Alþýðublaðið - 10.09.1941, Blaðsíða 2

Gagnfræðaskólinn í Reykjavík,
starfar í vetur eins og að undanförnu. Síðar
verður auglýst, hvenær kennsla hefst
Umsóknir, bæði nýrra nemenda og eldri. þurfa
að koma til mín eigi síðar en 15. sept.
Viðtalstími kl. 7—9 síðd.
INGIMAR JÓNSSON.
Vitastíg 8 A. Sími 37ii3
Hðsráðendnr
í Reykjavík, sem vilja leigja stúdentum herbergi í
vetur, eru vinsamlega beðnir að gera aðvart á skrif-
stofu stúdentaráðs í Háskólanum, opin daglega kl.
4—5 e. h., sími 5959. Athygli skal vakin á því, að
stjórn Stúdentagarðsins mun ábyrgjast skilvísa
greiðslu og fyrirfram, ef óskað er.
frá Reykjavikurhöfn.
Hérmeð tilkynnist öllum vöruinnflytjendum til Reykja-
víkur, að vegna samninga þeirra, er Reykjavíkurhöfn hefir
gert við herstjórn Bandaríkja hér á landi, verður framvegis
eigi leyft að hafa vörur geymdar á hafnarlóðunum lengur
en 3 sólarhringa frá því er affermingu skips er lokið.
Þær vörur, er eigi hafa verið hirtar innan þess tíma,
verða fluttar á stakkstæðið suður hjá Haga (á Melunum) og
geymdar þar á kostnað og ábyrgð eigenda.
Skip þau, er flytja timbur, verða eigi tekin upp að
bryggju til afgreiðslu, nema farmeigendur geti flutt timbr-
ið beint á geymslupláss utan hafnarsvæðisins.
Reykjavík, 8. sept. 1941.
H AFNARST J ÓRINN.
&
LOFTVARNANEFND
Frii. af 1. síðu.
í þágu l'Oftvarnamefndar Reykja-
víkurkaiipsta ðar kunna að verða
fyrir við I-oftvamastörf meðan á
loftárás stendur eða slökkvi -eða
ruðningsstörf eftir slíka árás og
munu bætur verða gne:ddar hlut-
aðeigendum eða aðstendendum
þeirra- eftir sörnu regluim og sjó-
manua, er sigla um yfirlýst hættu
svæði á hafinu“.
ALÞYÐUBLASIÐ
MIÐVUOJDAGUR 10. SEPT. 1941
Eiríknr Eioarsson
taafnsðgum. ð tsafirðí
SÍÐUSTU viku var jarðslung-
inn á Isafirði' eimn af merk-
ustu borgumm pess bæjarfélags,
Eiríkur Einarsson hafnsögUm-að-
ur.
Eirjkur var fæddur að Bólstað
í Steingrímsfirði 20. október!878.
Hann \-ar dótturs>onwr Torfa Ein-
arssionar alþíngísmainns á Kleif-
um, pess er Jón á Gautlönd-
um sagði um eitt sinn: ,,Ef ég
væri ekki Jón á Gautlöndum, pá
vildi ég óska pess að ég væri
Tiorfi á Kleifum“. Er sagt að
Eiríkur hafi erft í rikium mæli
hina beztu kiosti afa síns.
E'rjkur ólst upp á harðærisár-
unum miklu og setti það -snemma
sviip á hann. Hann byrjiaði mjög
snemma að vinna, og pá ,við
róðra ,-og vann sleitulaust. Naut
hann engrar, eða sama ogiengTar
skólamenntumar. Hann fluttist að
Djúpi aldamótarárið o-g settist
að á ísafirði. Þar giftist hann, ár-
ið 1938- Þotbjörgu Klemensdóttur
frá Eyri í Ingólfsfirði og áttu
pau hjón 6 börn, en aðeins 1
þeirra er á lífi.
Eirfkur var skipstvjóri og sjó-
nraður á ísafirði um langt skeið.
En auk pess sá hann um smíði
á isfirskum bátum, bæði hér
heima -og eriendiis. Þegar hann
hætti skipstjórn gerðdst hann
bryggjuvörður á Isafirði, va-r
hann pað í mörg ár, en gerðist
síðan hafnsögu-maður og var pað
til dauðadags. Eirikiur var áltaf-
lega áhugasamur um almenn mál
og skipaði sér ótrauður í sveit
með Alpýðufl'Okknum. Var hann
ktosinn af flokksins hálfu í bæj-
arstjóm Isafjarðar árið 1922 og
átti sæti í he'nni í 13 ár, eða til
ársins 1935- Þá sagði hamn af
sér, par sem hann taldi að seta
hans i bæjarstjórn gæti ekki
samrýmst aðalstarfi hans.
Eiríkur Einarssion var einn af
stofnendum Samvinnufélags ís-
firðínga og átti allt af sæti í
stjórn pess. Sá hann meðal ann-
| ars um smíði báta þess- Þá var
hann stofnandi Sjómannafélags-
ins á Isafirði og var baun alía
tíð helsti baráttumaður pess
Mætti hann oft sem fu-lltrúi þess
á pingum Alpýðusamibandsins.
Þá átti Eirfkur sæti í hafmar-
n-efnd frá árinu 1922 og til dauða
dags- Var hann og skipaskoðun-
a’rmaður lengi og átti aðalpátt-
inn í pví, hv-e ísfirski fiotinu
er vel út búinn.
Eiríku-r var mjög gáfaður mað-
ur að Upplagi. Hann var raun-
sær en pó hugsjónamaður. Hann
\rar ágætur viniur, brj-óstgóður við
pá sem minnimáttar v-oru. Eirík-
ur vair gleðimaður mikill, prátt
íyrir margar raunir. Var1 hann
gl-ettinn og hnittinin í svöruim o;g
kunni allra manna bezt að isegja
frá. Eiríkur léz’t 27. ágúst. Jarð-
arför hanis var ákaflega fjölm-enn
og hin hátíðl-egasta. Lík hans var
borið í t-empla-rahúsið, en bind-
indismálunum unni Eiríkur mjög.
í Templarahúsinu talaði Guðm.
Hagalín við kistu hins lát-na og
kvacldi hann fyrir hönd Alpýðu-
flokksios og ísafja,'ðarkaupstaðar.
Var auðfundið pennan dag, að
ísfirðingar töldu- að þ-eir h-efðu
misst mikið viið fráfall pessa á-
gæta manns.
Isfirskmr sjómaðtur.
Bóharíregn:
Amma.
íslenzkar sagnir og þjóð-
sögur, 1. h. II. b. Bóka-
útgáfan Edda, Akureyri
1941.
A UNDANFÖRNUM ÁRUM
hafa út komið þrjú
hefti af safni þessu. Hefir
Finnur Sigmundsson mag-
ister annast útgáfu þeirra
og kostað hana. Nú hefir sú
breyting orðið á, að forlagið
Edda á Akureyri hefir keypt
ritið og heldur því áfram, en
Finnur býr það til prentunar
sém fyrr.
í fyrri heftum Ömmu liafa-
birzt ýmsir fróðlegir og
skemmtilegir þættir, má þar
einkum nefna þætti um eyfirzk
alþýðuskáld, um harðærið í
Eyjafirði 1869 og endurminn-
ingar Baldvins Bárðdals.
Hið nýútkomna hefti, sem er
hið fyrsta hjá hinum nýju
kostnaðarmönnura, er líkt hiu-
um fyrri um efnisval, en snotr-
ara að öllum ytra frágangi.
Þao flytur söguþætti, sann-
sögulega og þjóðsagnakennda,
en fátt eiginlegra þjóðsagna.
Fremst í heftinu eru þættir
eftir Bólu-Hjálmar um Gríms-
eyinga og' Þorvald skáld á
Sauðanesi. Hefir mest af efni
þeirra birzt áður í Þjóðsögum
og munnmælum, er dr. Jón
Þorkelsson gaf út. Mun mörg-
um þykja allhæpið að endur-
prenta slíkar sagnir, en þess er
þó að gæta, að hér er um að
ræða prentun á riti eftir Bólu-
Hjálmar, og munu þeir einnig
ýmsir, sem telja það þess vert
að út sé gefið, þótt efni þess sé
af öðrum skrásett og prentað.
Annars eru sagnir úr Skafta-
fellssýslu eftir dr. Jón Þorkels-
son hið veigamesta í hefti.
þessu.
Amma hefir á undanfömum.
árum aflað sér allmikilla vin—
sælda, og það er engin 'hætta á
því að þær minnki, þótt hún.:
hafi skipt um heimili og eig—
anda.
Akureyri, 4. sept. 1941.
Steindór Steindórsson
frá Hlöðum.

n:i i *vra
nrnrpjza
E.s. Sæfell
hleður föstudag til Vest-
mannaeyja Vörumóttaka tii
hádegis sama dag.
Fyrstn tvö ár ófriðarins.
-----
. Niðurlag.
Þanníg stienidur stríðið á pessú
augnabliki. Það -mætti líkjahern
aðaraðstöðu ófriðara'ðilanna við
pá, sem var haustið 1917, í síð-
ustu heimsstyrj-öld. Þá varÞýzkia
land rétt búið að sigra eitt aðal-
herveldið á meginlandi Evrópu,
Rússlanid. í petta sinn er pað
Frakkiand. Þá var Þýzkaland, eft
ir sigurfnn á Rússlandi. orðið
sterkara á meginjandinu, en allir
ands'tæðin.gar peSs samanlagðir.
Sama er að segj-a í dag. Og pó
imrn óhætt að segja, að aðstaða
pess á meginlandinu sé í bili
ennpá betri en haustið 1917. Það
hefir Jagt un-dir sig mi'klu miéiri
landflæmi ,sem sjá pví fyrir
vinnukrafti og hráefnúm, ofe á
færri anidstœðinga við að etja.
Hau-stið 1917 vom Bandaríkin í
Nprður-Ameriku komin í strið-
ið fyrir hálfu ári, og hermanna-
og- hergagnaflutningar peirm
streymdu hindrunarlítið ti] Frakk
'lands. Nú hjálpa Bandaríkin að
að vísu Bretlandi kröftiuglega, iog
hafa nýskeð, með fundi Rx>se-
velts og Churchiils á Atlantshaf-
inw, enn einu sinni- sýnt vilja sinn
til pess á mjög ótviræðan hátt.
En úrsli'tasporið hafa pau enn
ekki stigið.
Haustið 1917 var ítalía banda-
manna megin í stríðin-u. Nú er
hún með Þýzkaian-di. Um banda-
lagið við hana mun pó óhætt að
segja nú ein-s og pá, að betra sé
að vera án pess. Enn fr-emur: I
síðustu heimsstyrjöld var Japan
í andstæðingahópi Þýzkalands;
nú er pað Þýzka]andi vinveitt.
Og pó að pað hafi hin-gað tii
ekki tekið beinan pátt í stríðinu
við hlið pess„ bindur óvissan um
fyrirætlanir pess mikinn brezkan
her og flota í Austur-Asíu, ekki
sízt eftir að Ja-panir hertóku
Indó-Kína.
Á tandi virðist pannig s-em
stendur vera lítt m-ögulegt að
sigra Þýzkáland. Her pess er að
útbúnaði og æfingu svo m-örgum
árum á undan hinum„ að pað er
erfitt að jafna metin. Sú skoðun,
að pað hafi sem árásarríki orðið
fyrir meira manntjóni en hinir,
er ekki rétt. Eins o.g h-ernaðar-
sagan sýnir, er tjón árásarríkis-
ins oft hlutfa-llslega lítið, ef árás-
i-n er vel undirbúi-n og fram-
kvæmd af hörku, að hinum lítt
undirbúnum. Manntjón Þýzka-
lands er -sjáilfsagt ekki nei-tt sér-
staklega mikið, og sennilegt, að
peir tvedr nýju árgangar, sem síð-
an stríðið hóf-st hafa náð her-
skyldualdri, fylli niokkurn veginn
í. slrörðin. Það er heidur ekki allt'
komið undir manrifjaidanum-
Miklu pýðingarmeira er, að hafa
reyndan h-er 'og h-erstjóm. En um
pað, hv-e gífurleg-a yfirburbi
r-eyndar her hefir yfir óneynda-n,
jafnvél pótt hinn síðar nefndi sé
miklu fjölmennari, geta aðeins
peir dæmt, sem sjálfir ha-fa verið
árum samam í stríöi í fremstu
víglínu.
Maantjón Þjóðverja getur peg-
ar af peirri ástas'ðu ekki verið svó
ósikaplegt, að árásarherinn, sem
tef-lt er fram í fyrstu víglínlu, er
ekki nálægt pví eins fjölmennur
og, margir ætl-a. Eftir ameriksk-
um heimi-ldum, s-em ár-eiðainlegar
mega teljast, vom pað ekki n-enia
3000 nianns, sem skákað var
fram af hálfu Þjóðverja í hiniu
öriagarika áhlawpi, pegar peir
brntUst í gegn hjá Amiens á
Norðu'r-Frakklandi í fyrravor.
Og samkvæmt sömu heámildum
voru ekki nema um 150000
manns í peim flu-gvél'um, skrið-
drekum, vélahersveitium og stór-
skotaliiðssveitum Þjóðverja, sem
moluðu fimm milljóna her Frakk-
la-nds- Meginher Þjóðverja, sem
kom á -eftir pessum 150 000,
purfiti ekki annað að gera en að
koma sér fyrfr á peim stöðvum,
sem búið var að taka, o-g halda
peim,
Á Rússlandi hafa hersveitir
Hitliers að ví-su mætt allt annarri
og alvariegri mótspyrnu. Það er
augljóst, að herstjórn Rússa hefir
iært m-i-kið af tv-eimur fyrstiu ár-
um‘ ófriðarins- Hins veg-ar má
ekki loka augunum fyfir pví, að
Þjóðverjar geta, ef sókn peirra
þar eystra' skyldi stranda, tekiö
upp skotgraf-ahennað, sem út-
heimtir ekki nálægt pví eins
mikið lið og hergögn. Þeim her-
sveitum, sem á pann hátt losn-
uðu, gætu peir pá teflt fram á
öðrum vígstöðvum. Það væri i
pví sambandi hægt að hugsa sér
árás á Egiptaland Og Suezskurð-
inn að vestan, frá Libyu-, og um
leið að niorðaustan, yfir Tyrkiand,
Sýriand og Palestínu. Hugsan-
leg væri einnig úlraun til inn-
rásar á Englan-d og pá fyrst og
fremst -loftleiðina, einis og pegar
árásin á Krít var gerð. En vel
má vera, að hún hafi að verulegu
leyti verið gerð í æfingar- og
undirbúnimgs skyni Undir hina
marg umtöluðu xnnrás á England.
Við óvæntuim viðburðum má allt:
áf búast.
Þannig er hernaðaraðstaðan nú
á la-ndi. En hvernig er hún pá á
sjónum?
Einnig par er aðstaða Þýzka-
lands að einu leyti betri en í
áralok 1917. Yfirráð Þjóðverja
yfir allri Atlantshafsströnd Ev-
rópu suður að 'landamæmim
Spánar fela í sér alvarfega hættu
fyrir Bretland lOg neyða p-að til
pess, að halda mestum hluta
hers síns iog hergagna eftir
heima. Þar við bætist hættan af
loftárásWm og fallhlífarhermönn-
um, sem ekki var Um að ræða í
síðU'stfu heimsstyrjöld. Þá er og
kafbátastrfðið, sakir auikinnar
tækm', mikjiu ægilegra nú en pá,.
og að endingu eiga herskip Breta
stöðúgt á hættu að verða fyrir
loftárásum. Hins vegar ber pess-
að gæta, að kafbátahernaðurinit
er nú iíka miklu áhættúsam-ari
fyrir kafbátana sj-álfa en áður.
Baráttan gegn peim, sérstaklega.