Alþýðublaðið - 21.05.1941, Blaðsíða 3

MIÐVIKUDAGU& 21. MÁf 1941
ÁLÞYÐUB.LAP1Ð
Ritsíjóri: Síefáu Pétssssen.
Ritstjórn: Aiþýöuhoítósau viö Hvearfísgötu.
Skaa?: 4062: RitstJóri. 4991: Innlesidar frét.tár. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hrirjgbeaut 218. 4968:- Vi&j. S. Vilfajáma-
son (heima) Brávaliagötu 50.
Afgreiösla: Alþýðuhúsinu við HverSisgötu,
1 Stoís*:: 490® og 4806.
VerS kr. 3.00 á mááuði. 15 aurar í lausaselu.
A L Þ.t ÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
----------------------------:-;---------- ---Ó
Vichy-Frakkland.
Priðja grein Jéns Biöndals:
Kappbiaup komnmmsta og SjálfstAi§;manna. i lýðskmmi.
AÞAÐ í sannteika fyrir Fíakk
Jamdi ‘að lijggja, aö lifa þann
qgurlega harinlcik, ofari á ósig-
ttrinn og uppgjöíina fyrir Hitl-
ter í fyrrasumiar, að tenida í "stríði
við hiið hans á móti sínum fyrri
bandamönnum, sem ©nn halda
uppi merki lýðræðisims og sið-
» ■■■?' '' ■-‘P&* a'. ;
menningarinnaj' á nióti pýzka niaz
ismanum ,því merki, sem þiað
lét fallia? Ef dæma má af því,.
sem síðustu dagana hefir gkeð,
er vissu'eg-a ekki útlit fyrir ann-
að, en að sá þáttur eigi enn
eftir að bætast við sorgarsögn
Frakklamls í yfirstandandi stríði.
Fyrir nokknuim mánuðum voru
þeir sem unna Fralkklandi, for-
tíð þesis og menningu, farnir að
vona, að svo þyrfti efcki áð faira,
þrátt fyrir hið ægilega áfall, sem
það varð fyrit í fyrrasum-aT. I
fyrsta lagi töldiu þeir menn sig
hafa ásitæðu tii að ætla, að hin
þrautseiga og hugprúða barátta
Bretlands, sem svo að segja eitt
síns 'liðs hefir haldið stríðinu á-
fram í heilt ár, myndi vekja
firönsfcu þj'óðinni nýjar framtíö-
arvonir og að minnsta kosti
hjálpa henni til þess að yfir-
vinna það andlega áfall, sem hún
varð fyrir við hinn ógurlega ó-
sigluir í fyrrasumar. Og í öðm
fagi virtist aðstaða Frakklands,
þráitt fyrir ósiguriinn, eugan veg-
inin vonlaus. Það hélt við vopna-
hléssamningana við Hi'tler ölllu
sínu - víðlenda og vel sfcipulaigða
nýtendurífci í Aíríku og öðTum
hei'msálfum og hafði þar eftir
sem'áður mikinn og vel útbúinn
her. Og það átti, einnig eftír |íð
Bretar neyddust til þess að
tryggja sér meginhtata franska
herskipaflotans, nægitegan sbipa-
kosit tii þess ,að halda Uppi sam-
bandinu við þetta nýlenduríki.
Það var undir slíkum kringum-
sitæðum ekkert áTenniiegt fyrir
Hi'tier, þrátt fyrir sigurinn á víg-
stöðvunum hér í Evrópu, að
þröngva kostí frönsku þjóðarinn-
ar frekar en búið var, ef stjórn
hennar heíði haidið með þraut-
sei'gju og djörfung á máium henn
ar. Það gat ko-staö hann, að fá
aitt frnnska nýleniduríkið og all-
an franska fio.tann ' aftur á móti
sér. Og hvers virði gat þáð ver-
ið honum ,að teggja undir sig
það, sem eftír var af Frakk-
landi hér í Evrópu og festa þar
mikinn her tíl viðbótar við þiann,
sem þegar ©r idreif ður um lallal jiarð'
ir á meginiandi álfunmar, ef öll
N'orður-Afríka og Sýrland hefðu
téltíð upp baráttuna á ný vió nliö
Breta?
Þessi hugsainaganigur virtíst svo
eðlilegur fyri-r stjórn binis óher-
numda Frakklands, ekki s;zt éftir
að sýnt var, að leifturstríð Hitl-
ers hafði mistekist giegn Eng-
landi, að margi-r vinir Frakklands
vom farnir að treysta því, að
það væri af ein lægni og ein-
örðlum vifja mælt, þegar hinn
aldnrhnigni Pótain marskálkur
lýstí því yfir í vetlur, að Fnakk-
Iiand myndi aldrei láta hafa sig
'til neins óvlns:im!egs athæfis
'gegn sínUm fyrri bandamönnum.
Og því frekar þóttust þeir mega
treysta, því, sem hann hafði þá
losað sig við þann manninn úr
stjórn sinni, Lavtai, sem opinber-
as-tur aiira vaT að því, að vera
verkfæri Hitlers á meðal þjóð-
ar sinnar. En menin hafa bara
ékki igætt þess,, að klíkan, sem
braUzt tíl valdá ‘í Vichy a rúst-
um franska lýðvelidisins í fyrra-
sumar, á ekkert skylt við það
Frakkland, sem heimurinn ann og
þangað tíl fyrir ári síðan barð-
izt fyrir frelsi og lýðræði á með-
al mannkynsins á móti hihni
þýzku harðstjórn. Hún er and-
lega mitolu skyldari Hitler og
hans mönnum, skipuð hálfniaz-
istUm, sem ánum saman hafa unn-
ið markvisst moldvörpustarf
gegn lýðræðinu á meðal þjóðar
sinnar, og nú eítir að þeir lofcs-
ins hafa komizt til valida á nið-
Urlægingu lands sins og svo að
segja í skjóii Hitlers, hættuleg-
asta óvinarins, sem það nokkru
sinni hefir átt, eru tjóðraðir við
hann og vita, að framtíð þeirra,
ef framtíð skyldi kalla, er undir
þvi Tkominn að hann verði ekki
Undir í styrjöld sinni við Bret-
land. Svo ömurlegur er sá þátt-
ur, sem mennlrniir í Vichy hafa
valið sér til að leika í sö'glu
lands síns,. 1 mUnni slíkra manna
gátu vináttuorð í garð hinnia
gömlu bandamamna Frakklands
ekki verið neitt an-nað en fals,
sett fram tíl þess eins að blekkja
frönsku þjóðina, sem þeir vissu
og vita, að elur allt aðrar vonir
í brjóstí og á alilt annara hags>-
muna að gæta en þeir.
Fyrir þá, sem þannig hafa lit-
I ið á Vichystjórnina, kemur pað
ekkert á óvart, þótí hún skuli
nú hafa orðið uppvís að þeirri
smán, að haía sfokið hina 'gömlu
samherjia Frakklands svo að
segja með kossi og gerzt hiand-
bendi Hitlers á þann hátt, sem
fregnirna'r frá Sýrlandi. sýna, þar
sem þýzkar flugvéliar fá nú að
lenda á leið sinni tíl írak til þess
þess að geta ráðizt að baki Bret-
Um. En hvernig slík pjönusta við
Hitler getur endað með öðru en
þvi, að flækj'a Frakkland fyrr eða
síðar inn í styrjöldina á ný, í
það slnn, aðeins á mðti síriurn
fyrri sámherjum, og steypa því
út í ennþá hönriulegri niðuriæg-
in,gu en þá, sem það varð að
jþola í fytma, en ©Tfitt að s já.
Hið gamla, glæsiiega Frakk-
lanid frelsisíns og lýðræðisins á
ekkert skylt við þá stjórn og
það riki, sem nú hefir aðsetur
feitt í Vichy. Það á í |dag heima
Niðurlag.
RETAR gáfu þá yfirlýsingu,
þegar peir hertóku liandið,
að þeir myndu ekki skifta sér af
innanlandsmálum voruim, nema-
að svo miklu leyti sem hernaðar-
nauðsyn krefði.
Þessa yfirlýsi.ngu hugsuðu
kommúnístar sér að nota til
fullnustu. Dag eftir dag var
Þjóðviljinn fylltur með rógi og
svívirðingum um Breta og áróðri
fyrir málstað einræðisrík jian na.
Tilætlunin var að skapa árekstra
og úlfúð milli setuliðsins o g
iaridsmanna, til þess að geta síð-
an fiiskað í hinu grugguga vatni.
Ef hin blöðin vildu svara ó
hróðri k'ommúnista, væri hægt að
saka jjau um undirlægjuhátt vfð
Breta. Að þessu leytí á'litu kom-
múniistar aðstöðui sína sterka.
Hefð'u hin blöðin hagað ser á
sama hátt og Þjóðviljinn, hefði á
skömmUm tíma sbapast hér ógn-
aröld í liandinu.
En kommúnistar létu sér ekki'
nægja skrif Þjóðvijjans fyrixi !s-
lendinga, heldur dreifðu þeir út
f'JUgriti á ensku, þar sem þeir
m. a. hvöttu setU'Uðið til móit-
þróa gegn yfirhoðurum sinum og
reyntíiu að æsa upp setuliðið
gpgn Islenidingum með áróiðri
um íslenzka menn. Þeir, sem upp-
vjsir urðú að þessum verkum,
voru dýrkaðir sem þjóðhetjur flf
Þjóðviljanum og fjársöfnun var
hafin til ágóða fyrir þá.
Öjl pessi' framkoma kommún-
iis'ta var í raUn réttri landráða-
starfsemi gegn íslenzku þjóðinni,
þótt henni væri að nafniinu til
beint gegn Bretdm. Það varverið
á allön hugsanlegian hátt að egna
erleút herveMiii, sem hafði hér
herli'ð og átti alls kostar við okk-
Ur, gegn íslenzku þióðinni og
stofna freisi okkar til að ráða
obkar eiigin málUm sjálfir í
hættu, því hver maður h’auí að
sjá, að sú hliaut að verða afleiið-
imgin.
Það var því skylda íslenzkra
stjórnarvalda að grjpa í taumana
og hindra landráðaskrif Þjóðvilj-
ans, en þau létu það undir höf-
uð leggjast, vegna pess, að Sjálf-
stæði'sflokkutínn taiidi sér flokks-
legan ávinning af starfsemi kom-
múnfsta.-Hefir hiann með því bak-
að sér þunga ábyrgð.
En það er ekki' að eins í þess-
um málum, sem kommúniistar
hafa fari'ð langt yfir öll takroörk
veiisæmiiisiins. Hvað eftir annað
hetír blað þeirta birt upplýsingar
— að vísu of'tast rangfærðar —
sem áttu að vera leyniilegaT, um
verzlunarsamninga og önnur ut-
í herbúðum d.e Gauiles, fyrir ut-
an sín gömlu Iiandamæri. Þang-
að streymia nú allir peir Frakkar,
sem eru þjóð sinni, fort'ð henn-
ar og frelsi tTúi-r. Og þaðan fnunu
þeir menn ikoma, sem lafturhefja
frönsku þjóðina til þess vegs,
sem henni ber.
------------«.----------
anríkismál, uppjýsingar, sem ekki
hefði verið leýft að birta i nokkru
öðru landii, hvort sem þiar væri
einræðis- eða lýðræðisstjóTn. Og
miér vitanlegia' hefir ekkert verið
gert tíl að grafast fyrir hvaðan
kommúni'star höfðu vitneskju sína
Um þessi' mál.
En á ekki að vera premfre'.si í
lýðræðiislandi? spyrjia peir, sem
verja máistað bommúniistanna,
þar á meðiaf blöð Sjiálfstæðis-
flökksiins. Jú vissuljega, en allt
frejs'i' er ákveðnum takmörkunum
bundiið, annars er það stjórnleysi,
en á því virðast ýmsir, sem viljia
telja siig fylgismenn lýðræðisins,
eiiga erfítt meö að átta sig. Ekk-
ert 1 ýðræðiisskipu.lag þoliT ótak-
markiað frelsi á öllum sviðum.
Þess vegna verða að vera til
hegningariög og þess vegna þUrfa
áð vera tíl skýr lagaákvæði, sem
h'indra misnotkun prentfrelsisins.
Ég skal svo að lokúm rekja
nokkuð framkomu Sjálfstæðis-
ttokks'i'nfe í þessUm málum að svo
miklu leyti sem henni hafa ekki
þegair verið gerð skil.
Hún virðist hafa byggzt á svo-
fe’Idum huigsanagangi 'eða út-
reikningi: Það er of hættulegt
f^rir okkur að ganga beinlínis í
herhögg við Breta og leika þan;n-
Ig okkar venjulega hlutverk, að
keppa við kommúnistia í lýð-
skrum'inu og áróðrinum fyrir ein-
ræði’s stefniunum. En kommaskratt-
arnir græða á því að'spekútera í óá
niægjiu. fólksiins með hernámið.
Við skulum þess vegna taka und-
ir róg kommúnistanna um Al-
þýðuflokkinn fyrir það, að hann
gieri málstað Breta að sínUm, þá
ski'Iúr fólkið það þannig, að raun
veru’éga séum vi!ð á móti Bretum
og reiði þess snýst gegn Alþýðu-
flokknUm.
Þanriig er hetjuskapur og göf-
uglynidi stærsta stjórnmálaflokks-
ins á fslandi!
Nokkrir menn úr ýmsum stjóm-
málaflokkUm tóku að sér vinnu
fyrir Breta við að reikna út og
gre’ða vinnu'iaun í Bretavinnúnni.
Vitanlega gerðu þessir menn
þetta á eigin ábyrgð og til per-
sónulegs ávinnings fyrir sjálfa
sig, en ekki neinn stjórnmáia-
flokk. Kommúnistar gerðu þetta
að einu aðalrógsmáli sínu gegn
AlþýðUblað'inu og Alþýðuflokkn-
um. Blöð Sjáifstæðisflokksins
gáfu þessu óhróðursmáli engan
ígaum í fyrstu. En viti mienn, þeg-
ar Diagsbrúnarkosnirigamar fóiru
fram, er þetta mál gert að kosn
i'ngabomhu Sj álf stæði sflokl? sin s.
Þegar kosningarnar voru um
garð gengnar, var málið látið al-
gerlega riiður fiálla af hálfu blaðia
Sjálfstæðisflokksins. Sýnir það
bezt af hvaða toga áhúgi peirra
fyrir því var spúnniinn.
Þegar Bretar handtókú ritstjóra
Þjióðviljans var dreift út þeirri
áróðúrslygi, að hiandtökúrnar
hefðú verið gerðar fyrir atbeina
Alþýðúfl'okksiris. Viianlegu gat
ekki nema þeim afíra heimskustu
verið ætlað að trúa því, að Al-
þýðúflokkurinn réði stefnu og at-
höfnum brezka heimsveldisins, en
samt var. þess'i áröðúrslýgi ekkl
nögú auðvi'rðileg til þess að
b'öðum Sjálfstæðisfl'O'kksins þættl
ekki rétt að hjálpia kommúnisttim
tíl þess að komia henni á fram-
færi ásamt viðeiigandi svívirðing-
úm úm „skriðdýrseðli“ og „und-
irlægjúh átt “ Alþ ýðúbl aðsins.
En blöð Sjálfstæðiisflokksins
hefðú átt að skiljia það, að þetta
mál var þannig vaxið, að sókn
þeirra gegn Alþýðúfilokknum í
því gat fljótlega snúizt upp í
vöm. Vitanlega var það mjiög
aúðmýkjandi fyrir íslenzku þjóð-
ina, er brezk hemaðaryfírvöld
handtólfú íslenzkan alþingismann
og bönnúðu útgáfú íslenzks blaðs.
Og það hefði verið íslenzkú þjóð-
inni til sæmdar, ef hún með sanm!
hefði1 getað sagt: Þetta er til-
efnislaúst ofbeldisverk gegn varn-
arlaúsri smáþjóð. En því miðúr
vefðúr það iað segjast: Bann
Þjóðviljans og handtaká komm-
únistanna voru langt frá því að
vera tilefnisliaús, þó að segja
megi, að Bretar hefðú getað látið
sér nægja að taka vægari tökúm.
Sjálfs'æðisflokkúrinn Iiefirgerzt
1 svo fífldjarfur ;að lýsa sök á hend-
úr Alþýðúflokknum í þessu máli
og kenna honium haudtökumar,
og það hefir því verið niauðsyn-
legt að sýna hinn rétta kjarna
máisins: Að svo miklú Ieyti sem
úm er að ræða sök íslenzkra
stjómmálaflokkia, þá er hún Sjálf-
stæðisflokksins, næst bommúnist-
anna sjálfra-
S] álfstæðisflokkúri nn hefir fært
fram þá aðalröksemd gegn því
að ráðstafanir yrðú ,gerðar tif
þess að heftia Iandráðaskrif Þjóð-
viljans, að áhúgí Alþýðuflokksius
fyrir þessú má]i stafaði eingönga
af því iað hann vonaðist tíl þess
að hagnast af banni Þjóðvil|ans.
En felst ekki einmitt í þessarf
röksemd játning pess, að Sjálf-
stæðisfiokkurinn vildi ekkert að-
hafast í þessu máli af þvi að
hann ótíaðist að það yrði Alþýðu
flokknum til ávinnings? Þess
veyna settí haan hagsmuni alþjóð
ar tír hliðar. Reynslan hefír dæmf
í þfössú mál’i, aðgérðarlevsið léiddi
beinlínis til ófamaðar ein,s og Al-
þýðublaðið hefir margsinnis sagt
fyrír og' vatð tii þess að íslenzka
þijóðrn varð flð þola freklegafrels
isskerðingu af hálfu Breta*)
Önnur varnaTlína Sjálfstæðis-
flokksins í þéssú máli er, að með
þvi að draga fraœ ávirðingar
kommúnista sé verið að réttlæta
þann verkmað Breta að handtaka
Frh. á 4. 'Síðu.
*) Ég skal taka það fram að
mín skoðún er sú aö alls ekki
hafi verið naúðsynlegt að banna
Þjóðviljann með öllu. Það var
hægt að kenna honúm mannasiði
án þéss.