Alþýðublaðið - 03.10.1941, Blaðsíða 2

ALÞYÐUBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 3. OKT. 1941.
„Goíafoss"
fer væntanlega vestur og
norður úm land miðviku-
daginn 8. október.
Viðkomustaðir:
Patreksfjörður,
ísafjörður,
Siglufjörður.
Akureyri.
Á suðurleið:
Siglufjörður,
ísafjörður.
Áríðandi að viðskiftamenn
tiíkynni vörur fyrir háheigi
laugardaginn 4. október'
Rúgmjðl
1. flokks.
Laukur,
nýp og géHoa*
Krydd,
allskonar.
Bost og édýrast
Tjarnarbú6in
BREKKA

Ódýrar vðiur:
Nýlendarðrnr,
Hrelnlætisrðrnr,
SmévfSrnr,
Vinnnfatnadnr
Tébak,
Sælgæti,
Snyrtlvðrnr.
Verzlanin
Framnes,
Framnesveg 44. Simi 5791.
mxxxxxxxxx
SoðiDD Wððmör
Lifrarpylsa og
svið
Verzlunin
Kjöt & Fisknr
Sírnar: 3828 og 4764
FÖLSUN MORGUNBLAÐS-
INS.
Frh. af 1. síðu.
ir í kostnaði við framleiðslu
þeirra innlendra vara, sem
t'eknar eru með í vísitölureikn-
inginn.
Ef sambandið milli farm-
gjalds útlendu varanna og út-
söluverðs innlendu varanna er
aðeins óbeint, svo að um það
verður ekkert sagt með vissu,
hvort ákveðin farmgjaldsbreyt-
ing hefir í för með sér tilsvar-
andi ákveðna breytingu á vísi-
tölunni. Eins og nú er háttað
um vörueftirspurn, má þó bú-
ast við, að SÉRHVER FARM-
GJALDSHÆKKUN KOMI
FRAM í ÚTSÖLUVERÐI INN-
LENDU VÖRUNNAR, EF TIL
VILL í AUKNUM MÆLI, og
valdi því hækkun vísitölunn-
ar.“ (Leturbreytingin gerð hér).
f essMm hlugle:ðingu,m hagstofu-
stjórans ber nákvæmlegia saman
við það, sepi ég hefi sagt um
þýðingu farmgjaldanna fyrir dýr-
tíðina, iog af þeim verður ekki
dregin nema ein ályktun, að
farmgjaldaihækkunin sé ein af að-
aliorsökum dýrtíðarinnar.“
*
Mgbl. reynir í dag á sömu
blaðsíðunni «Dg skýrsla hagstofu-
stjérans birtist, að þyrla uppnýju
moldviðri, ef ske kynni .að þáð
gæti blekkt einhvefja af les-
endum sínum. En lesendur Mgbl.
eru áreiðanlega ekki eins heimsk-
ir og það heldur.
Áður hafði Mgbl. a. m. k. tví-
vegis haldið því fram að öll
Earmgjöld naanu „6/7 úir efoiu
einasta Nú margendurtek-
ur Mgbl. að ef tiilögur Eysteins
Jónssonar um lækkun á farm-
gjöldum á komvÖTUm og ný-
lendDJvörtam hefði verið fram-
kvæmdar, hefði það Iækkað vfsi-
tölu um „6/7 úr ejnu stigi'1.
„Bókstafurinn blífiur“! hiópar
Mgbl. i angist sinni. En 'Sam-
kvæmt framainsögðu er einnig sú
staðhæfing Mgbl. ósvífin fölstrn
á skýrslu hagstofustjÓJia, því eftir
henni hefði það lækkað vísitöl-
una um l2/, úr stigi. i'Auk þess
voru tillögumar fleiri samkv. gr.
ij. Bl'. í iblaðinu í 'dag).
Hver verður næsta fölsun
Mgbl.?
N ORÐUR-ÍS AF J ARÐ AR-
SÝSLA,
Frb. af 1. síðu.
frestað með einróima samþykki
allra þeirra þingfltokka, sem
þjóðstjómina styðja. Sjálfstæðis-
flokksmenn mæltu fastast með
kosningafrestuninni. Það var
svo um talað, að ef þing-
maður félili frá, þá skyldi sá
flokkur, sem hann tilheyr'ði, fá
kjördæmið mótsóknarlaust af
hálfu hinna þjóðstjórnarflÐkk-
anna, og frá þe.ssui hefir TVÍgbl.
skýrt. Nú er hins vegar Urn það
deil't milli1 Sjálfstæðis- og Al-
þýðufl'okksins, hvort þetta sam-
komulag ætti að giilda þegar
þingmaður segbi af sér, eða að-
eins þegar hann fétli frá. Hins
vegar var einatt gert ráð ’fyrir
því, að rieynt yrði að Inomast hjá
kosn ingum í einstökuim kjör-
dæmum meðan kosningafrest-
umin gilti, því annars gátu þeir
þingmenn, sem kosningafrest-
uninni vonu andvígir, komið af
stað kosningum í mörgtum kjör-
dæmram með þvi að segja áf
sér þingmennsku.
Ég mun ekki ræða nánar
þetta ósamkomulag Alþýðu*- og
Sjálfstæðisflokkanna, en svo
mikið er víst, að j>að var vilji
Alþingis, að kiomizt yrði hjá
kosningum, og kom það m. a.
glögglega í Ijós í útvarpsræðui
atvinnumá1 aráöherra, ölafs Thors,
þar sem hann lýsti yfir þvi, að
kosningabarátta væri frágangs-
sök. Þessui til frekari staðfestíng-
ar skal þess getið, að rætt var
um það og gengið út frá því, að
bæjarstjómarkÐsningar yrðu ekki
látnar fara fram í vefur. Úm
það mál hefir síðan ekki verið
ræt;t nánar. En ofain í þessa sam-
þykkt alþingis um kosningafres.t-
uinina og þann vilja, sem með
hemni kiom í ljós, er hú ætlast
til að ég ákveði aukakosndngu 1
N.-ísafiarðarsýslu, og efni með
þvi til kosnjngabaráttu sem fyr-
irsjáanlega yrði mjög hörð og
fjandsamleg, því að inn í kiosn-
inguna myndi blandast deilan um
það. hvort Sjálfstæðismenn hefðu
brugðizt loforðum síniurn gagn-
vart Alþýðuflokknum. Auglýsing
á slíkri kosningui væfi beinlínis
gegn þingviljanum, og Alþingí
með þvi sýnd frekleg lítilsvirðing.
En það er undarlegt, að Um
leið og deilt er á miig fyrir að
láta N'orður-isfirðinga vera þmg-
mannslausa, skuli ekki vera
minnst einui orði' á það, að Snæ-
fellingar era lika þingmannslaus-
ir, og búnir að vera það á tveim-
ur þingum. Ég hefi ekki orðið
fyrir neinum árásum — a. m- k.
ekki opinberlega — fyrir þær
sakir, 'Og blöð Sjálfstæðismanna
hafa ekki ymprað á þvi, áð kosn-
ingar væm nauðsynlegar í því
kjördæmi. Ef það er „hnefa-
högg“ í andUt N.-ísfirðinga, að
ekki skuli fara fram auikalkosning
í sýslunni, hvað má þá segja um
SnæfelUnga, sem ólíkt lengri tíma
hafa verið án alþingismanins, —
já, og það áður en fyrir lá nokk-
ur yfirlýsing um vilja alþingis í
því efni að fresta almennum ál-
þ Ingi skosninigum.
Ég sé nú í sumium þeim blöð-
um, sem fastast mæltu fyrir
kosningafrestunirMii' í vor, að
. þannig er látið, sem þau hafi
eiginlega alltaf verið á móti því,
að fresta kosningum, og telja
nú eðUlegt að ganga til kosnt-
inga. Vitað mál er það, að kO'Sn-
ingunium ’ verður ekki frestað
lengur en flest a,l]ir þingmenn
þeirra flokka, sem að, ríkisstjórn-
inni standa, eru sammála Um,
það. En á skoðun þeirra virðist
nú orðin bneyting, ef treysta má
blöðunum.
Virðist þvi eðUlegt að bíöa
með kosningar í þessum tveim-
ur kjördæmtxm þangað til séð
er, hvort unnt er að láta fara
fram almennar kosningar á
næstunni. Hitt væri verr farið
en heima setið, ef hlaupa ætti
eftir Jjeim hringlandahætti, að
fresta almennum alþmgiskosning-
um, en efna síðan til harðvitiugr-
ar kosningabaráttu í einu kjör-
dæmi, og hafa svo e. t. v. rétt
þar á eftir almennar kosningar.
Niðurstaðan yröi þá sú, að i stað
eihnar kosningabaráttu yrðu tvær
háðar með skömmu milili'bili.
Þótt skoðanir manna virðisf,
ef marka má blöðin, hafa breytzt
furðlu fljótt í þessu máli, þá er
svo mikið vist, að ég tek ekki
þátt í stjómarframkvæmdum af
þeirri tegund.“
Sjaldgæf fisktegind
faoost hér við laod f
iDDiar.
BrimstinrtiaB, sem Jónas Ball-
grimsson fann hér fyrstur
manna árið 1840.
Y SUMAR hefir mikið
A orðið vart við fisktegund
hér við land, sem menn báru
ekki kennsl á. Árni Friðriks-
son hefir rannsakað fisk þenn-
an og komizt að ráun um, að
það muni vera fiskur, sem
nefnist Brimstyrtla.
Brimstyrtlan er skyld makríl
og á stærð við síld. Héimkynni
hennar er í heitum og heit-
tempruðum höfum jarðar, en
hún finnst stundum við strend-
ur Noregs og Englands, en
ástæðan til þess, að hún hefir
sézt hér í sumar, er talinn
styrkleiki Golfstraumsins.
Langt er síðan fisktegund
þessi hefir fundizt hér við
strendur landsins, en árið 1840
sá Jónas Hallgrímsson hana út
af Bíldudal.
Brimstyrtlan hefir sést hér
víða við strendur landsins í
sumar, m. a. í Norðfjarðarflóa,
á Hornafirði, en þar sást hún
vaða, við Vestmannaeyjar, þar
sem hún hefir verið höfð til
beitu, í, Hafnarfirði hafa torfur
af henni sést dag eftir dag, og
hefir Ingólfur Flygenring fryst
nokkrar tunnur til beitu, og
loks hefir hennar orðið vart á
Skagafirði.
Það, sem veiðst hefir hér við
land af þessari sjaldgæfu fisk-
tegund, hefir verið 12—13 cm.
á lengd, og eb þetta því ung-
viði. Fitumagnið er 10%.
■ ■" - - ■ -1
STRÍÐEÐ Á RÚSSLANDI.
Frh. af 1. síðu.
Bretlandi, og sumir yfir Frakk-
landi í fyrrasumar.
í fyrstu loftorustunni, sem
þeir háðu við hlið Rússa á móti
þýzkum árásarflugvélum, tókst
þeim að skilja orustuflugvélar
Þjóðverja frá sprengjuflugvél-
unum og voru 10 þýzkar flug-
vélar skotnar niður. Bretar og
Rússar misstu enga flugvél.
Hítler talar i ðag.
Útvarpið í, Berlín boðaði í
morgun, að Hitler myndi flytja
ræðu síðdegis í dag í tilefni af
því, að vetrarhjálp nazista er
nú að hefja starfsemi sína og
verður ræðunni útvarpað.
Hitler hefir ekki flutt opin-
bera ræðu síðan 4. maí í vor.
Utbreiðid
AlÞýðublaöið
FISKVERÐIÐ Á ENGLANDI.
Frh. af 1. síðu.
1. október og frá sama tíma
kemur nýr tollur á fiskinn, sem
nemur 5 shillings á kitti og er
tollurinn tekinn af verðmæti
alls fiskjar, fyrir hvaða verð
sem hann selst. Ef fiskurinn
selst fyrir hámarksverð kemur
á hann viðbótartollur um 6
shillings og 8 pence á hvert
kitti. Er tollurinn þá orðinn á
hverju kitti 11 shillings og 8
pence.
Verðlækkunin er 10 shillings
á kitti af hvaða fiski sem er.“
Hér er um mjög mikla verð-
lækkun að ræða, svo mikla, að
útgerðarmenn telja vafasamt
að þeir geti siglt á England,
eins og verið hefir.
U tanrí kismálar áðuney tinu
barst í gær skeyti um há-
marksverðið, en í því skeyti er
ekki minnst á tollinn. Hefir
ráðuneytið sent. fyrirspum um
tollinn út, en svar er enn ekki
komið við þeirri fyrirspurn.
AFTÖKÚR I TúGATALI
Bæheimi og á Mæri í gær, og
yfir M00 teknir fastir af Ge-
stapo.
Það er enn ókimnugt, hve-
nær Elías forsætisráðherra
verður tekinn af lífi, en í út-
varpinu í London var skýrt frá
því í gærkveldi, að Paul Col-
lette, hiidjn ungi Frakki, sem
skaut á Iiaval, myndi verða
tekinn af lífi í dag.
Þá var og skýrt frá því í
London í gærkveldi, að 20
franskir járnbrautarverkamenn
hefðu verið teknir af lífi í Lille
á Norður-Frakklandi s.l.
föstudag, sakaður um þátttöku
í skemmdarverkum.
í Póllandi hafa 300 manns
nýlega verið handteknir og af-
tökur eru sagðar fara þar fram
svo að segja daglega. Eftir
sprengingu, sem varð við Bya-
listock nýlega voru 50 Pólverj-
ar skotnir.
í Króatíu hefir Pavlevitch,
verkfæri nazista, lýst því yfir,
að 10 gísl verði héðan í frá
skotin fyrir hvern Þjóðverja,
sem ráðist sé á og drepinn.
Þúsundára-
ríkið
eftir Upton Sinclair er
saga sem gerist árið 2000,
par bregður fyrir gleði-
höllum og risaflugvéluffls
framtiðarinnar, undraefn-
um sem eyðileggja allt
lifrænt á jörðinni, utan
ellefu manns sem voru
uppi i himingeymnum.
Lesið um átök og athafn-
ir pessara ellefu manna,
sem eftir lifðu á jörðinni,
og þér munið sanna að
Þúsundáraríkið, er ein
hin skemmtilegasta bók
sem hægt er að fá.