Alþýðublaðið - 03.10.1941, Blaðsíða 3

FÖSTUDAGUR 3. OKT. 1941.
---------- ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Ritstjöri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Simar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.0Q á mánuði. — 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJ AN H. F.
Talkill, Farsöttahúsið og Korpúlfsstaðir.
.... ■»-
ALÞVOUBLAÐiÐ__________________
Jén [Blöndal:
Sannlelksást atvlnmi*
nsálaraðherrans»
■ ♦ ..
segir að séui ósarmindi. Hagstiofu-
FLUTNINGADAGURINN er
libinn. Það kam í ljós, að
fltiitningar urðu inargfalt minni
en þeir hafa verið í fjöldamörg
ár. Ástæðan hlýtur að vera hverj-
ura manni aiugljóst- Bráðabirgða-
lögin, sem sett voitn fyrir 'átheina
félagsmálaráðherra, hafa komið í
veg fyrir að mörg himdruð
manna yrbu á götoinni. Jafnframt
hafa J>au haft þau áhiif,, aö menn,
sem ætluöu að bæta við sig hús-
næðl hafa ekki getað það. Bráða-
birgðalögin voru eifis og sagt
var hér í blaðinui, daginn sem
þau votu birt, neyðarráðstöfun,
því að það er sjálfsagt að játa,
að það er noikkujð hart að gengið,
að ógilda með löguim löglega
uippsögn á húsnæði og svipta
þannig húseigendur umráðarétfi
yfir þessum eignum sínum.
En hvað átti að gera?
Það var fyrir löngu augljöst,
að húsnæbisvand ræðin yrðu ægi-
leg, ef ekkert yrði að gert. Fé-
lagsmálaráðherra benti bæjar-
stj'órn á það fyrir ári síðau, og
bæði hann og fu,]3frúar Alþýðu-
flökksins ræddu við borgarstjóra
og fulTtrúa bæjarstjómarmeiri-
hlutans á bæjars tjómarPun ,d um
og við önnur tækifæri Um málið.
En hver varð árangurinin ?
Bæjarbúum er það fultkunnugt.
Áranguirinn varð bókstaflega eng-
inn. Borgarstjóri gerði ekkert,
og bæjarráð gerði ekkert. Hvers
vegna?
Vegna þess, að þessir aðilar
ero í fyrsta Jagi algeriega sof-
andi, þegar hagsmunir hinna fá-
tækari bæjarbúa ero annars veg-
ar. I öðro ]agi vegna þess, að
Sjálfstæðisflioikkurinn álítur, að
hann eigi ekki að sikipta sér neitt
af félagsmálefnum, en undir þau
heyra bygginigar hins opi'nbera
og annað s.líkt, sem veitár ail-
menningá aðstoð í lífsbaráttunni.
Og í þriðja lagd var íkkert gert,
vegna þess, að bæjarbúar hafa
verið svo fylgispakir við íhaidið,
að það er farið að haltía, að
það geti hagað sér alveg eins tog
því sýnist, fylgispektin svíki ekki
á kjördaginm, fnekar en vamt ér.
Það er eins og inaður heyrti
forsprakka íhaldsins mótmæla:
Það er ekki rétt. Við höfuan gert
ýmislegt. Við höfutm hafið undir-
búning að byggingu bráða-
birgðaskýla, og það er búið að
teikna og „farið að snifcika til í
Völundi" og. það- hefir verið
skorað á iðnaðarmenn. Við höf-
uim vísað kionum og börnum til
Val’hallar, heimilisfeðrunum í Far-
sóttahúsið og dótinu Wpp á Korp-
úlfsstaði. Það er svo sem ekki í
kot vísað.
Þetta er víst- rétt. Þetta hafa
þeir gert. Hitt er annað mál,
hvort bæjarbúar hafa sætt sig
við það; hvort þeir álíta, að
þetta hafi verið það eina, sem
hægt hafi verið að gera.
Bráðabirgðalögin voru bein af-
leiðing af aðgerðateysi íhaldsins
í húsnæðismálumusm, neyðarráð-
stöftm vegna ábirgðarleysis bæj-
arstjómarmeirihlutans.
Hefði bæjarstjórnarmeiriihlutínn
hafið undirbúning undir bygging-
ar stórra sambyggðra húsa þegar
í, fyrrahauist, þegar sýnt var,
hvernig ástandið myndi verða, þá
hefði hærinn áreiðanlega getað,
eins og Byggingafél-ag verka-
manna, komið slíkum húsium upp
— og mik]u fyrr en það.
En þetta var ekki gert.
Einu hyggingarframkvæmdirn-
ar, sem framkvæmdair era til al-
menningsheiRa, erti þeir 100
verkamannabústaðir, sem nú er
‘byrjað á.
Það þarf enginn að huigsa sér.
að bæjarstjórnarmeirihlutanum,
sem nú er, verði kennt að haga
■sér í þessum málum eins og bæj-
arstjó-rnir allra annanra borga
myndu gera undir sömu kringUm-
stæðuan. Breyting fæst ekki á
þessari sfefnu fyrr en skipt verð-
ur Mm meirihluta í bæjarstjórn
Reykjavíkuir. **
Berklavörn,
1. blað 3. árgangs verður selt á
götunum n.k. sunnudag. Efni þess
verður m. a.: Ávarp til miðstjórn-
ar S.Í.B.S., Sveinn Björnsson rík-
isstjóri (með mynd), Kristinn
Stefánsson: Heiðursfélagar S.Í.B.S.
Sigurður Sigurðsson: Berklarann-
sókn í Rvík Stefán Jóh. Stef-
ánsson: Varnarbandalag hinna
veikluðu, Jónas Jónsson: Framtíð
berklaveikra manna, Gísli Guð-
niundsson: Landamæri, sem þarf
að verja o. m. fl.
I.
REIN MIN um dýrtíðannáiin
í Alþbl. B9- sept. hefir farið
heldur ónotalega í taugarnar á
atvinnumáiaráðherranU'in, ólafi
Tbors- Gremja hans hefir fengið
útrás í 5 dálka gnein í Mgbl.,
skrifaðri í pin g m á 1 afun d arstí I með
viðeigandi ókvæöisoröum Um mig
og aðra andstæðinga hans í
þessu máli, þar sem „groinn-
fæm,i“, „vísvitandi blekkingar“,
„ósanmndi“, „b-arn í hagfræði“
og fleira þess háttar eiga að bæta
upp léjegain málstaðráðherransog
átakanlega fátækt á frambærileg
um rökum. Það er því 6{>arfi
fyrir mig að vanda kveðjurnar.
Þetta gnemjukast ráðherrans er
vel skiljanlegt, þótt þáð hefði
ekki átt að leiða mann, sem telur
sig sjálfkjörinn til þess að gegna
æðstu „dip]om»tiskU“ stöðu ís-
lenzka ríkisins, tál þess að sýna
jafn grelinilega á sér imnra borðið
eins og hann gerði í þessailgrein.
Undanfarið hafa audstæðimgablöð
ráðherrans birt allsnarpar ádeil-
ur á hann fyrir að hafa hindrað
framkvæmdir í dýrtíðarmálunum,
og það er jafnvel ekki laust við,
að hans eigtn flokksbiöð hafi tek-
ið und'ir hina almeunu gagnrýni
á framkvæmdaleysi stjórnarinnar
í þessum málum.
Bömdin bafa borizt að ráðherr-
um Sjálf stæðisflokksins; þetta
hefir a-tvinnumálaráðherramm
fundið. í stað þess að sýna fram
á það með rökum, að tillögur
þær, er viðskiptamálaráðherramn
lagði frarti' í ríkisstióminmS í sum-
ar, hefðu verið óheppilegar eða
gagnslausar, dettur hionum í hug
að koma ábyrgðinni á því, að tii-
lögurnar voro ekki framkvæmdar,
yfir á aðra. Hann skrökvar því þá
upp á fundi flokksmanna simna,
að nefnd, sem kölluð hafði ver-
ið ríkisstjórnimmi til aðstoðar við
framkvæmd dýritiðarráðstajfa'na,
hafi lagt gegn tillögumum, „ekki
tálið þær hagkvæmar“.
Þegar ég skýri frá því í Al-
þýðuiblaðinU, á sama hátt og blað
vdðskiptamálaráðherrans, að
nefndi’n hafi ekki látið siíkt álit í
l'jös og ekki verið beðin um það,
lýsir ráðherrann mig ósanninda-
mann að þessu og reynir að
sanna það með ýmsum humda-
kúnstum, í stað þess að viður-
kenna hið rétta. Ekki má nú
brjóta odd af oflætinu.
Á afviknum stað í sama tölu-
blaði Mgbl. og ráðherrann lætur
gammimn geisa með símu venju-
legu yfiriæti steindur eftirfarandi
„Nefnd sú, sem ríkisstjórnin
„hefir kvatt sér til ráðuneytis
„til undirbúnings dýrtíðarráð-
„stafana, hefir að gefnu tilefni
„beðið Morgunblaðið að geta
„þess, að hún hafi AÐEINS
„verið beðin að veita TEKN-
„ISKA AÐSTOÐ við undir-
„búning þessara mála, en hafi
„að öðru leyti ekki gert tillÖgu
„um þau.“
Þetta er nákvæm'lega þaðt sem
ég hélt from, en ólafur Thors
stjóri, sem óíafur Thors vitnar
nú daglega í, mwn hafa komið
þessari leiðréttingu á framifæri
við Mgbl. og ber henni einnig
saman við. það, sem blað við-
skip.tamálaráðherrons segir um
þettu atriði. Viiji atvinnuimála-
ráðherrann stimpla mig sem ö-
sannindamainm, lendir það því
eins á meðnefndarm.önnumi mín-
um, hagstofustjóramram og Klew
mens Tryggvasyni. Ég læt ies-
endurtia Um þaö, hvorom abilan-
uim þeir trúa betur.
En hver ero þá sönnumargögn
ráðherrans í mál'inui? Tii þess að
sanna mál sitt gerir hanm tvent.
Hann reynir að vilia lesendum
sýn uro það, hverjiair hinar um-
ræddu tillögur viðskiftamálaráð-
heroa raunverulega voru og
slítur út úr samhengi ummæli
úr bréfi nefndarmmar til stjómar-
imnar tíl þess. að neyna að láta
líta svo út, að með þeim sé
nefnd'in að leggja á mótí tillögum
Eysteins Jónssonar.
Tillögur þær, sem snertu lækk-
un verðlagsins, voro þessar (þær
voru birtar í TímanU)mj í sumar):
ÁkveðSð verði' flutningsgjald á
skömmtumarvörom, hið sama og
fyrir stríð, en skipaféiögin fái
þetta bætt úr dýrtíðaxsjóði ef
með þarf, fluitmngsgjöid af öðr-
utm vörom stamdi óbneytt, nema
amnað verði samþykkt af ríkis-
stjórninini. Notuð verði heimild-
ín tii að fella niðuf kórnvörutoli
og hálfan syku'irtoll. Ákveðin
verði hámarksálagning á þessar
vöror og lækkuð verulega álaign-
ing á þær og einnig á aðrar
nauðsynjar. OtsölUverð mjólkur
veTði lækkað utm 10 aura.
Utnmæli þau, sem ráöherramn
tekur uipp úr bréfi okkar, suertia
framkvæmdarörðugleika á verð-
lækkun aimiarra vörotegumda en
hér um ræðir, sem sé á nýjutn
fiski;, slátri, eggjum, mjólkuraf-
urðum, eldsneyti, ijósmeti, fatn-
aði, kjöti, kartöflum og loks
mjólk, setti er him eina af þess-
um vörutegumdum, sem nefnd er
í tiHöguim vi ðskip tam ál aráðherra.
En um mjólkina segir nefndin
aðeins þetta: „Við mjólkina eru
erfiðleikarnir aðallega uitan
Réykjavíkur, þar sem mjófkur&a]-
an er ekki skipulögð.“ En þó að
við hefðum talið dnhverja erfið-
ieika á framkvæmd á verðiækkun
einnar*) þeárrar vörotegumdar',
*) Þegar Mgbl. fer að túlka
greio ölafs Thors (smbr. eimmig
túlkum blaðsins á útreöknimgum
hagstofustjóra) í leiðara í gær,
segir það: , ,Hagfræðimgamir
sögðu Um þessar tiliögur, að í
aðalefnum væri ýmist „ekki fært“
að framkvæma þær (þetta eru
rabalaus ósamnindi) eða fram-
kvæmd þéirra „ýmsum örðug-
ieikum bUmdin“.“ (Þetta er að-
eins að Þtlu leyti íétt hvað mjólk-
ima suertdr; sjá hér að framan;.)
E5n er þetta ekki ágætt sýnishorri’
af „sameáginiegum" vinnubrögð-
uon Mgbl. og ólafs Thors?
sem urn er að ræða, getur nokk-
ur hei'lvita maóur þar af dnegið
þá ályktuin, að við leggjum á
móti því, að verð sé iækkað á
þessari vöro og að við þar með
teljiuon tíllögurnar sem heild 6-
hagkvæmar? Nei, við bendum
aðeims á hvar lækkumin sé auð-
veldust í framkvæmd að okkar
dómi, sem sé skömtunarvöroui
(jsem voro eimmitt nefndar í til-
lö'gumum) svo og á smjörlíki,
kaffibætó og saltfiski.
Tilraun ráðherrans tíl þess að
borna ábyrgðinni yfir á nefndina
og misnota nöfn nefndarmanna
isér í vi'l er því eins klumnaleg
eins og hún er lítilmótleg.
II.
Þá segir atvinnumálaráðherr-
ann: „Þá roynir Jón Blöndal að
Tæða því inn i meðvitund lesenda
aö ég og Mbl. höfuim ætlað að
blekkja lesendur Mgbl. til þess
að trúa því, að ef „öli farmgjöld"
hefðu hald'ist óbneytt, myndi það
eigi lækka dýrtíðina um meár
em „6/7 hluta úr einu stigi".“
Segir ráðherrann að þetta sé
einmitt vísvitandi b'lékkingartil-
raum af roinni hálfu. Flettumvið
þftur upp í Mgbl'. á þeirri blað-
síðtn sem gegnt er þeinri, þar
sem ólafur Thors leitour Hstir
sínar. Þar skrifar flokksbróðir
hans Sigurjón Jónssion forstjóri
fyrrverandi alþmgismaðwr sem
hér segir:
„Samkvæmt Morgunblaðinu
28. þ. m. hefir hagstofustjóri
reiknað út, að dýrtíðarvísitalan
væri nú 6/7 úr einu stigi lægri,
ef farmgjöld hefðu haldizt ó-
breytt frá stríðsbyrjun.“
Þarna er þá einn lesand'i Mgbl.
og það ekki af verri endanum,
sem látið hefir blekkjast af uon-
inælum Mgbl. M'orguttblaðið birt-
ir enga athugasemd til þess að
sýna fram á vi'llu Sigurjóns Jóns-
somar,- ég sagði í fyrri gmn
minni að hér myndi ekki um
visvitandi blekkingartiiraum af
hálfu Mgbl. a^ ræða, en riú sé ég
að mér er bezta að taka það
aftur.
Annars er það dálítið kátbros-
iegt að það sem Ólafur Tbcxrs
„sannar“ með miklum bægsla-
gangi á bls. 3, afsannar Mgbl.
á bls. 7 og það sem ólafurThors
„sannar“ á bls. 6 afsanmar Mgbl.
á bls. 5.
III.
Ég hélt því fram að hækkun
fartngjalda væri ein af aðalor-
sökuon dýrtíðarinmar. Ráðherrann
segir að þetta sýni að fég sé
hreint „,bam í’ hagfræði". Þetta
er að því leyti rétt, að fþetta
veit hvert barn í hagfræði og
„stórfuirðulegt“ að ráðherrann
skuli vilja gera sig að athlægi
með því að neita þessari stað-
iteynd. Ég held nú neyndar að
ráðherrann viti þetta ve]„ en hon-
uim er það orð'ið svo tarnt aö
líta niður á fl’Okksmenn sína að
hamn heldur að þeim megj allt
bjóða, tog því leggur hann enn
Frh. á 4. sí&u.
2 hnistar og háttprnðar stálkar
óskast að Hótel Borg nú þegar. Fyrir-
spwrnum ekki svarað í síma.
Til viðtals kl. 5—7 e. h.
Húsfreyjan.