Alþýðublaðið - 20.12.1941, Page 3

ALÞYPUBLAÐiÐ
Jónas Guðmundsson:
Ff amnýall
---o--
Helgi Pjeturss: Framnýall.
Reykjavík 1941- Alþýðu-
prentsmiðjan.
AÐ er1 nú svo ikioimib hér
landi, að hinar merkustu
bækiuh msdla ekki lengur nægi-
lega me'ð sér sjálfar eins og áður
var, meðan bókaútgáfan var hér
minni og auglýsingastarfsemin
eMd rekin af slíku ka,ppi' og nú
er. Nú „slær í gegn“ hver sú
bók, sem mest er auglýst, hversu
léleg — jafnvél' andstyggileg —
sem hún eí. Slíkur er máttur
„áróðursins" á þessu sviði og
er hann þó minni þar en á ýms-
um sviðum ö'ðrurn.
En ein þeirra bóka., sem nú
hefir toomið út hér á landi og
eikki má vera undir hinni miklu
og misjöfnu bókaskriðu desem-
bermánaðar, er bók dr. Helga
Péturss, Framnýall, og vil ég því
hér á eftir minnast nokkrum orð-
um á þessa bók, höfund hennar
og kenningar hans, ef það mætti
verða til þess, að fleiri læsu bók-
ina, en ella hefði orðiö.
I.
Dr. Helgi Péturss hefir nú skrif
að þrjá „nýala“. Er þar fyrst
Nýall, 'sem út kom 1922, þá En-
nýall, sem út kom 1929 og nú
loks Framnýall. )
I öllum þessum bðk'um, sem
samtals eru 1112 blaðsíður, set-
ur dr. H. P- fram skoðanir sín-
ar og kenningar, og rökstyður
þær á ýmsa vegu. Eru allar bæk-
ur hans með sama sniði, þ. e.
safn af ritgerðum, sem fjalla um
hina ýmsu þætti kenniuga hans
og stoðana. Er þetta mikill tost-
ur, því að fyrir . það verða bæk-
urnar lúttari aflestrár og ekki
nærri eins óaðgengi>egar og
venja er um visindarft. Málið er
með fádæmum go.tt og unun að
lesa, og er furða hve fljótt menn
venjast isumum þeim nýyrðum,
sem dr. H. P. býr til, en þetta
stafar af því hve rétt þaiu eru
smíðuð og samræm byggingu ís-
lenzkrar tungu. Nægir þar að
benda á sjálf nöfnin á bókunr
um, isem öll eru nýyrði.
Síðan Nýall kom út eru nú 19
ár, isvo að á næs’ta, ári eru 20 ár
liðin tsíðan dr. H. P. hóf fyrir
alvöhu að flytja þjóðinni þann
boðskap, sem hann teliur sjálfur
að ivalda muni aildaiskiptum á
jörð ivorri, þegar hasnn vehður al,-
mennt þeginni og skilimn. Er það
næsta einkennilegt bve aniikiíl
þögn ihefir verið um kenmingar
dr. H. P. alla tíð. Ég hefi Jeitað
að idtdómum um Nýal og En-
nýal í þrem menkustu tímarit-
um vorum, Skírni, Eim'reiðinmi og
Iðunni, og ekki fundið að þeirra
væri þar að neiniu getiið. Sviipað
hygg éjg að ve'rið haf,i um blöðin,
siern út toomu á þeim árum, að
þau hafi ekki mikið minnst á
þéssar bækur hans. Hvorki „trú-
menn“ né „vísindamenn“ vorir
hafa lagt út í rökræSur um kenn-
ingar dr. H. P. hverjair svo sem
ástæður eru fyrir því, enda skai
ektoi reynt hét þar neins til aö
geta. : '
II.
Meginatriðin í kemnimgum dr.
H. P. em þáu, að líf vort haldi
áfram á öðrum hnöttum þegair
því er lokið hér. Færjr hann í
öllum ri'tum síniuim margt fram,
er styður þá sko.ðun, en etokum
styðiur hann hama með eigin at-
hUgunum fá eðli) svefnis og
dirauma. Hvað er svefninn og
hvað ©riu draumiarniir? Allir menn
sofa um það bil hehning áEllrar
æfi sihnar, en þó virta ekíki einu
sinni „vísindi“ vor hvað svefniinn
er. Alla men.n dreymiir ineira og
minna, en þó veit engilnn hvað
draumarnif eru.
Raninisökniir dr. H. P. á svefni
og draumum hafa lei'tt han(n að
þeirri nföurstöðu, að svefjninn sé
lífmagnan og draumlífið vítund-
arsamband við vitveriur á öðnum
hnöítum. Milli hnattanna streyma
„lífsgeislar" á sama hátt og söl-
geislar streyma, frá sólu til jarð-
stjörnu.
Þegar man'hkyni'b fer að skilja
þessa lífsgeislan og liæra að not-
færa sér hin,n mikla kraft lífsins,
verða aldaskipti á jörðinni. Sjiúk-
dómamir hverfa, lífið verður feg-
urra, erfiðleikamiir, sem margir
em sjálfskaparvíti, hverfa, lífið
verður lengra, þægindin meiiri og
almennari, 'tæknin kemst á hærra
stig en okkur dreymir nú um,
góðleikinn vex, styrjaldiir
hætta, og að lotoum toemur þar,
að við skiljum það jafn auðveld-'
lega, að dauðinn er ektoi anniað ien
f'.utningu'r á aðra stjörniu eins og
við skiljum það nú, að með flug-
vél er hægt að toomast á 4—5
klst. héðan til Engjands.
Nýtt tímabii mun þá hefjast,
tímabil sælu og samstarfs mann-
anna, og því timabi.li man ljúika
með því, að sambandið mi'lli
jarðar vorrar og vitsmunavera á
öð um jarðstj'örnum, sem íengra
e u komnar, verður svo stertot, að
sendiboðar frá þeim munu geta
komist hingað.
Þegar því stigi er náð, þá er
„fyil.'ng tímans“ tomin. Þá hefiir
mannkynið ná'ð þeim vStsmuna-
þiroska og ' þ,eim kær'leiksþrioska,
sem ,þa:rf ti'l þess, að lífið getii
háldið áfram sókn sinni til meiri
fúlltomnunar. .
III.
Hvar ,er himnaríki? Hvar er
hélvíti ?
Þessium tve'm spurninguun leit-
a:át sr. H. P- við" að svara á
vísindálegan Jiátt. ÁÖur fyrr átti
mannkynið ,bæði hiíimarítoi og
hélvfti eg vissi alveg uipp á hár
hvar þessir staðir vom. Hiimna-
rííki yar á „toristálsiplönum" Utan
um jörðjna, e.n hélvíti vair blátt
áfram niðjri í jörðiinni, og vom
þangað niður ýmsir gangvegir,
s. ;si. éldgígarnir o. fl. Þeha var
þekking. þeirra tíma. En svo
komu stjörnufræðingarnir tH sög-
unnar.jpg brútu niður álla. hina
„sjö himna“ trúarbragðanna og
kirkjunrár. Svo sem vænta mátti
reis kirkjan a-f álefli' gegn slík-
um „útsendurium djöfúisins" og
d'rap suma og eyði'lagði að mestu
verk og vit annara., En að 'liokum
hnundu þó a'llir himnarnilr, og
síðan vei't enginn með vi'ssu hvar
himnariki pr.
Helvíti stóð öLLu lengur. En
loks komu jarðfræðingarnir til ]
sögunnar og sýndu fram á, að
hélvhi gæti ekki með nokkru
móti verið niðri í jörðinni og þar
með fór það líika.
Síðan má kálla að menn hafi
hvortoi átt himnaríiki né hélvíti,
og skioðanir állair hafa verið mjög
á rieiki um þessa h'lutii. Trúin
hefir vmisst mitoið af sínum forna
krafti við þaið, að týna þessum
mierkis'stöðum báðum, og er nú
ö'll í molum hjá venÆles'tum. En
þekkinigunni hefílr miðað mikið
áfram á ýmiðum sviðum, en verið '
beitt ti'l sífellit meiiri og mieir
bölvunar pg mest nú. Manntoynið
er á „hélvegi".
Dr. H. P. sýnir í ritum sínum
fram á, að þessi himnarlkis- og
helvítistrú allira tírna byggislt á
sambandi ,við vitsmunaverur á
öðrum hnöttum. Á þeim hnötfc-
um er himnarílki, sem langt er
ko;mið í því að þho'ska íbúa þeirra
í góðvi'ld og hagnýtri þekkingu,
en helvíti er þar siem menn'magn-
ast meir og meir í hiiniu illa, og
beita a'llri þektoiingu1 sinni til
manndrá'pa pg hvers kionar bölv-
uniar.
Mnn mörgum þykja merkilegt
að 'lesa kaflana í Framnýal:
„Náttúrusaga Vítis" og „Veiz'la í
Himnaríki". Bezta ritgerð Fram-
nýáls er þð án efa. „Björjgun
mannkynisins". Segir höfundur
þar frá þeim hlutum „yfimáttúr-
legum", sem fyrir hann sjálfan
hafa borið, og rökstyður stoðun
sína um fram'líf mannkynsins á
öðrum jarðstjörnum betur en
hann hefir áður gert- Annars er
e f 'tt að benda á einn eða ainn-
an kaf'la ritsins og telja hann
ler.í en hina. Þeir eru alliir góðir.
IV.
Ýmsir, sem ég hefi átt tál við,
hafa fundið dr. H. P. það ti'l for-
áttu, að hann væri állt of vi'ss
um, að 'sú toenning, sem hanin
í'lytti, væri rétt, því að það gæti
enginn sannað, og eins hi'tt, að:
hann 'léti um of á þessari vissu
te'a í ritum símum. En hvernig á
annað að vera, en að slíks gæti
verulega? Ef maður er sannfærð-
ur um gi'ldi skoðana sinna éða
kenninga, er saninfærður um, að
hann hafi á réttu að standa,
hver er þá sá, sem .segir þetta
ektoi hiklaust í hvaða efni sem er.
„Samt snýst hún“ er mælt að
Galilei hafi sagt þegair kirkju-
höfðingjarnir, í Róm voiru búniir
neyða hann. tii þess að tátoa all-
ar sína-r stooðaniir aftur. En hvér
getur láð dr. H. P., sem hefir
nú í 37 ár fengist við rþessar
rannsóknir, aflað sér meiri gagn-a
og fróðleiiks og séð bókstiaflega
rætast margt af því sem hann
sjálfu-r 'hefir -áður sagt fyrir
að verða mlundi, þótt
hann -láti -sannfæringiu síina
ótvírætt í ljósi. H'iitt g-egnir
mie-iri furðu ,að hann skuli ekki
fyirir lifandi löngu hafa gefist
upp við þetta allt og kasíað því
öllu frá sér. Það mundiu margir
hafa geri. En ekkert sýnir betur
vissu hans um réttmæti kenn-
inga þeirra, sem hann flytur. —
Þessi ódrepandi þrautsegja, þessi
dæmalausi kjarkur og takma-rka-
lausa fórnfýsi fyrir málstað, s-em
hann .er- vis-s um a'ð er réttur,
þó að fáir vilj'i skilja hann og
engir þ-ori op'inberiega að v'iður-
kenna hann, hlýtur að l-oikum að
fá sín sigurlaun.
Ég er einn af þ-eim mönnum,
LAUGARDAGUR 20. DES. 1941
Nokkrar góðar bækur
til Jólagjafa.
Myndir Einars Jónssonar myndhöggvara I:—II á 25,00.
Ásmundur Sveinsson: Myndir kr. 5,00.
Davíð Stefánsson, öll kvæði hans innbundin í skinn-
band 65,00.
Magnús Ásgeirsson: Þýdd ljóð I—VI í skinnb. 95,00.
Matthías Jochumsson: Ljóðmæli í einu bindi 'skinnb.
38,00.
Grímur Thomsen: Ljóðmæli I—-II kr. 20,00.
Sæmundar-Edda innb. í vandað skinnb. kr. 22,00.
Snorra-Edda innb. í vandað skinnb. kr. 22,00.
Sigfús Blöndal: íslenzk-dönsk orðabók kr. 115,00 í
skinnb.
Jón Ófeigsson: Þýzk-íslenzk orðabók kr. 35,00 í skinn-
bandi.
Fyrir þá, sem unna fögrum listum, höfum við stórt
úrval af málverka og höggmynda , reproductionum“
frá hinu fræga útgáfufélagi Phadon í London, með
myndum eftir meistarana, svo sem Michelangelo,
Rubens, Rodin, Cezanne, Goyja, Donatello, Holbein,
Vermeer o. fl. Kosta flestar kr. 21,90.
Tilkynning
frá Baðhúsi Reyk|avikur.
Baðhúsið verður. opið fyrir jólin sem hér segir:
Mánudag 22. des. fyrir almenning frá kl. 8 f. h. — 10 e. h.
Þriðjudag 23. fyrir bæjarbúa eingöngu kl. 8 f. h.—12 á miðn.
Miðvikudag 24. fyrir bæjarbúa eingöngu kl. 8 f. h. — 2 e. h.
Aðeins tekið á móti pöntunum á kerlaugum, sem
afgreiðast samdægurs. .y t a a „
Uppeldisleikfðng.
Opnum í dag kl. 4 Jólaútsölu á margs konar
uppeldisleikföngum. Höfum líka fyrirliggjandi
Ludo Miljóner, Kúluspil og stóra Vörubíla.
NÝJA LEIKFANGAGERÐIN.
. Bergstaðastræti 35. — Sími 3749 og 2148.
ÚtbreiOið Aiþýðubiaðið.