Alþýðublaðið - 15.07.1941, Side 3
ÞRIÐJUDAGINN 15. ýáh !941. ___________
---------MMÐm&ÐlÐ---------------------
í
Ritstjóri: Stettn Péturssos,
Ritotjóns: Alþýðuháaina vi6 Hverfisgötu
mrntar- 4002: Ritatjóri. 4001: Innlendar fréttir. 5921: SMrfíss Pét-
utrsson, (heima), Hringbraut 218. 4902: ViU»J S. Vilhjélms-
sou, (heima), Brávallagötu 50.
Aígreiðsla: Alþýöuhúsma við Hverfisgötn
Sjrnaar: 4000 og 4008.
Ver6 kr. 3.00 á mánuOi. — 15 aurar i lausasbtu.
ALhÝÐUPRBHTSMIÐJ AIf H. F
-------------------------------—-----♦
Sildarútvegsnefnd og fjölskyldu
sjónarmið atvinnmálaráðherra.
>U»BMBt»tB
Norðmenn halda áfram
að berjast á hðfannm.
4
GERRÆÐI Ólafs Tbors at-
vinnumálaráðherra gagn-
vart síldarútvegsnefnd befir að
VÐntum vakið hina mestu furðn,
og það þvi friemuir, sem hantn
mun stainda svo að segja einn
innan ráðunieytisins með þá á-
kvörðun sána að gefa söluna ai-
gferltega frjálsa á allri síld í ár.
Uefir ráðherra þessi gengið miklu
lengra en búast mátti við, jafn-
vel af bonum. Mun hann af þessu
flani sínu sæta þungum ásö'k-
unium ýmsra ftokksmanna sinm
— að öðrnm ónefndum.
Með stofnusn Síldairútvejgsnefnd-
ar 1935 ,var stigið happadrjúgt
spor í þágiu síldarútvegsins á
Islandi. SMarsöluinni var kom-
Sð í fastar s'korður. Tiltrú á þenna
atvinnuveg jökst. Síldarverziunin
vairð ömggari, bankatöpin vegna
sfldaTinnar hurfu, vöruvöndum hef
ir stóriega batnað, nýjir hættir
vferið teknir upp með síldarsöh
Una.
Áður var ínatjessffldin siend út
í heilum förmum ti-1 umboðs,sölu,
aem oft fékkst lítíð verð fyrir.
Síldanitvegsnefnd hefir mieð sínu
söliufyrirkiomUlagi gerbreytt þessu
og hefir jaftaan krafist greiðslu
fyrir afskipun matjessildar og að
síldin sé viðurkennd hér heima,
og oft heimtað tryggingu fyrir
áð fyrirframsamningar yrðuhaldn
ir.
SSldaísöiItun varð tryggari at-
vinnuvegwr en áður. Söltun mat-
je,ssíldair var hafin, í ýmsum þiorp-
um á Niorðprlandi og skapaði
íbúum margra þeirra, góða at-
vinnu fyrir landverkafóík í 2—4
mánuði á ári. Sildarútvegsnefnd
hefir útvegað saltendum tunn-
ur og salt og eigi krafið um
greiðslu fyrr en við útskipuin sild-
arinnar. Hefir þetta orðið til mik-
ila hagsbóta fyrir alla, sem þess
niutu |iog þú fyrst og fremst
hina smærri saltendur. Og þrátt
fýrir þáð þó ól. Thors hafi mán-
uðum saman hundsað aið svara
Síldarútvegsnefnd réðist hún enn
á ný í útvegun iwnna o,g fíns salts
til matjessöltunar í ár. Þairf nú
ekki að efa, að það mun hafia
veirið í fullri óþökk Ólafs Thiors.
Pað eir og eigi vitað annað
en Sjálfstæðis menniirnir í Sílclar-
útvegsnefnd hafi verið sammála
um öll þessi skipUlagningarmál
nefndarinnar í þágu síldarútvegs-
ins og því undarlegra, þegar ráð-
herra þieirra ætlar að skera þessa
tjtarfsemi niður við trog, eflaust
án, þeiss að iráðfæra sig við
ftokksmenn sína í nefhdinni.
En þrátt fyrir þessar framfar-
ir í síldarverkuninni og síldar-
verzluninni, hafa verið til menn,
sfem hafa litið á þetta illum aug-
um .Það eru sérhagsmunamenn-
irnir ög það er vegna þeirra með-
al annairs, sem Ölafur Tbors
reynir nú að hnekkja stairfsemi
Síldarútvegsnefndar, að óg’eymd-
um hans velkunnu „fjölskyldu-
sjénairmiðum“, sem Finnur Jóns-
sion minntist á í skeyti sínu til
atvinnumálaráðherrains í gær og
auðvitað hafa veirið lóðið ámeta-
skálinni. Það er þetta, sem er
þungamiðjan í þessari árás 01.
Thiors á starfsemi Sldarútvegs-
nefndair. Um það verðuir ekki
villst. Eigi verður heklur rétt-
lættur á neinm hátt dráttur ráð-
heirrans á að taka ákvörðun
sína hér aö lútandi.
Talið er að sölutimi matjes-
síldair sé jafnan bestur snemma
viors í Bandaríkjunum. Er mjög
hætt við að síldarkaupendur þar
væsffa séu þjegar farnir að gera,
sínar ráðstafanir tíl aukinna síld-
arkaupa frá Labrador, New
Pounidland og Alaska. Á Ólaf-
ur einn sökina á þvi, ef tjón verð-
ur af fyrirokkur, vegna hins óverj-
andi dráttar á að svara Síldariit-
vegsnefnd. Enda mun hér í bl,að-
inu innan skamms verða gerð
nánari grein fyrir hinni dæma-
laUsU framkomu Ól. Thors i
þessu máli qg sérstaklega þeirri
frekju hans, að hundsa mestan
hluta, saltendanna í landinu, sem
ósbuðu eindregið eftir að sama
fyrirkomulag yrði á sölu matje-
síldar ,og síðastliðin ár; en ráð-
herrann muin hafa þær óskir
þeirra skriflegar í fórum sínum.
E’ða kanske hann hafi ekki gefið
sér tíma til að kynna sér þær
vegna umhyggju sinnar fyrir
»,fjölskyldusjónarmiðum“.
Undanfarin ár hefir verið seld
matjesíld til Bandarikjanna um
30 þúsund tunnur fyrirfram fyrir
hátt verð, og þó stundum hafi
eigi rærið hægt að uppfylla samn
ingana vegna vöntunar á' söltun-
arhæfri sild fyrir Ameriku mark-
að, hefir salan þangað vestur gef-
fð beztar tekjur öllum þeim, sem
síld hafa haft að selja.
Með frjálsri sölu þangað vest-
ur nú, farai margir að bjöða út
matjesild til Ameriku og er eigi
ólíklegt að söluframboðin verði
margfallt magn þess er selj-
anlegt verður. Sjá þá allir hver
verður afleiðingin.- Lækkað verð
og kaupendur halda að séir hönd-
um. Gæti þá farið fljótlega eins
oig með sildarsöluna til Póllands
1932 — 33, og fiskframboðin í
Su'ðurlöndum 1931.
En atvinnumálaráðherrajnm telur
bersýnilega „fjölskyldusjónarmið-
in“ og hagsmuni örfárm „síldar-
spekú]anta“ mestu máli skipta.
NORSKA stjórnin, sem nú er ■
í útlegð, stjórnar sigUngum
sínum frá New York og London.
Það er fjoldi skipa og manna,
sem hún hefir samband við gegn
um útvarp iog blöð, en það sem
tengir sanran þessa menn er
sameiginteg baffátta fyrir frelsi.
Grundvöllurinn er fjórði stærsti
kaupskipaflotí í heittii, en áflot-
anum eru 25,000 sjómenn og
skipin eru 900 ,sem sigla um
höfin þrátt fyrir loftárásir Þjóð-
verja. Flota þessuim er stjómað
af hinni norsku „Shippimg and
Tirade MissÍ0ín“, sem hefirskrif-
stofuir sinar í Ameriku ognorskia
stjómin setti þar á stofn, til
þess að stjóima þessuim stóra
io|g dýrmæta flota.
Auk þess hefiir norska stjórn-
in, þótt í úttegð sé, fulltrúa sína
viða i borgum og höfinlum. Hún
hefir viðskiftafulltrúa í Stokk-
hóimi, 'fullfrúa í Washingtson,
sendisveitír iog ræðismenn og
daglega er útvarpað á stutt-
bylgjum til Noiregs frá London
og Boston.
Ekki er þessi síglingaþjóð
þeklur vopnlaus ,þvi að norski
flotinn er í förum með brezka
fliotanum Um svo að segja öll
höf heimsins.
Hvðrkl (littamenn aé
Waflir.
Enginn Norðmaður hefir það
á tilfinnmgurani, að hann sé f lótta-
maður eða útlagi ,þótt hann sé
ekki heima x Nonegi. Norðmenm
eiga vinum að fagna svo að,segja
í öllum höfmum heims, því aö
noirskí flotinn flytur vömr fyr-
ir margar þjóðiir. Niorðmenn em
sægarpar hinir mestu og flytja
bæði vopm og vistir um höfin,
en> þeir geta ekki hugsað tíl heim-
tfe'rðar, til þess að byggja upp
'eftur það, sem þar hefir aflagia
farið, ^yrr eu eftír stríðið.
Þegax þýzku hersveitírnar réð-
ust inn i Noreg náðu þær að-
eins 500,000 tonna skipaflota,, því
að 4,000,000 tonna skipafloti var
fjairverandi.
Síðam hafa Noxðmenn misst 90
'Skip, sem óvinimir hafa sökkt,
en það sem eftir er, að með-
töldum einhverjlum stærsta tank-
skipaflota heimsins, sem telur
220—240 skip ,og hvalveiðiflota,
sigjiir undir norskum fána um
öill höf heimsius.
Skömmu eftir að Þjóðverjar
tóku Noireg, tók norska stjóm-
in, sem þá var komin til Lon-
dion, að sér yfirstjöm norskaflot-
ams. Einstiaklingar, sem eiga skip,
hafa lítíð að segja um ttekstUr
sfcipa sinna um þessar mlundir,
en þeir hafa hag af því, að
skipin séu látin sigla, en það
er meira en hægt er að segja
um danska skipaeigendur, en pað
kemur af þvi, að norska stjóm-
ín, gat komist úr landi og stjórn
áð ftota sínum jftrá öðrum föndum.
Tekjur sínar fær stjömin með
skatti á flutningsgjöld on tekju-
skatti. Ennfremur er búist við,
aÖ skipaei,gendum verði greidd-
ar einhverjar skaðabætur að stríð
inu loknu.
Striðið hefir ekki innleitt neátt
einræði yfir norska kaupskipa-
© FTIRFARANDI grein |i
; •“* um siglingar Norð- i.
i; manna og baráttu þeirra 1
ii fyrir frelsi sínu í sam- i
!; vinnu við Breta, er eftir ;
i; William H. Stringer, blaða ;
; mann við The Christian ;
; Science Monitor, sem gef- ;
; ið er út í Boston og birtist ;
;; nýlega í því folaði.
flotanum og iaunin hafa ekki
lækkað hjá þehn, sem vittna á flot
anum heldur verið hækkuð um á-
hættuþóknunina. Brezka stjórn-
ira fæ'r tíl umráða þau skip, sem
hún paif á að halda, tog norski
ftotínm siglir nú til brezkra heáma
hafna í stað niorskra, en norsk
skip, sem s%la á öðirum höf-
um heims halda áfram siglingum
sxnum milli hlutlausim hafna.
i samviiBH vll Irtzli
fletaia.
Norski flothm, en Þjóðverjar
tílkynmtu, að þeilr hefðu sökkt i
innrásinmi fteiri skipun en til
votrui í flotanxrm, hefir frá því
að inmirásin var gerð, haft sam-
vinnu við brezka aflotamm. Hamm
aðstoðaði við brottflutnimginm frá
Dunkirk og h valvei ðiskipumim
hefiir niú verið breytt og þau eru
í þjónustu við Vestur-Indlur.
Þótt hináir ruorsku útlagar gefi
út blað í London og víðar og
mánaðarrit i New York sem hefir
mikla útbreiðslu- meðal norskra
sjómanna og asinam Norðm. sem
ertendis dvelja, geta peir þóeklöi
haldið saimbandi við þjóð sína
öðiru vísi en gegn um útvarp.
Það er ekki vafi' á því, að
geysimikið er hlustað í Noregí
á norska útvarpið í Londom og
stuttbylgjustöðina í Boston, sem
útvarpar á ruorsiku. Það er hægt
að fullvissa sig um það á þús-
úndum bréfa, sem borizt hafa
og tilkynninguim Þjóðverja f
nörsikum blöðlum um refsingar við
því, að hlustað sé á þetta út-
vairp í Noregi. Sagt er, að á
þeim tímum, sem útvarpað er»
S§u, göturnar í norsbum borg-
Um aUðair.
Pótt nioirska stjórnin í Londou
sé nú ðnnum kafin víð að leyse
Sram úr erfiðum vandamálum.
horiir hún fram tíl þeirrar end-
lírxeisnar, sem fmm verður að
fara að lokinni þessari styrjöld.
Því vaT lýst yfir, að roikluflehf
Íhús hefðu veirið eyðilögð I 'Nonegl
r þá tvo mánuði, sem styrjöldia
stóð þair, era í Finnlandi n^s&an
finnsk-rússneska styrjöldin stóð
yffc.
Það er vitað mál, að Nor0-
iraenn þuria á hjálp að halda,
þegar friður verður saminn, og
maigax stjómardeildir hafa vpr-
ið stofnaðar tíl undirbúnings við
reisraarstarisins, þfcgar sá dagur
kemti/r. En lum þessar mundtr et
herópið: „Haldið áfmm“, ogsvari
|xr reykiuriran úr neykháfum skipa
þessaaur sxglandi þjóðar sviftur
yffr siglingalei ðuinum.
Bifreiðaeigendur.
Athygli yðar skal hérmeð vakin á, að iðgjöld
fyrir ábyrðartryggingu bifreiðar yðar fyrir tima-
bilið 1. júli 1941 til 1. júlí 1942 féll í gjaldaga
1. þ.m., og eru þér áminttir um að greiða þau
á Skrifstofum okkar nú þegar, eða til næstu
umboðsmanna okkar.
Reykjavík, 15 júíí 1941
SjðvðtFjgoiigHfélag lslaods h.f. Trolle & Bothe h.f.
Húsnæði
fyrir verzlnn öskast iiú fiegar eða 1.
október.
Gunnar Jónsson, Grettisgötu 2.
I ; ‘ ■
Frekarf npplýsingar fi sfima 4906.
Brezka berstjórain á íslandi
tflkynnlr
að allar kröfur á herstjórnina, sem stofnaðar eru fyrir
1, júní 1941, verði að eendast: Hirings Office, Lauga-
vegi 16, Reykjavik, fyrir lok júlímánaðar 1941.
— úwsbhmh a u»Ýnum.a wn—