Alþýðublaðið - 28.06.1941, Blaðsíða 3

X.AUGARD. 28. JÚNÍ 1941
ALB>Ý©M®tA0|P_
J
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Simar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
sen, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hvérfisgötu.
Sfanar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
Útsvörin í Reykjavík.
UTSVARSSKRÁ REYKJAVÍK
UR cr nú komin út, og
aldrei þessu vant sýnir hún mun
lægri útsvör og skatta á ailan
almenning en síðastliðiS ár. Það
er vissuiega gtóðiieg nýlunda fyr-
ir íbúa bæjiarins eftir ])ær dráps-
klyfjar útsvara oig skatta, sem
þcir hafa lO'TÖ'ið að bera árum
sarnan ög stöðugt hafa verið að
þyngjast, Og verður ekki annað
sagt, en að allur þiorri þeirra
sé vel að því korninn, að fá of-
urlitla lækkiun á útsvörunUm log
isköttunum í hili, þó aldrei væri
meiri en það, að þeir gætu
keypt sér einn fatnáð, eitthvert
húsgaign eða aðrar nauðsynjiar,
sem þeir hafa örðið að neita sér
um Undanfairin ár ti'l þess áð
gteta greitt hin síhækkandi út-
svör, sem af þeim ihafa verið
heimtuð.
Þrátt fyrir þá lækkun, sem út-
svarsskráin sýnir á útsvörum og
skötuim svo- að siegja hvers ein-
staklings, er útsýarsupphæðrn öll
saman'ögð mikiu hærxi eu nokknu
sinnii áður eða rúmar 9 milljónir
króniai. Aðeins síðan í fyrra nem-
ur hækkuin heildarupphæðiarinnar,
sem jafniað var niður, þaninig
mieira en 3 milljónum, en þá
voru útsvörin öil samaniögð eins
og menn muna tæpar 6 milljónir.
Að slíkt var mögulegt, svo stör-
kostleg hækkún útsvaXsuppbæð-
arinnar í heild samfara lækkun
útsvarsins á allflestum einstak-
lingtvm, kemlur vitanléga til af
tvennu: hagur atvinnufyrirtækja
og einstakliúga . befir batnað
mjög verulegai, jog skattfrelsi út-
gerðairinnar befir verið afnumið.
En svio furðulegt, sem það hlýt-i
ur að teljast, hefir útgerðarfyrir-.
tækjunúm, og þá sérstaklega tog-
aífúfélögunúm, sem rakiað hafa
saman milljónagróða á stríðiúú,
verið ívilnað, stórkostlega á
kbstnað almennings við útsvars-
álagninguna: Togarafélögin ellefu
greiða samtals ekki, nema um 2
milijönir í útsvör, þó að sérfræð-
mgum teljist svo til, ,að þau
h-efðu átt að .greiða 5—6 milljón-
ir ,ef lagt- befði verið á þaú eftir
sömu regium og aiðiia gjaldendur.
Það er þegar kunnúgt, að kröf-
ur komu fram um þáö í niður-
jöfnuinarnefndinni, frá Ingimar
Jónssyni, fulltrúa Alþýðuflokks-
ins, og Sigurði Jónaissyni, sem
kosinn var í niðnrj.pfnuivamefnd
- á sameiginlegum Þsta Alþýðu-
flokksins og Framsóknar, að tog-
arafélögin yrðu látin greiða út-
svör, sem að minnsta kosti væru
í samræmi við það ,sem lagt var
á önnur ú tgerðarfyrirtaiki:, en
þeim var aiö vísu einniig ívilnað
í samanbúrði vi'ð allan þotra út-
svarsgreiðenda, þótt ekki væri
gengið liándar inaérri eins langt
1 því og í þeim ívilnunum, sein
tiogarafélögunum voru v-eittar. Ef
HOigarafélögin efflefu hefðu verið
látin greiða útsvör, þó aldrei
væn nema í samræmi við önniur
útgerðarfyrirtæki, þá hefðu þaiu
átt að greiða að minnsta ko-sti
um 4 "mil.ljónir króna. En tillög-
ur Ingimars Jönssotiar «g Sig-
Uirðar Jónassoinar þiar að lútandi
náöu ekki fram að ganga. Meiiri-
hluti nefndarinnar: Sjá.fstæðis-
mennimir tveir og skattstjóri.nm
s-em er Fraimsóknarmaður, fékk
því framgengt, að togarafélögin
væru, þrátt fyrir milljónagró'ð-
ann og þrátt fyrir afnám skátt-
firelsisins, látin njóta stórkost-1
legra sérréttinda um útsvara-
greiðslur enn í ár, eiús og þær
tölur ,sem niefnda'r hafa veiið,
sýna. Fyi'ir bragði'ð verður allur
þiorri bæjarbúa að gnei'ða um
33o/o hærri útsvör en þurft hefði.
En Kveldúifur, sem mun hafa
grætt uim 6—7 milljónir króna
á einu ári, og, ef réttlæti hefði
vérið látiö ríkja, h-efði einn átt
að greiða þær 2 milljónir í út-
svar, sem jafnað var niður á
togarafélögin öll, fær ekki nema
einar 730 þúsund krónur í út-
sva'r. Það borgar sig vel fyrir
hann, bandalagið miffli Sjálfstæð-
ismannanúa tveiggja og aniniars
Fraui s Ókn.a nnannsinis í niðurjöfn-
unamiefnd! En hvóft þær þús-
undir- bæjarbúia, sem enn fylgja
Sjálfstæðisfliokknum, sjá. sér haig
í slíku bandalagi, er allt annað
mál. -
Það má nú ve,l veria, að ein-
hver málpípa stríðsgróðiainann-
anna segi, að þ-ess hafi ekki verið
nein þörf að leggja hærri útsvör,
en ger’t var, á togarafélögin til
þess að Jækka útsvörin á al-
menningi, þar eð þau hafi áu
þess verið lækkuð svo verulega,
sem útsvaússkráin sýnir. En ef
það var ekki talið nauÖsynlegt
— hefði þá ekki að minnsta
kosti verið b-etra fyrir bæjiairfé-
lagið 'Og þar með afflia skattþegna
þess, að útsvarsuipphæðin öll
hefði vérið hækkuð úrn það, sem
togarafélögunum var hlíft við að
greiða, þiannig að bærinn hefði
'getað lO'sað sig við eitthvað af
skulduin éðþ lagt eitthvað fyrir
til arðbærra fyrirtækja oig trygg-
ingar atviúnu í bænium í fram-
tíðinni?
Nei, fulltrúar Sjálfstæðisflokks-
ins, eða réttara sagt Kveldúlfs, í
n i ðurjöf nun arnef nd, og banda-
maður þeirra þar úr Framsókmar-
flokknum, voru vissu’ega hvoirki
að hugsa um jafnrétti luejar-
búa né hag bæjarins, þegar þeir
ákváöu 'útsvar Kvcldúlfs og
hinna 'tioigarafólaganiná.
Starfseai Hjnkranarfélags-
Ins ,líknar“ á árinn 1940.
ÚtbreiðiS AlþýSúblaðið.
ARIÐ 1940 hafði hjúkrunarfé-
lagið „Líkn“ 6 hjúknumar-
kionur í fastri þjónustu siúnii.
Störf þeirra skiptust þannág, að
þrjár þeirra unnu að heimilisvitj-
anahjúkmn, tvær uninu við
berklavarnastöðina oig ©iin við
unigbarnaverndina.
H júk run ark'Onu rnar hafa úffls
fairið í 8558 sjúkravifjanir, þar
af vom 7517 sjúkra'samlagsvitj-
anir.
Berklavarniarstö ðin. Á árinu
voru framkvæmdar 11938 læknis-
sfcoðanir á 6142 manns. 8112
sfcyggningar voru ^erðaír, og aon-
ast var um röntgenmyúdaitöku i
665 skipti. Auk þess voru fratm-
kvæmdar 2438 lioftbrjóstáðgerðir,
99 sjúklinguim var útvegúð
sjúkraihúss- eða heilsuihæliiisvist
og 15 sjúklingum var vísáð í
ljóslækningameðferð. 1328 berfcila-
prófanir voru framkvæmdair og
annast vár um 582 hrákarainn-
sóknir. Séð var um sótthreinsiun
á heimilum allra smitandi bierklá-
sjúklinga, er jLeituðu til stöðvar-
innar.
AMs fcomu til stöðvarinnar og
vom rannsákaðir þar 'í fyrsta
sinni 2325 manns. Af þeiim voru
727 kariar, 948 konur og 650
börn. Meðal þessara reyndust
150 manns. eða 6,5% með virka
bierklaveiki. 18 þeir.ra, eða 0,8%
höfðu smitamdi berklaveiiki í
lungúm.
Af fólki, sem var un'dir eftirjiti
stöðvarinnar og henni því áður
kunnugt að meira eða. mjnna'
leyti, var rannsakað 1685 manms,
þar af voru 382 kárJar, 800 kionur
og 503 börn. Meðal þeirra faúnst
virk berklaveiki hjá 1.18 manns
eða 7%. 24 sjúklingar höfðu
smitaindi berklayeifci í luúgúrn..
Af fólki, sem stefnt var til
stöðvairinnar sökuim hópskoðana
í ýmsurn stéttUm, var rannsnkaö
2220 manns, þar af voru 632
börn. Meðal þeirra fuindúst 6
með virka berklaveiki (ca. 0,3%),
2 af þeim (0,1%) höfðu smitandi
berklaveiki1 í lunigum.
Fölk þetta var kennarar, skóla-
börn, sjómenn, bakárar, staofs-
fólk í sölubúðum jieirra, starfs-
fólk mj'ólkuTbúða, starfsfólk á
veiti'úgahúsum og verzlúnarfólk
í matvörubúðum. Einn fremur
voúu öll skólaböm skoðuð, sem
jákvæð fuind'ust í fyrsta sinn á
árinU'.
II júkrunarkonurnar- fóru í 1086
eftiriitsferðir á heimilí berklasjúk-
linga. HjúkmnarkiOinUmar fóru
etóúig í 66 sjúkravitjanáir fyrir
hæjarhjúkrun L.íknar
Gjafir t>l stöðvariinnar hafa
verið metnar ti'l peniniga, er nema
kr. 3765,00 'Og það fært á rekst-
ursreikning stöðvarinnar. Þar af
miki'ð af lýsi, sem, síðan hefir
verið útbýtt frá stöðiúni.
Heimsóknadagaír með læknum
voiru 5 sinnum í vi'ku. Fastiir
Íækúar við stöðina voru aúk Sig-
uröar Sigurhars'omar, berklayfir-
læknis, Maignús Péturssön héraðs
lækúir, öli Hjaltested oig Öddur
Ólafsson. 1. des. s. 1. vár fastri
starfsstúlku bætt við á stöðin.a
til skrifstiofustarfa og aúnaúár að-
stoðar.: Starfstemi Berklavarnar-
stöðvarinnar fer stöðugt í vöxt
með hverju ári sem líður, sökum
Rins siaukna berklaeftixlits: Húsia-
kynnin í Templarasundi 3. voru
því lorðin alitof lítil og fékk stöð-
i'n þá td umráða húsið nr. 12 við
Kirkjustræti. Var fluitt þangaÖ i
nóv. s. 1., og er það mun rúm-
betra húsnæði en hið gamla var
og hið vistlegasta.
UngbaXnavemdin. Hjúkrunar-
kionan þar hefír farið í 2268 heim
s'óknir á heiúiilin. Stöðiin hiefir
tekið á móti 394 nýjum heirn-
sóknum og 1965 endurteknum
heimsókúuim. 73 mæðlu'r hafa leit-
að ráða hjá stöðinni og hafa því
alls verið1 2432 heiúisólcnir þang-
að. 78 barnshafandi konur hafa
léitað ti!I stöðvárinnar, þar af 40'
í fyrsta sinni 248 ungbörn hafa
notið Ijósbaða á stöÖiúni á á’rinu.
Úú'gbarnavemdinini' voru gefin
föt fyrir ca. 120,00, eú frá stöð-
inni var útbýtt fatnaði fyrir ca.
200,00. Auk þess var gefið lýsi,
bairniapúðuú (Oig sápa. Belti og
bannafatnaður var lánað bams-
hafandi konum.
Auk ofangreiúdra hiei’msókna
fóir hjúkruinarkonan við Ungbama
vennd Líknar í 278 eftirlitsferðir
fyrir Sjúkrasamliág Reykjávfkur,
til barnshafaodi kvenina, seni
sótt höfðu um greiðslu á sjúkra-
húsvist. Ennfremur fór hún í 500
sjúkravitjanlr fyrir bæjarhjúkrun
Líknar í sumarleyfum og veik-
indafO'rfölluni bæjarhjúkiiunar-
kvennaa.
Heimsóknadágar með lækni á
stöbinni voiru tvisvar. í vifcu og
1 daig í hverjum mánuði fyrir
ba'mshafandi konuir. Læknir stöðv
arinúar. var Katrin Thioroddsen.
Ljióisbaðalækninigar viom tvisvar
í vfku.
Vegúa þess hve mikil þörf er
á að auka Ijósböð umgbama hér
í bæ að vetrinum, leitaði félagið
til bæjarbúa um aðstoð til þess
að auka ljósböðin oig var brugð-
izt vel v;ið þeirri beiðni. Niokkr-
ir velunnarar féllagsins, sem góð-
an skilniúg höfðú á þýðitngu
aukinnar heilsúvemdarstarfsemi,
sýndu þá höfðingslund að gefa
Ungbarnaverndinni 3 ljóslampa,
finnnfðt!
Mar stærðir
ávalt éDÝRUST I
VEBZLg;
firettissStn 57 Sími 2S4I
2 sem höfðu verið dálífflð niotaöir
log andVifði eine nýs Ijósliampa
ásamt aukahrennara (;kr. 3325,00.
frá einum gefanda). Félagið
pantaði lampann þegar, og er
hann nú kominn til landsins fyrir
nokkxu. Auk þess safnaðist hjá
Morguúblaðinu 3660,55 til ljós-
liampakaupa oig yiðhálds á þeim.-
2 félög bæjiari'ns gáfu 1000,00 kr.
hvori og 1 félag 500,00, en miarg-.
ir. eiúistakliúgar lögðú í sjóðinn
eftir efnum þelrra jog ástæðum.
Söfnun þessi sýndi góðan skiln- '
ing á þessu þarfa málefni og
rausn hæjiarbúa. Félaigið þakkar
inúi'lega þáð traust og þá ýfiln-i
semd, sjem því ávalt eir sýnd,
þegar það leitar aðstO'ðar bæjar-
búa til þess ;að ko.ma í frbnn-
kVæmd áhugamálUm sínum. I
úáði er að aiuka starfsemi Ung-
barnaveTndarininar að miklum
mun á þessU ári (ojg; verður nú
vonandi ihægt að koma ljósböð-
junium í það hiorf, að viðunanlegf
megi telja. í .
Starfsemi II j úk ru narfó lagsi n s
„Likn“ var ia[ð ö ðru lteýti eing
log un-danfarin ár, haldiö . uppi
af fjárframlöguim frá ríki, bæjar-
félaigi Reykjavíkuf, Sjúkrasaimlagl
Reykjavíkur, Bæjarfélági Hafnra-
fjarðar íqg .Sjúkrasaimlagi Uláfn-
arfjarðar (berklaeftiriifi með fólki
í Hafnárfirði), og auk þess með
meðlimagjöldum, gjöfum tog á-
heitum frá félögum (og eiúistak-
lingum.
I sfjiórn Hjúkruúairfélagsins
„Líkn“ le-ru áu!k formanns, frú
Anna Zimsen, frú Guðrún Brilem,
frú Sigrún Bjarnason og frú
Raigúheiður Bjarnadóttitr.
Reykjavík í júní 1941.
F.h. Hjúkrunarkvennafél. „Lfkn“.
Sigrfður Eiriksdóitir
formáður.
ellisgerðls
verður haldin sunnud. 29. júní kl. 3 e. h;
DAGSKRA:
1. Skemmtunin sett: Kristinn Magnússon.
2. Lúðrasveit Reykjavíkur.
3. Ræða
4. Lúðrasveitin leikur.
5. Gamanvísur: Alfreð Andrésson.
6. Lúðrasveit Reykjavíkur.
7. Dans á palli.
Skemmtið ykkur í hinu fagra umhverfi í
Hellisgerði.
STJÓRNIN.
/