Alþýðublaðið - 28.10.1941, Blaðsíða 3

ÞRIBJUD. 2«. OKT. mi.
--------- iLÞÝÐUBLAÐIB
Ritstjóri: Steíán Pétursson.
Ritetjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4&02. Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Whj. S. Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar í lausasölu
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H K
Sameining launastéttanna.
TO KUMVARPIÐ ttm lögfestingB
■* gnmnkaiups og faann við
hækkun kaluips samkvæmt vax-
andi dýrtið Br árás á alla þá, sem
takia laun fyrir vinnu sínfl, og
alla neytendur. Það er ánás á
yiiignæfandi meirjhluta þjöííai-
innar, högg í andlit síarfaindi
manna í kaupstöðiuim og kaup-
íúnium, hvort sem jieir vinina á
sjó eða Iand'i.
Ef Alþýðuflokkíurinn hefði Bkki
sagt blákalt nei við þessum tij-
iögnm Fram söknaríjokksins, pá
hefðu þær verið fluttair á alþingi
sem stjómarfmmvarp og verið
samþykktar þar. En Stefán Jö-
hann sagði nei, eins' og harm og
Alþýðufloktourinn sagði nei við
5«a> tekjuskaiítiniam og 10°/o launa-
skattinum á sí'ðasta vori. Sjálf-
stæðisfiokksráðherrarnir höfðu
sampykkt al]t þetta í samræðum
sinium við ráðherra Framsóknar-
flokksins, en gáfust upp, pr þeir
sáu, að Alþýðuflokkurinn myndi
ekki ganga með. Af þessu sjá
menn, hver er hinn raunvenulegi
fulitrúi laiunþeganna og neytend-
anna] Um það er engum blöðrnu
að fletta. Menn sjá líka af þvi,
sem á undan er gengið, hversu.
mikil lífsnauðsyn er á þvi, að all-
ít, sem selja vinnu sína, hvort
sem þeir vinna á landi sem
verkamenn, iðnaðarmenn eða
skrifstofumenn, eða á sjó, eins
og sjómennirnir, standi saman
sem einn maður. í þessu sam-
'bandi skiptir engu Um fyrrver-
andi pólitískar skoðanir, satmeig-
inlegir hagsmunir og lífsaftoomfl
eru fyrir öllu. '
Það er Iíka bersýniiegt, að
launastéttirnar skilja þetta yfir-
leitt, engin hjáróma rðdd hefir
heyrzt frá þeim, allar haffl' þær
mótmælt hinni nýju árásarúlraiun.
Á undanfömum árum hefir oft
komið til harðra átaka um kaup
og kjör og alla affeornu Iauna-
stéttanna; verkamaðurinn á eyr-
ihni og sjómaðurimn á hafina
hafa haft forystuna fyrir þessari
andstöðu gegn árásunum á
launastéítirnar; „verlramennirnir
með flö>bamn“ bafa ekki tekið
þáf: i þessari baráttu. Nú ©r petta
bneytt. Stéttirnar eru að vakna.
Hér í blaöinu í gær voru birt
mótmæli margna stéttarfélaga
gegn hmni fyrirhuguðu árás. Það
mun Jekki hafa farið fram hjá
xnönnum, að meðal þeirra, sem
mótmæltu, voru opinberfr starfs-
menn. Fulltrúaráð félaga oipitn-
berra starfsmanm hélt fund um
helgiaia og samþytokti ákveðin
mótmæli gegn árásinni á kjör
’aunþegarana — og það er ráerki-
legt tímanna tákn, að á sama
fundinimu vom gerðar ráðstafanir
ril þess að félög opimberra sítarfs-
manna stofnuðu bandalag. Við
bjóðum opinbera starfsmenn vel-
toomna í hóp þeina, som staoda
saman um hag og afkomu launa-
stéttanna og alls góðs má vænta
af samstarfi jjeirra við önnru'
Blög teiBgí§§si.
En meðal annarra orðái Hvað
dvelur Dagsbrún ? Húr {>egi'r,
eins og hún sé ekfei til — aðal
verltalýðsfélagið i land'inu þegir,
þegar aðför eT ge“'ð að lífsatfkomu
verkalýðsins og alfra launastétta
yfirleltt.
Bandalag félags epin
berra starfsminna.
ULLTItÚARÁÐ félaga op-
inheri-a stárfsmanna hélt
fund núna úm helgma.
Á fundinum var afráðið að
boða ti‘l stofnþings Bandalags fé-
laga o-piwberra starfsmianna. Lá
frumvarp ti'l laga fyrfr bandflJjag-
ið fyrir fundinum og var toosin
iaganefnd til að taka við og
vrána úr bre>~tingaxrii lögum, sem
fram kunna að komfl frá einstök-
u.m félögum. í laganefnd wru
toosnir: Sveinn Sæmundsson yfír-
lögregluþjónn, Bjöm L. Jónsson
Yeðurfræðingur og' Arníjótur
Jónsson lögfræðinguf. Vat á-
kveðið að stofnþing bandalagsins
sku'Ii haldið upp úr áramótunum.
HAFNARFJÖRÐUR HAFNARFJÖRÐUR
Alþýðuflokksfélag
Hafnarfjarðar
heldur fund í Góðtemplarahúsinu annað kvöld (miðviku-
dag) 29. okt. kl. 8.30.
FUNDAREFNI:
Dýrtíðarmálin og stjórnmálaviðhorfið.
Framsögumaður Emil Jónsson.
Félagar fjölmennið. Allt Álþýðuflokksfólk velkomið.
STJÓRNIN.
. wmumm__________________
Ræða Sfefáns Jáhanns.
FrSio aft 2. sfðn.
ig að hún verði stöðug, meðan
þær ráðstafanir giida, siú sama
sem hún yrði eftir verðvísitöl-
unni 1. okt, sem var 172 stig.
En Framsóknarfrifekurinn hefirað
mér skiilst tjáð, að þvi sé ekki
siiegíð föstu, að það geti ekki
oi'ðið að samnmgratriöi, hvort
ætti að mega brayta þessu þann-
ig, að öll áhættan af dýrfiðar-
ráðstöfumum leggðist efeki á]auna
stéttimar í Iandráu, ef dýrtíð-
rá héldi áfram að vaxa. Þess
vegna ber ekkj aö stooða frv.
hæstv. v iðskift amál aráðlier’ra sem
síðasta tilboð Framsóknarflokks-
rás tvm þetta atriði. Hins vegar
var ekki rætt mikið innain rík-
isstjórnarinnar um þessi atriði,
vegna þess að ég og mrán flofck-
ur töidu rang; að tögbmda kaup-
gjaidið, jafnvel þótt hættan á
vaxandi dýrtið væri lítil og þó
ab {>að væri ti'ygg't með I. að
lauuastiéttimar fengju dýriíðráa
uppboma með ka'uouppbót að
niestu l'eyti.
Lauuastétttroar skapa
ekki dýrtiOiBa i taudiun.
Launastétitimar í landráu stoapa
yfiriertt ekki dýrtiðina, og hafa
ekki gerf. Við sáum það bezt
á ilögbindrágar'tímabi'lmu, frá því
í apríl 1939 iog þangað tH í árs-
Íotk 1ÍM0. Það vora efcki launá-
sféttfirnar, sern sköpuðu þá dýr-
tíðina- En hitt er rétt hjá hæstv.
viðskiftamálaráðherra, að þaöo<rk
ar aftur aö einhverju ieyiT á
verölagiö í landráu, ef' kaup er
hæfckað áður. . En upptökrá til
dýrtíðariranar er að finna í því,
aö verðlag, sem ekki á skylt við
dýrleika vi.nnunn.ar í landráu,
hækkar, nefnilega á aöflut.um vör
um, sem orsakast af völdium
striðsins. Og verðlagið á imnlend-
um vönuin vex svo af því að
bændur vilja fá meira ve'rð fyrir
sínar vöruir. Nú Sfkai ég ekki ræða
um það, hvoirf bændastéttrá hef-
ir fari'ð rétt að meö því að hækka
verðlagið á land btrá aðíirvö rum
eins og rauin er á orbrá. En þab
er bara staðheynd; þetta befii"
vserið geri. Og það veritar sv*o
aftur á það, hvað vinnan verður
dýr. Undirrótim undir þessarri
.breytingu í viðskiftalífinu eraerð-
lagið á þessum naiuðsynjavörum.
Svo skokkar kaupgjaidi'ð á eftir
og er venjulega törávert langt.
á eftir, og það er enn þaatn dag.í
dag á eftir vaxandi dýrtíð.
t'Jt af því, sem hæstv. a/tvinmu-
máiaráðher'a d ap á í ræ&u .sráni,
sikal ég taka {>að fram, og ég
hefi skýra afstöðu til þessamáls.
Og ég heid, að launastéttimar i
landráu' hafi yfirleitt en,ga löng-
un til þess að iáta- dýrtíðráa
vaxa jog að {regar atvinna ílaed-
inu' er góð og mikil og þær fá
upplxjma í hæktouðu kaupi vax-
andi dýrtíð, þá sé ekki mikiil tjí-
hneigrág hjá launastéttfiuinum til
þess að hækka grannkauipið;
œynslam hefir sýnt þetta. Miíli
10 og 20 stéttarfélög, viðs vegar
um land, siem gátu sagt upp
fe aup samningum fyrfr nokfcra síð-
ain, hafa ekki talið rétt að gera það.
Og mér er kunnugt um það, að
það eor engrá sérstök hrieyfilng i
þá átt að segja upp katepsamn-
rágum með það fyrfr augum að.J
að hækka grunnkaupið. Að því
beyti, að engrá yfjrviofaíndi hætta
sýnist á því, að slíkt skelli á,
þá er þess vegna líka hægt að
segja það, að ef verðlag héldist
óbreytt í landráu á ininílendu af-
urðunum og hægt væri að laikka
eða halda uiðri verðiagráu á öð-
fiuttUm nauðsynjavörum, þá eru
engar líkur til þess að kaup-
gjaid launastéttanna í landinu
orkaði svo á dýrtíðráa, að hún
færi hraðvaxandi fýrir þær sakir.
Þó að nokkur félög segí
upp samningum af ýmsum á-
stæðum, e. t. v. ekki aðallega
vegna grainnlauinamna, heldur ó-
heppiiegra ák'væða í samnjngun-
um, svo sem um of langan vinnu
tima o. s. frv. þá hefir það eng-
in veruleg áhrif á dýrtíðráa. Bíl-
stjóraT murm t. d- ekki sízt
segja upp sínum samnrágum af
þeini ástæðu að þei'r viraraa iðu-
.líega 12 stundir á sólarhrfng án
þess að fá eftiiviranufeaup. Þeg-
ar bi!a:notkun er erás mikil og
nú þá er sllkur vránudagu'r til-
fiunanlega laragur og erfiður, og
gegnir uú allt öðm máli eu með-
an lítið var að gera og frfstuind-
ir ávalt marga'r meðan beðið var
eftir viðskiftum. Ég tek þetta sem
dæmi þess ,að þótt ndkkur fé-
lög óslki endurskoðuuar á samn-
ingum sínum við atvránuiietoend-
ur, þá þarf það ektoi að bena,
vott um tilhraeigingu til almennr-
ar hæfekunar á grunnkaupi. Ég
get ekki séð ,að þótt raokkur
tilhnikun fengi'st fyrfr- stéttarfé-
lögin, þyrfti þaÖ að ha'fa þau á-
hrif, að dýrtíðin færf fyrir þær
sakir upp úr öllu valdi. *
Þegar alls þesisa er gætt, er
óeðlilegt og ranglátt nemfl
í lífsnauðsyn þjóöarráraar, að
kaupsaniningar séu ekki frjáisir
milli verkamanina o,g atvinnurek-
enda. Engri slíkri nauíðsyn er
til að dreifa að minu áliti, þegar
launastéttiinar hafa ekki sýntþað
í verki, að þær hugsi sér að
auka dýrtíðina með því að gera
ákveönar og almennar kröfur iim
hækkun grunnkaups. Hættan á
vaxaradi dýrtið stafar ekki frá
frá vefkalýðnum. Nei, árfð 1940
sýndi það íjóslöga, að hætt«n,
stafaði ekíd frá iaunastóttunum.
Þetta ár sýndi að hún kom úr
aranari átt. Það stoorfi annaðhvort
vald eða vilja, eða hTOrat\>tegigja,
til þess að hafa hemil á hæktoun
nauðsynjavara í laindráu. Ég býst
við því að rikisstjórniin þurfi að
fá strangari heiruildir og fyrir-
mæli en ti,l feru raú í þessium
málum, og A Iþýðuflotokurmn er
erámitt fús til þeas að styðja að
því að rfkisstjórnjn hafi víðtækt
ivald í sínum höndum fil ráðstaf-'
ana gegn dýrtiðráni.
M^ðnflffikkariim fús til
rauhœfra ráðstafana.
Afstaða Alþýðufloikksins til
þessfl mál'S er því sú, að hann
íeluör það bæði rangiátt að festa
kaupgjaldið og skotúlækning
eráa á þessari merásemd. Það
er ekki sízt þumgt á metunum
hjá okfeur Alþýðultokksmömnum,
sem alltaf höfuin haft jákvæöa
aistööu í dýrrtíbaxmálmu og já-
kvæðar tHlögur, að það fer sara-
an i þessu efwi ranglæfi gagn-
3IBS8ðS8S8Q868S83868SKM
Vörabfll
til sðlu. Upplýs-
ingar h|á B. HL
«*
Sæberg Mafaar^
Virdi, sími 9271.

Utbreiðið
Alpýðubiaðið.
nnmmnnnmæm
vart launastéttunum og engrá
trygging út af fyrfír sig fytrir
því, að þetta frv. ráði nokkra
bót á vandamálráu. Það er þvi
engrá furða þótt Alþýðuflokkur-
inn vilji' ekki yera mteð.
En um dýriíðarfnálrá almennt
vil ég segja það, að erás og
Alþýðufloktourinn hefir að und-
anfömu verið játovæðiutr í afstöðoi
sráni til málsrás, þá verðuT hann
þáð engu að síður þótt hann
lýsi ýfir andstöðu sráni vrð lög-
festing kaupgjaldsrás. Á þesstr
stigi málsins fer ég ekki rán á
þær leiðir, sem við Alþýðuftokks-
iraemi teljum líklegaztar tílbótB,
Sumt af því sem er í frv. við-
sfeiftam á 1 aráöherra er gott og
gagnlegt, en fleirf atriði erfi þar
einnig en ákv. um lögbrádingu
kaupgjaldsins, sem ágneimingS
gætu valdið. Samt sem áður er-
um við Alþýðuflokksiraenn fúsir
til samnrága um önniur atriði
frv. En ég er viss um, að ef
akfei hefði griþið hæstv. við-
skiítamé aráðherra Dg flokksmeran
hans eráhver ofsatrú á Iögflest-
rágu kaupgjaldsins sem læknislyfi
gegn dýriíðráni þá héldi flofck-
rarinn efcki erás fast við þessa
stefnu og raiun er á orðrá. Ég
held að þessi ofsatnú hafi mynd-
ast án þess að nógu skýr og
sterk rök hafi legið tíl grund-
vallar fyriT henni. Ut af samtaál
við viðskaftamálaráðh. held ég
að hann óski ekki eftiir kaupbind-
ingumni vegna kafupbrádingarfnn-
ar, heldur vegna þess, að þar
telji haran vera hrán eráa sanna,
„kráalífselixír“, sem eigi að raota.
Ef hægt væri að benda á aðna
lausn, sem ekki væri. erás hætto-
leg, þá yrði vi Öskiftamálaráðh.
sjálfsagt glaður við, þvi aðalflt-
riðið er að halda niðrf dýrtSð-
inni. (Eysterán: Ráðherrann hef-
ir einu sinni tekið þenna» „kina-
rffselexir“ og ekki, orðið iradnt
af). Það var vegna þess að sj,úk-
dómsemkennrá voru allt örmur.
Það getur læknað kvef að tatoa
inn þenna ,,lífselixír“, þótt haran
reynist alveg gagnslaus við
taugaveiki t-d- — Menn ættU' að
reyna að fá þá stooðun út úT
höfðinu á sér, að brádrág kaup-
gjaldsms sé einhver lausn í þesisiu
tilfeUd.
Lögbindrág kaupsrás er þvísér
staklega eins og raú stamda sak-
ir hvoratveggja í senn, bæðl
ranglát vegna iaunastéttanna og
aiuk þess stoottulækning á meáo-
semdinná. Er því ekki' að undna
þó Alþýðufiototourinn sé erádneg-
rán og ákveðrán gegn tiMögum
þeim, sem fram hafa komið um
það efni.