Alþýðublaðið - 14.08.1941, Síða 2

miMTUD AGUB 14. AGCST 1941
Innheímta DagsMnar og
og afstaða verkamannanna
Eftir Þ6rð Jónsson, Eyrarbakka.
—.--*------
GÍEIN frá „]>remienninguirtum“
úr Dagsbrún, stíluð til mín
hef ég Iesið x eTtki færri en ]>rem-
tir Reykjavíkurblöðumim. Senui-
lega er sú ritsmíð í enn fleiri
blöðum pótt ég viti ekki um pað.
Þessi grein ,,premennmgan!na“
á að vera svar við grein -pr
birtist í Alpýðublaðinu 6. p. m.
frá mér, mg sem hafði inni að
halda nokkrar fyrirspurnxr lagð-
ar fyrlr Dagsbrúnarstjóm víð-
vlkjandi alveg óskiljanlega frek-
legu í'ánl á hluta af verkalaim-
um okkar nokkurra vehkamanna
hér austan fjalls tiil handa verka-
mannafélaginú Dagsbrún í Rvík.
Þessa grein nefna „premenn-
ángamir“ í sumum blöðum „Rógi
hnekt“ og er greinin bæði stutt
og ómerkileg, en með henni ætla
samt „priemenningamir“. að pvo
af sér ránið og gena aðra ábyrga
fyrir sínum eigin gjörðuim, en!
pað tekst miður vel, sem líka er
eðÞlegt. „Þremenningamir“ ætla
að sanna sakleysi sitt með vott-
torði frá Gunnari Bjarnasyni verk-
fræðingi, sem nefndri grein fylg-
ír og viðurkenningu hans að hafa
gefíð Dagsbrún upp röng nöfn
á verkamönnum sínUm. En allir
sjá, að slíkt er hin mesta fjar-
stæða, pví pótt G. B. eftirláti
gjaldheimtumönrtum Dagsbrúnar
nafnaskrár verkamanna sinná
austanfjalls og vestan, hljóta peir
að berfe! ávbyrgð á pví úð inn-
heimta gjöld til Dagsbrúnar as,ff
réttum aðilum einvórðungu. Fyr-
Xr snka ínnheimtu hlýtur G. B.
cað vara tneð öllu óábvrgur, en
innheimtan með öllu á ábyrgð
ínnheimtumannsuis. Þetta hlýtur
öllum að vera ljóst, af peim sök-
um er vottorð G. B. markleysa
ein og ekkert svar við spum-
íngum í grein minini í Alpýðu-
blaðinu og heldur engin sýknu-
dómur í hinu freklega gjald-
heimtumáli Dagsbrúnarstjórnar-
ninar sem grein min skýiir frá.
Þremenningamir segjast í
griein sinni „Rógi hnekt“ hafa
átt tal við Vilhjálm S. Vil-
hjálmsson blaðamann um pær kr.
20,00, sem peir höfðu af mér
tekið og viðurkennt pessa pen,-
inga ra.ngleg;a innheimta í við-
viðtalinu og boðist til að endur-
igreiða mér pessa peninga mína
Þetta er rétt, og um petta gerði
V. S. V. mér orð, hvort ég vildi
piggja petta og sleppa pá birt-
ingu greinar mirmar. Mér ’var
íullljóst að pessa peninga mína
gat ég innheimt hvenær, sem ég
vildi með illu eða góðu af stjórn
Dagsbrúnar. En mér var pað ekki
nóg að ég einn fengi leiðriétt-
ingu minna mála og félagarmín-
ir, sem voru jafn grátt leikn-
ir sætu eftir með sárt enni. Af
margra ára reynslu minni sem
verkalýðsfélagi hafði ég öðlast
pann félagspiwska að sitandameð
féiögum mínum, að allir fengju
sitt eða enginn.
Af pessum sökum óskaði ég
pess einregiö að grein mín birt-
ist í Alpýðublaðinu.
Fyrir pær aðgerðiir í málinu
höfum við nú eftirtaldir félag-
ar fengið endurgreitt hér á
vinnustaðnlum að fullu pað fé
sem Ðagsbrúnarstjóm hafði af
okkur tekið, sem eru sömu
mennirnir sem taldir eru upp í
viottorði G. B. Sigurgeir Guð-
jónsson Grindavík, Guðmundur
Kristjánsson rindavíkG, ÓliMatt-
híasson, t Grindavík, Jóhannes Ár-
mannsson, Húsavik og uindirrit-
aður. í |
En nú er ekki öli sagan sögð
með pessu. Því eftirtaldir sjö
menn sern sætt hafa, alvegsömu
meðferð frá Dagsbrúnarstjóm og
vinna hér í sama flokki — hjá
G. B. —- eða ekki eni /nefndir
í vottorði hans sitja nú eftir með
óbættar sakir frá Dagsbrún, peg-
ar petta er ritað.. Þeir era pessir:
Máni Jónsson, Húsavík, Hall-
dór Þorgrímsson, HúsaVík, Þór-
arinn Eyjólfsson, Keflavík, Tóm-
as Jónsson, Minni-Borg, Héðinn
Finnbogason, Hítardal, ögmund-
ur Bjamason, Minni-Borg.
Nú er eftir að leita réttar ]>ess-
ara fnanna, iog pað verðurvissu
lega gert og lang ráðlegast væri
fyrir stjórn Dagsbrúnar að end-
urgreiða pessum mönnum pen-
inga peirra sem hún hefir rang-
lega af' peim tekið tafarlaust
svo ekki purfi frekari aðgerða í
pví ímáli.
Þreanenningamir kalla hina
umræddu grein mína ,,Róg“ og
„tilhæfula)usa“. Ég læt lesendur
dæma slik ummæU peirra eftir
að ha9ía kynt sér alla málar
vöxtu.
Ég vil endurtaka pað.aðpaðer
fyrir mínar aðgerðir í ]>essumáU
að ]>essi „misskilningur", sem
pelr kalia er komin á leið með
að leiðréttast, og vona ég að
premenningamir vir'ði slíkt að
verðleikum við mig. Annarsman
ég pað að á mínum yngri árum
var pað nefnt óttalega ljótu
nafni að taka .annara fjármuini
í hehnildarleysi og nota í eigin
parfir og gæti pað vel átt við
enn.
Ég vil að .endingu skora á
alla verkamenn sem Jiafa orðið
fyrir samskonar árás Jrá Dags-
brúnarstjóm og við Jélagar, sem
að fnaman getur ^ð gefa! sig
fram tafarlaust.
Þórdur Jðnssair.
Heyfejavllínrmótið:
Frarn - Víkingur
keppa í kvöld.
N=ESTSÍÐASTI LEIKUR
Reykjavíkurmótsins verð-
ur í kvöld kl. 8,15. Keppa þá
Víkingur og Fram um þriðja
og fjórða sætið á mótinu.
Síðasti og úrslitaleikurinn fer
fram á mánudagskvöld,. og
keppa þá Valur og K.R.
Staða mótsins er þessi:
Valur Leikir 2 Mörk 12:0 Stig 4
K.'R. 2 3:0 . 4
Fram 2 0:6 0
Víkingur 2 0:9 0
ALÞVÐUBLAÐIÐ
-—.1------------ ------------------------
-----UM DAGINN qg VEGINN--------------:
4 ►
| Samskotin til Hallgrímskirkju og peningarnir, sem verið i
j er að spyrja um. Húsnæðisíeysið og vandræði bæjarbúa. ►
j Strætisvagnarnir, fargjöldin og Iúxusbílarnir. — Enn eitt |
j bréf um áfengismáUn. ►
------ATHUGANIR HANNESAR Á HORNINU.-----
G VIL vekja athygli þeirra
manna, sem hafa gengizt fyr-
ir samskotxim til Hallgrímskirkju,
á því, að mér hafa undanfarið bor-
izt allmörg btéf með fyrirspurnum
um það, hvað orðið hafi af pen-
ingum þeim, sem safnazt hafa með
áheitum og almennum samskotum
til kirkjubyggingar. Virðist all-
mikil gremja vera í mönnum út af
þessum málum og jafnvel dylgjur,
sem ég hefi enga ástæðu til að
halda að hafi við neitt að styðjast,
um meðferð fjárins. Tel ég rétt
að forstöðumenn þessa máls geri
grein fyrir því hið fyrsta og skýri
það fyrir almenningi. Mpð því
mætti slá niður tortryggni og gera
málið Ijóst.
FÉÐ MUN HAFA safnazt í þeim
tilgangi að heiðra minningu Hall-
gríms Péturssonar og mun upp-
haflega hafa verið stofnað til sam-
skotanna af Hvalstrendingum, sem
hafa ætlað að .reisa Hallgríms-
kirkju í Saurbæ á Hvalfjarðar-
strönd. Teikning að slíkri kirkju
liggur fyrir og grunnur mun hafa
verið steyptur, en síðan ekki sög-
una meir. Hvað dvelur þetta mál?
Telja forystumenn þess það ekki
samboðið virðingu simii að svara
dýlgjum þeim, sem nýlega birtust
í blaði hér í bænum? Þessar dylgj-
ur og þögn forystumannanna hafa
aukið tortryggnina. Það er ástæða
til að upplýsa málið.
HÚSNÆÐISLEYSIÐ er nú
mesta áhyggjuefni fjölda margra
bæjarbúa. Um það fæ ég nú mörg
bréf. Flest eru þau fyrirspumir
um hvert menn géti snúið sér, sem
ekkert sjá framundan nema göt-
una. Ég vildi óska að ég gæti
hjálpað fólki, þó að ekki væri með
meira en upplýsingar einar, en.
það er ekki einu sinni hægt. Ég
veit það eitt, að í bæjarstjórn var
rætt um það nýlega að hefja
skýrslusöfnun og stofna til starf-
semi fólki til leiðbeinirígar, en
ekkert mun hafa orðið af fram-
kvæmdum enn.
ÞETTA MÁL þolir þó enga bið.
Þeir, sem reynt hafa það að ganga
dag eftir dag í leit að húsnæði ár-
angurslaust, vita að það er lítið
minni kvöl en ról atvinnuleysingj-
anna á atvinnuleysistímum. Bær-
inn verður að sýna skyldu sxna í
því að hefjast handa í þessum
málum, því að honum ber skylda
til þess. Yfirleitt verður bæjar-
stjórn að láta sér skiljast, að henni
ber að gera annað en irmheimta
skatta og útsvör og greiða styrk-
þegum framfærsíu þeirra. En á
þennan skilning hefir viljað
bresta.
UM STRÆTISVAGNANA og
hækkun fargjaldanna skrifa menn
nú mikið og tala sín á milli. Úr
bréfahrúgunni um þetta efni tek
ég eftirfarandi bréf. sem sýnir
hina miklu gremju fólks út úr
þessari miklu hækkun fargjald-
anna:
„PÓSTMÁLASTJÓRNIN reiðir
ekki í þverpokum umhyggju sína
fyrir okkur verkamönnum hér í
Reykjavik og öðru vinnandi fólki
með því að leyfa Strætisvögnum
Reykjavíkur enn á ný a$5 hækka
farmiðaria og hafa nú sum far-
gjöldin hækkað um 100% og má
það heita, sæmileg hækkun(!) á
sama tíma sem aðrar „sérleyfis-
rútur“ hafa ekki fengið neina
hflBltknn og þrátt fyrir þá feikna
fólksfjölgun, sem orðið hefir í
bænum, en strætisvagnarnir hafa
haldið uppi ferðunum með sama
vagnafjölda og áður en „ás,tandið“
kom.“
„VAGNARNIR ERU ÚR SÉR
GENGNIR garmar, enda eðlilegt
eftir því álagi, sem á þeim er, því
oft veit ég til þess, að út úr 37
farþega bifreiðum hafa verið tald-
ir 60—70 farþegar. Geta þá allir
séð í hendi sér, hver muni vera að-
búð farþega í bleytum og misjöfnu
veðri þegar þamiig er troðið í
vagnana. Fargjöldin eru orðin hér
dýr úr hófi fram þegar tekið er
tillit til þess, hve vegalengdir eru
hér stuttar, sérstaklega á fyrstu
gjáldskiptistöðvum. Annars er ó-
samræmi mjög mikið í verði far-
miða á hinum ýmsu leiðum síræt-
isvagnanna og væri bara það eitt
út af fyrir sig nægilegt til að taka
það til athugunar fyrir þá, sem
þessum málum eiga að stjórna, ef
ekki er þá hér um algert stjórn-.
ltysi að ræða eins og er á svo
mörgum sviðum hjá okkur.“
„ANNARS MUN ÞESSUM
HERRUM vera sama hvaða verð
er á strætisvagnamiðum. Þeir hafa
sína „prívat“-bíla fyrir sig og sína
því þannig er nú réttlætið(!) hjá
okkur hér, að þessum forsprökk-
um, sem hafa það há laun, að þeir
hafa ráð á ,að borga bíla sér til
gagns og skemmtunar, eru skaff-
aðir ,,prívat“-bílar frítt, og þeir,
sem ekki hafa ráð á að fara í bif-
reiðum nema þá helzt almennings-
vögnum, þeir verða undan sínum
blóðugu nöglum að leggja sitt fram
til að boi'ga þessa bíla handa þeim.
í öllu þessu fargani skatta og há-
skatta dettur mér í hug að leggja
skuli á lúxusskatt á ,,prívat“-bíla,
sem eru orðnir við annaðhvort hús
hér í bænum, fleiri en barnavagn-
ar, og nota það, sem inn kemur
af þessum skatti, til að lækka far-
gjöld með strætisvögnum.“
ÞÁ ER HÉR LOKS enn eitt bréf
um áfengismálin og bréf „Ölvis“
um öldrykkju fornmanna. Er það
frá „Einum af Egils ætt“: „Jón Ás-
geirsson á Þigneyrum hefir vafa-
laust verið einn hinn mesti atgerv-
ismaður af seinni tíma mönnum.
Honum virðist flest hafa verið vel
gefið og mátti kalla, að allt léki í
höndum hans. En hann var of öl-
kær og það varð honum fjötur um
fót. Er hann á unga aldri hafði
Hefir 60 manna flokkur tunnið
að þessari vegagerð á Vatns-
skarði í smixar, en 25 manna
flokkur á Öxnadalsheiði. Nýi veg
nrinn lum Öxnadalshóla verður
opnaður á morgun. Vegagerð
ríMsins hefir að öllu leyti séð
um og kostað : ]>essa’ vegagerð.
En umbæturnar á vegum og
ibrúm í nágnenni Reykjavíkur eru
gerðar í. samvinnu við brezka
setuliðið og að nokkru leyti kost-
aðar af þ\ú.
Vegamálastjóri skýrði Alþýðu-
blaðinu frá þessU í samtlil i í
morgun.
Hann sagði að b'enzíneyðsla
hefir þrefaldast á fyrri helmingi
þessa árs miðað við fyrri helm-
ing síðastliðins árs. Hefir Um-
ferðin aukist gífurlega og allt
að því tífaldast sums stoðar í
Mosfellssveitinni, til dæmite frá
Reykjum til Reykjxúkun Þessi
gífuriega umferð hefir orðið til
þess að gera hirxa mjóu vegi
okkar ófæra á s'kömmum tíma.
Hefir vegagerðin því nýlega
keypt frá Ameriku 5 nýja veg-
hefla, og hiafa þeir kostað sam-
unnið eitt hreystiverkið segir sag-
an að Ásgeiri föður hans hafi orð-
ið að orði: „Það held ég að Jón
sonur væri almáttugur, ef hann
drykki ekki.“ Ásgeir þekkti þetta
af eigin raun. Hann drakk sjálfur
fyrri hluta ævinnar, en gerðist
síðan alger bindindismaður."
„EN ÞAÐ ERU MARGIR fleiri
hæfileikamenn en hinn glæsilegi
bóndasonur á Þingeyrúm, sem
hafa farið illa með sig á drykkju-
skap. Er það gömul og ný sorgar-
saga í voru litla þjóðfélgai: En
æfi og örlög atgervismannsins á
Þingeyrum mun mörgum hugstætt
um þessar mundir vegna hinna
ágætu Sagnaþátta úr Húnaþingi,
sem Theodór Arnbjörnsson hefir
ritað og nýlega eru komnir út hjá
ísafoldarprentsmiðju.“
„ÞAÐ MUN SANNMÆLI, að
þeir fáu drykkjumemi, sem haldið
hafa andlegu og líkamlegu atgervi
sínu .nokkurn veginn óskertu,
sóttu þó sízt styrk í áfengið, eins
og ,,Ölver“ vill vera láta. Hitt er
sönu nær, að til hafi verið svo
miklir hreystimenn, að þeir héldu
furðanlega andlegu og líkamlegu
atgervi, þrátt fyrir áfengisnautn.
Slíkur maður var bóndinn á Borg,
sem „Ölver“ vitnar syo mjög í.
En smámenni og miðlungsmenn
verða ekki mæld á sömu vog og
Egill Skallagrímsson og önnur
stórmenni og geta ekki ætlað sér
þá dul að ganga í spor þeirra. Er
það og mála sannast, að Agli varð
öldrykkjan til vansæmdar, þrátt
fyrir fádæma hreysti. Er það því
illt verk að eggja almenning á að
taka Egil sér til fyrirmyndar í
þeirri efnum.“
„SJALDAN HEFIR ÁSTANDIÐ
verið alvarlegra í þessum málum
í voru litla þjóðfélagi en einmitt
nú. Þjóðin hefir sannarlega frekar
á öðru þörf en því, að þeirri skoð-
un sé að henni haídið í opinberum
ritsmíðum, að í áfengi geti hún
sött andlegan og líkamlegan stjrrk.
Blöðin mega helzt ekki ljá rúm
slökum ritsmíðum. Hitt er verðugt
verkefni góðum drengjum, körlum
jafnt sem konum, að berjast á
móti bölvun áfengisins. Þar geta
blaðamenn unnið gott starf og göf-
ugt, því þeir hafa manna bezta að-
stöðu til að hafa áhrif á almenn-
ingsálitið."
tals lum 150 þústirtd krónui‘, eða
um 30 þúsiund krónur hver.
Vinna allLr vegheflar vegagerðar-
i'nmar nú stööugt á vegunum og
hafa ekki undan.
Litlu brýrnar voiru allt of mjó-
ar fyrir hinair stóru liernaöarbif-
réiöar, Var og burðarmagn þeiria
allt of lítið. Var því nauðsynliegt
að styrkja brýmar um leið og
þær vorit bneikkaðar.
Heyrzt hefir, að Ameiikuinenn
hafi í hyggju að gera umbætuT á
vegum og jafnvel leggja nýja
vegi, en viðræður eru ekki hafn-
ar mílli þeina og vegamálastjóra
um það mál.
Umferðaslp á ¥est-
iifðti í gærkveldi.
UMFERÐASLYS varð í gær
kveldi kl. 21,25 á Vestnr-
götu. Rakst bifreið þar á dreng
á reiðhjóli og slasaðist hatm
svo, að hann var fluttur með-
vitundarlaus í spítala.
Heitir hann Ingibergur Bald-
vinsson, Sólvallagötu 59.
Hannes á horninu.
UMBÆTUR Á VEGUNUM Frh. af 1. síðu.
Miklar vegabætur fara fram á norðurbrautinni og
verður nýr vegur á Vatnsskarði og á Öxnadalsheiði opn-
aður á morgun.