Alþýðublaðið - 08.07.1941, Blaðsíða 3

MIÍÐJUÐAG 8. JÚLÍ 1941.
Ritgíjóri: Stefán PéturssoB.
K±fe?*|órít: Alþýðuhásiim við Hverffegðte.
> mmm: 4®02: Ritetióri. 4901: Innlendar frétt&r. 3921: Steféa Pét-
wsssem, (iseima), Hringbrattt 218. 4903: ViSet S. YWajáhmM-
Bon, (heima), Brávallagötn 50.
| Afgreiðsla: AlþýSuhúskm við Hverfisgðto.
Sfa»ar: 4900 eg 4906.
VerS kr. 3.00 á mánuSi. — 15 aurar í LausasBlu.
ALÞfBUPRSliíSMIBÍAN H. P.
•ö-— -----------------------------------------------❖
Bandarlllaher í stað brezka setBliðsias
... ‘ .®
EGAR Bnetar hertóku 1.and
okkar og sendu hingab sstu
llð fyrir rúimiu ári síðan, gterð'u
þoir það án þess, að við hefðum
giefið smnþykki okfear til þess,
hvað þá heidur óskað þess. Við
ihöfðum einskis frekar óskað en
BÖ fá að vera. fulilikamiegia utan
við þá ægiiegu sityrjöld, sem nú
geisar. Við mótmæltuim lika her-
íöku l.andsins eins og yfirlýst hiut
Seysi okkar útheimti. Annað gát-
tmm við, vopnlalus þjóð, ekiki giert.
t)g aunað vildiuim við heidur ekk.i
gjera. Því að við skilduim þæir
ástæður ,sem Bretar höfðu til þess
að hertaka landið og senda hing-
að setuiið éftir að hinn ófrið-
araðilinn, Þjtóðverjar, höfðu áð
filefnislausu ráðizt á tvö nágranna
lönd iokkar á Niorðurlöndtum, Nor-
teg og Dantmöríku. Og ef eklki var
íum nema tvo kpsti að ræða, eins
0gf veil mátti \«ð búast eftir slíka
viðburði, kaus áreiðanitega yfiir-
gnæfandi meirihlnti þjöðarinnar
miklu fremur ,að land Oikkar væri
liertekið af þeim ófriiðaraðilanum,
sem við, móliStaðair hans vegna
iog aiirar fraantoomu- í þessari
Btyrjölid, gátum toeyst til þess,
að halda gefin lioforð um að virða
fretlsi iog sjiálfstæði iandsins og
verða. héðan á bnott með her sinn
Sindir ein.s og ófriðnlutm væri loto-
Ið, heldur en af h'inuim, sem rofi.ð
tefði girið og gerða samninga
á hverju landiníu eftir öðru og
brotiið það umdir sig með blóð-
Mgu ofbeldi.
Nú hafa Bretiar-ákveðið að fatra
tiéðan burt með setulið s-itt fyrr
en upprunalega var ætláð, og
ÍBandaríkin í Niorður-Amerikiu sent
hiingað heriiö í staðinn til þess
að takast á hendur vörn liandsins
Itil ófriðarlioka. Við höfum etoki
Öskað slikrar vern dar fnetoar en
hins brezka bemáms. Sambúðin
við hið breztoa setullið befir ver-
ið sV0' friþsani'leg og áretostraiaus,
sem friekast befir vprið ha^gt að
fiugsa sér fyrir hemuanið land.
ög við höfðum því sízt ástæðu
)tí! að óska, að setulið ainuairs
sSkis kæmi í þiess stað. En við
iskiljum þær ástæður, sem Briet-
&£ hafa til þess, að kafia sietu,-
lið si'tt burt; héðan á þessiari
stunidU og trúa voldugasta vina-
fftfiki sínu fyrir vömum landsin.s
E þess staið ,iog þess vegnia höfiutm
fallizt á þá hreytingu., sem ákveð
In hefir verið oig nú þegar er byrj
að að framkvæma með laind-
göngu Bandarítojaliðsins hér.
En jafnframt því, sem við höf-
Eim fallizt á, að Bandarfkih táki
aö sér hervarnir landsiús næðan
þessi styrjöld stendur, höfúm við
sett fyrir því ski'lyrði, siem stjöm
hins volduga asnerisika lýðveldis
hefir gengi'ð að og að svo mitolu
leyti, sem fretoast er hægt með
akriflegum lioforðtuim og skuld-
bínd'ingum, ættU að vera okkur
trygging þess, að sjálfstæði og
fullveldi landsins verði virt í hví-
vetnai bæði I nútið og. framtíð.
Við höfum sama drengskaip-airiorð
Bandarikjanma eins og Brieta hiing
að til fyrir því, áð þau skuli
verða héðan á brott með allan
her sinn unditr eius og ófriðnUm
lýkui’, virða frelsi llamdsinis og full
veldí Otg ekki hlanda sér á nokk-
um hátt inm í ©tjóm þess meðan
seíulið þeirra dve’Ur hér, hvað
þá síðair. Og við höfum að autoi
dreng'stoap-amoirð þeirra fyrir þvi,
að þau skuli að ófr.iðnum iobnum
gera áhrif sín gildandi við öl(l
þau ríki, sem að friðarsamningun-
lim standa, ti.l þess að eihnig þa'u
viðuirkenni óstoorað fulivekii otok-
air og sjáifstæði. Við hlið'ina á
svo dýrmætum loforðum virði'st
otokur ,sem tökum ■ frelsið fram
yfir allt annað, það ekki vera
nema aukaatriði, að stjórn Banda
rikjanna hefir entnfremur skuid-
bundið s% til þess, að gætahags-
munai liaindsins á allan hátt með-
an á styrjöldinni stendur ,gera
við það hagstæðain viðskifta'S'atmn
ing, biirgja það upp að nauðsynj-
um oíg tryggja því nægilegar sigl-
ingar hæði til annarra ianda og
flrá þeim, þó að slífcar skuld-
'bindjtngair af hálfu svo vóld'ugs
stórveldis séu óoeiitainlega harla
þýðingairm'iklar fyriir lototoar af-
sfcefckta eyland, eins og mú er
iástatt í heimilnum.
Bandaríkin eru ekki, að miinnsta
toosti eklá enn, sem komið er,
fiO'riniegur aðil'i í þeiirri æglegu
stýrjöld, sem nú geisar. En engu
að síður vitum vilð eáns og ailii
aðrir, að þetta voldujgasita lýð-
'ræðiisríki veraldarinnar er þegar
og verður með hverjUm degi, sem
líður, tneira og rneilra i verki
samherji Bretlands Og alllra þehTa
landa, sem nú herjast fyrir frelsi
lýðræði ipg silðmennimgu í heim-
iinum á móti' harðstjórn og viliii-
mennstou þýzka nazismans. Þess-
v-egna tTeys’tUm við þeilm,, éngu
síður en Bretluim fyrir ári síðan,
til þess ,að hailda ölil þau dreng-
iskaiparheit, sem þau hafa gefið
otoikuir, vaimarlausri smáþjóð, um
ieið' og her þéirra stígur hér á
'land, jiafnsaamariega og við von-
uni það ,;að það samþykki, sem
við höfum veitt ti'l þess að þau
hafi hér herllð meðan á styrj-
öldinni stenduir, megi verða til
þess að greiða fyriir fullfcomnum
sigri frelsis-ins og réttlætisins í
þ-eim óguir'lega hiMarleik.
Gnemar Stefá5Bss®ns
Húsnæðisvandræðin.
Kom þá í ljós að það hefir 25
EGAR Alþýðuflokkurinn kom
því til léi'ðar að á Alþiagi
voru samþykkt. „Lög iuim húsa-
!eigu“ 15. aprít 1940, uróu þau
þegar ásteitiingai'site§n fjöldhús
jeigenda hér í bæ, Og flokkbrinn pg
f iv\stu,menn hans urðu ðspart
fyrir aðkasti þeirra maaíia. er
álitu að gróðavon sinni væri með
þeim stefnt í voða- Voru þau
þó í raun og veru .aðeins nauð
syrdegr t umbætur eða þróvm á ,
7 gr. lagr frá 4 apríl 1939 um
gengisskráningu og róðsitafanir í
því sambandi. Þróun, sem átti á
því stigáj málsins ,fulilkomlega rétt
á sér. Þó ærðust þessir gróða-
vonamienn fyrst fyrir ialvöru,
er gefin voru út bráðabiiirgða-
löjg til viðauka við húsalieiigulög-
in hi'nn 3. okt 1-940. Bráða'birgðia-
lö|g þiessi voru siett að tiihlutun
félágsmálaráðherra, sem þá þ-egar
mun hafa v-erið Ijóst í hvert óefni
var komið í hús'næðismálum
þessa bæjiar og í fleiri bæjuim
og kaUpstöð'um landsins. Má
siþgja, að síðan hafi vart látnmt lát-
urn bæði á opimberuim vettvangi
Dg mainna á miliii í garð laga
þessara og fra'mtovæmd þeirra,
sérstaklega hér í Reyikjavík.
Vart mun Um annað meira hugs
a-ð um þessar m'undir hér í bæ,
en hin gifurlegu húsnæðisvand-
ræði., sem þó munu ekki toioma
jfylliliega í ljióis fyrr en með hauist-
; inu. Ástæðumair tíl vandræða þess
a-r-a liggja í augum. upp.
1. Sáralítið hefiir verið eða mun
verða byggt af íbúðarhúsnæði í
náinni framtíð. v
2. Fólksfjöillgwniin í bænUm mun
hafa verið örari nú um ske'ið
vegna atv i nnuankn i ngá r, en
niokbru sinná fyrr. •
3. Brezka setuliðið hefir tölú-
veG íbúðarhúsinæði ti*l afmoita.
4- Ýmsar breyting,ar á íbúðar-
h'úsnæði mumu hafa átt sér st-að
í fyrrasumiar, áður en hráða-
hirgðalögin voru' sett til annarra
notkunar en íbúðiar.
5. Húseigendur og aðriir iimráða
menn húsa, hafa bætt við siig í-
b'úðarhúsnæði, oft vegna bættra
atvinnus'k'i'lyrða oig aukimnar pen-
ingaveltu í land'inU.
Séu þessi atriði atbugU'ð lið
fyrir lið, verða fyrst fyfriir þau
vandkvæði, sem eru á nýbygg-
inigum. öllium mun ástæðan til
þessa ljós. Efni ti'I bygginga fæst
aðeins af mjög skormvm skammti,
vegna sigliingaörðuglieika, þótt á
hinn bóginn sé fuill vissia fyrir
því að menn yfirlei-tt sem efnii
hafa oig ástæður, hafi niægan
vilja t'iil þess að ráðaist í nýbygg-
iingar, þ-rátt fyriir mjög mikið
hækkað verðlag á öllu efui og
viriniu.
Ma-rgir hafa baldifð að þessi
f'ólksfjöliguin, sem átt befir sér
stað í bænwm ,sé mjög orðum
autoin. Þetta séu mest ei'nhileypir
ungir imenn ,sem komi hiiingað í
atvinnulel't. Fái þeir að sofa hjá
kunuingjum sinum og skyldmenn-
ttni, og rýri þair af leiðandi ekki
fjölskylduhúsnæðið í bænum. Þetta
er ekki rétt. Noikkuð af þessUm
atvinnuleitandi möunuan toemur
hingað með fjölskyldur sínar.
HefíT þetta fólk ef tíl viii búið
------------4-------------
hjá vensiafólki sínu í vetur, en
með vorinu hefir rýmtoað uni hús-
næði Spjg. það þá fengið inni,
engu síður en bæjiarmenn. Ti'l eru
þeir aðk'Omumenn eiininig, sem selt
hafa eigúr síinar fyriir .bnottförina
iog' fest síðan kiaup á húseignum
i bænum. Verið hjó v'inum sínum
og vandiamönnum síðastliðinn
vetur, en riekið síðan bæjiarmenn
út á götuna núina 14 -maí og tek-
ið svo húsin tíl afnota þá. Dæmi
crii til þessa. Eilnhileypingar hafa
lika þurft að hafa þak yfir höfuð
ið, og þareð eiinhl eypingherbergi
erii' undanstoiiiln húsaleiiguliögun-
um, er efcki örgramt Um að dæmi
megi finna þess, að t. d. fcjallara-
íbúðir hafa verið leiigðar út éin-
istaklinigum í möxgu liagi og það
þá á þeim griindyeHi að þessir
menn hefði fjölskyklur á fram-
færi sínu, og værU' auk þess skyld
ir húseigendunum.
Það er einnig athygliisvert, að
ekki minnist óg þess að h-afa
séð nokkurntíma áður jiafnmildnn
fjölda giftínga í dagblöðunlum,
sem níú í seinni tíð. Er þetta fólk,
sem talið er frá þessum og hin-
um staðnum úti á landi, en þó
getið þess að hrúðhjóniin húi í
emhverjiu tílteknu húsi hér í bæn-
um. Einnig virðist sem hið ný-
gifta bæiarfólk stofni' heimil'i og
taki á leigu íbúðir.
Bæjairstjóim Reýkjiavíkur hefir
nýlega látið fara fraim rannsökn
á því hve mikið húsnæði hrezfca
setuiiðið hefði til afmota hér í bæ
heil hús og hluta af 11 húsum.
Er efcki ástæða tíl þess að vé-
fengja að þetta isé rétt. f þessn
samhandi skrifuðu blöð bæjiarins
mildð um það, að setuiiðiðhefði
lofað að rýma alilit það húsnæði,
er það hefði á ,lei|gu hinn 14- maí
s- 1. Þetta er eklki rétt. í bréfi
til utanrildisráðuneytisins dags. 3Í.
janúair s. 1. teiur brezki sendiherr-
ann upp 26 hús eða hluta af hús-
úm,; sem setuliðið hafi til afuota,
O'g sem það lofar að rýma 1. mai
s. 1. eða fyrr. Var athugað hinn
15. maí s. 1. hvort setulrðiið hefði
staðið við þetta loforð' og kom
í ljós að svo var að undantekwu
einu eða tveimur herbergjum ein-
hleypiniga. Lo'forð um rýmiiingit
þeirrá hú'sa, sem setutíðið hefir
ennþá til umráða, er mér ekki
kunnuigt um að fyrir tíggi.
Hitt er annað mál, að í stað
þess húsmæðis, sem setuliðið hef-
ir rýmt, hefi'r það tekið aniniað
húsnæði á ieigu. Því miður liggur
ekki vissa fyrir, þegar þetta er
skrifað, hvað mikið húsnæði hér
er um að ræðai, en það miun
vera mofcfcuð. Ekki er heldur vitaið
V
hvort þessi leiiga hefir fiairið fram
með vilja pg vhund herstjörnar-
innar, eða hvort hér er uim að
ræða húsnæði, er tíðsforingjar
taka á leigu á eigin ábyrgð. Virð-
ist satt að segja þegni-
skapur þeirra neykvísku húsieig-
enda títil, siem, jafnvel í nýjuim
(Frh. á 4. síðu.)
IimliielilMr ssil
eriiendM amerfekn ssnsEa
rome-sólarolín.
LIDO- sólarolia
ver y$}egn spr«iiigiiiii9 hrakk~
mm ©n sélkreisaa.