Alþýðublaðið - 13.09.1941, Blaðsíða 3

ULUCMflDAGUfi 13. 1941
ALS»V OUBLAÐIÐ
---------áLÞÝÐUBLAÐIÐ --------------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson'.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
Blóðveldi nazista i Noregi.
OKKUR íslendinga setur
hljóða við fréttirnar af
hinni blóðugu ógnarstjóm
þýzka nazismans í Noregi.
Dauðadómar, aftökur og lang-
varandi fangelsisdómar —
það þarf margar aldir aftur í
tímann til þess að finna dæmi
annars eins í sögu Norðurlanda.
Við vitum ekki um áðdrag-
anda þessara óheyrilegu níð-
ingsverka þýzka nazismans á
afvopnaðri og varnarlausri
bræðraþjóð okkar í Noregi.
Við vitum að nazistarnir hafa
reynt að kúga norsku verka-
lýðsfélögin til hlýðni við sig
til þess að geta skammtað hinu
vinnandi fólki kaup og kjör á
sama hátt og á Þýzkalandi, en
forystumenn og meðlimir fé-
laganna staðið á móti því. Og
við vitum, að þýzku nazistarn-
ir hafa reynt að svifta norsku
þjóðina öllum útvarpstækjum
til þess að hún geti ekki fengið
að heyra rödd frelsisins frá
London, þar sem hin löglega
stjóm landsins vinnur nú að
því að undirbúa baráttuna fyr-
ir endurheimt þess úr ræn-
ingjahöndum. En ihvort það
hefir verið þetta eða hitt eða
eitthvað annað, sem hleypti
verkföllunum í Osló af stað:
Svo mikið er víst, að þeir menn,
sem nú er verið að fangelsa og
myrða í Noregi, hafa ekkert af
sér gert annað en það, að berj-
ast fyrir frelsi og sjálfstæði
þjóðar sinnar gegn erlendri
kúgun, sem með hverjum deg-
inum, sem líður, verður meira
og meira óþolandi. Og það er
Alþýðusambandið norska og
Alþýðuflokkurinn, sem hefir
forystuna í frelsisbaráttunni.
Þess vegna ganga blóðdómar
þýzka nazismans nú yfir for-
vígismenn þeirra.
Okkur verður á að spyrja:
Er þetta grimmdaræði Jsara
eðli þýzka nazismans, eða telur
hið ógurlega þýzka herveldi
sér það nauðsynlegt, að níðast
þannig á hinni litlu norsku
þjóð eftir að það hefir lagt
undir sig land hennar og af-
vopnað hana?
Vissulega höfum við þegar
heyrt sitt af hverju um grimmd
aræði þýzku nazistanna gegn
óbreyttu, varnarlausu fólki,
einnig konum og börnum, víðs
vegar suður í Evrópu. En eng-
inn skyldi þó ganga þess dul-
inn, að það eru ný og illspá við-
horf fyrir þýzka nazismann,
sem valda því, að til svo blóð-
ugra og miskunnarlausra kúg-
unarráðstafana er gripið í Nor-
egi gegn þjóð, sem Hitler og
menn hans hældu sér gjarnan
af fyrir stríðið, að vera í ætt
við. Verkföllin í Osló eru
fyrsta stóra skipulagða fjölda-
hreyfingin meðal hinna undir-
okuðu þjóða til þess að velta af
sér oki þýzka nazismans. Hitler
og menn hans og erindrekar
þeirra \ Noregi sjá með réttu
í þessum verkföllum fyrsta vís-
inn til þeirrar öldu, sem fyrr
eða seinna hlýtur að skella yfir
þýzka nazismann og skola hon-
um burt af sviði sögunnar.
Þess vegna hinir blóðugu dóm-
ar og aftökur á forvígismönn-
um norska Alþýðusambands-
ins, sem hefir forystuna í verk-
fjöllunúm.
Þeir Terboven og Quisling
halda. — að þeir geti
með slíkum hryðjuverkum
kæft frelsisbaráttu norsku
þjóðarinnar og skotið öðrum
þjóðum, sem skyldu reyna að
fara að dæmi hennar, skelk í
bringu. En þeim skjátlast.
Ögnarstjórn nazista verður
ekki til annars en að þjappa
Norðmönnum ennþá betur sam-
an en áður í baráttunni fyrir
frelsinu. Norðmenn eru nú að
sanna alvöru þess heits, sem
þeir unnu á Eiðsvelli árið 1814:
„Sameinaðir og trúir svo lengi
sem Dofrafjöll standa,“ Upp af
blóði hinna föllnu frelsishetja
munu rísa óteljandi aðrar, sem
halda baráttunni áfram þar til
Noregur er aftur frjáls. Og
meðal allra hinna undirokuðu
þjóða munu fréttimar af verk-
föllunum í Osló verða mönnum
brennandi hvöt til að rísa upp
gegn kúgurunum. Hetjurnar í
Osló hafa áreiðanlega ekki
fallið til einskis, þó að sýnileg-
* ur árangur af fórn þeirra láti
ef til vill eitthvað eftir sér
bíða.
En okkur hér norður á ís-
landi, sem erum svo hamingju-
samir, að hafa ekkert af naz-
istiskum. innrásarher haft að
segja, verður á að spyrja í sam-
bandi við dauðadómana og af-
tökurnar í Osló: Hvernig er
það mögulegt, að til skuli hafa
verið '0g til skuli ,vera enn á
meðal okkar þeir menn, sem
óskuðu þýzka nazismanum sig-
urs í þessari styrjöld og vildu
jafnvel leiða ógnarstjóm hans
yfir íslenzku þjóðina? Ætti
ekki að minnsta kosti að mega
ætla, að þeim væri nú loksins
nóg boðið með fréttunum af
níðingsverkunum, sem nú eru
unnin á hinni norsku frænd-
þjóð okkar?
Utbreiðið
Alþýðnblaðið
Páll Þorbjarnarson:
Fisfcsðlnsamningnrinii
og Vestmannaeyjar.
UM fátt er nú íneira rætt en
f isksö lus amninginn við
Bneta, því veTz:Iunar- eða við-
skiftasamning ©r ekki hægt aö
tala um, til þess er samnmgur
þessi of emihliðja. Þykir lands-
mönnuim að Vbniuim að þeir s.éu
hnoðalegar hluninfanniir með saartn-
ingi þessum. Teija margir fisiki-
menn að róðrar mum'i leggjast
niður að minnsta kosti no'kikurn
tírna ársins vegna þess að fisk-
verðið standi ekki í neimu hl'ut-
falti við hinin aukna til'kostnað
sem af veiðwmimm leiðir. Beri mað-
ur saman fiskvierð amnairsvegar
og útgerðarkostnað hins\'egarmið
að við ársbyrjum 1940 Oig nú
þá lítur dæmið þannig út hér í
V'estmannaeyj'Uim.
Ársbyrjun 1940 nú hækkun la'ndi, sem íbsi okfcur við þennasi
Sísaliínai 6 mm. 1250 rl. 3000 140»/. vansfcaipnað. Tii þess liggja þær
Lmiatatuimar 8,75 þús- 3®,00 248®/. orsakir, að fyrirsjáanlegt fer, ati
KiÚkaT 5,50 — ca. 30,00 445»/. þetta >nýja fyrtrfcoimúlag dn^iar
OMa 0,21 kg. 0,371/2 80«/. m.jög úr því fisfcmagni, sem Bnet-
Beuzín 0,50 — 0,61 22*/. ar fá héðan; tnúlqga hafa Bhetar
Síld 0,40 — im 838«/. ekfci of mifcið af mat^r svo e»
Trygigjng sfcipveija B,00 á vifcu 8,08 900«/. a«nab: Reynslan hiefir sýnt, að
Ýsa í sfcip 0,22 kg. 055 50«/. mjög giengtu/r erfiðlega að fccnna
Þiorsfc»r 0,16 r- 086 ■tm* fiski ósfcemimdum #1 Bnatlands
Lúða 1,45 — 1,20 l ækknin 17«/. í stónmm skipum; en Bnetum er í
slysim u.rða. Særnra heföi vmð,
að láita sjást í ei'nhveþfU öðirt*
iem pappirsriegluigeirð framkvæml
öryggisins uim f. d. hleðslu og
kolaforða skiþa, Héðam sigidi
skip ailan síðástliðinn vetuir, sem!
alltiaf fór ofhlaðið og aldnei
kömst í einum áfamga til söltt-
irafnar í Bretlandi vegna kola-
leysis.
,Svo virðist, sem alda sé n«
að vakna til að xieyna að hrinda
jæssuim vanskaipnaðarsamningtam
aif hömduan ofckair, og væri vel,
ef siíkt tækist. En tirúa mín er
sú, að mál þetta leysisf ekki fná
Islenzku hliðinni, : heldw
verði það ahruenningu'r í Breib-
ISamaniburðuir þessi er gerður j
miðað við veiðar með Iinu, sem *
hér aðallega stunidaðar að
haiustinu óg framan af vertíð.
Að haustinu hefir aðallega verið
lagt sig eftir ýsu 'Og húin verið
eftirsótt, en nú er úfflit fytrir að
ekki svaTi tilkostnaði að stunda
þessar veiðaT. Þeir sem mælia
samningi þessuim bót hampa því
að verð á ýmisuim fiskteguindum
hafi hækkað (mikið, svo, sem
á uf sai, karfa og ódýrari teg-
undium. Þetta er að vísu írétt,
Bn sá er galli á gjöf Njarðar
að engin skylda hvílir á kaup-
mdum að kaiu'pa þessar fiskteg-
■uindár iog hefir reynslan orðið sú
að fiskimenn hafa dkki iosnað við
affla sinn nema að nokkru leyti.
Hafa þeir til dæmis ékki mátt
leggja upp nemia vissan hluta af
hinum lak'ari flatfisktegundum,
sem kaillaðar eru, á móti þoirski
iog ýsu og karfa hafa þeir alls
ekki losnað við, heldur hefir orð-
ið að henda honuim. Er sýnilegt,
að hálfgerður molbúabáttur fer
áð verða á fiskveiðum ókkar,
þegar dragnótabátur, sem er að
fiska, verður að hætta veiðuim og
sigla inn, þegar hamn hefir fisk-
að' vissan kassafjölda. Um ufsamn
er það að segja, að hann fisfcast
hér lítið ttm þenna tíma, en á
vertíð er ioft miikil gengd af lion-
Um og má óhiikað af fenginnii
reynslu af öðnum fisfctegundum
fullyrða, að þá losraa merm ekki
við hann í skip, enda ekki eðli-
tegt að sfciip séu fyllt af léleguim
fiski, þegar betri tegundir bosta
sama verð.
Þá hefir nú verið minnst á það
í saimningi þessum og fnam-
kvæmd hans, sem snýr að Vest-
mannlaeyiingum og jafnframt öðr-
um landsmönnum, en ótalin er
hin sérstafca umhyggja, sem fielst
í framkvæmd samningsins gagn-
vart þeim, eða þegar úthlutað
ér slbipum leyflum til að sigla til
Englands. Frá Véstmatfinaeyjium
hafa gengið að staðaldri má
segja vélskipin Helgi og Sfcafti-
feilingur með ísfisk til Englands
Aufc þeirra sigldii svo vélsfcípið
Garðar síðast i'iðinn vetur. Énn
fremiur hafa nú Vestmanniaeying-
air fceypt skipið Sæfell, um 400
smálestiir, iog var það beMínis
keypt með Englandsferðir fyrir
auga.ni. Ætla rnættíi nú að Vest-
mannaeyjar, sem er stærsta ver-
stöð landsi’ns og sú einia, sesm
samlkvænnt samningnum hafði að-
sitöðu til að veita fiskmagn svo
teljandi væri í íslenzk sfcip, yrði
ékki afsfciþt, þegar úthlutað væri
siglíngalieyfúm, en hvað stoeður?
Bkfcert skip frá Vestmannaeyjum
fær leyfi til að sigla. Á sama
tirna er svo úthluitað leyftum á
sfcip, sem alls ékki erti tilbúiin til
siglinga iog aldiei hafa siglt áð-
uir, tog skip, sem fiullyrðai má að
efclti hafa skilyrði tiil að kiomia
fiski óskeinmdum á markað.
Ég get ékki skilist svo við
þessar Jíniuír, fcö dnepa ekfci á
gneinargerð þá, sem í'ífcisstjórnini
birti í útvarpinu um samning
þenna og tildrög lians, þar sem
sagt var að sanmingurimi væri
tilfcominn vegna þ©ss að iríkis-
stjórnin hali viljað forða sem
flestlum sjómönnum frá að sigla
um hættusvæðið eftir að slysin
ur'ðu. öðnuvisi mér áðuir brá,
eða söng ekki eiitthvað viið ann-
ian tón í sumurn s tjóirnarb lö ðun-
um um Mitinn þegnsfcap sjómanna
s .1. vetuir, þegar siglingar lögð-
ust niður um tíma, meðan verið
var að ganga firá nýjium samniing-
um um kjör og öryggi eftir að
því efni eins farið og öðrarn, að
þeir vilja heldur góða vöra eu
lélega.
Hánarkiverð á timb
ar og nnkáða-
pawir
VIÐSKIPTAMÁLARÁÐU-
NEYTIÐ hefir auglýst
hámarksálagningu á timbur og
umbúðapappír, en þessar vörur
hafa ekki áður verið háðar há-
marksálagningu.
Hámarksálagningin nær yfk*
allan algengan húsa- og skipa-
við (35%) og krossvið, gabo»
og masonite (35%). Álagning á
annan við má vera 40%.
Sérstök ákvæði eru um það,
ef viður úr 1. flokki er þurk-
aður hér, má þá reikna 10%
aukaálagningu (45%).
Einnig gilda sérstök ákvæði
ef timburverzlun kemur frans.
sem heildsali gagnvart annari
timburverzlun.
Álagning á umbúðapappír í
heildsölu má vera 14%.
Garðyrkjusýningin
Kynnist þeim stórfeldu íramförum, sem
náðst hafa í garðyrkjumálum okkar ís-
lendinga.
Skoðið Garðyrkjusýningnna!
Opið i kvöld til kl. 12
DANSLEIKUR
í Iðné i kvöltí. — Hefst klukkan 10.
Hin oýja hljómsveit hússins leikur.
Aðgöngumiðar með lægra verði kl. 6—9 í kvöld
í Iðnó. Síhií 3191.
ATH. Einungis fyrir íslendinga,
Ölvuðum mönnum bannaður aðgangur.