Alþýðublaðið - 02.12.1941, Blaðsíða 3

A1 I»VÐUBLAP>P
ÞRIÐJUDAGUR 2. DES. 1941.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjórnarinnar: 4902
(ritstjóri), 4901 (innlendar-
fréttir), 4903 (Vilhjálmur S.
Vilhjálmsson heima) og 5021
(Stefán Pétursson heima).
Símar afgreiðslunnar: 4900
og 4906.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Fyrstn ósigrarnir.
AÐ enu óvenjuliegar fnéttir,
sem borizt hasf-a af striðinu
undanfanxa daga: Herevei'tir
Þjóðxerja í Libyu umkringdar af
Bretum miili Tobnouk og landa-
mæra Egiptalands og öllum til-
raunum þeirra til að brjótast út
úr herkvínni hnundið! Hersveitir
.Þjóðverja á Suður-Rússlandi á
hröðu undanhaidi fyrir Rússum
vestur með Azovshafi, eftir a‘ð
haifa hörfað buri úr Rostov, sern
þær vonu búnar að taka eftir
nxargra vikna blóðuiga viðureign!
Slíkar íregnir hafa aldrei
heyrzt áður af átökunum á landt
í þessari styrjöid. Hingað til hafa
aiilar fregnir af þeim v®riö wm
sókn af hálfu Þjóðverja og urxd-
anhald hinna.
Þó koma þessar fregnir þeim
ekiki á óvart, sem þekkja hem-
aðarsögu síðari aída. Enginin her
og enginn hershöfðingi herir haft
svo mikla yfirburði, að andstæð-
ingarnir hafi ekki, þegar til
lengdar lét, læri af honum li-st-
irnar og fellt hann á hans eigin
véiabrögöuin, hafi • nokkuð saim-
bærilegum mannafla og fram-
leiðslugögnum verið á að skipa.
Og fyrir hinar sigprsælu hersveit-
ir Hitlei's virðist nú það augha-
blik vera að koma í 'þessu stribi,
að þær verði að horfast í augu
við sömu vopnin, sama skrið-
drekafjöldann og bardagaaðferð-
irnar, sem þær sjáifar hafa beitt
hingað til og sigrað með óviö-
búna andstæðtaga.
*
Huganum verður á þessu
augnabliki hvarflað rúm hundrað
og þrjátíu ár aftur í timann. Þá,
árið 1807, höfðu flest riki á meg-
inlandi Evi’ó.pu verið brotin til
hlýðni við hinar sigursælu her-
sveitir' Napóleons, eftir tiu ára
iátlausar styrjaidir. Meira að
segja Rússakeisari hafði eftir
tvær tapaðar orustur ekki þoraö
annað en að þiggja friðarboð
Napóleons. og gera við hann
bandalag. Napóteon virtist eítir
það ósigrandi.
sigrað og ölta ráðandi. Til þess
að koma þvi á kné, hugkvæmdist
hermannaikeisaranium mikla að
loka öllum höfnum meginlands-
ins fyrir viðskiptum við það. En
til þess þurfti hann enn að ná
tangarhaldi á höfnum Spánar og
Portugal. Það viriist ekki mundu
verða erfitt verk. önnur meiri
riki höfðu orðið að lúta í lægra
haidi fyrfr hoúum. En það fúr á
aðra leið- Spánverjar risu upp til
fvarðvítugri varnar en nann hafði
noktrru stnni mætt áöur. Bretar
settu lið á land i PortúgaU og
birgðu Spánverjá upp að þeim
vopnum, sem þeir þurftu. Og áð-
ur en árið 1808 var liðið höfðu
áður óheyr'ð tíðindi gerzt í hem-
aðarsögu Napóleons: Hinn
fnanski hershöfðingi Dupont
hafði orðið að gefast upp við
Baylén, sumxariega á Spáni, með
heila herdeifd, umkringda- af
Spánverjum. Og það, sem meira
yar: Junot, etan af htaum frægu
marskáikum Naipóleons, hafði
orðið að gefast upp með öllu
sínu liði fyrir Bretum, við Cintra,
vestur í Poriúgal.
Þessir ósigmr högguðu ekki
við ofurvaldi Napóleons í bráð.
Hann átti enn eftir að vinna
marga sigra. Og það tók enn
mörg ár að leggja hann að veili.
En frá Spáni og Poriugail bárust
fnéttimar um allt meginland Ev-
rópu árið 1808 um fyrstu ósigr-
ara, sem hersveitir hans biðu.
Frá því augnabliki vissu hkiar
undirokuðu þjóðir, að hersveitir
Napóleons vonu ekki ósignandi.
Og þaÖ gaf þeim kjarkinn til að
rísa upp gegn kúguninni, eins og
fijótiega kom á daiginn.
*
Nú haifa s-vipaðir viðburðir
gerzt í sö.gu Hitiers: í fyrsta
sinn hefir einn af marskálkum
hans, von Kleist, orðið að flýja
íyrjr gagnsókn Rússa til þess að
forða her sínium frá því að verða
jumkringdur í Rostov. Og í fyrsta
skifú hefir einn af hershöfðiingj-
um hans, Rommel, verið um-
; kringdur með öllu sínu liði, af
BretUm, suður í Libyu, þar sem
ekkeri útlit er fyrir, að honum
verði undankomu auðið.
!
Siíkir viðburðir þurfa eikki að
boöa neinn bráðan óisigur Hitlers
í stríðinu. Hann getui', þrátt fyrir
þá, átt eftir að vinna marga sigra.
En væri það nokkuð ólíkleg til-
gáta, að áhrifin af undanhaldi
von Kíeists marskálks við Rostov
og innitokun Rommels með öllu
hans liði austur af Tobnouk, muni
þó verða eitthvað svipuð óg á-
Frifin af fyrstu ösigrunum, sem
hersveitir Napóleons biöu fyrir
rúmum hundrað og þrjátiu árum:
uppgjöf Duponts við Baylén og
Junots marskálks viÖ Cintna árið
1808?
I Bækor Æskonnar. ■
Viva Liitken: Eva. Guðjón
Guðjónsvon þýddi.
EG ætia það ekki ofmælt, að
þessi saga taki fram fiestu
því lestnanetfni, sem til er á ís-
lenzku handa unglingsstúlkum á
ferminganaldri og fnam um tvi-
tugt- Hún en mjög skemnrtiieg
afiestran og vel byggð. Höfund-
urinn hefír ekki þörf fyrir stór-
vlðburði eða æsaaxli og Iygileg
ævintýri til þess að halda huga
Lesandans föstum við efnið. En
strax á fyrstiu biaðsíðum fer
manni að þykja vænt um Evu
og langa til að vúa hvernig
fer fyrir henni, hvoi't hún sigrast
á þeim erfiðleikum, sem verða á
vegi hennar, eða hvori hún læt-
ur bugast aif þeim. Og petta fer
sívaxandi eftir því, sem á bók-
ina líöur, og næn spenningin há-
marki í síðustu köflunum, þegar
gert er út um það, hvort megi
sín meir, heilbrigt eðli efnilegrar
stúiku eða sú meinioka, semfoom-
izt haíði inn hjá Evu, að það
væri vitleysa af stúlkum að gift-
ast- Skilningiur höfundarins á sál-
arlífi persónanna er glöggur, og
honurn tekst oft að láta mann
ráða í miklu nxeira en harxn seg-
ir. Og aihu' axxdi bókarinnar er
hollur og heilbrigður.
Um þýðinguna skal ekki fjöl-
yri- Stíllinn er víða'st ljós og
lipur ,en orðavalið þó langt frá
því að vera fáskrúðugt. Er þetta
hvort tveggja kostur á unglinga-
bók ,því að á því læra börn og
unglingar málið, að það sé fyr-
ir þeim haft, en þó ekki svo
myrkt og torskilið, að þau ekki
fái við ráöið.
Sögiur perliuvelðBiiians. Sig-
ois óur Helgason endiuríiagðí.
Rolf Nordenstteng mannfræð-
ingur í Uppsölum tiltfærir íeinni
af hiruum síðustu mannfræðibók-
um sínum (La homaj rasoj jde Ia
mondo) umrnæli eftir sænskum
periukafara og æfintýramanni,
Victor Bet’ge að nafni um það,
hvernig ýmsir Austuriandamenn
hafi reynzt honurn ágætir félag-
ar og flestum hvítum mönnum
betri. Því færir Nordenstreng
þetta til, að það styður þá skoð-
un hans, að mannkostir fari ekki
aftir þjóðemi eða hörundslit, en
maðurinn, sem pau éiu höfð eftir
bæði margreyndur og víðfömll.
Hér er nú nokkur hl’uti ævi-
sögu þessa sænska perlukafara
og ævtatýramajnns kominxi á ís-
lenzku, lipuriega sagður, ekkisízt
sumir setani kafflarnir, þar sem
segir frá perluveiðum við Ind-
landseyjar. Og þama koma ein-
mitt beztu félagar hans við sögu:
Suðurhafseyjamaðurinn Ro, Am-
eríkumáðurinn Jaok og Ktoverj-
inn Charlie. i
Þetta er góð bók fyrir stráka
á fermxngaraldri, en fleiri munu
þó hafa skemmtun af henni. v
Ég vil geta þess hér, (þótt það
séu smámunir í sjálfu sér, að á
örfáum stöðum hefði ég kosið
að orðum væri hagað á annan
veg en geri er. Ég kann t. d-
ekk'i við oi'ði’ó „læriiingur“. En
því er á þetta minnst, ,að Sigurð-
ur Helgason heffir það vald á
máli og stíl, að honum jeru slík-
ar misfellur með ölta óþarfar.
En á sjónum var England ó-
Tónleikar og erindi
i Dómfcirkjunni
MIÐVIKUDAG 3. DES. KL. 9 SÍÐD.
Samleikur á fiðlu, cello og orgel.
Frú Davina SiguÞðsson syngur.
Síra Sigurbjörn Einarsson flytur erindi.
Dómkirkjukórinn syngur.
Aðgöngumiðar á 2 kr- fást hjá Eymundsen og við
innganginn.
—ÚTBRMIHÐ AUÞÝBÐBUBiB —
Hðfflffl allar nýjn íslenzkn
bæbnroar jafnóðnm m
pær koma nt.
«
Einnig vildum vér vekja athygli yðar á eftirtöldum
bókum, sem sumar hverjar eru alveg að seljast upp:
íslendingasögurnar: Útg. Sig. Krístjánssonar,
með gamla lága verðinu-
Úrvalsrit Sig. Breiðfjörðs, með formála eftir
Einar Benediktsson.
Gráskinna: Útg. Sig. Nordal og Þórb. Þórðar-
sonar, I—IV, heft kr. 7,50, ib. 15,00.
Jón Thoroddsen: Maður og kona ib. 10,00.
----- Piltur og stúlka 8,00.
—— Kvæði ib. í afar vönduðu
skinnbandi, gylt í sniðum, að-
eins kr. 15,00.
Þulur eftir frú Theodóru Thoroddsen, með
myndum eftir Guðm. Thorsteinsson. Þetta
er þjóðlegasta barnabókin og ætti að vera
til á hverju heimili, þar sem börn eru.
Tilkynning
til fyrirtækja I Meykjawík.
Divisional Sea Transport Officer Reykjavík tilkynnir
hér með, að engin ábyrgð verður tekin á skipareikn-
ingum, nema því aðeins, að beiðni fyrir úttektinni
fylgi frá Sea Transport Office.
Allir reikningar, sem framvísað er til greiðslu, verða
að bera nafn skipsins, og vera áritaðir af skipstjóra.
(SGD) O. BAKE CAPT- R. N.
Divisional Sea Transport Officer Iceland.
27. nóvember 1941.
Veggfóður og
veggfóðurslim
óiafur Þ. Kristjánsson.