Alþýðublaðið - 23.08.1941, Blaðsíða 1

r
RITSTJÓRI: STEFÁN PÉTURSSON ' ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXII. ÁRGANGUR LAUGARDAGUR 23. ágúst 1941 196. TÖLUBLAÐ
IRitstjórar Þjóðólfs
oi Hjrs dagblaðs
damdir ímorgni
iR
ITSTJÓRARNIR
Valdimar Jóhannsson
og Gunnar Benediktsson
voru dæmdir í rtiorgun.
Valdimar Jóhannsson
ritstjóri Þjóðólfs var
dæmdur í 60 daga varð-
hald.
Gunnar Ben'ediktsson,
ritstjóri Nýs dagblaðs, var
dæmdur í 200 króna sekt.
Mjfiidarleg minning-
argjð! vm Mealen-
berg bisknp.
S IGURÐUR GUÐMUNDS-
SON döniuklæðskeri hefir
iænt kaþólsku kiikjunni að gjöf
fagra maramarasúlu með kerta-
stjaka til minningar um M. Meu]-
Frh. á 2. síðu.
Þjóðverjar nlí að eins 75 Mlómetra frá
jðrnbrantinil milli Leningrad og Noskva.
Hætta talin á að aðflutningar
verði stoðvaðir til Leningrad
og hún knúin til uppgjafar.
STANDIÐ á vígstöðvunum sunnan og vestan við
Leningrad er í fregnum frá London
alvarlegt fyrir Rússa.
morgun talið
Alvörumál tekið til athugunar;
Ríkisstjónii skipar prigðla lanna
nefnd til að bæta „ástandið“.
Byggir áshýrslum lðgreglunnaron umsögn prestanna
DV Ö L hins f jölmenna
erlenda setuliðs í land-
inu skapar að vonum ýmis-
konar erfið viðfangsefni.
Þetta hefur hrðið ljóst fyrir
lörtgu síðan, en tiltölulega lít-
ið verið rætt um það opinber
lega.
Að vísu hefir mikið verið rætt
um húsnæðisvandræðin, sem að
nokkru stafar af því, að erlendir
mepn hafa tekið á leigu íbúðir,
sem okkur íslendingum eru ein-
um ætlaðar og erfiðlega hefir
gengið að fá það mál leyst.
En það, sém veldur mestium
áhyggjum er laiusung, sem skap-
ast hefir við komu setiuliðsins
hingað.
• Hefir ríkisstjórniínni og verið
þetta lengi ljóst og hefir hún lát-
ið ranmsaka þetta mál- Mun lög-
reglan óhjákvæmilega hafa get-
að gefið skýrslu um þetta mál,
enda kemur þetta mjög fram í
starfi: lögreglunnar iog einnig í
starfi phestanna.
Samkvæ.mt uipplýsingium, sem
Alþýðuiblaðið hefir fengið frá á-
reiðanlegum heimildum teluí lög-
reglan að um 500 kve'nmenn hafi
lof náin samskifti við erienda
menn i—v iog að hér sé kominm
upp ótrúlega stór hópur vænd-
iskvenna, það er kvenna, sem
íbúar þriggja milljóna borgarinnar vinna nú að vísu
af kappi bæði nótt og dag að því, að víggirða hana og búa
sig undir vörn hennar, götu fyrir götu og jafnvel hús fyrir
hús, og er sagt að mikill bardagahugur sé í borgarbúúm.
En aðalhættan fyrir Leningrad er ekki. talin vera falin í
því, að Þjóðverjar geri beint áhlaup á borgina í bráð, held-
ur að þeim muni takast að ná járnbrautinni þaðan til
Moskva á sitt vald, stöðva aðflutninga til hennar og knýja
hana á þann hátt til uppgjafar.
Fregnirnar frá London í morgun herma, að bardag-
arnir suður af Leningrad haldi áfram af mikilli heift aust-
ur af Novgorod og Þjóðverjar séu þar nú aðeins 75 km.
frá járnbrautinni milli Leningrad og Moskva.
Fregnir frá London í morgun
hafa það einnig eftir finnskum
heimildum, að Finnar hafi í
gær tekið bæinn Keksholm
nyrzt á Kyrjálanesi, á suðvestur
bakka Ladogavatns. En sú fregn
er enn óstaðfest.
Hefir verið barizt ákaft um
þennan bæ vikum saman og er
hann talinn hafa mikla hernað-
arlega þýðingu. Hann er i um
100 km. vearlegnd norður af
Leningrad. Eru Finnar þá álíka
langt frá Leningrad að norðan,
eins og Þjóðverjar að vestan,
við Kingisepp. En að sunnan,
við Novgorod, eru þeir lengst
frá henni, eða um 160 km.
ekki síunda neina vinmu, en lifa
á ósæmilegum viðskiftUm- Mhku
þær taldar vera 150.
Þetta er ískyggilegt. Aö vísu
ier í hverju landi' hóplur vændis-
kvenna, en hér hefir slík „s;tétt“
viaria verið til fyrr en nú — og
lslendingum finst Um leið og slík
,,stétt“ myndast sé þjóðin að tapa
að fullu þeim, sem í þessú lenda
— og er það ekki að ástæðu-
lausU.
Um þetta munu beztu menn
þjóðarinnar hafa rætt allmikið
úndanfarið, og í gær skýrir blað-
ið „Tíminn“ frá þvi að ríkistjórn-
ín hafi1 nú gert niokkurari ráð-
stiafanir í. þessum málUm.
Þessar ráðstafanir munu liggja
í þvi ,að rikisstjórnin hefir skip-
að nefnd þriggja mannia til að
athuga skýrslur um þessi mál
og gena síðan tillögur til Umbóta.
Hið ískyggilegasta í þessu máli
er það, að stór hluti þessara
kvenna er kiomungar stúlkiur —
og mun nefndin fjalla alveg sér-
staklega um má! þeirra.
Þetta ástand hefir vierið á allra
vitorði lengi og mun rikisstjórn-
inni nú hafa þótt svo langt kom-
ið að ekki væri hagt að setja
lengur aðgerðalaus í því.
Hvori nefndin getur náð nokkr-
um ámngri í starfi 'sínu skál
Þióðveriar snúa sérsnð-
nr á bóginn frá GomeJ
Þá bárust í gærkveldi og í
morgun fréttir af hinum miklu
bardögum við Gomel, miðja
vegu milli Kiev og Smolensk,
þar sem Þjóðverjar hafa sagt
frá miklum sigrum og miklu
herfangi undanfarna daga, að
þeir hafi nú snúið sér í suður-
átt þaðan, eins og upphaflega
var talið að þeir ætluðu sér, og
sæktu nú fram að baki her-
sveitum Budjennys marskálks,
sem búizt hafa til varnar á
eystri bökkum Dnieprfljótsins
suður í Ukraine. Eru fréttirnar
þó enn ónákvæmar af þessum
ósiagt látið, því að það er erfitt
og ákiaflega viðkvæmt, en þetta
er alvöriimál ,sem þarf að taka
til meðferða tog ræða um, ekki
aðeins meðal stjórnarvalda hér
heldur og fæöa það við stjórn
setuliðsins. j ,
nýja þætti þýzku sóknarinnar
við Gomel.
Suður við Svartahaf geisa or-
usturnar án afláts umhverfis
hina innilokuðu borg Odessa,
og skýrðu Þjóðverjar frá því í
tilkynningum sínum síðdegis í
gær, að þeir hefðu tekið bæinn
Otsjakov, sem liggur á Svarta-
hafsströndinni skammt austur
af Odessa, svo sem miðjavegu
milli hennar og Nikolajev, eða
á milli ósa fljótanna Dnjepr og
Bug.
700 danðir, 3500 særðir
i loftárásúnum á Moskvn
í skýrslu, sem Rússar hafa
gefið út um loftárásirnar á
Moskva segir, að samtals séu
Þjóðverjar nú búnir að gera 24
loftárásir eða loftárásatilraunir
á Moskva, og hefðu 700 manns
verið drepnir í árásunum, en
ca. 3500 særzt meira eða minna.
Þá hafa Rússar einnig gefið
út skýrslu um manntjón og her-
gagnatjón bæði sitt og Þjóðverja
þá tvo mánuði, sem styrjöldin á
austurvígstöðvunum er búin að
standa.
Segja þeir að manntjón þjóð-
verja sé orðið 2 milljónir,
fallina, særðra og fanga, en her
gagnatjón þeirra 10 000 fall-
byssur, 8000 skriðdrekar og
7000 flugvélar.
Sjálfir segjast Rússar hafa
misst 700 000 manns fallinna,
særða og fanga, 5500 fallbyssur,
Flðsknnijólh fæst
ekki — bráðnm!
i L: : —— ! ! Ljlþfl
Vantar aluminiam*f
floskutappana.
LÍKUR benda til að innan
skamms verði flösku-
mjólk ekki fáanleg í mjólk-
ursölubúðum.
Ástæðan er sú, að nú eru á
þrotum birgðir þær, sem mjólk-
urstöðin átti af efni í tappa á
flöskurnar.
Efnið er aluminiuin, en þah
er eitt nauðsynlegasta efnið, sent
motað er til flugvélagerðar. Hefir
aluminíimi kiomið hingað í plöt-
um og vélin, sem fyllir flösk-
urnar hefir gert allt í senn,
skera tappann, þrýsta þeim {á
flöskurnar og stimpla þá.
Miklar tilraunir hafa verið gerSi
ar til að fá aluminíluim frá Eng-
landi, en það hefir ekki tekizt
— og mjög erfiðlega hefir gengið
að fá það frá Ameriku. Þó er
nú einhvei’ von um að fá dálít-
inn slatta þaðan og meira síðar,
en það er sama, þessi slatti murs
þó ekkl koma nógu fljótt.
Stefán Björnsson mjólkurfræð
ingur mun athuga þetta mál þeg-
ar hann fer vestur vegna hinnar
nýjU' mjólkurstöðvar. 1
7500 skriðdreka og 4500 flug-
vélar.
Eru þetta mjög ólíkar tölur
þeim, sem Þjóðverjar hafa ný-
lega birt um það, og flestar í
öfuga átt við þær.
Tvö ár eru í dag liðin frá því,
að Hitler og Stalin gerðu hinn
frægða „vináttusamning“ sinn
í Moskva.
Norskt sjnkrahús sett
á stofn i Reykjavík.
------»-----
Norska stjórnin hefir tekið á leigu ,Hóteí
Evrópu4 og breytir því í sjúkrahús«
------4.----
Samtal við dr. Leiv Kreyberg yfirlæknl
------4-----
'VTORSKA RÍKISSTJÓRNIN hefir ákveðið að seíja á stofn.
™ sjúkrahús hér í Reykjavík.
Hefir hún í þessuni tilgangi tekið á leigu stórhýsið á Eiríks-
götu 37 (Hótel Evrópa) og er nú verið að breyta því í sjúkrahús.
Dr. Leiv Kreyberg æðsti mað-
ur læknadeildar norska hersins
skýrði Alþýðublaðinu frá þessu
í samtali í morgun.
Hann sagði eninfremur:
„Síðan morsku hersveitirnar
komui hmgað til íslands hafaþær
oft þurft á sjúkrahúsrúmi að
að halda, en vegna þess, að hin
ágætu; sjúkrahús Islendinga og
enska hersins erii' allt af full var
orðin óhjákvæmileg nauðsyn á
því, að við kæmum upp okkar
eigin sjúkrahúsi. Það er því ekki'
af vantrausti til hinna íslenzku
og .ensku sjúkrahúsa, að við stofœ
setjum nú okkar eigið sjúkra-
hús, heidur af knýjandi nauðsyr/h
— Hvernig Verður hið hýja
sjúkrahús? *>•
„Gerf er ráð fyrir því að þarnœ
verði um 25 sjúkrarúm. Þar
verða öll fullkomnustu tæki tft’
leekninga og skurðstofa, röntgen-
stofa og tannlækningadeild. Vi&
Frh. á 4. síðu.