Alþýðublaðið - 20.12.1941, Blaðsíða 5

&AUGARDAGUB 20. DES. 1941
fprm&Lmm
MMðUBL&ÐIÐ
IBitstjóri: Steíán Pétursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjórnarinnar: 4902
(ritstjóri), 4901 (innlendar-
fréttir), 4903 (Vilhjálmur S.
Vilhjálmsson heima) og 5021
(Stefán Pétursson heima).
Símar afgreiðslunnar: 4900
og 4906.
Alþý ðuprentsmiðj an h. f.
I ifriðarbyrjBB —
03 eftir tvð ðr.
C TRÍÐIÐ atistur í Kyrrahafi
^ by jar ekki vel fyrir banda
menn. Japönum tðkst þegar í
apphafi a’ð vinna he'skipaflotum
Bandaríkjamanna og Bxeta al-
varlegt tjón við Hawai og Ma]-
akkaskaga með hinni lævísu, fyr-
Irvaralausu árás, þeir hafa kom-
íð liði á land á Maiakkaskaga
©kki mjög langt frá Singapore,
aðalflotabækistöð B:eta þair
©ysf a, eanfremur á Filippseyjum
iog Berneo í Austur-Indíum, og
hin mikla verzlunarmiðstöð Breta
4 Hongkiong virðist vera að falia
i þeirra hendur.
Pessar fregnir koma þó ekki
á óvart. Það var af öllum við
því búizt ,að Japanir yrðu har'ð-
ir á fyrsta ísprettinum.
En þegar stríðið austur i
Kyrrahafi er búið að standa í
meira en tvö ár, eins og hér
vestur í Evrópu, er engan v^-
inn víst, að risið verði hærra
á þeim, en Þjóðverjum nú. Jap-
anir e"u sízt betur undir það
búnir, að heyja langva''andi styrj-
öid, ©n Þjóðverjar. Það tekur
sinn tíma að sigra öxuiriikLn,
©ins og Wave’.l yfirhershöfðingi
B e a á Indiandi sagði í ræðu þar
eystra í fyrradag. En meðþraut-
seigjunni tekst það.
Hér Vestur i heimi virð-
3st þessi þrautseigja nú vera að
byrja að bera sinn árangur. Þjóð-
verjar hafa ekki einasta verið
stöðvaðir i Rússlandi. Undan-
ha’.dið er hafið. Og suður í Norð-
ur-Afriku erú he"sve;tir þeirra á
Súilikomnum Eótta. Það getur
varla ve'ið nema stutt tímaspurs
mál, hvenær þeir verða hraktir
til fulls burt úr þeirri heims-
áifu, nema þeim takizt á sið-
•Ustu stundu að kúga Vidiy- '
Frakkland og Spán til fy'gis við
sig í striðinu og fái að senda
liðstyrk til hinna aðþrengdu her-
sve'ta sinna í L'byu um nýlend-
»ar Frakka í Norður-Afríku.
Ennþá þýðingarmeira, en ó-
sigur Þjóðverja suður í Norður-
Afrííku, er þó hiö byrjandi und-
anhald þeirra austur á Rúss-
landi, jafnvel þótt þeim skyldi
takast að stöðva það í bili þar,
sem þeir telja heppilegast fyrir
fsig til kyrstöðuhernaðar yfir vetr-
armánuðina.
. Sú staðreynd ein út af fyrir
sig, að oröið hefir að stöðva
söknina í Rússlandi vegna vetr-
arins, er stærsti ósigurinn, sem
Hitler hefir beðið' á landi síð-
an stríðið hófst, því að sóknin
í Rússlandi var frá upphafikapp
hlaup við veturinn. Hún var öll
miðuð við það, að fuilnaðarsig-
ttrinn á Rússum væri unniran áð-
I
Walter Görlitz: Kleopatra-
Þýdd af Knúti Arngríms-
syni. G'efin út af Finni
Einarssyni. Reykjavik 1941
T ISSUM persónum er þaðgef-
* ið að yfir miun'iingu þeirra
fyrnizt aldrei. Öld eftir öld draga
slíkar persónur að sér augu mann
anna eins og þær gerðu í ,lif-
andi lífi. Og menn geta e2íki lát-
ið vera að hrjóta he'lann um ör-
lög 'þeirra, skapgerð þeirra og
pei’sónule'ka. Málarinn, högg-
myndasmiðurinn, skáldið og sagn
fræðinguiinn glíma við þessar
persónur öld fram af öld og Ie;t-
ast við að leiða þær fram fyrir
sjónir mannanma, ef ti,l vUl mörg-
um öldum eftir að grafir þeirra
eru ‘týndar og bein þeirra fúin.
Kleopatra síðasta driotitning
Egifta er ein í hópi þessara dul-
arfullu pe'-'sónu. Það 'er ekki til
svo lit'lfjörleg kennsSabók ímann
kynssögu að hennar sé þar ekki
getið og varla til svo fáfróður
sve'nstauli í skóla, að hann viti
ekki, að Kleopatra var um skeið
ástmey Júl'usar Cæsars er grunn-
inn iagði að hinu rómveirzka
keisaradæmi, og .siðar An'tóníus-
ar hins gæfusnauða keppinauts
ÁgúslUsar keisara. En þá er líka
upptalið þáð, sem aliur þorri
manna vieit Um þessa konu,
sem e'tt sinn var meðal fegurstu
og vojdugustu kvenna á jörtfunnj.
Bók -sú er hér liggur fyrir er
eftir þýzkan mann, Walter Gör-
litz. Hann hefir tekið sér fyrir
hendur að rita sögu Kleopötru
á ný og gerir tilraun tiil þessi
að sjá sögu hennar ferskari og
óvilhal ari augum, en tíðkaðiist í
eldri sagnfræðiritum. Og hanri
hefir ekki numið s’laðar ýið per-
sónu Kleopötru e'na né þeirra,
ur en veturinn gengi í garð. Og
því var treyst/ eins og þegar
Napóleon fóT. hina örlagaríku
Rú'sslandsför sína endur fyrir
löngu, að það nægði að komast
austur til Moskva. Þaðan væri
hægt að fyrirskrifa friðarskilmál-
ana. En þó að Rússar hafi beð-
ið óguriegt tjón, lengst af verið
á undanhaldi og misst ógurlegt
iandflæmi, hefir Hit'.er gengið
þe'm mun verr en Napoleoni,
að liann hefir ald'ei komizt til
Moskva. Rússar hafa, eins og á
öllum öTdúm, þegar á land
þeirra var iráðizt, barizt af
þrautregju. Og nú hafa þeir enn
einu sinni fenigið veturiinn i liö
með sér, sem vegur þéim upp
mörg herfylki og bítur betur 'á
innrásarherinu en nokkurt vopn.
Hernaðaráæ.lun H'tlers hefir
farið alveg út um þúfur í Rúss-
iandi. Og ef Rússar semja ekki
sé.f-'ið í vetur eða vor ve”ba aust
urvígstöðvarnar héðan í frá opið
sár á þriðja ríkinu þann tíma,
sem það á eftir að lifa, sem
væntanlega fer nú að styttast.
,Hitt skiftir minna máli fyrir
úrslit styrjaldarinnar, hvori Hi'tl-
er tekst í bráð, að stöðva und-
anhaldið eftir að búið er að
„stytta viglínuna", eða hvort það
heldur óslitið áfram strax ívet-
ur með öðrum e:ns hrakförum og
skelfingum og þeim, sem yfir
Napó’eon dundu á undauhaldinu
frá Moskva árið 1812.
sem með henni áttust við leiík í
hinu mikla tafli! um heiimsyfir-
dnottnan og völd, heldur hefir
hann jafnframt ieltast við að
skipa þeim á réttan stað í þer'sari
geistu atburðarás og rekja örlög
þráðu þeirra eftir hvoirttveggja
i senn aðstæðum og skapgerð. í
þessum efnum fer höfundurinin
að ýmsu leyti nýjar lelðiT, og má
ve”a að ýmsum þyki hann sum-
staðar nokkuð djarfur og ger-
ráður í áiyktunum. Þetta hefir
hinsvegar þann kost að frásögn
hans verður furðulega heilJandi
og lifandi. Hún er þrungin af
Iífi og hraða og jafnvel smæstu
atvik hve'sdagslifrins eru dregin
fram óg gæða frásögnina til-
brigðum og litum. Bókin er því
mjog skemmtileg aflestrar. Frá-
sagan grípur lesandaun einis og
ærandi, skáidsaga og þó öllu
n e ra vejna þers að pað e~u raun
. veu ejar sögupersónur, sem seg-
ir frá. Og það eru ekki nein,ir
smámunir, sem höfuðpersónur
sögunnar hafa lagt uudir í þess-
um hamrama Ic'k, líf sjállfra s,ín
og hundrúð þúsunda annara
manna er áhættuféð sem lagt er
undir og heimsyfiirráð siigurlaun-
Ln, sem keppt er um. Kleopatra
biður lægra hlut í þeim álökum
og þegar allri vöm er lokið og
öLl sund virðast lokuð er ekki
annað sýnrna en að hennar bíði
að ganga hlekkjuð um götur
Rómiaborgar í s'gurför ÁgústUsar,
sömiu götumar í sömu borginni
þar, sem hún hafði áður ljómað
e'ns og stjarna við hlið
hins volduga Cæsars- En ráðsnilli
Kieópötm verður ofviða allrigát
og slægvizku Ágústusar, hún nær
að ráða sér bana áður en hún
er flutt sem fangi til Rómar og
tók með sér í gröfina leyndar-
málið um það hvernig henni
heppnaðist það. En Águstus varð
að láta sér nægja að hafa mynd
hennar í sigurlaun.
Knútur Arngrimsson kenniari
hefir þýtt bókina á íslenzku og
hefir það vafáLaust- verið bæði
torve't verk log vandasamt. Knút-
ur hefir áSur sýnt það að homum
er prýðilega sýnt ujn að rita ís-
lanzkt mál og mun þýðing þess-
a.r bó’ ar f e r.ur au’ a þann hróð-
ur hans en rýra. Þýðingin ágæt-
lega lipur og frásögnin fjörug
og eðUleg., Mjög eykur það einn-
ig gildi' bókarinnar að aftan við
hana ritar þýðandinn skýri'ngar
við nöfn og torskiLin orð og er
þar samandreginn miki'Ii fróð-
leikur um menn þá og atburði
er bókin greinir frá. Fnágangur-
inn er aLIur hinn vandaðasti, og
er íslendingum kynlega brugði-ð
:en sög þjó \ e’ ma'ga fýsir e ki
að eignast þessa bók og lesa.
Sigairö'jr EiuarstS'Ori.
Jólasalan
byrjar í dag alls konar
blómaskálar og jóla-
greni.
Lítið eftir.
Torgsalan
STEINBHY GGJUNNI.
Lesið þennait
bókalísta
og þá getið þér bara hringt í bókabúðimar eftir jóla-
gjöf handa krökkunum.
En margar þeirra verða aðeins fáanlegar til helgar,
því allt er nú að seljast upp.
MJALLHVÍT, hin undurfagra litmyndabók, sem gerir
jafnvel góðu börnin að enn betri börnum. Krakkar
og unglingar á öllum aldri vilja og þurfa að eiga þetta
fagra listaverk Tómasar og Disney.
Gullroðin ský og Höllin bak við hamrana eru falleg
æfintýri fyrir unglinga með fjölda "mynda. Þulur
Theodóru með myndum Guðm. heitins Thorsteinsson
og Ferðalangar eftir Helga Hallgrímsson lyfjafræð-
ing eru að margra áliti beztu jólabækur unglinga.
Stálpaðir strákar þurfa allir að fá Kafbátsforingja og
kennimann, Baráttan um heimshöfin, Æfintýri Odyss-
eifs, Frímerkjabókina og Flugmál íslands — en ný-
læsu krakkarnir Æfintýri Péturs og Grétu og Ljóta
andarungann,
Rétt fyrir jól kemur: Segðu mér sögu, eftir síra Jakob
Jónsson.
Sparið yður ferð ofan í bæ og tafir í jólaösinni. —
Símið til bóksalans eftir þessum bókum. — Leggið
í alla pakka til barnanna litmyndabækumar með
Ævisögu Krists.
Sturlungaöld
drög um íslenzka menningu á þrettándu öld
eftir dr. Einar Ól. Sveinsson
nokkur eintök af þessari stórmerku bók, sem
var verðlaunuð af Gjöf Jóns Sigurðssonar
fæst i skinnbandi á kr. 16.00 .
Bókaverzlnn Sigffisar Ejrmandssonar
og Bókaverzlnn fiastarbæjar.
B. S. E. Laugavegi 34.
SparisjöOur Rvlkur m nágreunis
verður lokaður dagana 30. og 31.
des. 1941, vegna vaxtaútreikningsins.