorð eiga
ekkert skyit við það, sem Alþýðu-
blaðið siagðii, og greim Árma frá
Múla, sem byjggð er á þeim, fell-
ur því ölil um sjálfa sig. Al-
þýðublaðið saigði’ það eitt, að
stjómarvöLd okkar hefðu gagn
vart undirróðriinum gegn hiezkia
setuiiðinu haft alveg öfuga
stefnu við þá, sem damska stjóm-
in tók tál þess að afstýra ár
rekstmm við þýzka inmrásarher-
inn í Danmörku. Húm hefði
strax sett strangar refsingar við
hvers, konar árekstrum við inn-
rásarherinm taL þess að afstýra
því, að hamm femgi nokkur tillefm
til íhlutunar um döusk máh En
hér hefði ekkert svipað verið gert,
þó að ölíkt léttara hefði átt að
vera að koma á þanm hátt í veg
fyrir Mlutun briezka setuliðsims
Um ísienzk mál, svo litla Lömg-
un, sem það hefði sýnt till þess
að blianda der i þau.
Hér er ekkert um það tailað,
„að við ættum að mCbimda okkur
sjálfh" af ótta við Breta, edns og
Arni frá MúLa falsar ummæli Al-
þýðuhlaðsins, heldur um það eitt,
að hér befði átt að gera ráðstaf-
anir itdlli iaÖ himdra allan Undiir-
róöur gegn brezka setulliðiuu og
tiírauniir til þess að stofna ti
ánekstra við það. En }tíl þess
hefði að vísu orðið aið stöðva
rógburð Þjóðviljans. Og það viildi
Sjálfstæðisflokliuriinn ekki af of-
angremdUm ástæðum. Þess vegna
hefir brezka setuliðið nú tekið til
sinna ráða, og það situr sízt á
Sjáilfstæðisflokknum, sem næst
kommúnistum sjá fum á aða’sök-
ina á því, að kenna eánmitt þeim
um það, sem í tíma vörtiðu við
hættunmi.
En þá kemur Morgunblaðið og
segir: ;
,Um langan aldur hcfir þetta
blað (þ. e. Alþýðublaðið) krafizt'
Dess, að prentfreLsið í LamdinU
væri takmiarkað, bliað ákveÖins
stjómmállaöokks bannað og fior-
ystUmenn hans fangelsaðir. Þegar
að hliaðið hefir ekkert upp skprið
fyrir þessar fóLslegu kröfur sín-
ar meðal lapda sinna, ... þá gríp-
ur það fegi'ns henidi við hervalds-
aðgerðuni í þessia átt gegn ís-
tenzkUm mönnum.“
Svo rnörg eru þau orð. Morg-
tonbllaðið sem útvörður prent-
frelisisins! Hvenær hafa menn
heyrt mei'ri hxæsni? Fyrir aðeins
örfáUm mánuðum heimtaði það
dag eftír dag, ásamt Vísi, að
prentfrelisið væri tekið af Al-
þýðublaðiriu og því biainnað að
segja meiriingu sína um nazism-
ann, bæði þainn þýzka og
„fitnmtu herdeild“ hans hér.
(Hvers’u göfugar kröfur í sam-
anhurði við hiniar „fólslegu kröf-
Ur“ Alþýðublaðsiris!) Og þegar
það var ekki gert krafðist þiað, á-
samt Árna frá Múla í Vísi, að
núverandi utanríkismálaráðherra
viiki sæti fyrir Sjáifstæðismanni,
sem svo vitanlega áttí að bæla
ni'ðtor gagnrýni Alþýðublaösims á
nazi'smiantom. 1
Þannig yar nú umhyggja Morg-
tonblaðsins fyrir prentfrelsinu þá!
En að vísu var þá um það !að
ræða, iað bæla niður bliað, sem
er á móti’ nazismanum. En það
var Þjóðviljinm ekki. Hamm var
blað „fimmtu herdeildarinnar“
hér og auk þess bliað kommún-
istaflokksins, sem Sjálfstæðis-
flokkuririn hefir árum samian haft
ými'st leynt eða Ijóst bandalag
við, og sá sér enn hag í jað efla
ti'l sunrlrungarstarfs gegn Alþýðu”
flokknum. Þess vegna mátti ekiki
bannia Þjóðvilljann, þó að að-
standendur hans væru uppvísir
að landráðum og bersýnilegt
væri, að þeir myndu með undir-
róðri sínium kalla yfir okkur vax-
andi' íhiutun brezka setuli'ðsins
Um íslenzk mál, eiris og nú er
líka á dagirin komið. Þegar Al-
þýðlublaðið benfi á þá hættu og
gaf það ráð að banna Þjóðvilj-
ann áður en meiria illt hefði hlot-
izt af hintom rætniu árásum hians
á settotíðið, en orðið var, — þá
Uppgötvaði Morgunhiiaðið allt í
einu umhyggju sína fyrir prent-
frelsihU! <
„Það getur ekki hjá því farið,
að sú spiumiitng vakni,“ segir
Morgtunblaðið nú, eftir aö það og
flokkur þess hefir með ábyrgðar-
teysi sínu átt næst stærsta þátt-
inn i þvi, að stjóm brezka setu-
liðsins bannaði sjálf Þjöðviljann
ojg flutti rits'tjóra hans af liaindi
hUrt, „hvort ekk'i sé ástæða til
þess að ætla, að íslenzkir menn
hafi farið bónarveg til hins er-
lenda herveldis Um þessar að-
gerðir. ... öneitanlega hefír grun-
Ur um slikt vaknað við hin skrið-
dýrslegto skrif Alþýðuhlaðsins.“
Svo mörg enu ei'nnig þau orð.
Þáð vantar svo sem ekki getsak-
irnar og viljann til þess að rægja
Alþýðublaðið. En að ritstjórar
Morgu.nblaðsíns skuli vilja vinna
það til slíks, að gera sig að öðr-
ftm óins fíflum og gert er með
svo fábjána'.egum heilaspuna
það er meina en við mætti búast,
jafnvel af þeitn. Menn hugleiði
bara, hvað slíkar getsakir fela í
sér: Það er svo sem ekki aðeins
verið að drótta því að aðstand-

nm atviBnnleysisskránmp.
Hér með tilkpaist, að
atvinmiBleyslsskráiffimg skv.
ákvðrðun laga nr. 57 frá
7. maí 1928, fer fram á
Eáðningarstof n Reykjavik-
urhæjar Rankastr. 7, Rvlk,
næstu 3 virka daga og
eiga pvi hlutaðeigendur,
er óska, að skrá sig sky.
Iðgunum, að geffa sig fraúi
par.
Karlmanuadeild Ráðnimg*
arstofunnar er opin kl.
10—12 f. h. ©g kl. 1—2 e.h.
en kvennadeildin 2—5 e.h.
Borgarstjórinn i Reykjavík.
endum Alþýðublaðsins, að þeir
hafi snúið sér til hrezku setuliðs-
stjómariinnaT til þess „að beiðast
rýtíngslaga í bak sinnar eigin
þjóðar“, svo að vitnað sé í ein
ummæli Moigunblaðsiris enn. Því
er um leið dróttað að brezku
setUliðsstjóminni, að hún láti
hafa siig tíl slíks verknaðar. Það
á ekki að þuríia anraað, en að etn-
hvier eða einhverjfr aðstandendnr
Alþýðublaðsins fari þess á leit
við setuiiðsstjórniinia, að íslenzkt
blað sé bannað og íslenzkir menn
teknir fastir og fluttir af landi
burt, tíl þess að hún hlaupi strax
upp ti'l handa og fóta og geri
það! Það er ekki litíð vald, sem
Alþýðublaðinu á að hafa barizt
Upp í hendumar! Og það eru
ekki ógáfulegar og óglæsilegar
htagmyndir, eða hi'tt þó heldur,
sem Morgunblaðið gerir sór um
brezku herstjóTnma hér, svo að
ekki sé nú á hii'tt minnzt, hvaða
hugarfar það ætlar Alþýðublað-
inta! Hvaða furða, þó að hrollur
fari tam Morgunbiaðið við þá tíl-
hlugsun, að „nú er það „fimmta
herdeildin“ í Sjálfstæðisflokkn-
tam, sem athygli hins erlenda her-
veidis er vakiin á“! Og hver
kemst ekki við, þegar hann les
greinina, sem Árni frá Múla
skrifaði undir fullu nafnd í Vísi í
gær, þar sem lesendur hans eru
kvaddir með hjartnæmum orðum
og þeiim ummæluim, að það geti
orðið síðasta greinin, sem hann
skrtfar í Visi fyrst tam sinn, þar
eð hann sé við því búirin, .að
verða flutttar af landi burt eiris
og Eiinar Olgeilrsson?!
En svoabíöliliu giamni sé sleppt.*
Er loddaraleikurinn fekki geng-
inn svolitið of langt hér til þess
að vera tekinn alvarlega? Eða
hvemig heldtar Árni frá Múla, að
hin hjartnæmta kveðjuorð hans í
Vísi í gær hafi verkað á hugsi-
and'i og gamansama Reykvík-
inga?
i *
Það er áneiðamlega alveg þýð-
ingarlaust fyrit ritsitjóra Sjálf-
stæðisfl'Okkshlaðamna, að Idansa
þjennan Indíániadans út af banni
Þjóðviljans og bnottflutni'ngi rit-
stjóra hans lengur. Hversu mikið,
sem þá langar til þess að rægja
Alþýðublaðið, þá fá þefr engan
mann með heilhriigðri skynsemi
ti'l' þess að trúia svo hlægiilegri
vitleysu, að brezka herstjórnih
hér látí' AlþýðubláðiÖ segja sér
fyrfir verkum, eða hafi hannað
Þjóðviljann og flutt riitstjórai
hans af landi burt fyxir beenar-
stað þess. Og þeir geta heldur
ekki hreiusað Sjálfstæðisflokkinn
af þvi, að hafa ,næst Þjóðviljan-
um sjálfum, átt mestan þátt i
þvi, að kalla slíka íhlutun brezka
setuiiðsins uim íslenzk mál yfir
okkur með því, að hindra að
stjómaxvöld okkiaff gerðu í tíma
þær ráðstafanir, sem nauðsynleg-
ar vorii tíl þess að afstýra henni.
Því að. þiað er fullkunntagt, að
svo alvarlegar og ítrekaðar að-
varanir höfðta borfzt rikisstjöm-
inni hér út af hinum ábyrgðajr-
látasu tilratanum Þjóðviljans til
þess að egna hér til úlfúðar og
árekstra við setluliðið og meira
að segja til þess að æsa það
sjálft til Uppreiisnar gegn yfir-
mönnum sínum, að forystumönn-
tam og ráðherrum Sjálfstæðis-
flókksins var það fullkomlega
ljóst, engta siður en forysttamönn-
tam Alþýðuflokksiins og Fram-
sóknarfíökksilns, að setnliðið
myndi stöðva sríkari lundirróbtaT
sjálft, ef íslenzk stjómarvöld
hefðtast ekkert að. En Sjálfstæð-
isflokktarinn katas eftir sem áður
helidtar, að koma sér vel við kom-
múniista, en að hjálpa til þess að
firra þjóðina hætttawni af vaxandi
erlendri íhlutun.
Það er hátt spil, sem Sjálfsitæð-
iisflokktaritan og blöð hans spila
i sambandi við bann Þjóðviljans.
Bæði bilöð hans, Vísix og Morg-
tanblaðið, hafa nú valið sér
það hlutverk, að verja „fimmtu
hredeildar1" starf Þjóðvi'ljans. Við
Prh. á 4 Bíðu.