Alþýðublaðið - 11.06.1941, Qupperneq 2

MIÐVIKUDAGUR 11. JCNI 1941
Ú t s a 1 a
Alþýðnblaðsins
Siglufirði
er i
Bðkaverzluu Hauesar Jónassoaar.
SJÖMANNASKÓLINN.
Frh. af 1. síðu.
til máls- Hann benti á það, að
Trumvarpið hefðá átt svo miklu
fylgi að fagna á alpingi, að þáð
hefði farið gegnuim 5 umræ'ður,
verið samþykkt í efri deild og
biði nú síðirstu urnræðu 'neðri
deildar. Þá hefði fruimvarpið
fengáð einróma fylgi sjávarút-
vegsnefnda beggja deilda og
stuðning manna, sem störfuðu
að skölamálum sjómanna, þar á
meðal Friðriks ólafssonar skóia-
istjóra. Var og frumvarpinu breytt
nokkuö samkvæmt tillögúm hans.
Finraur kvað sjálfsagt að af-
greiða fruimvarpiið nú þegar, svo
að máli'ð væri homið í örugga
höfn — og það væri sízt gegn
þvi, að samþykkt hefði verið
heim'ild handa rikisstjórninni Um
rað greiða Úl byggingariranar 500
þús. kr.
Ólafur Thors reis þvi næst Upp
«g andmælti frumvarpiiniui. Kvaðst
hann ekki vera ánægður með
það, þar sem hann vildi, að ekki
aðeins væri byggt skólahús fyrir
sjómenn, hielduir einnig heiimili
fyrir starfsemi þeirra. Kváðst
\hann í því skyrai hafa 'fluitt tá'l-
lögu sína Wm heimiild handa rik-
isstjóminni. Kvaðst hann mundu
b©ra fram rökstudda dagskrá tom
að vísa málinu frá. — Kom ber-
(Jega í Ijiós í ræðu atvinnuimála-
ráðherra, að á hann hafði verið
skörað, að bera slíkt frumvarp
fram á þessu þingi, að hann hafði
ekki orðið við þeirri áskorun —
Og að hann átti bágt með að þola
það, að málið næði fram að
ganga, án hans tilstillis.
Finnur Jónsson og fleiri mirant-
uist á það að gefnu tilefni, að
ríkisstjiórnin hefði aðeins heimild
tii framlagsins, þar sem atvinnu-
málaráðherra hefði fallið frá
hinni upphaflegú tiilögu sinni um
að ríldsstjórnin skyldi greiða
framlagið saimkv- 16. gr. fjárlaga.
Ef frumvarpið yrði samþykkt,
væri það staðfesting á þvr, að
rikisstjórnin skyldi nota heimild
sína.
Ólafuir Thors varð æfareiðuir út
úr þessu. Kvað hann alila rikis-
stjórnina hafa verið sammála uim
að hafa þetta aðeins sem heiimild
— og svo æstuir varð atvinnU-
málaráðherra, að hann kailláiði
einn þingmanna, Sveinbjörn
Högnason, „skepnu“ og „dóna“.
Stefán Jóh. Stefánsson kvað
sjálfsagt að samþykkja fruim-
varpið, svio að sjómenn sæju það
svart á hvítu., að albingi væri al-
vara með það að koana skólamál-
um þeirra í ömigga höfn. Kvaíð
hann skólahúsnæðismál sjómianma
viera til vansæmdar, sem ekki
yrði lenigur unað við. Sagði hann
að samþykkt frumvarpsins gerði
heimild rikisstjórnarinnar ákveðn-
ari og virkari.
Það er vitanlega aigeriega til-
harfuiaust, sem Mgbl. segir í
mioxgun í vöm sirani fyrir ólaf
Tbors, að St. J. St. hafi beðið
hann að breyta tiHögu sirani Um
framiagi'ð í heimild handa ríkis-
stjórnirani. ólafur Tbors tók þá
breytingu Upp hjá sjálfum sér,
fk t
og Framsóknarráðherrarnir gengu
vitanlega fegnir iran á það.
Forseti las nú Upp hina rök-
studdiu dagskrá atvinnumálaráð-
herra, sem var full af b’ekking-
um., en atkvæðagreiðslu var frest-
að, og þótti þá sýnt, að búið var
að uindirbúa hana bak við tjöldin.
Erada fór svo, að dagskráin var
samþykkt með 15 atkvæðum
gegn 9- Er rétt að sjómenn minn-
list þeLrra manna, sem eran vilja
halda skóilamá’juim þeirra í sömu
vanviirðunni.
Já sögðu við dagskránni: ólaf-
ur Thors, Jörundur, Bjarnii Ásg.,
Eiríkur, Eysteinn, Garðar, Gísli
Sv., Jakob, Jóh. Möller, Jón
Pálmas., P. Ott., Siíg. Hlíðar, Sig.
Kristjánsson, Skúli og Stiefán í
Fagraskógi.
,Nei sögðu: Ásgieir, Emil, Finn-
ur, Hataldur Helgi Jönasson, ts-
leifu-r, Jóhannes úr KötlUm,
Sveinbjörn og VilmuindUr.
Atkvæði gnelddu ekki: Gísli
Guðm., Jón tvarsson, Pálmi og
Stgr., en fjarverandi voru Beirgur,
Bjarni, Héðiran, Thor Tbors og
Þorst. Briem.
Mun það koma í ljós innian
skamimis, hverjp, ólafur Thors hief-
ir Lofað Framsókn fyriir hjálpina.
Ólafur Thors kom þannig í veg
fyrir, að bezta tældfærið til að
koma skólamálum sjómianna í
örugga höfn væri notað.
Byggingu veglegs sj&manna-
skóla er nú frestað a. m. k. um
eitt ár — og ef ástand eða af-
koma verznar, þá um ófyrirsjá-
anlegan tíma. Sjómenn eru þannig
Látnir mæta afgangi, eiras og allt-
af áður, þó að þeir afli auðsins,
sem lifað er á og eytt.
Á skrifstofn
Verkakvennafélagsins Fram-
sókn eru gefnarupplýsingar við-
víkjandi dýrtíðaruppbót verka-
kvenna, einnig tekið á móti félags-
gjöldum. Opið alla daga frá kl.
4—5.30 og laugardaga frá 10—12
f. h. Stjórnin.
fiuíBiar í Happ-
drætti Mskélns
15 000 kr.
7831.
5 000 kr.
8025.
2000 kr.
7068 — 24809.
1 000 kr.
2663 3123 7935 11488 13457
13550 14353 19712 22438 23169
500 kr
1353 5610 6909 9099 9174
11398 11493 14789 15217 17568
20127 20417 22040 23404 23525
200 kr.
199 268 473 973 1014 1243 1479
1802 1843 1917 2115 2581 2625
2661 2830 3459 3847 3858 4122
4534 4703 4895 4945 4954 5422
5653 5825 6207 6788 7011 7286
7514 7532 7742 7819 7830 7832
7840 8685 8924 9272 9664 10146
10495 10499 10541 11529 11641
11837 12132 12408 12635 12874
13280 13388 13464 13623 13688
13897 13918 14033 14203 15293
15748 16070 16086 16190 16579
16666 17062 17138 17148 17234
17460 18027 18391 18565 18645
18753 18780 18899 19018 19075
19420 19501 19567 19778 20304
20861 21025 21134 21407 21459
21524 21557 21694 21981 22340
22635 22700 23057 23177 23500
23680 23755 24314 24647 24759
24908 24924.
100 kr.
80 181 222 250 342 392 399 448
620 651 777 870 908 923 1041
1112 1141 1313 1345 1354 1386
1469 1672 1717 1728 1864 1866
1879 1985 1989 2023 2400 2416
2496 2557 2721 2978 3220 3308
3452 3482 3946 4019 4028 4049
4172 4250 4313 4402 4518 4567
4674 4716 4798 4834 4845 5035
5121 5224 5339 5442 5508 5518
5523 5552 5556 5675 5715 5727
5923 6004 6050 6963 6133 6147
6236 6439 6540 6739 6982 7019
7100 7140 7204 7239 7340 7342
Guðmundur G. Hagalín:
Ræða á sjömaHiadaoinn.
Hörðum höndum
vinnur höldakind
ár og eindaga,
siglir særokinn,
sólbitinn slær,
' stjörnuskininn stritar.
Þannig farast Jónasi Hall-
grímssyn.i orð, og þlannig er
mannleg tilvera. Siglir særok-
inn, sólbitinn slær, og báðir
vinna þeir sitt mikla hlutverk
fyrir ekki aðeins sig og sína,
heldur , líka þjóðarheildina
alla. En á skilning þessa skort-
ir stundum nokkuð, ekki sízt að
því er við víkur hinum særokna,
sjómannjinum, og valdur þar
sitthvað um — og þá að npkkru
■breytilegt og byljótt lunderni
og atferli hans sjálfs.
Hafið er breytilegt. Vart er
hægt að hugsa sér meiri og
skjótari mun neins en sævar-
ins. Við sjáum hann sólroðinn
ög sléttan, speglandi himin-
blámann og hin gráu, léttu ský,
sjóinn, hann sem ímynd sakleys
UM þessa ræðu sagði ;j
Morgunblaðið í gær, ;
1; að ræðumaður hefði kom-
1; izt ósmekklega að orði, þó
að blaðið viðurkenndi hins
;■ vegar, að ræðan sýndi vel-
;> vild og virðingu fyrir sjó- I;
;I mannastéítinni.
is og friðar. Á fám augnablikum
getur hann umhverfst:
Hægt í logni hreyfir sig
sú hin kalda undiralda,
ver því ætíð var um þig.
Skaflar rísa hvífextir og æða
fram með fnæsi og gný, og
djúpir dalir opnast, eins og
dökkar grafir. Upp að klettum
og fjörum ryðjast hvíttennt
villidýr, sem öskra og lemja.
Það er eins og tröllskapur allur
sem er, sé sameinaður í þessum
froðufellandi ófreskjum. Og
svo breytilegt sem hafið er, er
líka breytileg tilvera sjó-
mannsins. Stundum kyrrð og
friður; já, að því er sýnist ó-
venjulegt letilíf, óvenjuleg
værð, en hina stundina hams-
laus barátta upp á líf og dauða,
þar sem reynir á orku sálar og
líkama til hins ýtrasta. Og stað-
reynd er það, að þessi barátta,
— eins og hin vökula bið og ó-
vissa á hinum kyrrlátu stund-
um, hvorttveggja verður þetta
þeim, sem einu sinni hefir
reynt það og á heilum sér tekið
végnla vanjlíðunar þeirrar, er
sumum fylgir' á sjónum, já,
hvorttveggja þetta verður þeim
ógleymanlegt. Jafnvel þá er
þeir hafa hætt sjósólm, lifá þeir
og stælast, þegar þessara stunda
er rninnst, sem hafa. kallað á
alla þeirra orku eða vakið mitt
í öryggi venjulegra friðartíma
fornar eðlishvatir um vökula
athygli á ósýnilega en alltaf
yfirvofandi hættu.
Já, sjómiaðu:^in.n. mótast af
því lífi sem hann lifir, og þess
er vart að vænta, að allir skilji
hann, þeir, sem sjálfir hafa ekki
sjóinn sótt. Það eru sagðar af
honum sögur, sem sumir hlæja
að, en aðrir hrista höfuðið yfir.
En ýmsar þeirra eru svo eftir-
minnilegar og athyglisverðar,
að þær gleymast ekki, minnsta
kosti ekki þeim, sem sjá í þeim
skýringu á séreðli sjómannsins.
Það er svo sagt, að eitt sinn hafi
háseti koman ofan í káetu til
skipstjóra á íslenzkri seglskútu,
rifið hann upp af fastasvefni og
sagt:
— Skipstjóri, það kom á okk-
ur sjór og tók út eldhúsið með
kokknum og öllum saman.
Mælt er, að skipstjóri liafi
svarað:
— Það var verst, að kabýsan
var ný.
Skepnuskapur, finnst ykkur
ekki?
Annar skipstjóri var vakinn
með því, að tvo menn hefði tek-
ið út af skipinu. Hann á að hafa
sagt og þreifað um bekkinn
framan við rekkjuna: .
— Nú, hvar er pontan mín?
Kuldalegt var a tarna!
Þá man ég eftir sögu, sem
annað sjómannablaðið hér í
bænum flutti í fyrra eða hitt-
eðfyrra.
Skip var á ferð, og veður var
vont. Á stjórnpalli stóð hjá
skipstjóra prestur nokkur. Hon-
um þótti nóg um atferli vinda
7363 7387 7408 7414 7438 7885
7921 7967 7973 8015 8106 8128
8160 8244 8407 8504 8703 8765
8784 8897 8943 9128 9280 9284
9411 9387 9590 9729 9738 10207
10313 10393 10915 11224 11375
11436 11473 11495 11514 11608
11628 11812 11812 11868 11985
12264 12342 12351 12416 12473
12683 12683 12684 12714 12841
13100 13311 13562 13939 13965
13977 14070 14108 14182 14323
14382 14543 14622 14825 14921
15294 15297 15368 15643 15659
15740 15800 15816 15876 15923
15972 15995 16001 16149 16187
16200 16304 16479 16500 16505
16595 16598 16632 16659 16664
16721 16805 16999 17525 17531
17739 17855 17894 18010 18082
18129 18352 18441 18441 18461
18634 18696 18782 19106 19208
19474 19627 19627 19646 19716
19823 19954 20004 20178 10321
20579 20650 20652 20919 21071
21117 21157 21160 21223 21291
21405 21411 21416 21559 21563
21724 21928 22048 22224 22285
22353 22335 22348 22568 22598
22647 22668 22777 22826 22864
22974 22995 23234 23260 23363
23464 23697 23785 23930 24354
24342 24359 24670 24738 ,
Aukavinningar: 7830 7832
— báðir á 200 kr.
(Birt án ábyrgðar).
nnnEaanisannnn
Reyktur
Silungur
ia»EKB3a£82iaia£83
og sjávar, og loks sagði hann:
— Sl-ripstjóri, erum við ekki
að farast?
— O-nei, nei, hásetarnir
bölva enn, og á meðan er öllu
óhætt.
Enn leið stund, og heldur
versnaði veðrið. Loks spurði
prestur:
— Skipstjóri, bölva sjómenn-
irnir enn þá,
— Já, aldrei betur en nú, var
svarið.
Þá varð presturinn rólegur.
Og hvað geta svo þessar sög-
'ur sagt okkur? Þaér segja okk-
ur ekkert annað en það, að sjó-
mönnunum er sjálfum ljóst, að
ró sinni og jafnvægi til allræ
úrræða og viðbragða verða þeir
að halda, hvað sem öðru líður.
Það, sem kælir skapið, herðir og
róar, það er af því góða, allt
fát, öll fálmtök, allt getur þetta
iStefnt lífi og verðmætum í voða
og er þessvegna af því illa. —
Þetta veit sjómaðurinn, fyrst af
eðlisávísun, síðan af reynslu.
Og satt segi ég það, að þá væri
ég fyrst hræddur á skipi í of-
viðri, þegar ég sæi sjómennina
fórna höndum og krjúpa á kné.
Hítt er s.vo, ajlt anrfeð mál,