Alþýðublaðið - 29.10.1941, Síða 5
MlÐVÍKtJDAGUR 29. okt. 1941
A» iHiliPI
AIÞÝÐU6LAÐIÐ
KvikmyHdafréttir frá Hollyvood:
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
I Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Simar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar í lausasöiu.
ADÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
«-----------------------:-----------------•
Trúnaðarbrotið við alpingi
IDAGLEGU tali minnast
menn Alþingis oft með
lítilli v.irðingu, en þrátt fyfir
það gera menn kröfur til
tþess að störf þess fari fram
með nokkurri virðingu og
.séu fremur til eftirbreytni en
v.iðvörunar. Það er ætlast til
jþess af aiþingásmönnunum að
þeir haldi sínar eigin samþykkt
ir. Meðal almennings þykir, sem
betur fer, ódrengskapur að
’brjóta loforð sín, og einkum
er talið að þagnarloforð skuli
hafa í heiðri.
Vér höfum á þessum styrjald-
artámum fengið váðurkennt sjálf
.
stæði vort hjá þeim stórveld-
uim, og vér höfum tekið utan-
TÍkismálin í vorar hendur. Á oss
hvílir því þyngri vandi en
nokkru sinni fyr. í umræðum
um þessi mál kemur vitanlega
margt fy&r, sem heppillegast
er að ræða fyrár luktum dyrum.
En hvemig fer það úr hendi?
Ríkisstjórnin hefir haldið
nokkra slíka fundi með Alþing.i
og lagt það undir drengskap
þingmanna að halda stranglega
leyndu því, sem þar gerðist.
Þessarar þagnar, sem ríkisstjórn
3n taldi nauðsynlega, hafa þing-
menn gætt, þangað til Morgun-
blaðið rýkur til s. 1. laugardag
•og' birtir fréttir um það, sem
það segir að fram hafi farið á
lokuðum þingfundi og þykist
hafa fyrir því „sannar sagnir“.
Sýnást ekki nokkur vafi á, að
■einhver af þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins hafi rofið trún-
að þann, er honum var sýndur
•og brotið bæði sínar eigin sam-
þykktir og Alþingis.
Slíkt er hin mesta ógætni og
ódrengskapur. Það er ógætná
vegna þess að enginn veit hvert
slíkt leiðir. Þingmenn eru vitan
lega bundnir váð sínar eigin
samþykktir og þagnarloforð. En
þegar einn er búinn að brjóta,
er hætta á að aðrir komi á eftir,
, i . 7
og afleáðingin verði sú að slík
trúnaðarbrat geti orðið þjóð-
inni.að fótakefli á örlagastund.
Þá er trúnaðarbrot þetta frá-
munalegur ódrengskapur gagn-
vart meðflokksmönnum hins
seka, því þingmenn Sjálfstæð-
ásflokksins liggja allir undir
grun, þangað til hinn seki er
fundinn.
Sá, sem athæfi þetta framdi
hefir þannig sett blett á sóma
Alþángis, en þó einkum Sjálf-
stæðisflokksins og stofnað hinu
nýfengna sjálfstteði voru í
mikla hættu, því þagnarloforð
um utanríkismál einskis virði,
ef það á að vera undir mati
hvers einstaks þingmanns kom-
5ð í hvert skifti, hvort honum
þóknast að halda þau eða brjóta.
Morgunblaðið færir tíðinda-
manni sínum það til afsökunar
í gær, að margir utanþángs-
menn hafi vitað hvað fram fór.
Gefur blaðið með þessu í skyn,
að hér sé um margfalt trúnaðar-
brot að ræða, því enginn gat
fengið neina vitneskju um mál-
ið öðruvísi en frá þingmanni.
Þá seg.ir blaðið einnig, að nauð
syn hafi verið á að birta fregn
þessa, af því að atvinnumála-
ráðherra hafi orðið fyrár ofsókn
um út af fisksölusamningnum.
í samræmi við þetta birtir
það fregnána sem einskonar
traustsyfirlýsingu Alþingis til
Ólafs Thórs útaf samningnum.
Gæti fréttin þannig orðið til
þess að spálla fyrir því að
Bretar fáist til þess að
gera nauðsynlegar breyting-
ar á fisksölusamn.ingnum og eyk
ur það vitaniega á sekt tíðinda-
mannsins. Hafa þessi ummæli
Morgunblaðsins valdið því, að
eánn þingmanna getur þess til
í rökstuðningi fyrir kröfu sinni
um rannsókn málsins að einn
ráðherranna sé heimildarmaður
Morgunblaðsins, og hafi þannig
orðið til þess að rjúfa samþykkt,
er sett var að hans eigin t.ilmæl-
um.
En jafnvel þó þessi lausmælgi
gæti valdið rniklu fjárhagstjóni,
og brotið sé þannig tvöfalt, er
hið fyrra miklu alvarlegra, ef
engum samþykktum eða loforð-
um má treysta, því þá er alveg
fallinn ghundvöllutrinn ukidan
sjálfstæði landsins. Af þessari
ástæðu ber ríkisstjórn og Al-
þángi skylda til þess að láta
hinn seka sæta ábyrgð fyrir brot
sitt, samkvæmt hegningarlög-
um ef unnt er, annars þeim
dómi almenningsálitsins, er slí^:
ur verknaður verðskuldar.
Virðing Alþingis er farin, ef
það tekur lausatökum á þessu
hneykslismáli. ^
Þeir efp eftir að
rétta Hit siooí
í ! _____
EINS og kunnugt er, fá bænd
ur nú 150% hærra verð fyr
ir kjötið, en fyrir strið, og 100%
hærra verð fyrir mjólkina; en
verkamenn og aðr.ir launþegar
fá aðeins 66% hærra kaup. Það
er þetta hlutfall milli afurSa-
verðs bænda og kaupgjaldsins,
sem Framsókn vill nú lögfesta.
Svo segir Jónas Jónsson, for-
maður Framsóknarflokksins, í
Tímagrein í gær, þar sem hann
er að vega hlut bænda og hlut
verkamanna, ef lögfestingin
Mynd Chaplins, Gullæðið,
verður gerð
SÉRHVER ný kvikmynd me'ö
Gretu Gartx) i aöalhlutverk- i
inu hefár jafnan orsakaÖ mikið i
umtal og þvaðtrr í Htollywoód, en j
í þetta sinn vdrÖisU þó umtalið I
ætla ,að ná hámarki sinu í sani- j
bandi við síÖustu kvikmynd :
hennar.
Kvikmyndin er nú aÖ mestu |
leyt'i tilbúin, samkvænú freg’num
frá kvikmyndastafunum. en þ,að |
er iiiriö mjög laumulega með ;
hana. Sagt er, aö þetta sé bezta f
kvikmynd, sem Greta Garbo hef- \
ir nokkru sinni leikið í. Hún teik- f
ttr tvöfalt htutverk og sýnir meira \
■fjölhæfi en nokkru sinni áður, l
til dæmis syngur hún, dansar og
ikiémur ameríkskium kvikmiynda-
húsagestum að mörgu leyfi á ó-
vart.
Kvikmyndin hefir fr'am aö \
þessu verið kölluð hlátt áfráim l
Gairbo-myndin, en hefdr nú verið j
gefíö nafnið Anna og Anita. Gar- f
bo kernur þarn.a fram með alvþg
nýjai hárgr'e'iðslu, stuttklippt,
uppsett hár, sem er e'ins og baUg-
ur umhverfis höfuðiið.
HiÖ stóra, amieríkska kvik-
myndafélag, Uniited Aríists, hefir
nú verið e ’.durskipulagt, og hafa
' kvikmyndaframleiðendurniT Gopra
og Selzniok gengið í það. En í
því vom áður Mary Pickford,
Charlie Cluiplin, Alexander Kmrda
og Douglas Fa'irbanks. Mæry
Picford hefir nú hafið kvikmynda
starfsemi á ný ipg ChaTjie Chaplin
byrjar ininan skamms á næstu
kvikmynd sirnni í. samvinnu við
Qppra. Enin fremut hefir Chapliin
vafið úr þöglu mynduinum smun
leina kvikmynd, sem gerð veröur
aö talmynd og send á ný á tmark-
aðinn. Það er Guliæðá.ð, myndin,
sem, Chaplin hefáx grætt mest á
og ál'itið er, -að fært hafi hionurn
í hreinain ágóöa um fimm millj-
ónir dollara.
í Sonja Heniie hefir stofnað sitt
e'igfð kvikmyndafyrirtæki í Hol-
lywioiod, síðan hún gierðiíst ame-
ríiks'kur þegn, og hefh ákveðið að
dvelja þar.framvegis. Sonja ver’ö-,
ur sjálf framkvæmdaistjóri þess,
. ,en í stjórnimni verða, auk hennar,
tnaður hennar. Daat Topping,
möði'r hennar og Leif brióðir
hennari, en þ.au, eru l>æði toamin
til Hollywiood og sezt þar að.
Enska kvikmyndkn Majo.r Bar-
bara, sem byggð er á samnefhdu
stoáldverki eftir Bórnard Shaw,
er nú toomin til ÁinBríkui. Hefír
•hún verið fruimsýnd á Btaadway
og hliotið göða dóroa.
Myndin er álitin bezta enska
kvikmyndin, sem enn þá hefir
verið sýnd í Arneríkui, og þyki'r
það bera yiott iuim mikla, heefiléika
Englendinga, að geta framilleitt
yrðá framkvæmd: .„Það er meiri
þegnskapur af bændum, að
hætta kapphlaupinu um vísitöl-
una, af því, að þeir eiga eftir að
rétta hlut sinn, samanborið við
iþá, sem nú taka hátt kaup f
bæjunum“. (Leturbreyting gerð
hér).
Þe,ir þjást ekki af allt of mik-
illi virðingu fyrir hugsun og
dómgreind almennings, Fram-
sóknarhöfðingjarnár.
að talmynd.
Chaplin í einni af hinum vin-
sælu myndum sínum.
svona góða mynd í miðri örlaga-
þrunginni styrjöld. Milklir hlutar
myndarinnar eru teknir í East-
Bn.d imdir dynjandi sprengju-
regni, og stríðsumhverfi myndar-
innar hefir bLásiið nýju lifi í þetta
36 ára gamla skáidverk. Hinn
ungij, metorðagjarni kvi'kmynda-
stjóri, Gabriel PascaL, hefirstjórn-
að töku myndarinnar og sýnt um
‘lieið, að hann er eimn af færustu
kvikmyndastjóruim heimsins, að
því er ameríkskLr kvikmym.da-
gagnrýnenduir bemna.
Það dregur ekki beidur úr at-
hyglinni., að Bernard Shaw hefir
sjálfur samið og talað á filmuna
formála fyrir m.ynd:kmi. Það er
í fyrsta skipti, sem þessi frægi
ieikritahöfundur kemun fram á
kvikmynd, en þaö vekur mikla
hrifningu. Shaw ávarpar amer-
íkska kvikmyndahúsgesti í stuttiu
en snjöHu erindi, gerír grein fyrír
skoðun sinni á stríðinu og nauð-
syn þess fyrir ensku þjóðima að
halda opinni leið yfir Atlantshaf-
iö til Ameríku, Hann lýkiur ræbu
Simvi á þeim oröuvn, að haran
verð'i bráðum 85 ára og geti þá
og þegar orð'ið fýrír þýzkri
sprengju, era eins og öll enska
þjóðin taki hann. strfðinu með
mestu ró og horfi mót'i bjaxfri
framtíð.
H'ð til ölulega nýs'ofnaðá kvik-
myndafélag ameríksku lve'ima-
varnavma hefir nú byrjað kvik-
myndaframleiðslu i stórúm stíl.
Aðaiiega eru það stuttar kvik-
myndir uim liemaðarieg málefni.
Á Jressu ári er búizt við að komi
á markaðiniv ivm 300 slvkar kvik-
myndir, og um 1500 menn ervi
þegar ráðnir við Traiining Film
Laboratory, en flestir þeirra hafa
áður lunndð við amerikska kvik-
myndaframleiÖs lu, Kvikmyndafé-
lag þetta heyrir beint uradir her-
málaráöuneytið í Washing'.oin, og
um þessar murad’ir þr verdð áð
byggja stórt nýtízku kvikmynda-
verkból fyrdr iandherinn, flotann
og flugherinra.
Ameríkska hermálaráðxvneytið
er n/ú áð láta byggja Um hundrað
kvdkmyndahús, þar sem á að
sýna hinar nýju: fræðslui- og
fer héðan vestur og norð-
ur föstudagskvöld þ. 31.
p. m. Viðkomustaðir: Bíldu-
dalur, ísafjörður, Siglufjörð-
ur og Akureyri. Vörumót-
taka á föstudaginn.
BIWSDWS
„Esja44
vestur um land í hraðferð
tii Akureyrar um næstu helgi
Viðkomustaðir: Patreksfjöið
ur, ísafjörður, Siglufjörður í
báðum leiðum. Vörumót-
taka á morgun (fimtudag).
kennslukvikmyndir, og er það iið-
iur í hernaðarkennslurm'i • Átta
milijónum dollara hefir á þessu
ári verið varið til þess að taka
stuttar kvikmyndir- fýrir herinn.
Bókarfregn:
Fokker flug-
vélasmiður.
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA
hefir nýlega sen,t á mark-
aðinn bðkina Fokker flugvéla-
smiður í þýðingu Hersteins Páis-
sonar.
Bókin er færð í lietnr af Bruce
Gould, en ef,tir fyri'tsögn Anthony,
Fokikers sjálfs, en þetta er æv'i-
saga. hans.
Anthiony Fokker hefir verið
lítið þektotur hér heima, en er-
lendis hefir verið mikiö um hann
rætt. Hann var luippfinningamaöur,
mikil, einkuan á sviði flugmáia-
Var ævi hans hin viðbUTðaríkasta
og ævintýralegasta. Hann var
frairskur í ,aðra ættina', en hoi-
’lenzkur í hina, en ,seinná toona
ha.ns var íslenzk, og kynntist
hann benni í Anieríku. Antbony
Fokker fæddist á Java, þar sem
fioreldrár hans wru búsettir, en
seinna fluttust þau heim tii
Holllands.
• Hann fékk snemma mjög mik-
inn áhuga á, vélum og 19 ára
gamalli smíðaði hann fyrstu flug-
véli sína. í heimsstyrjöi-dinní
1914—1918 smiðaði hann fjöil'da
filugvéla fyrir Þjóðveþja, og segir
sagan, að stríðsaiðiijaTnir hafi
toeppt svo um þjónlustu hans, að
Bnetar hafi boðiö ÍDonum tvær
imillljónir sterlingspimda til þess
að ganga í þjómistu sína.
Bókin er frásögn um hina við-
burðaxíkw ævi Poktoers, mjög
skemmtilléga og fjöríega skrifuð.
Þýðingin er mjög lipur.
Útbreiðið AlþýðublaðiS.