Alþýðublaðið - 25.08.1941, Blaðsíða 1
ALÞTÐU
RITSTJÓRI: STEFÁN PÉTURSSON
UTGEFANDI: ALÞYÐUFLOKKURINN
XXU. ÁRGANGUR
MÁNUDAGUR 25. ÁGÚST 1941
197. TöLUBLAÐ
Bretar og RAssar hertaka Iran
Hersveitir þeirra fóru yf-
ir landamærin f morgun.
Til þess að hindra að nazist-
ar geri landið að bækistöð til
árásar á Rússland og Indland
----------------»
ÞAÐ var tilkynnt opinberlega bæði í London og í Moskva
skömmu fyrir hádegi í dag, að brezkar og rússneskar
hersveitir hefðu farið inn yfir landamæri Iran, eftir að
stjórn landsins, í Theran, hefði verið tilkynnt sú ákvörðun
Bretlands og Rússlands, að taka landið undir sína vernd
meðan á stríðinu stæði til þess að koma í veg fyrir, að þýzkir
nazistar gerðu það að hækistöð fyrir sig til árásar á Rúss-
land og Indland.
fl4drapndinn.
Það er kunmigt, að undanfar-
18 hefir mikill fjöldi Þjóðverja
flykkzt til Iran sem ferðamenn
eins og venjulega, þegar þeir
hafa verið að undirbúa að
leggja undir sig eitthvert land.
En engum hefir dulizt, að hér
var um sérfræðinga að ræða,
sem áttu að ná tökum á land-
inu til þfess að gera það að bæki-
stöð fyrir þýzka nazismann til
árásar bæði á Rússland að
sunnan, þ. e. a. s. á Kaukasus,
og á Indland. Enda er það vit-
að, að fjöldi Þjóðverja vinnur
nú í verksmiðjunv í Iran eða
við samgöngukerfi landsins.
Bretland hefir þegar fyrir
löngu varað stjórnina í Iran
við þessari hættu og fyrir að-
eins nokkrum dögum hafa
hrezka og rússneska stjórnin
krafizt þess af stjórninni í Te-
heran, að hún gerði hreint fyrir
sínum dyrum og ræki alla
Þjóðrierja úr þjónustu sinni og
út úr landinu, en engin full-
nægjandi svör fengizt frá Te-
heran.
Fnllyrðingar in ís-
land í Mzfca ðtvarp
mn.
UM helgina gerði þýzka
útvarpið ísland svolít-
ið að umtalsefni. Var talað
mjög um þann mikla fjand-
skap, sem íslendingar
sýndu hermönnunum, en
þeir aftur á móti litu niður
á íslendinga.
Þá var skýrt frá því, að
íslendingar s'ettu allar von-
ir sínar á sigur Þjóðverja
— og svo var þessu bætt
við: Er algengt að sjá það
þegar brezkir hermenn fara
með þýzka fanga um göt-
urnar í Reykjavík, að ís-
lendingar heilsi föngunum
með nasiztakveðju.
Var þessi fullyrðing,
einnig sögð síðar í útvarp-
inu frá Luxemburg.
Á korti þessu sjást vesturlandamæri Iran. Við þau liggja Iraq, Tyrkland, og efst á kortinu, að
norðan, Kaukasus.
Orustan um Dnjeprfljót
virðist nú vera hafin.
Miklir bardagar í kringum Odessa.
---------------------------»... .....
ORUSTAN UM DNJEPR virðist nú vera hafin. Miklar
orustur virðast geisa í nágrenni við borgirnar Dnjepro-
petrovsk og Cherkassi, sem báðar eru á bökkum fljótsins.
Engar fregnir hafa þó borizt enn um það, að Þjóðverjum
hafi tekizt að komast yfir fljótið á nokkrum stað. Hið „fljúg-
andi fótgöngulið11 Budjennys hefir sig mjög í frammi og
gerir Þjóðverjum mikinn skaða.
Við Odessa geisa ógurlegar orustur. Rússar tilkynntu í gær,
að þeir hefðu gereytt tveim rúmenskum fótgönguliðsherfylkjum
og hefðu um 10 000 manns fallið úr liði Rúmena. Segja Rússar,
að þetta hafi verið 15. og 3. fótgönguliðsherfylkin rúmensku og
séu nú aðeins um 800 menn eftir lifandi prh. á 4. slðu.
Bjartsjn hvatningaræða
tll nnðiroknðu gjððanna.
------♦-----
Ræða Churchills í gær.
UTVARPSRÆÐA CHURCHILLS í gærkveldi um Atlantshafs-
fundinn var glymjandi hvatningarræða til allra þeirra þjóða,
sem undirokaðar bafa verið af nazismanum, um að halda út þang-
að til hjálpin kæmi. Því að það væri nú víst, að þeir fengju
aftur frelsi sitt.
„Örvæntið ekki, hraustu Norðmenn," sagði Churchill, „land
ykkar mun verða hreinsað af innrásarhernum og öllum Quisling-
um. Tékkar, sjálfstæði ykkar mun verða endurreist. Pólverjar,
land ykkar mun rísa upp á ný fyrir hetjuskap þjóðar ykkar og
kjark hermanna ykkar, sjómanna og flugmanna. Berið höfuðið
hátt, hugprúðu Frakkar, engar svívirðingar Darlans og Lavals
skulu megna að koma í veg fyrir það, að land ykkar verði leyst
úr þeim fjötrum, sem það er í nú.“ — Með slíkum orðum ávarpaði
Churchill allar hinar undirokuðu þjóðir og hét þeim lausn úr
þrældómi nazismans.
Churchill byrjaði ræöu sína á
því, að það væri leyndarmál, hvar
fundur þeirra Roosevelts hefði
farið fram, en gat þess að það
hefði verið í firði, sem niinntí
sig á vesturströnd Skotlands og
svo mikið jværi sér óhætt að
segja, að það hefði verið ein-
hversstaðar á Atlantshafi. Þarna
hefði hann dvalið þrjá daga á-
samt Rioosevelt forseta Bandai-
ríkjanna.
Churchill gat þess síðar i ræðu
sinni ,að þegar hann befði ver-
ið á heimleiþ frá fundin'um, hefði
herskipið, sem flutti hann hitt
skipuiest ,sem ^ar með amer-
íkskri herskipafylgd á leiðinni til
Islands og hefði hann fylgst með
henni nokkurn tíma.
. Eftir að Churchill hefði getið
þannig um fundarsta'ðinn, talaði
hann um hina miklU þýðingu
þessa móts, þar sem saman hefðu
verið fulltrúar Bandarikjanna í
Norður-Amerikiu og hins brezka
samveidis, fulltrilar ,sem hefðu
á bak við sig svo vo'ldugar þjóð-
ir töluðu sömu tungu og hugsuðu
að mestu leyti sömu hugsanir.
Þessar þjóðir hefðu nú tekið
höndum saman um það, að beita
öllu afli sínu i þjónustu hins
góða á móti þeim öflum hins
i’lla, sem nú hefðu fuudirokað
mikinn hluta af Evrópiu og A&íu.
Churðhill gerði því næst að
umtálsefni ástandið á megin-
landi Evrópu. Austurtlki, Tékkó-
slóvakia, Pólland, Danmörk,
Nioregur, Holland, Belgía, lJu>xem-
burg, Grikkland og Jugoslavía
hefðu* verið undirokuð. Itali.a,
Ungverjaland, Rúmenía og Búl>
garía hefðu keypt sér smánar-
Prh. á 2. sfðu.
1
Séra Bjarni og séra
Friðrik i útvarp-
ídh í Londoo.
Þ E G A R þulurinn í ís-
•
lenzka útvarpinu í gær var
að hera saman ástandið á
íslandi og í þeim löndum,
sem Þjóðvferjar hafa her-
numið, spurði hann meðal
annars:
„Hvenær hafa þeir séra
Bjarni og séra Friðrik orð-
ið að gjalda trúarskoðana
sinna síðan hrezki herinn
kom til íslands?
Er íslenzka útvarpinu og
íslenzkum blöðum bannað
að flytja þýzkar fréttir? Er
l ykkur íslendingum bánnað
í að hlusta á þýzka útvarpið?
Hljép á eftir ref, og
oðði hoooio.
Æfintýri nngs sfó~
manns fi Jölculfförðnm
VARÐBÁTURINN ÓÐINN
var síðastliðinn laugardag
staddur á svokölluðum Veiði-
leysisfirði, sem er einn af Jökul
fjörðunum. Voru hásetar af
bátnum í landi á berjaheiði. Er
þeir voru staddir í urðarbrekku
nokkurri komu þeir auga á stálp
aðan ref, er hljóp niður brekk-
una, undan þeim.
Einn hásetanna, Bjarni Páls-
son að nafni, 19 ára gamall og
mjög frár á fæti, hljóp á eftir
refnum og náði honum eftir
Frh. á 2. síðu.