Alþýðublaðið - 28.08.1941, Blaðsíða 2

J
FIMTUD. 28. ÁGÚST 1941.
ALí*7f>UBLAÐIÐ
7 ~ “
Atson
kventöskur
allra nýjasta tízka
Buddurög seðlaveski
Myndaveski,
seðlabuddur
kvennhanskar og
kven-lúffur, nýjustu
tízkulitir.
Oljóðfærahfisið.
Straosjfknr.
Atamon,
Betamon,
Flösfculakk,
Vanille,
Korktappar,
Kartöflur lækkaö
yerð.
Tfarnarböom
TfaMONurgðWi Ið. — Stmí
BREEKA
Aswaltatfftíai 1. — Stei ttm.
Nftiski danslög
Felhna stért úr-
val af allskonar
erammófonplöt-
um «o nótum
ný upptekið
HUöðfærabðslð
msm^m^mmmi
édýrar vðrnn
Mýlenduvörur,
Hreinlætisvörnr,
Smávörnr,
Vinnufatnaður
Tébak,
Tælgæti,
Snyrtivörur.
Verzlnnin
Framnes,
Framnesveg 44. Simi 5791.
mmmzmsm&mm
SKÝRSLA „ástands-
NEFNDARINNAR“ .
Framhald af 1. síðu.
segir, að hér itum kvöldið hafi hún
venð rneð stúlkunni Y o,g tveimur
hermönnum á X. Fóí hún út úr
herberginu, en ,leit inn aiftuir, og
var pá Y klæðlaius og aonar her-
maðUiTinn hálf klæðlaius, en hinn
,lá í öðnu rúminu klæddur. . . .
(síðar) Pegar mætta hafði verið
með henmanninum, kom Y inn
tfl hennar og spurði, hvað hún
hefði fengið fyrir, en mætta sagð-
ist ekkert hafa tekið, en hermað-
urinn hefði viljað borga sér 50
krónuT. Spurði pá Y, hvort hún
væri vitlaus, sjálf hefði hún
aldnei minna en 30 krönur eftir
kvöldið, 't>g oft meina, þvi hún
iéti sér ekki nægja einn. Mætta
telur, að allir peir hermenn, sem
hún hiefir kynnzt, hafi pekkt gisti-
húsið X og vitað, að par var
hægt að vera með stúlku, getur
pess, að par komi margar stúlk-
ur, hún pekki fáar, en tílnefnir
pó sex nöfn. ... Mætta hefir iof-
að vinstúlku sinni, sem er 13
ára, að veTa á herbergi sínu með
hermönnum, hún hefir standum
kiomið á gistíhúsið. ... Mættia
segir, að undanfarið hafi her-
mönnuniom verið leigð 9 herbergi
n gistihúsinu X, séu", alloftast
stúikur, ein eða fleiri, á öllum
herlrergjunum, eitu hmmiennimir
með vln og gefla stúlkimium ó-
spart
*
Skýrslia 16 ára sitúlku, sem
hvarf að heiman og var leitað
af lögreglunni.
... Mætta gerir pá gnein fyrir
fjarveru sinni, að hún háfi farið
með vinstúlku sinni á giistihús
og kynnzt par enskum sjóliða.
H'itti hún hann daginn eftir og
var með honum um kvöldið.
Hann hór með mættu inn í her-
'mannaskála og hafði par mök
við hana. Eftir miðnætti hitti hún
landhermann og svaf hjá honum
í hennannaskáia. Síðan hefir
mætta haldið til.í hermannaskála
og fengið par að borða. Á pess-
um tíinai hafa tveir hermenn
fengið að hafa mök við hana.
Nöfn peirra veit hún ekki. Mætta
segir, að 14 ára stúlka hiafi fyrst
komið sér til ao gefa sig að
hermörmum.
*
Fleira pykir ekki ástæða tii
að birta að svo stöddu, enda pótt
af miklu sé aö taka) En pótt
ekki séu fleirl skýrslur bilrtiar,
má draga af þessUim frásögnum
ýmsar ályktanir, . Hið fyrsita,, er
vekur afhygii, er aldur stúlkn-
anria. Getiö er stúlkna frá 13 til
16 ára, er hafa mök við hermenn,
án pess áð pekkja pá hið minsta,
vita jafnvel ekki hvað p-eir heiita.
Og pær eru ekki með einum,
heldu-r sínum í hveri skiptí, oft
miargar í sama herbergi, sín með
hverjum. Paö kemiuir einnig í Ijós,
pótt því sé sleppt úr útdráttunum
úr skýrslunium, að pað er undir
hermðnnuitaim sjálfum fcomið,
hvaða varúð er viðhöfð, enida
brejgður par ti] beggja hliða.' Þá
veröur pað og bert, enda gefiö
upp í kæi'um brezku herstjórn-
arinnar, vegna kynsjúkdómiasmit-
unar, að sumar stúlknanua selja
sig, og mun pað vera nýtt fyrir-
brigði hér á landi, að fjöldi
kvenna selji blíðu sína. Þó muúu
pær konur, er mök hafa v-ið setu-
liðsmenn, vera í minni hluta, er
selja sig, og kemur víða fram sú
-—.....UM DAGINN OG VEGINN------------------
i
i ^ t ^ t
J Klögumálin ganga á víxl — um afgreiðsluna að Hótel Borg. I
J Sjómaður skrifar um sterka ölið og ,,Barnamaður“ um kaup I
J sitt og afkomu.
1 t
J [
....... AIHLGANIK HANNESAR Á HORNINU________
skoðun þeirra, að petía sé ekki j
þess vert. Þess verður lika víða
vart, póitt sama stúlkan hafi haft
mök við fleiri en einn herm,an,n í
einu, finnst henni pá fyrst sómia
sí-num misboðið, er henni er boð-
in bo-rgun. I stuttu máli: tslenzk-
uim k-o-n um er hverigi nærri ljös
munurinn á vændiskoinunfni og ó-
spilltu konunni. Þær virðast líta
svo á, að merkjialínan par á milli
sé fjárhagslegs eðlis. Kona, sem
hefir m-ök við fimm hermenn í
sama skálanum í sama skiftið,
t-elu.r s'g heiðailega koniu, ef hún
piggur ekki f-é að iaunuin. Kona,
sem sefur hjá li'ðsfori-ngja á gistii-
húsi, er helsærð, ef hann vill
greiða henni ómiakið, kona, s-em
tekur við aiurum, er vændisk-pm.
Mu-niurinn á siðlegri k-onu og
vændiskionu er, pví, að dómi fjöl-
margra reykvíkskra kvenna, ekki
síðferðilegur, heldiur fjárhags- eða
atvinnulegur.
Þess verður á m-argan hátt
vart, hversu siunnit kvenfólk er
grunlaiuist í afskiptum sínuim af
setuliðinlu, ioig skail hér tilnefnit
eitt dæmi um slíkt: Stúlka kem'ur
inn í hermianniaskála eingöngu
fyrir forvitni sakilr. Þegar her-
mennirnir viija nálgast hana
verður hún bæði hissa og móðg-
að. Hermenni-nir verða líka hissa.
— Hvaða erinidi átti hún inn?
Hér skílur hvicffugt annað. Her-
mennirnir telja kónur, sem pann-
ig hagia sér, vændisk'Oinur, vegna
pess, að pannig myndu ekki aðr-
ar kioma fram, par sem p-eir
þekkja til. Hér er aðei-ns uin eitt
dæmi af mörgum að ræða, o ^
er vitan-Iegt, að eitthvað pessu
líkt geri-st í hundru-Öum tilfella..
Má pví fara fyllilega- nærri Um
p-að, hverjur skoðanir setuiliðs-
menn gera áér um ísl-enzkar kon-
ur yfirieiitt 'Og iiaf-nframt Um menn
ingu * pjóðarjnnar, enda verður
það af ýmsum Ijóst, að virði-ng
þeirra fyrir henni muni af skiorn-
um skammti.
Þá er eitt ótal-ið, sem raun,ar
ætti ekki að purfa að ben,fla á,
og pað er áfengið. Þeir, sem
'k'Om-a á Hótel borg, sjá par ís-
lenzkar k'onur h-óp-um saman
sitrándi að drykkju með setu-
liðsmönnum, 'Og bílstj'órar og lög
regja tnun hafa par sína sögu að
segja, sem vissulega mundi gera
ljóst, hvílikt hyldýpisfen ómenn-
in.gar o-g siðleysis gín v-i'ð þessari
pj'óð. En um pau mál mun verða
fjan-að sérstaklega.
Nefnd sú, er um petfa hefur
fjallað, er á einu máli Um, að
h-ér sé k'Oimið í hið gíeigvænleg-
asta óefn-i, og mun hún ekki ein
um p-að álit. Sú mnn vera skoðun
allra peirra er eitthvert far hafa
gert sér um að kynnast ástand-
inu. En nefndinni er jafn Ijóst að
lau'sn p-essara mála er bundiri
gifuriegum örðugleikum, par sem
pau eru' heitustu tiilfinni'nga'mál,
þeirra sem í hlut eiga. ÞaÖ er
til að mynda engan veginin sam-
bærilegt, hvoirt stúlkia er trú-lof-
uð s-etaliðsmanni iog hyggst að
giftast honium, eða hvort hún
gengur frá manni ti,I manns undir
áhrifum áfengis. Þjóðernisilega
séð er á pessu t\ænnu mikill mun
ur. Það er að vísu ekki hioilt
okkar fámennu pjóð, ef marg-
ar ístenzkar stúlkuir færu af iandi
bnott, ef til vill pær, sem mest
eftirsjá væri að. En aðalhættan
er pó fólgin í pví, að hér mynd-
izt stór væn di'skvennastétt, sem
segir sig úr lögum við sdíðað
EINHVERS KONAR stríð virð-
ist vera komið upp milli
setuliðsmanna og nokkurra Reyk-
víkinga um Hótel Borg. Báðir telja
að þeim sé bægt frá að sækja það,
og má því segja að um flest sé
farið að metast. Er ekki trútt um
að menn séu farnir að haga sér
eins og klagandi krakkar.
EN ÁSTÆÐAN fyrir þessu er sú
að aðsóknin að Hótel Borg er á-
kaflega mikil, miklu meiri en Hótel
Borg getur annað. Húsnæðið er of
lítið og starfsliðið ekki miðað við
meira en húsnæðið. Á hverju
kvöldi er hvert sæti setið og fjölda
margir verða frá að hverfa, þó er
bæði óbreyttum hermönnum og
blökkumönnum bannaður aðgang-
ur, og getur hver dæmt um það að
vild, út af fyrir sig.
MENN KOMA í tugatali og jafn_
vel hundraðatali og biðja um borð
og þó að þjónarnir, sem standa kóf-
sveittir við afgreiðsluna allan dag-
inn, væru allir af vilja gerðir þá
gætu þeir ekki gert annað, þegar
fult er orðið en að segja að allt sé
upptekið. Ef Breti fær slíkt svar
telur Hann að hann sé beittur hlut-
drægni og ef íslendingur hreppir
svarið, þá álítur hann það sama.
Verður úr þessu mikil óánægja og
þjónarnir fá aðkast frá hinum óá-
nægðu. Við þessu er lítið hægt
að gera. Vínveitingaleyfi er að eins
á þessu eina hóteli og það getur
ekki tekið við öllum þeim sem
þyrstir eru nú í þurkinum.
SJÓMAÐUR sem er staddur und
an Vestfjörðum þegar hann skrifar
mér segir m. a.
„í svari þínu til Ölvers fyrir
nokkru, sem mér finnst að mörgu
leyti ágætt, kallar þú bréfið „vit-
leysislega skemmtilegt“. Mér finnst
nú Hannes minn, að fyrra lýsingar
orðið hefði fullnægt. Á einum stað
í bréfi sínu, tekur Ölver þannig til
máls, um áhrif öldrykkjunnar á
söguhetjur vorar: „Það styrkti þá,
andlega og líkamlega, gerði þá nýt
ari og betri,, sterkari og gáfaðri“.
Sér er nú hver munnfyllin. Á öðr-
um stað segir hann: „Þeir voru
heitir og gamansamir er þeir höfðu
bragðað á öli, en aldrei drukknir11.
flvaða gögn hefir nú Ölver, til
samanburðar á nýtni, gáfum, gæð-
um og styrkleik þessara manna,
andlegum og líkamlegum, svo að
hann geti fært rök fyrir sínu máli?
Er ekki einmitt ástæða til að halda,
að mörg af hryðjuverkum þeirra
tíma, hafi átt rót sína að rekja til
öldrykkjunnar? Ég býst við, að
áfengi hafi haft eitthvað svipuð
áhrif á örlæti manna, bæði til orðs
og æðis í þá daga, og það hefir nú.
Og fullgóðar sannanir þykjumst við
hafa fyrir því, hve lítið mátti út
af bregða, í orði og verki, svo að
ekki hlytist illt af“.
„AÐ MINSTA KOSTI þætti mér
ekki ólíklegt, að mönnum myndi
þykja nóg um „hitann“ og „gam-
ansemina", í þeim kumpánum, ef
þeir væru komir á meðal vor, og
hefðu sömu „gletni“ í frammi og
þeir höfðu í sínum hóp. Og ekki
þætti mér ólíklegt, að jafnvel Ölver
yrði því meðmæltur, að þeir yrðu
teknir „úr umferð". Þeir urðu
aldrei drukknir, nei! En hvað kall
ar Ölver það nú á dögum, ef menn
fjöldi stúlkna, ef ekfeert er að-
hafst, sanám saman fara að dæm-i
alíkra kvenna, jafnvel pótt í peim
væri sæmileguir efniviöuir, ef vej
væri á haildið, pví að slíkt laus-
ungajíf hefiur á sér niofekurni
æfintýraij-óma, sem margir eiga
örðugt með að standast jiafnt fyrir
pað pótt eymd iog uimkomuleysi
liggja hingao og þangað sofandi og
ósjálfbjarga af ofdrykkju? Það er
áreiðanlegt, að sagt væri um Ölver,
að hann væri dauður, ef hann sæist
í slíku ástandi. Annars er mér
næst að álykta, að Ölver horfi á
athafnir þessa löngu liðnu tíma,
frá sama sjónarhól og þeim, sem
„gerir fjöllin blá, og mennina
mikla“.
SVO ER það nú eins með mig,
og þig Hannes minn, að hvergi
hefi ég orðið var við, að Njáligamla
og Skarphéðni væri bendlað við
mikla öldrykkju. Anars datt mér
nú sannast að segja í hug. hvort
bréfritarinn hefði ekki sára litla
þekkingu á íslendingasögunum,
yfirleitt. Hvort þekking hans næði
öllu lengra en það, að hafa ein-
hverja hugmynd um, að öldrykkja
hefði átt sér stað í þá tíð, og svo, að
þessir fjórir kumpánar, sem hann
telur upp sem dæmi, hefðu verið
að róla um hér á jörð, á þeirri
bjórdrykkju-öld. Nú og máske
fengið fræðslu sína um Egil Skalla-
grímsson, í sambandi við bjórinn,
þegar hann að morgni. dags hafi
verið að leita hjúkrunar við timbur
mönnunum, hjá okkar tíma Agli
Skallagrímssyni.
„ÉG ER SJÓMAÐUR og hefi
margoft haft tækifæri til að bragða
sterkt öl erlendis, og ég hefi l‘ka
notað mér þessi tækifæri, því mér
finnst bjórinn góður. Ekki ætla ég
heldur að neita því, að ef sterkt
öl yrði framreitt hér á landi, þá
myndi óg neyta þess þegar mig
lysti. En hitt er mér jafnljóst, eins
og drykkju áfengra drykkja er
háttað hér á landi í dag, að ekki
myndi bregða til batnaðar, ef öl-
inu yrði hleypt yfir landið. Ég
þykist sjá fram á svo m-egna of-
drykkju, og af hennar völdum tak-
markalausa óreglu á öðrum svið-
um, að mig óar við tilhugsuninni.
Ég myndi því af þeirri ástæðu láta
skynsemi mína ráða, ef til þjóð-
aratkvæðis kæmi um málið, seœ.
ekki væri ólíklegt um slíkt stór-
mál, og hiklaust greiða atkvæði
gegn sterka ölinu inn í landið.
Hins vegar er ég algerlega sam-
mála Ölvi um það, að gera tilrau*
með sölu sterks íslenzks öls á er-
lendum markaði. Ég þykist þes*
fullviss, að hér mætti framleiða
fyrsta flokks vöru af því tægi,
mælt á alþjóða mælikvarða“.
BARNAMAÐUR skrifar mér um
dýrtíðina og afkomu sina. „Ég hefi
9 manna heimili, er á föstu mán-
aðarkaupi, sem verður um 19 kr.
á dag miðað við 30 daga í mán-
uði, og 57% dýrtíðarvísitölu. Nú
skulum við segja að það sé sunnu-
dagur og ég ætli að hafa kjöt í
matinn, ég kaupi mér 3 kg. a£
kjöti, þau kosta kr. 14.70 og' 5
lítra af mjólk á Ú.76 lítrann, það
gerir kr. 3.80, eða þetta tvent kr.
18.50. fyrir 0.50 á ég svo að kaupa
allt annað sem þarf af mat til dags-
ins. Hver vill láta þetta kaup duga?
Hvaðan á ég svo að fá peninga til
þess að kaupa fyrir föt og húsnæði
og margt. fleira sem ómögulegt er
að vera án. Þetta er að eins eitt
dæmi af mörgum, sem hægt er
að koma með viðvíkjandi dýtíð-
inni“.
þeirrai, sem pátt taka í æfíntýr-
unum, séu sæmilega vitibornu
fólki ljós- En auk pess er pað
sfa'ðreynd, a)ð hinir besit gierðu
eiga að tiWölu mikllu færri af-
kvæmi, »og uM uppeldi peirra
barna, sem eiga vændisk'Ouiu að
móður, parf en.guim getum að-
leiða'.
Hannes á horninu.
l-----
pjóðféliag. í fyrsta lagi mymdi
9
Frh. á 14. síðu.