Alþýðublaðið - 21.11.1927, Qupperneq 2

2
ALÞÝÐUBLAÐI Ð
alþýðublaðið]
kemur út á hverjum virkum degi. E
IAfgreiðsla í Alpýðuhúsinu viö [
Hverfisgötu 8 opin irá kl. 9 árd. É
til kl. 7 síðd. t
Skrifstofa á sama stað opin kl. ►
1 9l/s — 10^/a árd. og kl. 8—9 síðd. [
í Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 [
} (skrifstofan). í
1 Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á E
^ mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 f
< hver mm. eindálka. ?
I Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan f
j (í sama húsi, sömu simar). t
Fnlltrixi Stép-Ðana
á fslanái.
Eftir tveggja mannsaldra bar-
áttu voru íslendingar loks 1918
orðnir á eitt sáttir um að krefj-
ast jréss af Dönum, að þeir við-
urkendu sjálfstæði islands.
Af fjórum aðal-flokkunum í
danska þinginu urðu þrír við
þessari kröfu, en það voru jafn-
aðarmenn, vinstrimenn og frjáis-
lyndi flokkurinn. Fjórði flokkur-
inn — ihaldsflokkurinn — snérist
aftur á móti eindregið gegn kröf-
um islendinga, en auðvitað árang-
urslaust, því að danska íhaldið
er búið að vera áhrifalítið í tutt-
ugu 'ár i Danmörku, eins og ís-
lenzka íhaldið er nú að verða hér.
Það eru hagsmunamái stéttanná,
sem skifta mönnum í stjómmála-
fiokkana, og eins eru það þau,
sem mestu ráða um, hvaða af-
sröðu flokkar taka til nýrra mála,
og kom þetta greinilega fram í
Isfandsmálinu í Danmörku 1918.
í þeim þrem flokkum, er urðu
við kröfum vorum, eru aðallega
verkamenn i Jafnaðarmanna-
flokknum, bændttr í Vinstriflokkn-
um og millistéttarmenn úr borg-
um og húsmenn í Frjálslynda
flokknum. En þessar stéttir eiga
engra sferstakra hagsmuna að gæta
gagnvart íslendingum, og það gat
ekki skaðað þær á nokkum hátt,
að ísland yrði viðurkent fullvalda
rfki.
Öðru máli var að gegna um f-
haldsflokkinn. 1 þeim- flokki eru
svo að segja allir fjársýslu- og
fjárafla-menn í Danmörku, er við-
skifti eiga við íslendinga, og það
var ötti þessara manna við, að
gróði þeirra myndi minka, ef alt
pólitiska valdið kæmi í hendur ís-
lendinga sjálfra, sem réði mestu
um afstöðu danska ihaldsflokks-
ins.
Það er nú fyrir löngu komið í
Ijós, að þaó var ástæðulaus ótti,
þetta hjá fjármálamönnunum í
Danmörku. Það sýndi sig bráð-
lega, að þeim veittist auðvelt að
efla sér fulltrúa meðal íslenzkra
stjómmálamanna, og að danskt
auövald er jafn-áhrifamikið nú á
íslandi, eins og það var áður en
sambandslögin gengu í gildi. Og
þetta danska auðvald er þeim
mun hættulegra nú en fyrr, sem
Jslendingar eru nú síður vakandi
fyrir þessari hættu, en þeir voru
áður.
Það hefði þótt viðhurður fyrir
tíu árum, ef foringi eins stærsta
stjómmálaflokksins hefði verið
kosinn af hálfu dönsku hluthaf-
anna í íslandsbanka til þess að
gæta hagsmuna Jreirra gagnvart
íslenzku þjóðinni. En nú er þetta
fram komið, því að þessir hlut-
hafar hafa álitið dönsku hagsmun-
unum betur borgið með þvi að
kjósa Islendinginn Jón Þorláksson
en með því að kjósa Dana eins
og hingað til.
Danskir fjármálamenn eru
„glúmir“ og hafa vitað, hvað þeir
voru aö gera, þegar þeir kusu
Jón; þeir gerðu I>að vissulega ekki
út í bláinn. Framkoma Jóns sem
fjármála- og forsætis-ráðherra,
þegar hann átti að gæta hags-
muna íslenzku þjóðarinnar gagn-
vart þessum sömu hiuthöfum,
hafði gefið þeim þetta traust á
honum.
íslendingar settu Jón Þorláksson
í viðhafnarmestu og vegiegustu
stöðuna í landinu, en hjarta hans
tyltist við það blíðu gegn Stór-
Dönum, svo að þeir gerðu hann
opinberleffct að umboðsmanni sín-
um. Engin mótmæli hafa komið
frá Ihaldsflokknum gegn því, að
foringi jreirra sé jafnframt full-
trúi á Islandi fyrir Stór-Dani. Og
sennilega koma engin mótmæli,
því að þótt þeir sjái óhæfuna, þá
treysta þeir því, að þjóðin sofi.
En það er ekki víst að hún
sofi eins lengi né fast og þeir
halda.
Sauðfé gert ullarmeira.
Jónas Sveinsson iæknir segir
frá merkilegum tilrannum i þá
átt.
(Tilk. frá sendiherra Dana.)
Jónas Sveinsson læknir, sem
hefir verið á ferð í Vín og Buda-
pest, heftt á heimleið í Kaup-
mannahöfn átt tal við blaðið „Po-
litiken“, og minnist hann í þvi á
tvo yngingarskurði, er hann hefir
gert hér. Frá öðrum þeirra var
kagt x Alþýðubiaðihu í vetur, sem
leið. Hafði hann farið utan til
að kynna sér nýjustu aðferð-
imar hjá Riselberg prófessor í
Vín og jafnframt til að vera við
læknafund í Budapest, þar sem
bræðumir Voronoff skýrðu frá
síðustú afrekum sínum. Sérstak-
lega var ein tegund tilrauna Voro-
noffs, sem vakti athygli Jónasar
læknis. Voronoff pröfessor hef-
ir með þvi að flytja kirtla úr
ungum skepnum í nokkru eldri
gert þær miklu sterkari og fjör-
meirí, og hefir það m. a. á sauðfé
lýst sér á þann hátt, að ullin á
þvi verður helmingi þéttari.
Franska stjórnin hefir fengið hon-
um 3000 fjár til uraráða i Tunis,
og þar heldur hann áfram til-
raummum. Á íslandi myndi slik
f járbót verða að miklu gagni, ekki
sízt, þar sem Voronoff álítur, að ■
út af skepnum, sem tekið hafa
meðferð hans, muni vaxa upp al-
veg nýtt, arðsamara kyn. ,,Gerið
yður í hugarlund,“ segir Jónas
læknir, ,,hvíl£kt gagn gæti orðið
að þessu fyrir íslenzka fjárrækt.
Ég ætla að minsta kosti að reyna
að gera tilraunir í þessa átt
heima.“
Krishnamurti.
Sunnudaginn 6. þ. m. hélt frú
Aðalbjörg Sigurðardóttir fyrirlest-
ur um Krishnamurti og kynni sín
af honum. Fyrirlesturinn var fjöl-
sóttur, og blandaðist vjst fáum
hugtir um það, að þarna væri urn
merkilegt mál að ræða, sem væri
mikilsverðara en svo, að vert væri
að afgreiða það með skyndidóm-
um í ræðu eða riti. SjáJf kvaðst
hún vera sannfærð um það, að
Krishnamurti væri nýr rmnnkyns-
leidtogi. Hefir hún bæði heyrt
hann og séð, og að öðru jöfnu
ætti þeim að vera betur trúandi,
er hafa haft persónuleg kyimi af
honum heldur en hinum, er ekki
hafa átt þess kost. En þess ber
aö gæta, áð það var fyrst síðast
liðið snmar, á fundinum í Om-
men, að lýst.var yfir, að Krishna-
murti hefði tekið við hlutverki
sínu, — hlutverki heims-fræðarans
í hinurn ytra heimi. Það er því
ekki rétt að dæma hann sem
mannkynsleiðtoga eftir því, sem
hann hefir t. d. ritað áður en hann
tók við þessu hlutverki sínu. Síð-
an hann tók við því, hefir hann
lítið ritað, og munu fáir hér á
Jandi hafa átt kost á því að kynna
sér það. Þó munu nokkrir hafa
Jesið lítið kver, sem komið er út
eftir hann, og nefnist; „Hver er
boðberi sannleikans?“ I þeiiri litlu
bók kemur fram svo mikið frjáls-
lyndi og svo mikið vit og svo
mitól fegurð, að það er talsvert
nýstárlegt. Það er eins konar and-
legt bað að lesa þess kyns bækur.
Annars hygg ég, að það, sem
mannkynið þarfnast mest nú, sé
ekki ný pekking, heldur nýtt líf,
svifiað því lífi, sem lifað er i
Ommeai á Hollandi á Stjörnufé-
Jagsfundunum þar. Því lífi lýsti
frú Aðalbjörg mjög vel í fyrir-
lestri sínum. Og ekkert ætti frem-
sr að liggja í augum uppi en það,
að sá, sem ætlar sér að frelsa
heiminn, verður að élska allan
heiminn, en ekki að eins einhverja
ákveðna þjóð eða þjóðir. Eigi.
frelsar sá maður heiminn, er sér
,4stvin“ sinn í fáum mönnum,
heldur hinn, er sér ástvin sinn í
•
öllum mönnum og öllu þvi, er
Iiíir, — eigi sá, er siglir fyrir
svörtum seglum með fána ein-
hverrar sérstakrar þjóðar hátt á
lofti, heldur hinn, er siglir fyrir
hvítum seglum méð allar þjóðir
ínnanhorðs!
Og vægast sagt verður að telja
það dálítið ógætilegt að neita jþvi,
að Krishnamurti geti verið nýr
mannkynsleiðtogi, þegar hann er
aö hef ja starf sitt. — Er ekki betra
að bíða?
Grétar Fells.
Khöfn, FB., 19: okt.
Ýfingar auðvaldsins við
ráðstjörnina.
Frá París er símað: Rannsóknin
í föisunarmálinu virðist, hafa leitt
í ljós, að sendisveit rússnesku ráð-
stjórnarinnar í Frakkiandi sé riðin
við málið. Lögreglan hefir einnig
fundið fölsuð pólsk og tékknesk
skuldabréf. Fölsimin hefir senni-
iega verið gerð í pólitískum til-
gangi. [Myndi ekki hér vera á
ferðinni ný friðslitatilraun á borð
við ,,Arcos“-málið enska?]
Dregið úr herskipasmíð.
Frá Lundúnum er símað; Stjórn-
in hefir ákveðið að láta að dns
smíða eitt af þremur beitiskip-
Um, sem átti að smfða í ár.
Fyrr verandi sendiherra
fremur sjálfsmorð.
Frá Moskva er símað: Joffe,
fyrr verandi Rússasendiherra, vin-
ur Trotzkis, hefir framið sjálfs-
morð. Sauikvæmt opinbem til-
kynningu var taugaveiklun orsök
sjálfsmorðsins.
Khöfn, FB., 20. hóv.
Seðlafölsunartilræði við Rússa,
Frá Berlín er simað; Lögregia»
í Þýzkalandi hefir handtekið
nokkra Rússa og Þjóðverja, sem
sannast hefir á að haffl falsað
rússneska bankaseðla í stórum
stíl. Aðalmaður falsaranna er Ge-
orgmmaðnr. Heldur hann því
fnam, að fölsúnin hafi verið fram-
in í þeim tilgangi að eyðileggja
gjaldeyri Rússa og leysa Georgíu.
undan rússneskum yfirráöum.
Bandarikjamenn draga i engu
úr flotaaukningu.
Frá Lundúnum er*símað: Fregn
fxá Washington hermir, að á-
kvörðun Breta um að takmarka
aukningu flotans breyti í engu
áformum Bandaríkjanna viðvíkj-
andi flotaaukningu.
j
Þjöðrembingur svartliða.
Frá Rómaborg er símað: Stú-
dentar í Italiu hafa haldið kröfu-
göngu og sýnt Júgóslaííu andúð.
Á sumum stöðum gerðu þeir til-
raunir til þess að ráðast á bú-
staði júgóslafneskra og frakk-
neskra ræðismanna.
Innlend tiðindi.
Borgarnesi, FB., 18. nóv.
Mannalát.
Fyrir skömmu síðan iézt Þiðrik
Þorsteinsson, fyrrum bóndi á Háa-
felli. Lézt Þiðrik að Hurðarbaki,
en þar hafði hann verið nokkur,
ár. Þiðrik var sérkennilegur mað-
ur mjög, einn hinna einkennilegu,