Alþýðublaðið - 26.08.1941, Blaðsíða 2

HRIÐJUDAGUR 26. ÁGÚST 1941
ALÞVeUBLAOig
NorOmenn sStrifæ svívirðlngar
sfnar nm Hitler I snjéinn.
—.......—
í bloðunum fær ekkert að birt-
ast, nemaþað, sem nazistar vilja
-----------------—.. -
Ungur Norðmaður, nýlega sloppinn frá
Noregi, um ástandið þar nú.
...
UNGA FÓLKINU í NOREGI eru öll sund lokuð. Hvert
sem það snýr sér í von um frama og framtíðarstörf
eru allstaðar höft og hindranir á leið. Ófrelsi nazismans
liggur eins og mara á þjóðinni“. •
Þanhig fórust ungum Norð-
manni sem hér dvelur nú orð í
viðtali við Alþýðublaðið ný-
lega.
Þetta er vasklegur Norð-
maður, sem flýði frá Noregi
síðast liðið vor og starfar nú hér
í bænum. Hann kom þó ekki
beint hingað frá Noregi, held-
ur dvaldist hann um hríð í
London. Hann átti heima í
Oslo, 'en stríðið svipti hann at-
vinnumöguleikum heima fyrir,
því að það er víðast skilyrði fyr-
ir því að Norðmenn fái stöður í
heimalandi sínu, að þeir gangi í
Nasjonal Samling — norska
nazisfaflokkinn, sem hefir á sér
hatur og fyrirlitningu allra
góðra Norðmanna. Til dæmis
verða menn að vera flokks-
bundnir nazistar, ef þeir eiga að
geta gert sér vonir um að hljóta
stöður, sem ríkið, hæja- og
sveitafélög ráða yfir.
KJit eiHD sinni i hðlfnm
mðsnðf.
SpuXningtunni um það, hvort
sboituX sé ifkjandi i Noregi,
svarar Norðmaðurinn á þá leið,
að þegar hann fót 'frá Noregi í
apríi f voh, hafí verið orðinn
hörgiull á ýmswm vöXutegundum
og skömmtun mjög ströng. Það
hafí þá þótt hátið, að geta feng-
íð kjöt i máltíð einu sinni í
hverjum hálfurn mánuði. Lítið
var .um brauð, hveitibrauð ófáan-
Iegt, en það brauð, sem fékkst,
var slæmt og óvandað. Kaffi og
vindlingar vom sjaldgapfur muiv
aður.
Þýzkn nazistarnlr fi né®
af ðlln.
Dýrtíðina kveður hann hafa
vaxi'ð mjög ört, þótt kaupi'ð hafí
hins vegar ýmist lækkáð eða
staðið í stað. Auk pess sem nauð-
synjavömrnar em dýrar, er tor-
velt að fá þær vegna hinnar
naumu skömmtunar. Á hverjum
16 mánuðum fær maður ein föt,
en þó því að eins, að ekki þurfi
hanu að kaupa sér annan klæðn-
að fnemwr, t- d. nærföt. Þjóð-
verjum sjálfum er gert það miklu
auðveldara að feaupa sér ýmsan
varning, enda em þeir gráðugir í
ýmsar vörúr. Þeir hafa að vísu
skömmtunarseðla eins og Norð-
menn, en (seðiar Þjóðverjanna em
stimplabir fyfír fram, i stað þess,
að Norðmenn jjurfa að fá stimpl-
að á miðana í hvert sinn og
þeir taka ^itthvað út.
— ÞaÖ er mikill munur á á-
standinu hér ,segir hann og litur
út um glUggann. — Hér hafa
menn nóg af öllu, margir aka
jafnvel í tínkabifrieiðwm. 1 Níolregi
fá mann ekki dropa af benzíni á
bifreiðaú sínar, hvorki fólks- eða
vömbíla. Mörgum einkabílum
rændu ÞjóðveXjar reyndar í s%rj>
öldinni og hafa ekki skijað þeim
aftwr né bætt eigendúnum tjónið.
Svo er lífea um fjöldamargt, sem
þeir hafe tekið eignaXnámi.
Fyrirlltnir bæðl eí árásar
mðnnnnnm, m aflðnánm
sfnnm.
— Hafa margir Norðmenn
gerzt nazistar siðan Þjóðverjar
kúguðu Noreg undíl1 sfn yfirráð?
— Nasjonal samiing var alltaf
sáralítill flofekwr, eins og þér vit-
ið, svarar hann. — Og þelr fáu,
sem svikið hafa þjóð sína og
gerzt Quislingar eftir að Þjóð-
verjar tóku landið, hafa allir að
einhverjw leyti verið vandræða-
menn í þjóðfélaginu, menn, sem
þjást af sjúklegri minnimáttar-
kennd eða hafa átt erfitt upp-
drátflar vegna þess, að þeir em
gallagripir á einhvem hátt. Þenn-
an skril dubba þýzku naizstarnir
Upp í einkennisbúninga, Iáta þá
eiga forgangsrétt að öllum stöð-
um og störium, fela þeim njósnir
og aðra s'óðastarfsemi gegn
norsku þjóðinni. Quislingarnir
s-flanda wndir vertiid þýzku SS-
mannanna. þeiim leyfist að mis-
þyrma fólki með kylfum, en séu
þeir látnjr mæfla hörðu,- skriða
þeir undir væng hiinna þýzku
verndiara. Þjóðverjamir líta með
fyrirlitningu á þessii þýlyndU
verkfæri sín, en landar þéirra
bæði ’hata þau og fyrirlitá.
Ifazlstar belta énifnn
érééii oi niésnnm.
— Það em hræðileg viðbrigði
fyrir frjálsá þjóð að vera skyndi-
lega hneppt í fjötra ófhelsis og
kúgunar, veta svipt málfrelsi og
prentfrelsi, segir Norðmaðurinni,
þegar talið betst' að áróðri naz-
ista. — Enginn hefir einu slnni
leyfi til að hlusta á útvarpstæk-
ið sitt eftir vild. Aldrei brást
þlað þó, þegar ég var heima,
að við reyndum að vera nálægt
útvarpstæki ti] þess að hlusta á
útvarpsfréttirnar frá London. Þó
varð að gera það varlega, og
vitianlega var það ómögulegt, að
hlýða á enskt útvarp á opinber-
um stöðum, t. d. kaifihúsum.
Menn arðu að leynast tH þess í
heimahúsum. En nú er víst ekki'
einu sinni lum það að ræða leng-
ur. — Ekki var því að heilsa,
að hægt væri að hlusta á Lond-
on án trufiana, því að Þjóðverjar
gerðu allt sem þeir gátu til að
tmfla útsendmguna.
— Hvað segja norsku blöðin?
— Pau emi gersamlega múl-
bundin og geta ekkert ságt. Allt
sem í þeim biríist, er vandlega
ýfírlesið af nazistum, og mestan
hluta blaðanna skriía þeir sjiálfir.
Menn þýzka útgreiðslumálaráðu-
neytisins semja fréttinnar. Þegar
brezkar flugvélar ge bu spvengju-
árás á h'ernaðarstöðvar i Björg-
vin i fyrra fengu blöðin engar
aðrar fregnir um það að tórta en
þær, sem Þjóðverjar sendu þeim.
Fengu öll blöðin svip-aða „for-
skrift“, en með eátthvað átta mis-
muniandi fyrirsögnum, eins og
t. á. þessari: „Háfcon konungur
sendir kveðju g©im.“ Slíkt Pg
þvílíkt átti að hafa áhrif á
Norðmenn!
Samt hefir Norðmönnum tekizt
að prenta blöð á laun, en þaö er
auðvitað stórhæítulegt. Þau blöð
komast þó. alltaf furðu gretðlega
út á meðal fólks. Þjóðverjar
sækja það mjög fast, að bom- •
ast fyrir allia slíka starfsemi,
stöðva t. d. iðulega járnbraútir
og feúa á farþegunium, ef þeir
kynnu að hafa einhver leyniiblöð
eða rit á sér.
Hngnr félksins,
Hann kveður alþýðu manna i
Nonegi hiafa margar aðferðir til
að láta í ljós andúð sína á þýzku
niazistunwm og leiguþýum þeirra,
Quislingunum. Gildaskálar og
kvikmyndahús ertt litið sótt.
Kvikmyndirnar, sem sýndar eru
. NO'tlegi, nú, eru nær eingöngu
wazistiskar áróðursmyndir. Og
svo viðkvæmir era nazistar fyrir
hug fólksins, að við hvern bekks-
enda í kvjkmyrdahúsuni’m stend-
ur nazistiskur eftirlitsmaður, sem
hefir nána gát' á því, hvort nokk-
ur hlær eða hæðist að boðskapn-
um, sem fluttur er. á leiktjald-
tnu.
— Menn nota jafnvei kross-
gátur til að láta andúð sína í
Ijós, segir þessi ungi Norðmaður.
— í þöer er -oft ofirm á'nrlróður
gegn nazistum.
Eetrié I snjénnKi. .
— Ég var ’eitt sinn 4. ferða-
liagi utan við Oslo, heldur hanti
áfnam, — og hiitti Þjóð\’erja
nokkum, og tókum við tal samr
an; það er einn þeima örfáu
Þjóðverja, sem ég talaði við. En
hiann lét í Ijós ánægju sína yfir -
því, að vera uan stundatsakir
feoiminn út úr margmennjnu í
Oslo, því iaÖ svo bitur og ó-
hugnanlegur væri kuklinn og
hatrið» sém andaði frá almenni-
ingi til þýzka setuliðsins og naz-
istanna-
— Það er þó ekki svo að skiljia,
að andúðin sé ekki hin sama I
sveitunwm, pótrt þar sé færra
fólkið. Það er dálítið merkifegt-
að koma upp í sveit að vetri
til og sjá hviemig fólk noflar snjó-
inn til að láta hug sinn í Ijós.
I sn'jióinn skrifa menn svívirð-
ingar um Hitler og hyski hana,
meðan vatramóttin grúfir yfir.
Þannig notar þetta fólk hvert
tækifæri til að storka kúgurum
sinum.
Inoiee ¥0it h¥ai átt hef
Ir fyr en ssisst fiaefir.
— Þið, siem eigið við freisi aÖ
búa og kurteisi af hálfu hermáms-
þjóðarinnar, eigi'ð eflaust erfitt
með að skilja ástandið í Noregi
til hlítar og það, hvernig norsku
þjióðinni ©r iunan brjósits, þessari
pjóö, sem itrúði á frelsi og mann-
réittindi pg trúði því ekfci fyrr
en hún itófc á því, að hún yrði
beitt svo samvizkulausum ó-
di'engskap. Ég held, að Þjóðverj-
um hafi prðið gífurleg sálfræði-
leg misitök á, þegar jjeir vöidu þá
tWíertk að beiita Norðanenn þeim
þrælattökum, sem þeir gera.
Norskt þjóðaneöli er á þá iund,
að menn stælast við hvert £úg-
unarbragð og svívirðui, sem þeir.
verða fyrir.
Það heör mikið verið hjaiað
um frelsi og lýðræði, en líklegEt
kann enginn að meta þau til hlít-
ar fyrr en hann hefír verið svipt-
ur þeim. Því hvað er það, þótt
kjöí og • brauð sé af skomlum
skammti, á móts við það, að
mega ekki tala, skrifa né hugsa,
mega ekki snúa sér við 1 sínut
eigin liandi.
— En hiitt er ég fullviss ;«m,
segir Norðmiaðurinn að lokium,
— að þrengingar þær, sem vér
Norðmenn göngum nú gegnium,
þjiappa osis fastar samian en
niokkru sinni fyrr. Ot úr þessari
-eldrawn kemur heilsteypt uoirsk
þjOð, órjúfanlega saauainuð, vilja-
sterk þjóð, sem metur frelsiið
öllu ofar.“
fiDnoar flnsebsr bætir
enn nset sitt i búlnvarpi
----«----
©r iisl em danslcii metið.
MEISTARAMÓTIÐ hélt
ifram í gærkvöldi. Var það
vafalaust bezti hluti mótsins,
því að árangrar voru ágætir í
öllum greinum. Huseby bætti
nú enn met sitt í kúluvarpi,
Sigurgeir hljóp 400 m. á sama
tíma Gg metið og Skúli Guð-
mundsson setti drengjamet í
þrístökki, en varð þó ekki fyrst-
ur í þeirri keppni.
Síðasti kafli mótsins er nú
eftir, en staðan milli félaganna
er þessi: Ármann 7 meistarar,
K. R. 5, U. M. F. Selfoss, K. V.
og K, S. einn.
f gær fórti leikar sem her segir:
4x100 m. boðhlanp:
Meistarar Ártnann 46,2 sek. 2.
K- R. 46,4 sek. 3. B-sveit Ár-
manns (drengir) 50,0 sek.
Þrístöbb:
Meistari Oddur Helgason, U.
M- F. Selfoss, 13,15 m. 2. Skúli
Guðipundsson, K.. R. 13,12 m. 3.
OliveT Steinn, Á. 12,91 m. Oddur
er stór og sterkur stökkvairi og
má búast við góðum afrekum
af hans hálfu í framtíðinni.
Kúhnarp:.
Meistari Gunnar Hu -eby, K. R.
14,63 (Nýtt met). 2. Jens Magn-
ússion, Á. 13,03 m. 3. Sigurður
Finneson, K. R. 12,76 'm. Fyrra
met Husebys var 14,31 m. Má til
samanburðíir geta þess . að
dánska metið er 14,34 m.
400 m, hlauþ :
Meistari Sigurgeir Ársæls-
son, Á.^52,6 sek. (jiafnt íslenzka
metinu). ólafur Guðmundssóh, !.
,R. 53,5 sek. 3. Jóhann Bernhard,
K- R. 53,7 sek. fslenzka metið,
sém er jafnt afreki Sigurgeirs,
á Sveinn Ingymrsson.
5000 m. hlaup:
Meistari Jón Jónsson, K. V.
16:34,5 mín, 2- Guðm. Þ. Jónsson,
U. M. F. S. K. 17JXX8 mín. 3.
Indriði Jónsson,, 17:34,2 mio.
800 m, öíduagahliaftip:
1. Jóhann Jóhainnesson, Á 2:
1-7,2 mín. 2. Guðm. Sveinsson,,
í. R. 3. Frímann Helgas/on, Á,
Kúliuviarp öldiunga:
1. Gisli Sigurðssion, F. H. 10,35
m, 2. Þorgeir Jónsson, K. R. 10,.
27 m. 3. Frímann Helgasou, Á.
9,94 m.
f frásögninni iaf keppnianii á
sunniuidag vantaði sáðustu greiin--
ina, sem var
Stangiarstökk:
Meistari Þorsteinn Magnússon,
K. R. 3,31 m., 2. ólafur Erlends-
sou, K. V. 3,14 m. 3. Antou
Björr.sson, K. R. 3,00 m.
Ub 100 marsvíD
rekin ð land við
Skjðlfanda
Á Þriðja iiundrað hvallr vorn
i torfannnl
JÖLDAMARGIR IIVALIR
voru í gærkveldi reknir
á land í Hellisvík við Skjálf-
anda. Búist er við, að þeir hafi
ekki verið innan við hundrað.
Skömmu eftir hádegið í gær
urðu bátverjar á vélbátnum
Leifi Eiríkssyni varir ’við mar-
svínatorfu út af Húsavík.
Gerðu þeir aðvart með því
að pípa og komu margir bátar
úr Iandi frá Húsavík. Hófst þá
eltingaleikur um flóann og ætl-
uðu Húsvíkingar að reka hval-
ina inn á Húsavík, en rekstur-
inn gekk treglega.
Færeyskt fiskiskip var statt
á Húsavík og fóru nokkrir skip-
verjar til hjálpar. Voru þeir
vanir hvalarekstri og að lokum
tókst að feoma um hundrað hvöl
um á land í Hellisvík, en búist
var við, að á þriðja hundrað
hvalir hafi verið í torfunni.
Lúðrasveitin „Svanur“
leikur á Arnarhólstúni í kvöld
kl. 8.30. Stjórnandi Karl Ó. Run-
ólfsson.