Alþýðublaðið - 20.09.1941, Blaðsíða 2

LAUGAKDAGUR 20. SEPT. 190.
Tilkynning
frá landbánaðarráðuneytinu.
Hér með er skorað á alla þá, sem koma vilja til greina
við úthlutun verðuppbótar á útfluttar landbúnaðarafurðir,
framleiddar árið 1940, að senda landbúnaðarráðuneytinu
fyrir 15 .október n.k., staðfest eftirrit af farmskírteinum, er
sanni útflutningsmagn þeirra af þeim vörutegundum, sem
hér eru taldar:
Ull, Bjórar, Silfurrefaskinn,
Gærur, Garnir, Blá og hvít refaskinn,
Kjöt, Ostur, Æðardúnn.
Fylgja þarf vottorð matsmanna um að vörurnar séu
framleiddar á árinu 1940.
Þeir, sem eiga óseldar birgðir af fyrnefndum vöruteg-
undum frá árinu 1940, sem ætlaðar eru til útflutnings, skulu
fyrir sama tíma senda vottorð matsmanna um birgðirnar,
með tilgreindu vörumagni, — eða aðrar sannanir, sem ráðu-
neytið metur gildar.
Landbúnaðarráðuneytið, 19. sept. 1941.
Kauptilboð
óskast í fa8teignina Laugabrekku við Suðurlandsbraut
ásamr erfðafestulandinu Þvottalaugabletti nr. 2, með
eða án áhafnar. Tilboð sendist undirrituðum fyrir
föstudag.
Eínar B. Guðmundsson hrm.
Aaitursti'æti 7
Barnataeimilnm Osle«
borgar breytt 1 f angelsi
Háðist inn á heimilin snemma á morgn-
ana og ekið með fólkið í fangeisi
Lundúnabréf.
¥ EINU af kvikmyndahús-
* um Þrándheims var sýnd
kvikmynd af norsku hersveit-
inni, sem er á leið til Þýzka-
lands. Kvikmyndinni var tek-
ið með svo miklum óhljóðum,
að lögreglan skarst í leikinn og
lokaði kvikmyndahúsinu. —
Þýzku yfirvöldin urðu svo reið,
að þau úrskurðuðu að lokað
skyldi öllum kvikmyndahúsum
í Þrándheimi.
Frá Þrándheimi berast enn-
fremur þær fréttir, að allir
atvinnulausir menn verði að
skrásetja sig þegar í stað, og
verða þeir settir í vinnu fyrir
þýzka herinn.
Sænsk blöð hafa haft tal af
norskum flóttamönnum, sem
nýkomnir eru til Gautaborgar.
Segja þeir að ástandið í Oslo sé
hræðilegt. Þýzka lögreglan,
Gestapo, er tekin upp á því að
ráðast inn í hús óbreyttra
borgara eldsnemma á morgn-
ana, taka þá til fanga, safna
þeim saman í almenningsbíla
og aka þeim í fangabúðir. —
Meðal þeirra, sem teknir hafa
verið til fanga eru flestallir
verkalýðsforingjar Osloborgar,
ritstjórar blaða Alþýðuflokks-
ins og háskólakennarar. Meðal
háskólakennara má nefna próf-
essorana Brögger, Schreiner og
Mohr. Ennfremur var Welhav-
en lögreglustjóri tekinn fastur.
Ástæðan til þess að Þjóð- •
\ verjar byrjuðu þessar fjölda-
handtökur, var verkfall, sem
milli 35 og 40 þúsund manns
tóku þátt í.
Voru nokkrir foringjar
verkamanna dæmdir til dauða
fyrir að undirbúa verkfallið, en
sumir voru náðaðir og refsing-
unni breytt í lífsjtíðarfangelsi.
SS-menn og herlið ók um
borgina í bifreiðum snemma
morguns og handtók fjölda
manns. Hermennirnir réðust
inn í húsin, vöktu fólk og
skipuðu því að fara á fætur.
Síðan var öllum ekið á ,lög-
reglustöðvar, þar sem stutt yf-
irheyrsla fór fram á blendingi
úr norsku og þýzku. Því næst
var öllum varpað í fangelsi.
Öll fangelsi borgarinnar fyllt-
ust á svipstundu og varð að
hafa tvo til þrjá menn í hverj-
um klefa.
Þjóðverjar hafa breytt einu
stærsta barnaheimili Osloborg-
ar í fangelsi, auk þess hafa
þeir komið sér upp þremur
fangabúðum úti á landi.
Þjóðverjar og Quislingar
reyna nú að banna Þjóðverjum
að nota útvarpstæki sín. Hafa
þúsundir útvarpstækja verið
gerðar uptækar.
Norðmenn hafa svarað þessu
með því að segja upp
norska útvarpinu, sem er
undir þýzkri stjórn. Auk þess
hafa öll blöð nazista fengið
uppsagnir svo þúsundum skipt-
ALPYÐUBLAÐIÐ
ir. Er almennt búizt við, að
næsta skref nazista verði að
þvinga fólk til að gerast áskrif-
endur að nazistablöðunum, —
segja flóttamenn þeir, sem
sænsk blöð hafa haft tal af.
Það er þýðingarlaust að
ætla sjr að kúga Norðmenn,
því að þeir láta ekki kúgast,
segja flóttamennirnir. Þjóð-
verjar skilja ekki frelsisást
Norðmanna og munu aldrei
skilja hana. Þeir reyna sína
gömlu kúgunaraðferð, en þeim
mistek-L það, sem þeir ætla
sér, að buga kjark almennings.
Hið eina, sem þeim tekst, er
að auka hatrið á Þjóðverjum
um allan helming og var þó
ékki á það bætandi.
Bjarni Guðmundsson.
Þakkar- og kveðjnori
frá Goðspekistáku
Safnarfjarðar.
Við óíför taórðar Edilonssonar
læknis.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ hefir verið
be'ðið fyrir til birtingar eft-
irfarandi þakkar- iog kveðjuorð
frá Guðspekistúku Hafnarfjarðar
við útför Þórðar Edilonssonar
læknis:
Kæri félagsbróðirt
Þegar við staðnæmumst við ar-
inelda minninganna við kveðju-
athöfn pina, vakna margar hug-
ljúfar og bjartar minningar um
þig sem persónu, félaga, iækni
og fræðara. Oss finnst, laið lífs-
braut pín hafi legið með sólu,
«r xls hvern miorguin í aiustri og
sendir geisla sína tilaðyljadæg-
urdrykk mannanina úr dögg næt-
ur, og læknar mein manna með
birtu og yl. Hverfur oss aðkvöldi
í vestrið, á hringbraut sinni í
þjónustu allífsins. Sendir oss
minningageisla, er hún fellur ni'ð-
ur bak við sjiónarrönd, með
kvöldroðanum fagra, er boðar
nýja -komu næsta dag. ... Vinur!
Nú ertu borfinn inn á landið, er
tengdafaðir þinn, Benedikt Grön-
dal, kvað um:
Um undrageiim í himinveldi háu
nú hverfur sól og kveður jarð-
arglaium,
á fegra landi gróa blómin bláu
í bjartri dögg við lífsins helgan
straum.
Ég tel, að þú hafir gefið oss
af því bezta er þú áttir í hugar-
fari þínu. Því þökk'um við þér
með klökkum huga fyrir efnisval
erinda þinna, þýðlngar og flutn-
ing, og hugljúft samstarf í 21 ár.
Svo felum við minningadísUm
liðna tímans að strá blómum á
þinn framtíðarveg.
F. b. Guðspekistúkui
Hafnarfjarðar
Davíð Krfstjánsson.
Kaupsýslutíðindi.
26. tbl. 11. árgangs er nýkomið
út. Efni: Nokkur atriði úr reikn-
ingum bankanna, Grundvöllur
sölumennskunnar, eftir Jar. A.
Warsham. Bæjarþing Reykjavíkur
o. m. fl.
Bjarni Snæbjörnsson
læknir hefir verið settur til þess
fyrst um sinn, unz öðruvísi verður
ákveðið, að gegna héraðslæknis-
embættinu í Hafnarfjarðarhéraði.
-----UM DAGINN OG VEGINN ——
Bréf mn ráðstafanir gegn „ástandinu“. Nauðsynlegt a<S auka
og bæta dagskrá útvarpsins. íslenzkukennsla í Háskólanum.
Skurðirnir við Ingólfsstræti. Gryfjurnar á Arnarhóli og
hljómleikarnir. „Out of the Night“ kemur fyrir jól.
—.....ATHUGANIR HANNESAR Á HORNINU.-------
EG TEK ALGERLEGA undir
það, sem þú ert sífellt að
prédika fyrir fólkinu, Hannes
minn,“ segir BS í bréfi til min og
heldur áfram: „Ég á við það, að
nu sé hætta á ferðum og að bezt
sé að dvelja sem mest á heimilun-
um, endurskapa aftur heimilis-
menningu hinna gömlu íslenzku
sveitabaðstofa, stunda lestur.
stunda útvarpið, nám og vinnu.
Ég veit að þetta hlýtur að bera
árangur, því að þetta er svo skyn-
samlegt, og þú ert búinn að vera
að hamra á þessu síðan að setu-
liðið kom í fyrra. En nú er nauð-
syn að fólkið bregði vel við og
fljótt. því að alltaf fjölgar í land-
inu, og nú eigum við íslendingar
að sýna hvers við erum megnugir,
hvort við getum verndað menn-
ingu okkar í þeim æðandi byl, sem
um okkur geisar.“
ÚT AF ÞESSU vil ég segja
þetta: Það er rétt, að ég hefi oft
sagt líkt þéssu og skrifaði ég til
dæmis daginn eftir að brezki her-
inn steig á land pistil, þar sem ég
benti á í hverju aðalhættan væri
fólgin fyrir okkar litlu þjóð. Því
miður hefir það, sem ég sagði þá,
ræzt til fulls. Ég bað fólll að ein-
angra sig. Það væri eina varnar-
ráðstöfunin, sem við gætum gert.
Ég hvatti það til að dvelja meira
á heimilunum en það hefði gert.
Eftir þessu hefir því miður ekki
verið farið, og því hefir ýmislegt
farið verr en skyldi.
ÞAÐ ER NAUÐSYNLEGT að
allir vinni að þessu sama. Útvarp-
ið. t: d., verður að bæta dag-
skrá sína til stórra muna. Ég hygg
að ef ríkisvaldið sæi sóma sinn í
því að láta útvarpinu í té meira
fé en það hefir yfir að ráða, svo
að það geti keypt sér starfskrafta,
bæði fasta menn og fyrirlesara,
leikrit, upplesara o. s. frv., þá
myndi það vera góð björgunar-
starfsemi. — Eins og nú er
borgað fyrir erindi í útvarp-
inu er varla von að menn fáist til
að leggja að sér til að flytja er-
indi í það. Ríkisstjórnin þykist
vilja vinna á móti ,,ástandinu“.
Þarna er verkefni: Búið betur að
útvarpinu. Látið dagskrá þess stór-
batna.
‘þá er það háskólinn.
Hann getur gert ýmislegt til að
hjálpa til. í því sambandi birti ég
hér á eftir bréf, sem mér barst í
morgun frá Sneglu Halla. Hann
segir meðal annars í bréfi sínu til
mín: „Mig langar til að skrifa þér
um eitt áhugamál, sem ég á. Nú
er margt bæði ritað og talað um
nauðsyn þess, að landsmenn gæti
vtl þeirra menningarverðmæti,
sem vér höfum erft frá forfeðrum
vorum, en oft vill það verða svo,
að meira er um bollaleggingar og
góð áform en athafnir. En sleppum
öllum athugastmdum um það. Mig
langaði til að biðja þig að koma á
framfæri eftirfarandi tillögu:“
„AÐ HÁSKÓLI ÍSLANDS taki
upp í vetur kennslu í íslenzkum
fræðum fyrir almenning. Kennsl-
unni sé hagað þannig, að hún fari
aðallega fram á kvöldin og seinni-
part dags, t. d. frá klukkan fimm
á daginn. Kennslunni sé skipt nið-
ur í flokka þannig, að þeir, sem
svipaða menntun hafa, njóti sömu
kennslu. Kennslan þarf ekki að
vera ókeypis, þó það væri bezt.
En nauðsynlegt er að kennararnir
séu eingöngu úrvals íslenzku-
menn.“
„GREINARGERÐ mín er svo-
hljóðandi,“ segir bréfritarinn enn
fremur: „Margir landsmenn hafa
notið nokkurrar menntúnar, t. d.
gagnfræðamenntunar, verið í hér-
aðsskólum, og í lærdómsdeildum
menntaskólanna. Eftir að námi í
þessum skólum var lokið, hafa
þessir menn farið að vinna og ekki
hugsað til frekara náms. En bæði
er það, að menntunin hefir verið
of lítil og svo hitt, að kennarar
eru oft misjafnir og þess vegna
uppgötva þessir umræddu lands-
menn, að mikið skortir á að þeir
kunni nægilega mikið í íslenzku
til þess að þeir geti skrifað eða
talað hana lýtalaust. En það eru
einmitt þessir menn, sem skrifa
flest bréfin, þar sem þeir vinna
venjulegast annaðhvort við verzl-
unarfyrirtæki eða í opinberum
skrifstofum. Og geta allir séð hvað
mikil áhrif þessir menn hafa á ís-
lenzka tungu. Vænti ég að forráða-
menn H. f. athugi þessa tillögu og
geri grein fyrir afstöðu H. í. til
hennar áður en mjög langt líður á
haustið.“
SKURÐIRNIR við Ingólfsstráeti
verða lagaðhj mjög fljótt, segja
þeir Matthías Ásgeirsson garð-
yrkjuráðunautur og Hörður
Bjarnason, en þeir bera ábyrgð á
skurðunum. Þeir segja enn frem-
ur: Við erum að fá efni í garðana,
sem á að steypa þarna, og við von-
um, að bráðlega verði hægt að
byrja, en efnið hefir vantað.
ÞAÐ ER ÓFÆRT, að hafa næt-
urhljómleika á Arnarhóli. Þar eru
skurðir og holur, sem ekki er hægt
að varast, og síðast þegar Svanur
var að leika rómantísk kvöldlög
sín, spriklaði fólk í tugatali af-
velta, ragnandi og bölvandi f
myrkrinu niðri í þessum skurð-
um. Það var ljót sjón að sjá og
setti mann alveg út úr viðkvæmri
stemningunni.
ÞAÐ VAR VITLEYSA, sem ég
sagði í gær um að ,.Out of the
Night“ myndi ekki koma út fyrr
en undir jól. Mér er tilkynnt frá
skrifstofu MFA, að vonandi komi
bókin í næsta mánuði. Mun það
gleðja alla þá mörgu, sem bíða
eftir þessari bók, að fá þessar
fréttir.
Hannes á horninu.
&J3nna3Í20J2E82EECI
Til hrpinnprninii ÍQ
Quillayabörkur 1« 5.60 kg.
Brasso 0.90 br.
Silvo 1.10 —
Windoline 1.40 —
Zebra 0.90 dós
Húsgagnagljái 1.90 gl.
Renol 2.35 —
Afþurkunarklútar 1.30 stk.
Gólfklútar 1.40 —
Karklútar 0.85 —
Vim , 0.45 pk.
Þvottaefni, allar tegundir. —-
Burstavörur, margar teg. 7—
©feogpfeloqiá
J2J2J2J2J2J2J2J2J2