Alþýðublaðið - 22.09.1941, Page 3

MÁNUDAGUR 22. SEPT. 1941
ALfvmmu&m
• --------ALÞÝÐUBLAÐIÐ --------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðubúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 490,3: Vilhj. S. Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu
Simar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. K
♦ ------7------ —--------------------—♦
Fyrirlitlegt lýðskrum.
Hallqriiwr Jýisson skólastjéri lætur af stSrgnBit
Eftir fjögra áratuga starf
við Miðbæjarbarnaskólann.
Hallgrímur Jónsson skólastjóri við skrifborð sitt.
OLL Reykjavík tajair nú um
þá a.'ndstyggilegu tvöfeldni,
sem afhjúpuð hefir verið síðustu
dagana í á'róðursstarfi Sjálf'stæð-
fl'ökksins- Hún kemur að vísiu
ekki fylgismönnutn AlþýðuflOlkks-
fes á óvart. Þeir eru fyrir löngu
búnir að sjá í gegnum svikávef
Sjálfstæðisfl'okksins. En þær
mörgu þúsundir Reykvíkinga af
öllum stóttum, sem fram á þenn-
an dag hafa gneitt frambjö&end-
um Sjálfs'tæðisflokksins atkvæði
bæði við alþingúsr og bæjars'tjórn
arkosningar, undrast þau svik
við hagsmuni bæjarþúa, semflett
hefir verið 'ofain af.
fjingað til hefirSjálfstæðisflokk
urinn lifað á (þeiraii trú hér -'í
Reykjavík ,að hann væri sverð
og skjöldur höfiuðstaðariins gegn
hver&konar ágengni Framsóknar-
flokksins við bæina. Og enin einu
sinni hefir Sjálfstæðisfl. reynf
að ala á þeirri trú með ^sam-
þyikkfiinni ,sem haran Iét gera í
málfundafélaginiu óðni í byrjun
vikunnar, sem leið. „Sjálfstæðis-
verkamennirnir“ eru1 látnlr mót-
mæla harðlega „hinni gegndan-
laiusiU: hækkun á íslenzkum af-
urðum“, sem í samþykkitmni er
sagt, að telja verði „langtum
meiri, en nauðsyn beri fii.“ En
á bak við tjöldin eru nokkrir
þingmenn Sjálfstæðisflokksins
samfímis að heimta ennþá hærra
kjöfverð 'Og afurðaverð yfirleitt
fyrir baendur, en það, sem á-
ikveðið hefir verið. Sjálfstæðxs-
fl'Okkurinn felur það nauðsynlegt
fil þess að geta keppt við Fram-
sóknarfliokkinn um bændafylgið.
Þingmönnum hans í sveifakjör-
dæmuniuim jjykir ekki nóg, að
Reykvikingar gneiði kr. 3,20 fyr-
ir kílóið af kjötimu. Þei'r heimta
að það sé sel't á kr. 3,70 <fil
þess að bændurnir sjálfir fái fyr-
ir' það kr. 3,50. Og svo ábyrgð-
arlaust er þetta lýðskrum Sjálf-
sfæðisfl'Okksins fyrir bændunum
á kesfnað Reykvíkinga, að tveir
þingmenn háns heimta meira að
segja að núverandi f'Orm'aður kjöt
verðlagsnefndar og mjólkurvefrð-
lagsniefndar sé settur af vegna
þes;s» að hainn sé valdur að því,
að verðlag þessara afurða hafi
ekki veHð ákveðið nógu hátt!
En þetta er a]|t saman ætlað
fyrir bændur !°g bæði Mo;’gun-
blaðið og Vísir varast það, að
Játa þess nokkuð getið við Reyk-
víkinga. En það, leynir sér ekki
að Morgunblaðið hefir nokkurn
beyg af þessari taumlausu tvö-
feldni. Það hefir heflr ekki þior-
að að birta mótmæli ,,sjálfstæð-
isverkamannanin'a‘' í Óðni gegn
„hinni gegndarlausU hækkun á
íslenzkum afurðum“. Þau gætu
borizt bændum til eyrna og vak-
ið efasemdir einnig hjá þeiim um
heilindi Sjálfs'tæðilsflokksins í
þeirra garð.
Vísir stendur betiur að vigi.
Hann hefir enga útbreiðslu utan
Reykjavíkur. Þess vegna er því
itreysti að óhætt sé að láta hann
jhalda lýðskruminiu áfram fullum
fetum hér í höfluðstaðnum þrátt
fyrir kröfur Sjálfstæðisflokksþing
mannanna á bak við tjöldiin um
hækkun kjötverðsins og afurða-
verðsins yfirleitt. Vísitr birti því
rnótmæ’.i „sjálfstæðisverkamann-
anna“ í óðni strax daginn eftir
að þau vortu samþykkt x>g Skrif-
aði með þeim harðofða ritstjórn-
argrein. Segir þar,, að „okrað sé
á hinum innlenda markaði" á
landbúnaðarvörum yfirleitt tog
kjötiö muni nú vera „einhver dýr
asta fæða, sem á borð er borin.“
Þáð eru heilindi æða hitt þó
heldur. Samitímis er sagt við
bændur úti Um hinar dreifðu
byggðir, að kjötiÖ og landbún-
a'ðarafurðirnar yfirleitt séu seld-
ar allt of lágu verði í Reykja-
yík og það sé Framsóknaimönn-
um að kenna ag verðið á þeim
hafi ekki verið ákveðið nógu
hátt!
Nú þegja bæði Morgunblaðið
og Vísir eins og múlbundnjr rakk
ar síðan flett var ofan af svik-
unlum. En það þýðir ekkert fyrir
þau að þegja. Verkamennirnir í
Óðni og Reykvílringa.r yi jrle itt eru
búnir að fá að vita nóg. "Þeir
vita nú, að allt skrafið í blöð-
um Sjálfstæðisflokksins úm dýr-
tíð og of hátt afurðaverð erekk-
ert a'nmað en lævíst lýðskrum fyr-
ir íbúum höfuðstaðarins tU þess
að halda fylgi þeirra. Á bak við
tjöldin er bændum boðið enn-
þá hærra verð fyrir kjötið og
mjóikina, ien Framsókn hefií
niokkrii sinni þorað að fara fram
á — á kostnað Reykvíkinga.
Þannig er Sjálfstæðisflokkurinm,
þessi „flokkur allra stétta" eins
og hann kallar sig, inn við bein-
18.
Samtal við skólastjör-
ann ð heimili hans.
Eftir örfáa daga
verða um 1800 reykvíksk
börn kölluð til vetrarnáms í
Miðbæjarbarnaskólann.
Þegar þau koma þangað
munu þau sakna vinar í stað.
Eftir 37 ára starf við skólann
hefir Hallgrímur Jónsson lagt
niður störf og afhent þau nýj-
um, ungum manni.
Börnin mæta því ekki leng-
ur á tröppum eða göngum há-
um, björtum og kvikum manni,
sem talar til þeirra, og ekki fá
þau heimsóknir hans í bekk-
ina. ,
Það er komið í lög, að þegar
menn séu samkvæmt kirkju-
bókunum orðnir 65 ára að
aldri, skuli þeir hætta störf-
um, og þessi lagagrein tekur
ekkert tillit til starfhæfni,
heilbrigði eða fráleiks. Hún
segir bara: 65 ár — og þar
með búið!
Raunverulega ætti fyrir-
komulagið að vera þannig, að
allir, sem orðnir eru 60—65
ára gamlir, legðu niður störf.
Þá hafa þeir unnið í 40 ár og
ættu að hafa skilað þjóðfélag-
inu ævistarfi. Þá ættu þeir að
hafa lagt upp til elliáranna og
því geta lifað áhyggjulausu
lífi á eftirlaununum. En svona
er þetta því miður ekki ennþá,
en að því hlýtur að verða
stefnt, því að það er rétt.
Hallgrímur Jónsson er að
vísu orðinn 65 ára og nær því
lagagreinin til hans, en hann
virðist vera jafn starfhæfur
nú, bæði andlega og líkamlega,
°g þegar hann var yngri.
Það er því ekki nema eðlilegt,
að mönnum, eins og honum,
þyki „kollótt að vera tekinn úr
umferð í fullu fjöri," eins og
hann sagði við mig í gær, er ég
heimsótti hann. Hann sat við
lítið borð, en á því stóð undur-
fagur blómvöndur, sem skóla-
nefnd Miðbæjarskólans hafði
fært honum í fyrradag. Skrif-
borðið hans var þarna skammt
frá þakið bókum og blöðum.
— Jæja, hvernig líður þér?
spurði ég.
„Sæmilega".
— Hvað ertu búinn að kenna
í mörg ár?
„Ég hefi fengist við fræðslu-
störf síðan 1901. Annars byrjaði
ég að kenna eftir fermingu, þótt
lítið kynni sjálfur."
— Tókstu nokkurn tíma
kennarapróf?
„Tók ég víst. Ég útskrifaðist
með ágætisfólki úr kennara-
deild Flensborgarskólans árið
1901." ,
— Hvenær fórstu svo að
kenna fyrir alvöru?
„Haustið 1901.“
— Og hvar?
„Fyrst var ég kennari á
Álftanesi. Þeir vildu að ég
væri þar áfram, en ég bað um
kauphækkun og að reistur
yrði skúr við skólahúsið, til
þess að hægt væri að kenna
þar leikfimi. Þessu gat skóla-
nefnd ekki sinnt."
— Voru þá mörg börn þar
í skóla?
„Þau voru 42, hafði ég þau
í tveim deildum."
— Hvað tókstu svo fyrir?
„Þá varð ég forstöðumaður
unglingaskóla í Búðardal
vestra, en eftir ár felldi AI-
þingi niður styrkinn til skól-
ans.“
— Hvert fórstu ,þá?
„Þá fluttist ég til Reykja-
víkur og kenndi einn vetur í
Iðnaðarmannaskólanum, en
eftir það komst ég -að barna-
skóla Reykjavíkur."
— Fekkstu strax fasta stöðu?
„Nei, nei, það var nú ekki
auðsótt þá að fá fasta stöðu hér
við skólann. Nei, ég byrjaði
með þrjár stundir á viku.“
— Hvað var þá tímakaupið?
„Þá voru goldnir 50 aurar
um stundina, en áður en ég
kom að skólanum voru goldnir
35 aurar."
— Hefirðu verið hér síðan?
„Já.“
— Og hvernig hefir störfum
þínurn verið háttað við skól-
ann?
„Ég hefi verið kennari þar
í 26 ár, yfirkénnari í 6 ár og
skólastjóri í 5 ár.“
— Hvaða námsgreinir
kenndir þú?
„Ég kenndi fyrst framan af
allar almennar námsgreinar,
en síðar íslenzku, íslandssögu
og mannkynssögu."
— Hvað voru margir nem-
endur í skólanum, þegar þú
byrjaðir hér kennslu?
„Þeir voru um 440 og kenn-
arar innan við 20.“
— Hvað eru börnin nú mörg?
„Nú eru þau í þpssum eina
skóla á 18. hundrað og kenn-
arar 40—50.“
— Menn eru hissa á því, að
þú skulir hætta.
„Ég hefi orðið þess mjög
var, en nú er ég 66 ára. Það er
að verða venja hér, að kenn-
arar hætti kennslú á þessum
aldri. Ég er fjórði kennarinn,
sem því hlíti."
— Og hvað ætlar þú nú að
taka fyrir?
„Að bíða, eins og allir þeir,
sem á biðlista eru. Sjálfsagt
fæst ég við eitthvað, því að at-
hafnaleysi á ekki við mig.“
Á skrifborði Hallgríms eru
stórir bögglar í mórauðum
pappírsumbúðum. Allir vita,
að Hallgrímur hefir skrifað all-
mikið af sögum, þýtt ýmislegt
og kveðið Ijóð, því að hann er
bragfimur og málsnjall.
— Hvað er í þessu? spyr ég.
„Það er sitt af hverju tagi,
og verður því sjálfsagt brennt.“
— Hafðirðu gleði af kennsl-
unni?
„Já, vegna þess að ég hafði
óblandna nautn af að kenna,
hélt ég út sveltiár mín við
skólann og hvarf ekki frá
kennslustarfi.“
— Viltu láta mig skila ein-
hverju til þúsundanna, sem þú
hefir kennt?
Hann hugsar sig um andar-
tak og segir: „Jú, en einnig til
samverkamanna, kennara og
foreldra. Berðu þeim öllum,
sem þú nærð til, beztu kveðj-
ur og innilegustu heillaóskir."
vsv.
HúsgaiBasmið,
géðaiB véla-
naann vant-
ar mig strax.
Kristjðn Sioieirsson.

Sportsokkar
é bSrn *a nnglioga.
Gfettisgöta 57 Simi 2849
(Vefnaðarvðrnr og búsáhðlð).
Gardínu og Storesefni
Kjólatau í mörgum litum.
Spegilflauel svört og mislit.
Herkúles-bönd o. fl. nýkomið.
DYN6JA, — Langaveg 25