Alþýðublaðið - 06.09.1941, Blaðsíða 2

1
LAUGARDAGUR 6. SEPT. 1941.
ALÞVOUBLAÐIÐ
Nokkrar stúlkur
geta fengið atvinnu við hjúkrunarstörf í Vífilstaðahælinu.
Ennfremur nokkrar starfstúlkur.
Upplýsingar á skrifstofu ríkisspítalanna.
Mýtt marsvmakjöt
og rengi, verður selt í Sænska frystihúsinu
(gengið inn í portið) á mánudag á 95 aura
pr. kg. meðan byrgðir endast.
Ýmsar fréttlr frá London:
Bæjarstjórnlr i Noregi ern valda-
lansar. Norskir útvarpshlnstendnr
100 púsnnd að tðln gera verktall.
'♦......
Þegar fótalausi flugforinginn nauðlenti.
-------».
LONDON í morgun.
FÁTT lýsir betur ástand-
inu í Noregi, undir
stjórn nazista og quislinga en
fregn, sem “Svenska Dagblad-
et” birti 1. sept. s.l. Þar segir
svo: Tvær stöður voru auglýst-
ar lausar í Bergen, staða fjár
málaborgarstjórans og staða
bæjarráðsmanns í þriðju
deild.
I auglýsingunuin vo.ru venjoii-
legir skilmáiar, að umsækjandi
■yrði að geta fyrrvenandi og nú-
verandi stjómmálastooðana sinna,
®n auglýsingin vakti miikla furðu
í Bergen, þar eð enginn vissi að
stöðumar væuu iausar. ' Mest
uindrandi vouu samt Einar Olsen,
f jármálaboTgaTstjórinTi og Stends-
tvedt bæjarráðsmaðurinn, sem
eíkki hafði veTið sagt upp stðð-
umum. Þegar peir kröfðust skýr-
ínga ffá hinum þýzklu yfjrvöld-
wm, vom báðir settir í fangelsi.
Á næsta bæjarstjórnarfundí var
boriin f-nam fyrirspum Um þetta,
en SoTseti bæjarstjórnar svaraði,
að honum væri alls ótounuugt um
það, hvers .vegna embættis-
mönnum þesstum hefði verið sagt
upp. Sænska blaðið getur pess
einnjg, hve mltoil andúð ríki í
garð quislinga í Bergen, því að
alls hafi 50 opinberjr starfsmenn'
borgarinnar verið handíeknir af
Þjóðverjum. Sænska blaðið ,,Vest
manlandslens Tidning“ skýrir frá
því sama fdajg, að inargir boös-
gestir hafi Áeiitað að tooma á
samtoomu quisliinga á Helleland,
'Og hþii “Stavainger Aftenbliað“
birt hörð .ummæli og sagt með-
al annars, að pessir menn hafi
setíð hieima saankvæmt boði frá
London. Blaðið gjetur þess einn-
ig, að quislingar séu algerlega
einangraðir í Riogatandi.
109 pAsanfl dtvarpshlQSt-
endur i verkfalli.
2. sept. skýrir “Svenska Dag-
bLaded“ frá því, að morskir út-
varpshlustendur hafi gert „verk-
fall“, sem brfciðist óðfluga ú.t.
Alítur bláðiö iíklegt ab þegar
táki luan JOO þúsund útvarps-
hlustenda þátt i „verig’aTlinU'-,
sem er fólgið í þvi að neita
að greiða árstíllag. Póstmeistar-
inn 1 Þrændalögum hefir stoor-
að á útvarpsniotendur að taka
póstkröfurann vinsamlega, þvíað
póstmenn eigi' engan þátt í því
að gera upptæk útvarpstæki í
héraðinu. Virðist það benda til
þess að ástæðan sé meðfram sú,
að Þjóðverjar hafi látið gera út-
varpstækí upptæk, en hitt ereinn
ig vist, að „verfalUð“ ber að
stooða mótmæli gegn einhl.iða
fréttaflu-tningi norska útvarpsins
og óhóflegri útbreiðslustarfsemi
fyrir Þjóðverja.
Ævlatýri fótalausa flng-
mannsins.
Fótalausi flugmaðurinn Dougl
as Bader flugforingi hefir riú
verið sæmdur DFC heiðursmerk-
inu í annað sinn. Basii Cardep
flugmálaritstjóri • Da,ly Express
skýrir frá því að síðasta ævintýri
Baders hafi verið á þessa leið:
Þegar Bader vair það ljóst, að
hann þurfti að láta sig falla í
fallhlíf til jarðar úr 20 þúsund
feta hæð, skipaði hann flugsveit
sinni að hverfa heimleiðis, en
flugmenn hans sáu frain á hætt-
ur þær, sem biðu hans í ltoftinu,
þareö þýzkaT flngvélajr vom alls-
staðar á sveimi. Ákváðu jieir því
að veka honum vemd, meðan
hann lenti ;og sveimuðu Spitfire-
vélamar kringum hann í marga
hringi í pær fimm mínútursem
fallið tók, þar til hann hafði
lent heilu og höldnu. Þá fyrst
sméiu þær heimleiðis. Vakti það
mikinn fögnuð meðal flugsveita
hans þegar staðfest var í Þýzka-
landi, að hann hefði lent ömeidd-
ur. Beiglaði hann gerfifætur sin-
þr í íendingu, en flugsveitin flutti
bonum varafætur, sem sendir
vora iniður í fallhlíf. — Enski
þingmaðurinn og blaðamaðurinn
heimskunni Vemon Bartlett er
kominn til Moskva.
Bjami Gaðmundsson.
Frá Blondnósi.
PP úr fyrsta verkfallinu,
(svelti deilunni frægu), sem
Verkalýðsfélag Austur-Húnvetn-
inga á Blönduósi átti í var stoftir
að — vorið 1932 — til garðræktar
fyrir forgöngu félagsins. Þessi
fræga deila voru fyrsfu átökin,
sem verkalýðsfélagið lenti í við
atvinnurekendur. Verkamanmafé-
lagið „Dagsbrún“ og Sjómannafé-
lag Reykjavíkur sendu hinuunga
félagi peningalegan styrk. ti] þess
að gera því auðveldar að standa
af sér fjandskap atvinnurekend-
anna. En deilan leystist áður en
farið væri að úthluta þeim pen-
ingum, og var ákveðið að verja
þeim í arðvænlegt og varanlegt
fyrirtæki og urðu menn ásáttir
um það, áð koma wpp fyrir pá
matjurtagörðum fyrir félagsmenn.
Verkajýðsfélagið lagði fram til
viðbótar töluvert fé, til þess að
ganga frá garðinum, girða hann
og rækta. Garðurinn kostaði Um
1000 kr. Hreppurinn lagði félag-
inu til landið afgjaMai-og kvaða-
laust. Stærð þess lands, sem sáð
fer í er 4000 ferm. Landið er unn-
[ið í sameiningu af þeian, sem þar
hafa garða, en hver maður stend-
ur sjálfur straum af reksturkostn
aði síns parfs. Stærð svæða
þeirra, sem menn hafa er frá 200
ferfn- upp í 400 feran.
Á undangengnum áraim hefir
uppstoeran verið 8—12 föld.
Verkalýðsfélagið á garðinn og sér
um hann að öllu leyti.
Atvmnumálanefnd heíir starfað
í félaginu í mörg ár, hún heör
unnið að því að glæða hjá mönn-
um áhuga fyrir því að skapa sér
sjálfum einhverja atvinnu.. Fyrir
þrem árum var níikið Um það
rætt að félagið réðist í það að
kaupa bát, en ekkerf varð af fram
kvæmdum að sinni.
Fyrir þá vakningu, sem at-
vinnumálanefndin korn af stað,
hafa rnenn ýmist í félagi eða sem
einstaklingar komið sér upp bát-
um (stoektum) en það hefir orðið
til þess að þeir menn hafa ver-
Frh. á (4. síðu.
f. s. f.
K. R. R.
Walters-'keppnin
hefst á morgun klukkan 5.
Fram og K. R. keppa.
-------UM DAQINN og vbginn-----------------
A
j Gamall íslendingur skrifar um íslenzka smjörið og setuliðs-
J mennina. Stúlkur vilja fá nöfn birt. en ég vil það ekki.
* Þegar skipshöfnin á Esju var heiðruð. Fyrirspumum frá
1 verkamönnum svarað.
—...... ATHUGANIR HANNESAR Á HORNINU.------
GAMALL fslendingur“ skrif-
ar mér í dag: “Ég sé að
Alþýðublaðið hefir gert að um-
talsefni smjörskortinn í bænum.
Það er gott að það rétta er níi
upplýst. Undanfarið hafa gengið
alls konar sögur um smjörio
manna á meðal og sumar miður
fagrar. Ein þeirra var á þá leið að
brezkir setuliðsmenn hefðu keypt
það allt saman og aetu það upp.
Nú er það upplýst, að svo er alls
ekki. Að eins nokkrir setu,liðs-
menn hafa keypt smjör í smá-
skömmtum til að senda vinum
sínum, foreldrum eða fjölskyldum
heima í Englandi, en þar er nú
skortur á smjöri.
ÞYKIK mér sem lítið sé nú
farið að leggjast fyrir menn hér,
þegar þeir fara að nöldra út úr
þessu. Að mínu áliti væri okkur
íslendingum sæmra að senda
nokkur þúsund kíló af íslenzku
smjöri að gjöf til brezkra sjúkra-
húsa eða barnaheimila heldur en
að vera með þetta síldfellda ó-
geðslega nöldur. Við græðum á
stríðinu meðan allir aðrir verða að
þola hörmungar þess, og engum
mun blandast hugur um það, að
ef brezka setuliðið hefði ekki
komið hingað, þá hefðum við líka
fengið að kenna á hörmungum ó-
friðarins í ríkum mæli. Þetta
vildi ég sagt hafa, þó að ég viður-
kenn-i mjög gjarna, að fjölda
margt fer miður í ástandinu og að
hernám landsins sé okkur stór-
hættulegt, en það kemur þessari
smjörtillögu minni ekki við og er
annað mál, sem á að ræða og
taka afst'ðu til.“
NOKKRAR stúlkur segja í
bréfi, sem mér barst í gær: „Okk-
ur langar til að spyrja þig hvort
ekki verði eða ekki sé hægt að
fá birtan listan yfir nöfn þeirra
kvenna, sem getið var um í blaði
þínu og kallaðar voru „Portkon-
ur.“ Við viljum hér með skora á
þig að tala máli okkar í skrifum
þínum, og biðjum við þig þess
eindregið, þar sem annars liggja
allar konur og stúlkur undir
þessu ósæmilega nafni.“
ÉG VIL TAKA það mjög
skýrt fram, að þessum konum
hefir aldrei verið valið nafnið
,,portkona“ hér í, Alþýðublað-
inu. Það hefir enginn gert
néma höfundur tveggja greina í
dagblaðinu ,,Vísi“ — og stendur
nafngjöfin á hans eigin ábyrgð.
Var það og ill nafngjöf og ljót og
alls ekki í samræmi við eðli
málsins. Ef ég mætti ráða, yrðu
engin nöfn birt og ég held líka að
það verði ekki gert. Það er ekki
rétt að allar reykvískar konur
liggí undir þessu nafni og munu
ekki gera það. Enginn er bætt-
ari með því að birta nöfn. Stúlkur,
sem ekki eru í ástandinu þurfa
» •
ekki að óttast að neinn blettur
falli á .þær.
SJÓMAÐUR skrifar: „Mig
furðaði á Esju-hátíðinni hjá rík--
isstjóra. Margir eiga heiður skil-
ið fyrir hetjulega framgöngu á
hafinu og þá fyrst og fremst sjó-
mennirnir, sem sigldu Fróða til
íslenzkrar hafnar eftir allar hörm-
ungarnar, sem yfir það skip höfðu
gengið. Svo að segja öll stórveldi
heimsins tryggðu för Esju. Hins
vegar er sjálfsagt að viðurkenná,
að ferð Esju tókst vel og var hún
þó erfið, þar sém svo margt fóík
var innan borðs.“
VERKAMENN úr heilum
vinnuflokki spyrja: 1) „Hvenær
ber hreppsnefndum og bæjar-
stjórnum að fullgera ársreikninga
bæjar. og sveitafélaga fyrir hvert
ár.“ — 2) „Ef bæjar- og sveita-
stjómir, sem jöfnuðu niður út-
svörum í marz 1940, en ekki fyrri
en í júní 1941, er þeim þá heim-
ilt að leggja útsvör á tekjur —
gjald enda til þess tíma, eða til
júníloka 1941.“ — 3) „Hvert ber
að snúa sér, þegar hreppsnefndir
vilja ekki sinna útsvarskærum?
Ög hvenær er sá kærufrestur út-
runninn?"
SVÖRIN eru á þessa leið: 1)'
Hvað hreppsnefndir snertir ber
oddvita að gera reikninginn fyrir
15. janúar og leggja hann fyrir
hreppsnefnd. Hún sendir hann síð-
an endurskoðanda hreppsins
fyrir 20. s.m. og ber Jionum að
hafa lokið endurskoðun fyrir 5.
febrúar. Hinn 10. febrúar eða fyrr
skal reikningurinn ásamt fylgi-
skjölum sendur sýslunefnd,, sem
að fullnustu úrskurðar hann á
sýslufundi næstum á eftir.
HVAÐ BÆJARSTJÓRNIR
snertir eru um þetta sérstök á-
kvæði í lögum hvers einstaks bæj-
ar. Sums staðar skal reikningur-
inn fullgerður fyrir lok janúar-
mánaðar, annars staðar fyrir lok
febrúarmánaðar og enn annars
staðar fyrir lok marzmánaðar. —
Reikningur kaupstaðanna skulu
komnir til stjornarráðsins fyrir
lok septembermánaðar.
VIÐ aðalniðurjöfnun, sem fram
skal fara á tímabilinu frá febr. til
maí, að báðum mánuðum með-
töldum, er lagt á tekjur manna
eins og þær voru næsta ár á nnd-
an, en ekki til þess dags er nið-
urjöfnunin fer fram. Skattafram-
töl gjaldendanna eru víðast lögð
til grundvallar útsvarsálagning-
unni. Með sérstöku leyfi atvinnu-
málaráðuneytisins er hægt að láta
niðurjöfnun fara fram síðar á ár-
inu. Það var sums staðar gert 1941
vegna þess hve skattalögin nýju
voru seint afgreidd frá Alþingi.
AUKANDBURJÖFNUN getur far-
ið fram hvenær sem hreppsnefnd
sýnist, en hún nær aðeins til
þeirra, sem sést hefir yfir við að-
alniðurjöfnun, hafa orðið útsvars-
skyldir síðan aðalniðurjöfnun fór
fram, eða flutzt hafa búferlum á
árinu, en eigi var lagt á í fyrri
heimilissveit þeirra. Á tekjur
manna til 1. marz eða 1. júní er
í báðum tilfellum óheimilt að
leggja, heldur aðeins þær sem þeir
höfðu á „útsvarsárinu“, þ. e. árinu
áður en niðurjöfnunin fór fram.
3) KÆRUFRESTUR er í hreppn-
um 4 vikur en í tvær í kaupstöð-
um. Fyrir þann tíma skal kæra
komin í hendur oddvita hrepps-
nefndar eða niðurjöfnunarnefnd-
ar og skal nefndin afgreiða hana
innan 14 daga. Komi kæra eftir
að frestur er útrunninn er henni
ekki sinnt, enda hefir kærandi þá
tapað rétti sínum. Hafi það nokk-
urs staðar komið .fyrir, sem næstá
ótrúlegt verður að telja, að kæru,
sem komið hefir fram í tæka tíð,
hafi ekki verið sinnt, ber að kæra
það fyrir sýslumanni, sem á að
sjá um að hreppsnefndirnar fari
eftir landslögum. í kaupstöðum
kemur slíkt aldrei fyrir.
Hamies á horninu.
íslandsför Churchills í bíó.
Bæði kvikmyndahúsin sýna um.
þessar irtundir fréttamyndir af At-
lantshafsfundinum, íslandsför
Churchills og heimkomu hans.
Sést það vel, þegar Churchill steig
á land í Reykjavík, þegar þeir
Hermann, Sveinn Björnsson rík-
isstjóri og Chárchill koma fram á
svalir Alþingishússinu, hersýning-
in á Suðurlandsbraut og loks
brottför Churchills.