Alþýðublaðið - 09.05.1941, Side 3

FÖ&TUDAGUR 9. MAÍ 1941
MÞYÐUBMÐIÐ
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. 15 aurar 1 lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
*------------------------------------------*
Tsö nll verkananns og sjómanna.
aðstöð'u síma. Þeir haía nógu
Sumardvöl barna.
í dag, föstudag kl. 3—4 og 5—7 verður börnum ráð-
stafað á sveitaheimili.
Foreldrar, er óskað hafa eftir dvalarstað fyrir börn
sín, en ekki hafa enn komið til viðtals til að ákveða dval-
arstað, eru alvárlega áminntir um að mæta í skrifstofu
nefndarinnar, áður en það verður um seinan.
Læknisskoðun daglega: Stúlkur kl. 2—4 og drengir
kl. 6—7.
Framkvæmdanefndin.
Tilkynning
til bitreiðastjóra
Að gefnu tilefni er athygli vakin á því, að sam-
kvæmt 48. gr. lögreglusamþykktar Reykjavík-
ur er bifreiðarstjórum óheimilt að gefa hljóð-
merki, nema umferðin gefi sérstakt tilefni til
þess.
Brot gegn þessu varða sektum.
Lögreglustjórinn í Reykjavík, 8. maí 1944;
Agnar Kotoed Hansen.
Sðknm vðntnnar
á heppilegasta áburði til garðræktar, seljum vér
nokkrar smálestir af síldarmjöli til áburðar á kr.
21,00 pr. 100 kg.
ÁBURÐARSALA RÍKISINS.
Aðalf undur
FERÐAFÉLAGS ÍSLANDS verður haldinn £
Oddfellowhúsinu þriðjudagskvöldið þ. 13. þ. m.
og hefst kl. 8%.
DAGSKRÁ SAMKVÆMT FÉLAGSLÖGUM.
Skemmtiatriði að afloknum fundarstörfum.
Félagar fjölmennið.
STJÓRNIN.
UPPBOÐ
verður haldið á Saltvík í Kjalarneshreppi laugardaginn
10. maí n.k., kl. 2 e. h.
Selt verður: 11 kýr, 2 annars kálfs kvígur, 2 hryssur
og 2 vanir dráttarhestar.
Greiðsla fari fram við hamarshögg.
Sýslumaðurinn í Gullbringu- og Kjósarsýslu, 5. maí 1941.
BERGUR JÓNSSON.
TVÖ MÁL hafa um langan
thna leg-ið fyrir alþingi til
úrlaiusnar, en um hvóryigt þeiirra
hefir mikið verið rætt þar, eða í
ibl'öðUm, öðruím en Alþýðublað-
inu. Bæði þessi niál snerta mjög
hagsmuni' og framtíð vmnustétt-
annta í lanidinu: sjómanna og
verkamianna. Þessi mál eru orlof
fyrir verkamenn og sjómenn og
sjómanniaskö li>nn.
Sj6mannasköiinn er nú 50 ára.
Þegar skóLastjórinn sleit skólan-
um fyrir nokkrum dögúm, harm-
að’i hann það, að ekki skyldi hafa
verið hægt að hafa þá athöfn í
eigin húsnæði, og lét það fylgja,
að líkast til væri það af því, að
sjómannastéttin væri lítið gefin
fyrir áróðúr, og að hún hefði
því ekki haldið Uppi auiglýsiinga-
starfsemi fyrir málinu á undian-
íörnum áruim. Enigin fyrirspum
kom þó fram til atvinnumálaráð-
herra óLafs Thors við þetta
tæk’ifæri, sem var þó stiadduir
þarna, Um það, hvers vegnia hann
hefði að minnsta kosti tvisvar
sinnUm fengið málib tekið út af
dagskrá alþingls. Hins vegar
flutti hann ræðu laf sjálfsdáðum
oig tajaði fagurlieg.a um „hetjiur
hafsins“, sem ættu allt gott skil-
ið. Drap hann á siglingaerfiðleik-
ana, sem afsökun fyrir því, ef
ekkert yrði geri fyrst Um sinn í
skólamálinu.
SjómaðUr, sem þarna var
staddur, sagði: „Ég fékk ekkert
út úr þessu. Ég sé ekki betur,
en að sjálfsagt sé að samþykkja
frUmvarp Sigurjóns Á. ölafsison-
air og Erlends ÞiorS(einssionar,
ar, svo að grundvöllurinn sé
lagður og hægt sé að hefja veru-
iegan undírbúning, þó að ekki sé
hægt að tryggja það, að byggingr
arfriamkvæmdiir geti hafizt í sum-
Margir rnunu veTia á sömu
skoðún og þessi ungi sjómaður.
Tvö blöð sjómanna hafa kom-
ið út síðustu daga. Sjómaðurinn,
blað Stýrimiannaféliajgs íslands, og
Víkingurinn, blað Farmanniasiam-
bandsins. Bæði spyrja þessi blöð:
„Hvað líður frumvarpinu um sjó-
manhaskólann?“
Það er ekki nög fyrir sjómenn
a > spyrja. Þá reyns lu ættu þeir
að vera búnir að fá af baráttu
sinni fyrir kaupi og kjörum,
tryggingum og öryggi. Ekkert
fæst nema með baráttu, mark-
vissri og sleitulausri biaráttu.
Það eru aðeins þeir, sem betur
mega, sem fá allt án þess.
Ef samtök sjómianna boðuðu nú
þegar tii opinbers fundiar um
þetta mál og snéru sér síðan af
einurð og festu tíi alþingis, þá
ier anmað ólíklegt, en að alþingi
myndi fara að vilja þeirra og
það er líklegt, að ef mátíð verður
ekki knúið fram nú, þá megi þiað
bíða Um langan tíma. Sjóhnenn
eiga einmitt nú að notfæra sér
Lengi þolað þiað, að skólamálum
þeirra væri sýnd vanræksla og
hirðUleysi.
Margir svo kiallaðir „betri borg-
anar“ verða klökkir af vandlæt-
ingu, þegar tialað er um að
verkamenm og sjómenn fái orlof
með fullum launum.
Hér er ekki að eins um lat-
vinnUrekenidur sjálfa að træða,
heldiur allt svartasta íhald’ið,
þessa venju’.egu „attaníossa“ at-
vinnunekenlda, siem telja sér allt
af skylt að vera á mótí hags-
mUnamálum verkalýðsins.
Þetta fólk telur hins vegar
sjiáifsagt, að það hafi mánaðar-
siumarleyfi og ekki að eins það,
heldlur einnig eigin sumarbú-
staði. Og sUmiarbústaðir eru ein-
miitt nú í niiklu verði og víða
byggðir. Það eru þeir, sem pen-
ingania hafa og stUnda léttu viinn-
Una, sem standa að því.
En hvað fiara verkiamenn og
sjómenn fram á með framvarp-
inu um orlof fyrir sig?
Það er ekki annað en það, sem
verkamenn hafa fengið á Norður-
liöndUim: í Danmörku, í Svíþjóð
og Noriegi og viðar. í þessUm
löndum hafa verkamenn náð
þessu fram fjust og fremst fyrir
atbeina öfiugra einhuga samtaka,
samtaka, sem ekki hefir tekizt að
sunidra, og einnig vegnia þess,
að atviinnuiiekenidur í þessium
löndum hafía meiri menningu til
að bera en þeir, sem bér ætla að
reyna iað sjá uim að þetta mál
verði svæft í nefnd á þiimginiu.
ÞorskabítUr sagði emu sinni:
„Þið, sem eruð valdir tíl að vinna,
vílið ei, þótt kennii þreytuiog leiða.
Að líðaivel er helaur réttur hinna,
sem hafía verið kosnirtílaðieyða.“
Það er biturt háð í þessum
orðUm. Islenzkir vérkamenn víla
ekkí, en þeir heimta sinn rétt og
viðurkenna ekki „hinn heliga rétt“
hinna til hvíldlar og lífshámingju,
„sem hafia verið kosnir til að
eyða.“
**
ávalt élBÝRUST í
Grettlsgðtu 57 Síini 2849
____ALÞYÐUBLAÐIÐ
Norrænir hljómleikar^
Ný fslenzk tónverk.
TÓNLISTARFÉLAGIÐ haföi
vafið norræn tónverk fyrir
5. hljómleika sína, án þess þó að
takia tíllit tíl fjarlægasta liands
Norðurlanda, Finnlands, sem þó
mUn standla bræðralöndum sínum
fyltílega jíafnfætís, ef ekki framar.
Væri ekki vanþörf á að bæta fyr-
ir þessa yfitsjón með sérstökum
finnskUim hljómleikum á komanídi
vetri. F’innsk tónlist væri þess
vissUlega verð, en hún er alltof
litið kunn hér á landi, enn sem
kontíð er.
Hljómleikarnir hófust á tveim-
ur frumuppfæ'rslum, „Tilbrigðum
við forníslenzkt sálma]ag“ fyrir
strokbljómsveit eftir Hallgirím
Helgason. Er sábnalag þetta úr
næstélztu sálmabók fslendinga,
sem út var gefin með nótuim af
Guðbrandi biskupi Þorlákssyni á
Hólium 1619, „í Jesú nafni hefj-
U'm hér“, ag stendur í dóriskri
kirkjutóntegund. Þegar vér kynn-
Urnst þessum lögium, verður oss
á að spyrja, hvers vegna íslenzka
kirkjan leggi ekki meiri rækt við
þessi gU'Ilfallegu og nútímahæfu
sál'malöig, í stað þess að flytja
inn útlend sálmastef, mjög mis-
jöfn að gæðUm. 1 fyrsta sinn
vora iog flutt fjögur sönglög eftir
Árna Björnsson, sem Elísabet
Einarsdóttir söng trúlega með
undirleiik Hljómsveitar Reykja-
víkur. Lögin era með frjálslegu,
hlutrayiu sniði og afneitia allri
hefð, án þess þó að vera um of
nýgervingsleg. En stílvituind höf-
Undar virðist. eiga efti'r að rista
Idýpra. Dnaugadanz Karls Run-
ólfssonar dregur upp æfintýria-
mynd íslenzkrar þjóðfylgju með
blásturshljóðfærum og gripluðum
strokhljóðfærUm. Hin þfáláta
endurtekning bassians markat tón-
rás'nni þrönigan bás og útilokar
állia stefjaþróun, eins og títt er
Um fljótunna tónbálka, en sækist
hiins vegar eftir sérstæðum tóna-
röðUm, svo sem stækkuðum þrí-
hljómunj. Svíta Griegs stingur
rnjög í stúf við liina andróman-
tísku íslenzku tíði skrárinnar. Vel-
hljóman er aðalsmerki hennar.
Dr. Urbantschttsch stjómaði hinni
vandmeðförnu hljómsveit af
kostgæfni, enda þó.tt mokkuð
vantað'i á, að blásararnir yrðu við
öllum óskum bans.
Karlakórinn „Kátir félagar“,
undir stjórn Halls Þorieifssoniair,
söng fjögur gamalgróin lög með
Ólafi Friðrikssyni og Ágústi
Bjarniasynii sem smekkvísUm ein-
söngvuram. Undirraddiir kórsins
eru traustar, en tenórana skortir
víðaria vængjatak og málmhvell-
ari fyllingu'. 1 háskólakantötu
Emils T.hiorioddsien náði kórinn
sér á strik. Verkið, er vel „instru-
menterað“ og stígur lallhátt í
fyrsta kaflanum. Miðkaftínn, sem
að byggingu stendur hinum að
baki, viar vel borinn Uppi af hinni
íturbljömandi hetjurödd Péturs
Jónssonar. Að Lokum flutti kór-
inn og hljómsveitin 3. kaf’la úr
Alþingishátíðarkiantötu Páls fs-
ólfssonar, sem IenigT hefir ekki
heyrzt, og væri kominn tínti til
að uppfæna þetta verk í heilu
lagi.
Hljómleikunum var ágætlega
tkeið af þéttskiipuðu húsi, þrátt
fyrir allsUndurleita samsetningu
H. H.
Hversvegsa gieynir
haoB Ólafi Thors?
ARNI FRÁ MÚLA gerir að
umtalsefni í ,Vísi£ í gær at-
kvæSagreiðsluna á alþingi um
mótmælin geg|n banni „Þjóð-
viljans“ og brottflutningi kom-
múnistanna.
Seg’ir hann þar frá því að tveir
menn sem sæti ei’ga á þingi hiafi
ekfci igreitt atkvæði með mótmæl-
Unum: Stefán Jóhann og Jónas
I Jónsson. Að vísu viðurkennir
hann að Stefán sé ekki þiingmað-
Ur og geti því ekki tekið þátt
í atkvæðagngiðslum, en Jónas
Jónsson var fjarverandi. Síðan
koma hinar rætnu áraafrámúfa!
getsakir, sém svo oft má sjá í
leiðurum „Vísis“-
En hvers vegna þegir haun Um
það að ólafur Thors var líka
fjarverandii við atkvæðágreiðsL-
•una? Hvers vegna gleymir hann
garminum honum Katli?
Gefur þetta góða nrynd af bar-
Idagiaaðferðum þeirna manna,
sem nú hafa tekið að sér varniri
fyrdr Moskovítana — og tileiukað
sér vopnaburð þeirita.
KAUPI GULL hæsta verði.
SIGURÞÓR, Hafnarstr. 4. viðfangsefuanna.