Alþýðublaðið - 14.10.1941, Blaðsíða 3

MIÐJUDAGUR 14. OKT. 1941,
'--------- ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Ritstióri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgotu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar í lausasölu.'
ALÞÝÐUFRENTSMIÐJAN H. F.
................................. ’ ..
MJólkurskorturinn
Att>VQ||BLAP10
Siðferðisástaadld s
Lögreglustjóri svarar mót-
mælum brezka setuliðsins.
■» ..
A GNAR KOFOED-HANSEN lögreglustjóri hefir nú sent
blöðunum opinbera yfirlýsingu í tilefni af mótmælum
brezku setuliðsstjórnarinnar gegn skýrslu ástandsnefndar-
innar, með sérstöku tilliti til þeirrar gagnrýni, sem í þeim
mótmælum kom fram í skýrslusöfnun lögreglustjórans um
siðferðisástandið.
FRÁSÖGNIN hér í blaðinu í
gær um ástaudið í fmjólkur-
sölumálu'num var sízt orðum
aufcin. Mjólk'urleyslð er nú orðið
eitt xnesta áhyggjuetni heimil-
anna. Verst er, að það kemur
harðast niður á barnaríkium fjöl-
skyldum, því að svo virðist, sem
það sé mest undir harðfylgi kom-
ið, hvort beimilin geta fengið
mjólk. Mæðurnar eiga ekki heim-
angengt og geta yfirleítt ekki
kcxmizt út klukkan 8—9 á morgn-
•ana til að standa í mjólkurbúð-
Uinjum og bíða eftir afgreiðslu.
Þær senda því börn sín, og í
gærmiorgnn kom það oft fyrir,
áð bömín ko,mui heim, eftit að
hafa staðið í búÖUin|uimi í einn til
tvo klukktutíma, án þess að hafa
fengið ruokkra mjólk. Fullorðna
fólkið gekk fyrir jum 'alla af-
greiöslu, börnin urðu út undan
og fóru syo heim, þegar siðasti
■dnopinn hafði verið seldnr.
Menn skilja, hve óhæft ástand'
ið er, sem skapazt hefir í þessiun
análum undanfama daga. Heim'
ilin, sem mesta þörf hafa fyrir
mjólkina, geta ekki fengið hana,
og fæðutegundin, sem börnnnum
er maiuðsynlegust, fæst ékki. Hvað
éiga börnin að fá í staðihn?
Það er hait, að slíkt skuli geta
áitt sér stað, að verulegu leyti af
sleifarlagi samsölunnar, eibs og
upplýsit er á öðruim stað í blað-
inu í dag. En það hefir eibnig
verið upplýstv- að brezkir hienmenn
kaupi nokkuö af mjólk liér í
bænum. Þetta er staðreynd. En það
hefir aldrei vedð æflast til þess1,
að vi-ð fæddum brezka herinn hér!
á landi, hvorki mieð mjólk né
öðru. Hiins vegar höflutm við ekki
á mó.ti því, að selja honuin þær
afurðir, sem við höfum annars
aflögu til útfliutnings. Það höfuni
við gert. En það hiýtur hver
maðuf að skilja, hvort sem bainn
er íslenzkur eða bnezkur, að það
getur ekki gengið, að brezki her-
inn skapi hér fséðuskoit og vand-
i’æði. Það mun ekki áður hafa,
kveðið svqi mikið að mjqlkur-
kaupium brezkra hermanna, en
nú hefir það færzt í vöxt- Á
öðrum stað í blaðinu er skýrt frá
samtaii við ÞoiVarð Guðníumds-
son í Mjólkurbúi Flóamanna.
Hann sagði blaðinu svo frá auk
þess, sem þar stendur, að
þáð færðist j vöxt, að
hermenn, sem hafa bæki-
stöðvar þar í grend, kaupi mjólk
í búimu. Ætli það sé ekki einnig
þannlg víðar? Hvað selur mjólk-
ursamsalan erlendum hermönn-
um inikla mjólk? Þeirri spurn-
ingu hefir enn, ekki veriö svarað,
log þó bíða all.ir eftir svari, við
henni.
Þá er mjólkursalaai til smá-
veitingastaðanna. Mjólkurkaujjin
þar geta ekki gengið fyrir þörf-
um heimilanna. Það verður því
að takmarka mjólkursölu þangað.
Almjenningur mútmælir því al-
geriega, að þe,ir menn, senx sjá
urn þessi mál, hafi nokkuó leyfi
til að selja erlendum mönnum
svo inikið af þessari nauðsyuja-
vöru1, að sskor.tnr verði á henn'i
banda okkur. Þeir, sem hafa her-
numið landið, hafa hvað eftir
annað lýst því yfir, að þeir muni
sjá hinum erliendu, herjum fyrir
öilum nauösynjuni þeirra. Er
ekki staðið við það iwforð? Og
á það þá að Iíðast, að vistirnar
séu seldar but'tu, en okkur
látið v.anta brýnustu nauð-
synjar? Því er haldið fr.am, að
mjólkurframleiðslan sé nú í lág-
marfci. Við skuium vona, að svo
sé. En ef það er rétt, sem Þo.r-A
varður Guðmundsson segir að
liérmenn séu sitöðugt 'að auka
mj(ólkurkauip sín, þá er úitlitið
ískyggiliegt fyrir okkxir heima-
menu, ef ekfcert1 verð'ur að gert.
Mjölku rsamsalan verður að
gera hreinit fyrir dyrum síuum
í þessui máli. Og ríkisstjómin
verður að sjá svo' uni, að ef
nóg mjólk er framleidd til að
fulinægja íslerizbum markaði', þá
sé hægt að fá hana. Ríkisstjóm-
ín hefiT í þessu máli skyldtir við
■okkur fslendinga —pg ekkiaðra.
**
Fer yfirlýsing lögreglustjór-
ans hér á eftir:
„Vegna fram kominna ummælia
upplýsingaþjónustu br-ezlca setu-
liðsins um skýrslu nefndar þeirr-
ar, ,er skipuð var af ríkisstjóm-
inni til þess að afhuga siðferðið
hér í bsénum, skal eftirfarandi
tekið fram:
í umræddum imnnæluin upp-
lýsingaþjónustlunnar er fullyrt, að
sá vitnisburður frá lögreglustjóra,
sem nefndin að nokkru Ieyti
byggði ályktanir sínar á, hafi
aldrei verið lagður fyrir nefnd-
ina, heldur hafi lögregiustjóri að-
eins tilkynnt nefndinni, að hann
væri til og þar með gefið í s,kyn,
að nefndin hafi ekki haft nein
gögn við að styðjast, er hfm
gaf skýrsluna. Þessi fullyrðing er
tilhæfula'us eins og eftirfarandi
yfirlýsirijg sannar:
YFIRLÝSING
í mótinæium brezku seíuliðs-
stjómarinnar gegn birtuni at-
hugtunum á siðferðilegum misfell-
|um í bænum er svo að orð'i kom-
ist: „Samkvæmt ummællum
tveggia nefndarmanna var þessi
vitnisburður lögreglustjórans
aldrei lagður fram, en í stað
þess t'ilkynnti hann þeim aðeins,
að hann hefði vitnisburð þennan
í sínum vörzllum.“ Á öðrum stað
í móitmælunuin er þettaendurtek-
ið. I
I t'ilefni þessa viljum við undir-
ritaðir ]ýsa yfi'r því, að enginn
okkar kannast við, að þessi Um-
mæli séu rétt á okbur hermd.
„Vitiúsbur'ður lögreglustjóra“ var
vitanlega í okkar höndurn, og
unnum við úr honum eins og
skýrsla okkar ber með sér.
Reykjavík, 10- október 1941.
S'igurbjörn Einarsson
sign.,
Broddi Jóhannesson
s'ign..
Bened'ikt Tómasson
sign.
Svipaðar tilhæfulausar fullyrð-
ingar eru víðar í Ummælum upp-
lýsingaþj'ónustunnar, io*g vil ég
geta 'hér fárra einna til dæmis:
1) Fuilyrt er að skýrslur þær,
sem lögnegl u stjöri hefi r látið taka
saman, séu byggðar á sögusögn-
um og í einlu' tilfelli á frásögni
4 ára barns. Hér er átt við
skýrsiu um lauslæti 33 ára gam-
allar bonu, sem sjálf Viðurkenn-
ir» að hún haíi heimsótt hermenn
í 'herbúð'ir þeirra ásamt 13 og 14
ára stúlkubörnum, og að >her-
menn hafi heimsótt hana- Á þsss-
;íaiá jíitninga ©r skýrslan 'byggð,
en í skýrslunni enu auk þess til-
færð vottföst, ummæl'i 4 ára dótt-
ur hennar við dnengi á hennar
reki. Ummæli þessi ern ekki þess
eðlis, að hægt sé að birta þau
hér, enda vom þau aðeins tilfærð
sem dæmi urn sorglegt ástahd
heimiiisins. Af þessu er Ijóst, hve
fráleit er sú fullyrðing Upplýs-
ingaþjónus'tunnar, að byggt sé á
frásögin 4 ára barns um það er
máli skiptir.
2) Upplýsingaþjónustan getur
l>ess, að 15 ára gamalli stúlku
hafi verið veitt atvinna (í til-
greindu gistihúsi hér í bæ, ber-
sýuilega með það fyrir augum,
að lausiætí hennar dragi hermenn
að staðnum. Þess'i stúlka befir
aldrei verið vi'stuð á tilgreint
.gistihús, heldur var fjölskylda í
næsta húsi fyrir því óhappi að fá
hana ráðna barnfóstru fyriir xnilli-
göngu opinberrar vinnuiniðlilnar-
skrifstofu, og lét hana tafarlaust
fara, er þess varð vart, hver ljóð-
ur var á ráði henna. Hefir upp-
lýsingaþjónustan hér farið villt
á húsuin og húsmæðrum, er bera
sama nafn, og dregið hvatvísleg-
ar ályktanir af.
3) Upplýsingaþjónustan heldur
því fram, að gögnin í vörzlu
lögregiustjóra missi gildi sitt við
það, að engin nöfn og heimilis-
föng hafi verið skrásett. Nöfnin
og heimilisföngin vom að sjálf-
sögðn skrásett, en það þótti hins
vegar ekki koma til mála að láta
í hendur erlendra hernaðaryfir-
valda slikar skýrslur með nöfn-
um og heimil'isföniglum þeirra
kyenna, sem um er pð ræða.
Ályktanir upplýsingaþjónustunnar
af þessum staðlaus*u forsendum
hafa því ekbert gildi.
4) Upplýsingaþjónustan birtir
ýmsar fyrirskipanilr herstjórnar-
innar til setuli'ðsmanna, er hún
segir að verið hafi í gilidi að
undanförnlUu
Fyrirskipanir þessar leggja
bann við því:
að herinenn e'igi mök við stúlk-
ur innan 16 ára aldUrs,
að konum sé bannaður aðgang-
ur <aÖ hermannabúðum og
að hermönnum sé bannað að
bjóða stúlkum innan 16 ára ald-
urs á dansleiki.
Bæjarbúum mun áreiðanlega
ekki síður en mér boma fyrir-
skipanir þessar undarlega fyrir
sjónir.
Það er alkunna, að hermenn-
irnir hafa beinlínis smaliað ung-
urn stúlkum , á hermannadans-
leiki með auglýsingum fí dag-
blöðum hæjarins. Skulu hér að-
eins tilfærðar tvær slikar aug-
lýsingar, enda þótt hjá xnér liggi
mokkrar af saxna tagi: '
DANSLEIK
halda Sgts. 711 Coy RE at The
R-eci'eatiion Hut Álafossi laUgiar-
daginn 16. ág. 1941 k]. 8 e. m.
Allar dömur' velbomnar.
Bílar sem aka tíömum á dansleik-
, inn verða til taks viö Bifr. Geysir
frá 7,15—7,45 e. m. Vieitingar og,
bílferðir ókeypis.
Dagblaðið Vísir 16/8 ’41.
DANS
á Álafiossii, Ontarion Camp, föstu-
daginn kl. 8. Ókeypis fyrtr stúlk
ur. Ckeypis far með B. S. í. kL
7—8 og til Reykjavíkur kl. 12,
Motgunblaðið 19-/6. ’41.
Eins og auglýsingarnar bera
með sér, er stúlkunWm heárið ó-
keypis flutningi í hertnannaátál-
ana iog góðgerðum. Auglýsingar.
þessar tilgreina ekki neitt ald-
urstakmark, og var íslenzku lög-
reglunni synjað um að hafa eft-
irlit með því, að stúlkur inni-
an 16 ára fæm ekki, |nn á dans-
Leiki þessa. Þá er það loks full-
yrt, að bonum sé baunaður að-
gangur að hermannaiskálum og
að hertnaður, sem fer með komi
inn í herbúðir, sé sekur Um af-
brtO’t. Ég efa ekki, að reglur þess-
ar hafa verið í gildi, en flestum,
sem búa næirt' hertnannaskálum,
mun eigi að siðuT vera þetta æriö
undrtmarefni, enda nærtæk dælmi,
ef sanna hið gagnstæða. Skal
hér aðéins tilfært eitt dæmi,
skýrsla 16 ára stúlfcu sem hvarf
að beiman og var leitað af lög-
reglunni.
.... Mætta gertr þá ghein fiyr-
ir fjarvem sinni, að hún hafi fiar-
ið með vinstúlkiu sinni á gistí-
hús og kynst þar enskum sjó-
liða. Hittí hún hann daginin eft-
ir og var rneð honum Wm kvöld-
ið. Hann fór með mættu inn í
hermannaskála og hafði þarmök
við hana. Eftir miðnætti hitti hún
landhennanni og svaf hjá
hion'um í- hertnannaskálaniuim. Síð-
an hefir mætta haldið tiil í her-
mannaskála og fengiö þar að
borða. Á þessum tíma hafa t\æir
hertnenn fengið að hafa mök við
hana. Nöfn þeirra veit hún ekM.
Mætta segir, a'ö 14 ára stidka
hafi fyrst komið sér ti'l að gefa
sig að hermönnum.
Skýrsla þessi er frá embættf
sakadómara. ■
5) Upp lýsi ngaþjónustan dreg-
ur ýmsar ályktanir uan
siðfarðisástandi'ð í bænum
fyrir dg efitiir komu 'setu--
Hðsins, af skýrslu sakadómara
um ýms siðferðismál, seim hann
hefir fengið til meðferðar. Erþar
jafnvel komist að jieirrt fiirðu-
legu hiðurstöðu, að siðfierðisá'
standið hafi batnað til muna við
komu setiuliðsins.
. Eins og eftirfarandi bfef saka-
dómara tíl forsætisráðherra ber
mieð sér, geta þessar ályktanir
upplýsingaþjónustunnar alls ekki
staðizt:
„11. ofct 1941.
. í framhaldi af bréfi mínu til
yðar, hr. forsætísrtiðherra, dags-
8. f. m. er fylgdi niokkmm skýrst-
um rannsóknarlögreglunnar, varð-
and-i háttsemi nofckurra kvenna
og meint misferli gegn þeim og
í tilefni af viðtali, við yður, vil
ég taka það fram, að ég heft
eekki látið framkveeana neiina al-
Framhald á .4. síðu.
Á fimtMdag 16. okt. kl. 16 f. Is. komi börn, sem
vom ekki í skólanum í fyrra, en eiga að setjast 1 8—
13 ára deildir nú í haust, og verða þau prófuð.
Á íöstraáag 17. okt. kl. 8 f. h. komi 13 ára böjrn,
ki. 9 12 ára, kl. 10 11 ára, kl. 11 10 ára, kl. 1 e. h.
komi 9 ára börn, kl. 2, 8 ára og kl. 3, 7 ára. — Verð.-
ur öllum börnum skólans skipað i deildir þennan dag.
Kennarafundur verður á fimtudag (16. okt.) 'kl. 5
e. h. í teiknistoíu skólans.
Skélastjóriim.