Alþýðublaðið - 10.09.1941, Blaðsíða 3

MIÐVIKUDAGUR 10- SEPT. 1941
---------AIÞÝÐUBLAÐIÐ -------------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar í lausasölu.
AL^ÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
Þðttnr bæjarstjðrnar og þáttnr félags-
mátaráðherra í hðsnæðismálnnnm
ÍSAMBANDI viö bráðabirgöa ,
lög þan, sem gefin ha®a j
veriö úit að Tilhltmtt'. félagsmála-
ráðherra, til þess að ráða bót
á vandkvæðum í húsn æðismálíUni
bæjatn'na, bafa bliöð Sjálfstæðis-
fliakksins haldið því fram að bæj-
arstjórn Reyikjavíkar hafi verið
fiorsjál og fyrirhyggjusöin,. en að
félagsmálaráðherra eigi sök á
þeim drætti, er orðið hafi, til
nauiðsynlegra úrbóta í þessum'
va'ndamálinm. Þó engin ástæða sé
ti'l, á þessu stigi málsilns, að hefja
deiliutr lum þessi mál, þar siem
það er næsta nauðsynilegt að
samstarf sé á miilili bæja og rik-
is, þá muin sjiálfstæðiis’blöbiuinium
ekki haildast það nppi mótmælai-
laiust, að hafa jafn greinilega
erdaskift'. á sannie'kaniuim ens og
þaui hafa gert hér.
Sainraleiku'ilinn í þessu máli er
sá, að fyrir tæpu ári síðan, eða
10- iokt. 1940, ritaði féiagsinála-
ráðherra borgarstjóra bréf, og
vakti þar athygii á því, að rétt
væri að stjórn Reykjavíkurbœjar
tæki til athugunat', á h\7em hátt
yrði bætt úr hú snæði svan drlæ’ð-
iumum í bænum. Var félagsmála-
ráðherra þá þegair mjög vel Ijóst,
að bæniinn þyriti að gera ráð-
stafanjr til aukniugar húsnæðis.
En því miður varð þess ekki
vart, að stjóm bæjari.ns gerði
nokkrar -slíkar ráðstafanir. En
hinsvegar hefir félagsmálaráð-
herra átt sinn þátt í því, að ver-
ið er að byggja nýja 'og full-
komna .verkamannahústaði hér í
bænum í stærri stil ’en ucxkkru
simni fyr. En bærinn heflr til
þessa lítinn vilja og'framkvæmd-
ir sýnt af sinni hálfu, til aukning-
ar húsnæðinu.
Þegar toom fram á þetta sum-
ar viriist það vera eina leiðiu,
er bærinn sæi í húsnteðisvamd-
ræðunum, að biðja ríkisstjóminia
mn aðstoð. til þess að reyna að
losa húsnæði það hér í bænum,
er brezika setuliðið hafði til af-
mota ,o'g mun það jafnvel hafia
verið gefið í skyn, að ef þetta
tækist, væri bætt úr húsnæðis-
vandræðunUm. En á það var bent
af öðrum aðiilum, að þetta myndi
ekki vera einhlítt úrræði. Og
þegar þetta varð öllum kunnug-
urn Ijóst, hefði mátt búast við
að Reyikjavíkurbær léti sjálfur
fara fram rannsóíkn á þessu máli,
því þaÖ var að sjálfsögðu fyrst
og fremst skylda bæjarins að sjá
um að slíkt væri gert. En í
þessu efni, eins og öðru, baö
stjórn bæja'rins, í stað þess að
láta gera það sjálf, ríkisstjórn-
ina að hafa með höndum fram-
kvæmdir málsims. Þá fól félags-
málaráðhema hú&aleigunefnd aö
safna skýrsium. Og tæpri vikiu
eftir að húsaleigunefndin hafði
sent ráðuneytinu þessar skýrslur,
lét ráðuneytið gefa út Umrædd
„ALMVOUBLAöiD___________________
bráöabingðalög.
Hér er aðeins getið nokkurra
atriða, er leiða það í ljós, að
stjóm bæjarins hefir lítið aðgert
í þessum málum, .annað en biðj-
ast ásjár, og það, sem til þessa
hefir verið gert að gagni, er
verk ráðuneytisins. En þess er
fastlega að vænta, að hér eftir
sýni stjórn Reyikjavíkurbæjar
meiri vilja, skörungskap og fram-
kvæmdir í þessu mikla nauðsynja
verkefni sínu. Og að sjálfsögðu
er það rétt og eðlilegt, að ríkis-
valdið aðstoði bæina eftir föng-
um, t’il þess að leysa þessi eins
og önnur vandaimál þeirra. En
það má þó ekki gleymast, að hér
er fyrst og fremst um að ræða
verkefni bæjanna sjálfra.
Barðtta ferlamaana
I Rangárvailasýsln
AS. L. SUMRI var stofnað
verkamannafélag austur i
Rangárva'Iasýslu. Aðaltilgangur
félagsins var sá, að ráða bót á
því, misrétli, sem verkamenn þar
eystra voru beittir af rikisstjórn-
inni varðandi vegeivinnukaUpið.
Strax eftir stofnun félagsins snéri
það sér fyrir milligöngu Alþýðu-
sambandsins til vegamálastjóra,
og fór þiess *á leit við hann, að
viegavinmikaiutpið í Ran.gárvalia-
sýslu hækkað til samræmis við
vegavinnukaupið í Árnessýslú. En
þar var vegavinnukaupið raufi
hærra enda höfðu verkamenn þar
verið svo forsjálir að stofna með
sér stéttarfíélög og vera þar af
léiðandi færir um að knýja frarn
hærra kaup en atvinnUmálaráð-
herra ætlaði að skammta þeim.
Eins og menn rekur eflalust
minni til, vom það allt annað en
góðar undirtektir, sem hið ný-
stofnaða félag fékk hjá vega-
málastjóra og atvinnumálaráð-
herra. Og sýnt var að ætlun
þeirra var sú, að, sporna við
því að verkamannafélaginu aiuðn
aðiist langt líf. Þeir neituðu þvi
um hin sjálfsögðustu og ómæl-
anlegustu réttindi í þeirri von
úr loftinu, virðist í seiinni ííð bera
tölnverðan árangur.
Að öðru leyti er aiðstaða
Þýzkalands á sjónum nú miklu
verri en í síðuistiu heimsstyrjöld.
Herskipafloti þess hefir orðáð fyr-
ir mjög mifclu tjóni og nú síðast,
ekki alls fyrir löngu, misst bezta
oruistu-skip sdtt, „Bismarck".
' Ef til vill verða það þó yfirráð-
'in í lioftinu, sem úrslitium ráðá í
þessu stríði. Og þar hefir aðstaða
Þýzkalands óneitanlega versnað.
Bnezki loítflotinn hefir, ekfei hvað
sízt sakir þeirra'r hjálpar, sem
hann fær frá BandaríkjunUm,
stöðugt verið að verða hættulegri
og hættulegri andstæðingiir. Loft-
árásirnar á þýzkar borgir erlu
stöðugt að verða tiðari og hrika-
legri. Að vísu hefir England,
einkum London, orðið að þala
miklar raunir af vöidum þýzkra
lioftárása. En við þvi voru Bretar
búnir, iog það hefir sjélfsagt átt
sinn þátt í því, með hversu að-
dáunarverðri ró þeir tóku því,
sem að höndum har. Tauga-
stríð Hitlers bar engan árangur
hjá Bretum.
Ibúar þýzkra borga voru aftur
á móti ekki undir loftárásir
búnir. Göring hafði fuillvisssað þá
um það, að óvinafnugvélar myndu
aldrei koimast inn yfir landannæri
Þýzkalands. En hversu klók-
indalegum ánóðursbrögðum, sem
beitt er, þá þýðir ekki að bera
á móti ioftárásunum, né reyna að
leyna fólkið því, að þær eru
stöðugt að magnast. En þar við
bætist, að striðið dregst meira
og meira á langinn. Bretar gerðu
frá byrjun ráð fyrir því, að stríð-
ið myndi standa í mörg ár. En
Þjóðverjar treygtu á, aÖ það yrði
ekki nema „leifturstríð“. Tveggja
ára styrjöld er því orðin löng
styrjöld fyrir þá, og vonbrigðin
yfir því, að eiiga nú þriðja striðs-
veturinn í værfiuni, .hljóta að
vera mjög mikil-
Ef Rússar Játa ekki bugast,
verða Þjóðverjar héðan. í frá nú
einnig að heyja loftstríð bæði í
vestri iog austri. Og Rússiar geta
þá gert loftárásir á Þýzkaland
að austan samtímis loftárásúm
Breta að vestan. Slíkt strið getur
vissulega endað með skelfingu
fyrir Þýzkaland, þó að það geri
það ekki í nánustu framtíð. 1
þrautseiigu áframhakli ioftstríðs-
ins virðast því liggja aðaisigur-
möguleikar Breta og bandaimanna
þeirra í þessari styrjöld.
Meira er ekki hægt að segja á
þessu augnabliki, svo framarlega
að ekki sé farið út í þýðingar-
lausan heilaspuna. Sigurmögu-
Ieikarnir. erii sem stendúr svipaðiir
fyrir báða ófriðaraðila. Hvoirugur
þeirra getur treyst því, að tíminn
sé með honura. Tíminn er hlut-
laus. Hann verður aðeins þeim
að liði, sem kann .að hagnýta
sér hann. Og hver betur kann
að gera þaö, mun framtíðin leiða
í ljós.
IMÍÍ
Fransbr.hiiífar,
Bðrhnífar,
Skeiðar, Hnifar,
Vasahiifar,
Teskeiar.
firetflsoðtB 57 Simi 2849
Mfæðasteápur 2- eða
3 settur, óskast til kaups.
Uppi. í síma 4905.
FJörar njjar bækur.
1. Úr dagbókum skurðlæknis, eftir James Harpole, dr,
Gunnl. Claessen íslenzkaði. — Þetta er stór og vönduð
bók, prentuð á ágætan pappír og bundin í fallegt band.
Bókavinir ættu ekki að draga að kaupa bókina, því að
upplagið er ekki stórt, og hún verður að líkindum upp-
seld fyrir jól.
2. íslenzk-dönsk orðabók. Þetta er bókin, sem menn hafa
á undanförnum árum mest spurt um. Ekki hefir verið
til önnur ísl.-dönsk orðabók en hin mikla bók Sigf.
Blöndals, en hún er alltof stór og viðamikil fyrir nem-
endur almennt. Þessi bók kemur að fullum notum í
flestum skólum.
3. Formálabók. Nærri 30 ár eru liðin síðan síðasta for-
málabók var samin. Þessi nýja útgáfa, sem fulltrúar
lögmanns, þeir Árni Tryggvason og Bjarni Bjarnason,
hafa samið, er því bráðnauðsynleg og getur sparað stór-
fé öllum þeim, sem fást að einhverju leyti við verzlun-
arstörf eða viðskipti. Bókin er í raun og veru nauðsyn-
leg á hverju heimili.
4. íslenzkir sagnaþættir og þjóðsögur, safnað hefir Guðni
Jónsson magister. Þetta er annað hefti af þjóðsagnasafni
Guðna. Fyrra heftinu var mjög vel tekið, en þeir, sem
lesið hafa bæði heftin, telja þetta síðara hefti mun betra.
Bókaverzloi tsaíolðarprentsniiðjn.
Vðknkona og starfstðlka
óskast á Elliheimili Hafnerfjarðar
1. okt. n. k. Upplýsingar h|á forst&ðu**
konunni simi 9281.
að það riði því að fullu. En verka
.mennimir í Rangárvallasýslu létu
þessa afstöðu ekki skelfa sig,
heldur fylktlu liði með þaö fyrir
augum að hefja sigursæla sókn
við fyrsta tækifæri, og þegar
þeir sýndu það, að þeir ætlúðu
ekki að líða óréttinn lengur en
nauðsyn krefði, fór vegamála-
stjóri að endurskoða fyrri afstöðU
sína til inálsins. En hún var sú,
að þvertaka fyrir að hækkagmnn
ikauipið í vegavinnunni frá krónu-
gmnnkauipstaxtanum sem ' jat-
vinnumálaráðherra ákvað í vor
að skyldi gilda. Nú brá svo kyn-
lega við, að vegamálastj'óri sá
sér færi að hvika frá fyrri á-
kvörðun og hækka, kauipið.
I ágústmánuði s. 1. var vega-
miálastjöri á ferð í Rangárvalla-
sýslu og tiíkynnti hann þá, að
frá 1. júlí skyldi grunnkauipið
reiknað kr. 1,15 pr. klst. iog skyldi
greiða fulla cl ýrtíðariuippbót áþað.
Samkvæmt þessum nýjia taxta
vegamjálastjérans fá verkamen.n-
irnir yfir júlímánuð kr. 17,80 fyr-
ir 10 stunda vinnu með ftaffi-
txma, io,g yfir ágústmánuð kr. 18,
10 fyrir sama vinnutímafjölda.
Verkamenn í Rangárvallasýslu
hafa samkvæmt þessu fengiðveru
lega kauiphækkun frá 1. júli s.l.
Þetta er fyrsti sigurinn, sem
verkamannafélagið „Dimion“ er
stofnað var í suimar, hefir fært
meðlimum sínium, og mega þeir
vel við una, því við öfluga and-
stæðinga var að eiga. Þessi sig-
ur ög lærdómúr sá, er hann kenn-
ir lokkur, ættí að vera venfta-
mönnum í Rangárvallasýsiu, sem
og annarsstaðar á landinu, holl
leiðbeining iog hvatning ti.l þess
að tneystia samtök sín sem bezt,
og sækja fram í samstiltri og
óstöðvandi fylkingu til enn stærri
og glæstari sigra.
Aðalfnndnr Leikfó-
lags Rejrkjavfknr.
AÐALFUNDUR Leikfélags
Reykjavíkur var haldinn
í fyrrakvöld. Fór þar fram
stjórnarkosning og voru þessir
kosnir:
Valur Gíslason formaður,
Brynjólfur Jóhannesson ritari
og Hallgrímur Backmann
gjaldkeri.
í varastjórn voru kosin:
Alfred Andrésson, Emilía
Borg og Arndís Björnsdóttir.
Endurskoðendur: Sigurður
Jónsson, lögiltur endurskoð-
andi, og Sigurður Guðnason.
í leikritavalsnefnd vora
kosnir Gestur Pálsson og Ævar
Kvaran.

MýlendnTÖrnr,
f3relB&læfisv<Sru«%
Smávomr,
Vinnnfatnaðnr
Tóbak,
Tælgæti,
Snyrtivörar.
Verzlunin
Framnes,
Ffamnesveg 44. Simi 5791.