Alþýðublaðið - 22.07.1941, Blaðsíða 3

í----------Mrnmmmm ——♦
3 Ritatjóek Stefiáa. Pétareeo*.
m&stjém: Alþýðohánmi rið HverfisgSte.
G&nar: 4602: RitstjónL 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stafiám Pét-
mrsson, (feeima), Hringbraut 21*. 4903: jg. !TMÉjóÍna»-
ew, (heima), Brávallagöta 50.
Afgreiösla: AlþýöuhúsóiMt við Hve®fis©»taL
Bfenar: 400« og 4906.
TesrO kr. 3.09 á mánuði. — 15 aurar í lausasöla.
ALíf BBPRIHTSMUJAM K. F.
<s>— ---------------------------------------♦
„Kjarni málsinsu.
ÞRIÐJUÐAGUB 22. JCLI 1941.
Striðstakmark nazista eltt
í dag og annað á morgnn.
:AÐ fier að verða erfitt fyrir
lesendur Miorgiunbiaðsins, að
átta sig' á því, livers vegna Ól-
afur Thors atvinnumálaráöherra
neitaði að löggilda síldarútvegs-
nefnd sem einkaútflytjanda mai-
tjessíldar 'og annarrar -léttverk-
aönar sTldar f ár ein.s og undan-
farin ár.
Aila síðastiiðna viku túlkaði
Murgnnblaðið ]>essa ákvörðun
ráðherrans út frá ]>eirri yfirilýstu
stefnu Sjálfstæðisfiokksins: áð
vera á móti einkasölum jog
„berjast hinni jákvæðu baráttu
fyrir frelsi athafnia!liífsins“, eins
Og blaðið komst að orði í einni
ritstjórnargrein sinni í vikunni
sem leið- (Vísir hyllti atvinnu-
málaráðherr.ann fyrir {>aö, að
hafa með ákvörðun sinni „höggv-
ið á einiokunarhlékk síldarútvegs-
in,s“.) En nú er Morgumblaðið allt
í einu búið að uppgötva nýjan
„kjarna málsins". Og hann er sá,
segir i Reykjavíkurbréfi pess á
sunnudaginn,, að „útgerðarmenn
voru því gersamlega mótfallnir,
að Fritz Kjartansson yrði send-
ur í sí 1 da reinkasö'i'ae rin dum til
Ameifku“ og „útgerðairmemi
vildu, að aðalræðismaður Isliands
í Bandaríkjunum, Thor Thors,
hefði umsjá nteð sölunni". Hið
stóra stefnumál Sjálfstæðisflokks-
íns er allt í einu orðiö að rifrild-
ísmáli um ]>að, hvort Fritz Kjtart-
anssion eða Thor Tbors skuli fara
með umboð fyrir sildafreinkasöl-
Sina í Ameríkiu. Um afnám einka-
sölunnar og frelsi athafnalifsins
er ekki lengur talað!
Það er sannarlega emkenniileg-
ur „kjarni málsins“, sem pannig
breytist frá einum degi til ann-
ars, er eitt í dag og annað á
morgiun. En hvað á Morgunblað-
ið að gera tU pess að breiða yfir
fjölskyldusjónarmið atvinnumála-
ráðherrans í pessu máli?
Ólafur Thors færði lupphaf-
3ega, í bréfi sín,u til sí'ldarút-
vegsnefndar, pá ástæðu fyrir á-
kvörðun sinni, að „eigi beri að
leggja óparfar hömlur á verzlun
og viðskipti“. En Alpýðublaðið
hefir sýnt fram á, að sú ástæða
sé ekkeri annað en fyrirsláttur,
því að Ólafur Thors hafi falið
síldarútvegsnefnd einkasöilu á
matjessíld og annarri léttverkaðri
síld í fyrra, pegar alveg eins
stóð á, og meira að segja boðizt
til pess að endurnýjia einkasölú-
réttindi hennar aftuir i ár, ef hún
vildi bara fullnægja fjölskyldiu-
skilyrðinu —- því, að veita Thor
Thors aðalumboð fyrir einkasöl-
luna í Ameríku eða að minnsta
kosti tumsjón með því.
Ólafur Thors hefir síðar haidið
Pví fram, ákvörðun sinni til rétt-
lætingar, að útgerðarmenn, að
mínnsta kiosti „þeir, sem mesta
hafa reynsluna“, hafi óskað pess,
»,að vgrzlunin sé frjáls“. En Al-
| þýðublaðið hefir sýnt fram á, að
ekki aðeins mikill ,meirihluti
síldarsáltenda hefir beinlínis skor-
að á atvinnumélaráðherra, iað
fela síildarútvegsnefnd einkasölu
á matjessíldinni aftur í ár, heldur
hefir sildarútvegsnefnd sjálf ósk-
að pess einróma, par á meðal
báðir fulíltrúar Sjálfstæðisflokks-
ins í henni, ]>«ít Jóhann Þ. Jós-
efsson og Sigurður Kristjánsson.
En bersýnilega telui' ólafur Thors
pá ekki vera í hópi peirra út-
gerðarmianna, „sem mesta, bafa
reynsluna“.
Hvað er pá eftir annað en fjöl-
skyldusjónarmið ólafs Tbors, ger-
ræði hans til akýringar?
Nú segir ólafur Thors að vísu,
og Morgunblaðið tyggur pað
upp eftir honium eins og al'lt ann-
að, að það séu útgerðarmenn,
sem hafi viljað, að Thor Thprs
liefði „umsjá með söl'unni". Og
peir hefðu meira að segja viljað,
að hann fengi sölúlaum. ólafur
Thiors hefði hins vegar ekki vilj-
að fal'last á, að bróðir hans fengi
nein söluiaun, pó að hainn væri
pví sampyk'kur, að hann hefði
umsjá með sölunni. En Alþ-ýðu-
blaðið hefir sýnt fram á það,
að sölúlaunin eru algert aufca-
atriði frá sjónarmiðum Kveld-
úlfsfj ölsky 1 dunnax. Aðalatriðið
fyrir hana er, að ná viðskipta-
samböndunum við Ameríku uinidir
Kveidúlf, og pað hefði verið gvo
auðvelt, "ef síida'rútvegsnefnd
hefði viljað fallast á fjölskyldu-
skilyrðið og fela Thor Thors að-
aiumboð fyrir síldareinkasöIUna í
AméHku eða að minnsta kosti
umsjón með pví. En á það vildi
hún ekki fallast. Þess vegna snéri
Ólafur Thiors við Maðinu á síð-
ustu stundu og neitaði að lög-
gilda nefndina siem eiinkaútflytj-
anda matjessíldar og léttverk-
aðrar síldar í ár, pveri ofan í áh
skoranir mikils meiriMuta sílder-
saltenda og trúnaðarmianua sjálfs
Sjálfstæðisfllokksins í síldarút-
vegsnefnd.
Engri einustu af 'pessum rök-
remdum Alþýðublaðsins hefir ól-
afu;r Thiors, hvað pá Morgun-
blaðið, treyst siér ti’l að svara.
Bæði atvinnumálaráðherraun og
blað hans hafa flúið úr einni
varuarlínunni ti'l annarnair. Það
hindrar þó ekki Morgunblaðið í
pví, að tala digurbarka'lega um
það í ritstjórnargrein sinini á
sunnudaginn, að Alpýðublaðið
>,verði að lokum að gja'lti fyrir
ofstopa sinn“ í pessu máli. Það
er rétt eins og þegar Jón sterki
stóð á fætur eftir byltuna og
sagði: „Sáuð pið, hvernig ég tók
hann?“
Útbrelðlð
Alþýðnblaðið
RÍR BÆKLINGAR, sem
þýzka vinnufylkingin gaf út
árið 1940 sýna, hversu erfitt er
að vekja hrifningu verkamanna á
stríði Hitlers. Þessir bæk'lingar,
sem í eru birtar ræður, sem Dr.
Ley hefir haldið' á fyrir.estra-
ferðum sínum ,eru ætlaðjr ti;l pess
að nota pá í áróðursskyni með-
al verkamanna. Frá pví árið 1934
hefir vinnufylkingin þýzka gef-
ið út marga bæklinga slíka sem
jnessa.
Fyi'sti bæklingurinn, sem sagt
er að hafi verið gefinn út 5
hálfri mi'lljón eintaka, hefir að
geyma ræðu, sem Dr. Ley hélt
einhverntíma an.iilli febrúar og
maí 1940. Um pað leyti var her-
foringjaráð Hitlers að leggja síð-
ustui hönd á undirbúninginn að
stríðinu við Frakkiand. Það var
pá ekki orðið víst, hVort naz-
istavinirnir í Paris gætu látið til
sín taka eða ekki. Það varð að
gera ráð fyrir langvarandi og
harðri styrjöld ,og Dr. Ley' fanst
pað ráðlegt að tala um æðstiu
hugsjónir. mannkynsins- Hann
sór og sárt við lagði, að Hitler
væri að hieyja petta stríð í peim
tilgangi að koma sósíalisma á
í heiminum. En pessi sósíalismi
átti ekkert skylt við þau mál,
sem pýzki verkalýðurinn hafði
barizt fyrir í fagfélögum símum.
Gamli sósíálisminn, sagði Dr.
Ley, var fyrirlitlegur og aumkv-
unarverður. Hvorki vinur né
fjandmaður, fylgismaður eða
andstæðingur pekkir hið raun-
venulega eðli sósialismans, ræt-
ur hans eða takmark. Þeir væni
alltaf að iverjast fyrir óverúleg-
um launahækk’unum. En Dr. Ley
pekkti hinn rétta sósíalisma.
Hann skýrði frá því, að ,hinn
raunverirlegi sósíalismi væri sá,
sam Hitler hefði framkvæmt í
Þýzkalandi- Þeir verkamenn, sem
gátui í blöðum sínum séð, hvern-
ig gengið var í pýzku kauphölll-
unUm og vissu hvílíkum upp-
hæðum vopnaframleiðendur eins
og Kriipp og Röchling sópuðu
í vasa sína ætluðu naumast að
geta trúað sínum eigin eymm,
þegar Dr. Ley tilkynnti peim, að
gullkálfinum hefði verið steypt
af stóli í Þýzkalandi . . . váld
peninganna hefði verið gert að
engu. Það væri hægt að hugsa
sér, að Krupp hefði brosa'ð-
Þegar Frakkland gafst upp
bneytti vinnufylkingin áróðri sín-
pm. í Bieriín var álitið, að bráð-
lega myndu Englendingar leggja
niður vopnin, og pá uppgötvaði
Dr. Ley, að Hitier væri aðheyja
stríð sitt til þess að tryggja
þýzku pjóðinni völdin í hieim-
inum. Nazistarnir höfðu oft áð-
ur fuluvissað verkamennina um
pað, að Hitler væri að „leysa
þá úr prældómi og gera þá að
húsbændum' ‘og í biæklingi sínlum
uim petta efni lagði Dr. Ley sér-
staka merkingu í petta. Hann
skýrði" fr(;d pví, að nazisniinn
myndi ekki frelsa verkamennina
frá launaprældóminum, en að
verkalýð Þýzkalands yrði gefin
yfirburðakennd með pví að láta
þá bera kjör sín saman við kjör
verkalýðsins í þeim löndum.sem
Þjóðvc''jar mergsjúga og undir-
oka. „Við erum húsbændur. Við
þjónutn foringjaniuim. Þýzka þjóð-
in hefir verið leyst úr prældómi
og gerð að heimsyfirráðapjóð.
Við e'rum vhl heimshafið í Þránd-
heimi, Bordeaiux, Calais og Nar-
vik. Framtíð pjóðar vorrair ligg-
ur í hinni víðu veröld.“
Þjóðverjar eru, samkvæmtkenn
ingu Dr. Leys, æðri kynpáttur,
en pað neyðir þá tU pess, að
halda fast við auðváld shugnrynd-
irnar. „Því æðri sem Irynpátft-
urinn er, pví fastheldnari er hann
á hugmyndirnar nm eignarrétt-
inn.“ Enn fremur skýrði hann frá
pví hvað eigi að vera æðsta hug-
sjón verkamannsins: „lítið hús
með ofuriitlum garði“, en „hug-
mynd banltamannanna og stór-
iðjuhöldnanna um eignarréttinn“
Iiggur í því ,að fá í friði að.
argræna og mergsjúga Evrópu.
1 sigurvímu sinni lýsir leiðtogi
vinnufylkingariinnar nazismanium
sem himneskri opinberun, sem
enginn dauðiegur maður anegi
gagnrýna. Hann kveður sig vera
spámann pessarar falstrúar, naz-
ismans, en rannsóknarréttur hans
er Gestapo. I
Þessi bæklingur var gefinri út
í tveim milljónum eintaka á peiin
tíma ,pegar nazistar héldu, að
hrun Englands væri yfirvofandi
og striðshrifningin pýzka verka-
lýðsins væri að vakna.
Þegar þriðji bæklingurinn, „Lát
ið ykkur blæða út fyrir Hit3fer“,
kom út, var pað bersýnilegt, að
England myndi hálda áfraim að
berjast og hvorki sigurvinningar
né áróður myndi geta vakið
stríðshrifningu þýzku þjóðarinnr
ar. ! priðja bæklingnum var pví
enn breytt um tón.
Dr. Ley minnti á veikleika
vesturevrópskiu stórveldanna, sem
hefðu gert pað að verkum, að
Hitler hefði unnið hvern sigur-
inn af öðritm í 'utanríkismálum
frá pví á’rið 1935. Hann fullyrti,
að Lúxemburg, Holland og Belg-
ía hefðu í „eitt skipti fyrir ölil
verið lögð und'r Þýzkaland".
Þessir sigrar, segir Dr. Ley, eru
afleiðing auðmýkingar fyrri ára.
„Fátæklegu smjörskammtamir
• hafa ekki geri okkur vei'kbyggð-
ari, en sigrar hers okkar gei'A
okkur aluðugri en við höfum
nokkru sinni áður verið,“ seg-
ir leiðtogi vmnufyilkingarinnar
pýzku. Hann krefst pess, að
verkamennimir lifi afar spariega.
Hann reynir ekki að gylila pað
fyrir peim lengur, að peir til-
heyri æðri kynpœtti, heldurkrefst
rneiri hlýðni, aga og skipulags.
Frá pví haustið 1940 er Dr.
Ley það Ijóst, aö petta stríð
verður langvinnt, >og að paðverð-
ur að miklu leyt'i háð í verk-
smiðjunum. Hann neymr pví að
hóta verkamönnunum pangað til
þeir ganga skilyrðislaust á vald
þýzku hernaðarvélinni. „Verka-
menn, pið eriið herinenn í verk-
smiðjunum.“ Sem herinenn verða
peir að hlýða yfirmönnum sin-
um — vinniuveitendunum. Verk-
\
smiðjurnar eiga að verða að her-
búðum — pað er „sósíalisminn“
i þúsundáraríki Hiflers. (I. T. F.)
Utlent
Bón, margar teg.
Skóáburður. !
Vindolin.
Brasso.
Silvo.
Zebo.
Taublámi.
Gólfklútar.
HamarbM
BREKKA
Njrkomið:
Skálar,
Mjólkarköneur,
Matardiskar,
Bollapör,
Vatnsglös
o. m. m. fl.
firettiSGðtd 57 Sími 2M
Landsmðt 1. flokks
befst á fimmtadag.
ReykjavikBrmótið byrjar
6. ágúst.
LANDSMÓT 1. flokks í
knattspyrnu hefst næstkom
andi fimmtudag 24. þ. m. með
leik milli K. B. og Víkings.
Dómari pann leik verður Þrá-
inu Sigurðsson, en varadómari
Sigurgeir Kristjánssan.
Annar leikur þessa móts verð-
ur daginn eftir, á föstfudag 25.
júlí, og ieika pá Fram og Valur.
Dórnari verður þann leik Ámi M.
Jónsson, en varadómari Guðjón
EinaTsson.
Mótið heldur síðan áfram
mánudaginn 28- júlí, siðan 29.
og 31. júlí og 1. ágúst.
Reykjavíkurinótið hefst 6. ág.
n. k., en enn hefir léikjum ekfci
verið raðað fyrir pað-
Þúsundára-
ríkið
eftir Upton Sinclair er
saga sem gerist árið 2000,
þar bregður fyrir gleði-
höllum og risafiugvélum
framtíðarinnar, undraefn-
um sem eyðileggja allt
lífrænt á jörðinni, utan
ellefu manns sem voru
uppi í himingeymnum.
Lesið um átök og athafn-
ir pessara ellefu manna,
sem eftir lifðu á jörðinni,
og pér munið sanna að
ÞúsundáraríkiÖ, er ein
hin skemmtilegasta bók
sem hægt er að fá.