Alþýðublaðið - 12.01.1942, Síða 3
MÁNDDAGDE 12. MK 1M2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Dýrtíðin seðlaflóðlði
og fasteignabrnskið
Hið islenzka prentarafélag.
Fundur verður haldinn í Baðstofu iðnaðar-
manna í dag (12. jan.) kl. 8 síðd.
STJÓRNIN.
Skrifstofumaður.
Ungur, reglusamur maður, vanur bókhaldi, óskar eftir
framtíðaratvinnu. Tilboð merkt „Ábygilegur" leggist
inn á afgreiðslu blaðsins fyrir miðvikudagskvöld.
Steinhús á góðnm stað í bænum
l
til sölu, 2 hæðir og kjallari. Vil kaupa minna
steinhús. Tilboð merkt „Milliliðalaus skipti"
sendist afgreiðslu Alþbl. fyrir 15. þ. m.
Bifreið Lmcholn,
sem nýr, til sölu, af sórstðkum ástæð-
um. Skipti á minni bíl geta komið til
greina.
Tilboð merkt „Skipti'*, leggiat inn á afgreiðslu Alþýðublaðs-
ins fyrir hádegi á fimmtudag.
Dýrmætar bæknr
til sölu: Nýjar kvöldvökur, árg'. 1.—21. v Eimreiðin
árg. 1.—22. Sögur herlaeknisins. Verk eftir Bjömson,
Lie, Hamsun og Ibsen. Allar íslendingasögumar auk
xnargs annars.
BÓKAVERZLUN GUBM. GAMALÍELSSONAR.
Sími 3263.
Bókarfregn:
ísienzk fyndni
MÞtÐUBláÐIÐ
Ritatjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjóm og afgreiðsia f ,A3-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjórnarinnar: *4902
(ritstjóri), 4901 (innlendar-
fréttir), 4903 (VHhJálmxir S.
Vilhjálmsson heima) og 5021
(Stefán Pétursson heima).
Stear afgreiðslunnar: 4900
og 4900.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Lærdómsrik
augnablik.
EGAR tii aunara eins átaka
ketniul' í þjóðfélóg-kiti og
JXBirtna, sem ímdanfamar vikur og
daga hafa átt sér stað, er erns
tag skæru Ijósi sé skyndilega vaip
að Snn t myrknr stjómmálaiífsins
og flokkasfreitunnar• Pað, setrt
drfitt hefir verið að gmina fyrir
almenning, jafnvei. áflum saman,
vierðnr svo að segja á einuangna-
bliki ijóst: stjómmálamenn og
stjjómmáiaflokkar standa á slík-
um ' )ímgnabl>ikum afhjúpaðir
frammi fyriir alþjóð. Pá fyrst sjá
menn til fullx, hvað {>elr í 'rauin
«og veui cru, og hverra hags-
mítna peir gæta.
Og hvað hafa þá átókin um
bráðabi'rgöaög þjóðstjómairmeiri-
iáÍMtans og eftirfarandi samvinmi-
slit Alþýðufiokksins við Fram-
.Sóknarflokkinn ag Sjálfstæðis-
fiokkmn leitt í l’jós.
I: fyrsta lagi hafa þaíu sýnt,
avo að enguró hugsandi nianni
getur blandast hugur, að Aiþýðu-
flokfcurinn efr enn í -dag sá sami
og hann var fyirir meira en ald-
arfjórðungi, þegar haim var að
tuafja göngu sína; Hann var og
er flokkur verkaiýðsins, launa-
%étíanna yfiriektt og ajlnar a'þýðu
í 'iandinu. Þó að hawn hafi á tím-
s*m afmrhalds og aaiisfcona'rþreng
inga, bæði hér á landi og mn
heim alían, cyrðáð að ganga tö
samkomulags við aaidstæðinga-
flokka sína tnm ýmislegt það,
sem hann sjálfur ekki óskaði, að
þurEa að gera, hefir hann aldrei
misst stjórnár á ætlunan'erid sínu
Og stefniumiði- Þegar i odda sfeerst
eins og nú, sýnir hann það, að
liann et, e'ms og lianin vatr, bæði'
sjálfuni sér og hinum vinniaírudi
■stéttum, laiuinastétttunum, trúr.
1' öðru Jagi hafa átökin sýnt
það, að Framsóknarflokkurinn
sem í upphafi var frjálsjyndur
samvinnufilokkur bænda, aðailega
smábænda, og ýrósra áhiugaima.nnia
ttmbótamanna úr miðstétt og
nienntamannastétt í bæjunum, á
©kkert skýlt við slíka stefnulteng-
ur. Hann er orðinn þröngsýnn
toarðdrægur stórbændatflokkur, er
©ngin áhlugamái vfrðist hafa önn-
ur en þau, að selja atBurðir þeirra
sem allra hæstu verði, á kosn-
að neiytendafjöldams í bæjunum.
Og sjálfir eiu forystuimenn hans
orðnir atvinniurekendur og brask-
arar, sem sízt getfa hinm gömlu
atvinnu rekend aildíku hins sov-
kaliaða SjáIf.stæöisflokks >eftir í
íhafds'semi og harðdrægni yið
launastéttirnar, eins og bráðar
birgðalög . þeitrra Hermanns og
Olafs sýna.
En hvað þá um Sjádfstæðis-
flokkinn, isem hcfir kalláð sig
ÝMSIR tafa nú hér á landi
miikið ttm þá hættu, sem af
hxnu miíkla pendngaflóði statfi nú
f Jandinu, en þá er ekiki aJJa>
jafnán gætt sem skyldi að at-
huga, að peningaflóðið er aðeina
á tlftölulega fárra manma hönd-
um, enda þótt rýmra sé um nú
almmnings á meðai en oft áður,
setn mest ér að þaikka stöðugri
vinmutíma. því engihn trúiT, að
vericamenn og launameun al-
mennt komizt betur ar nú en
áður miðað við að þeír hefðu
sarna vinnutima.
' Um dýrtíðina, seðJáfJóðið og
pcningave’tuna hefir roaigt verið
skrifað upp á síðkastið, og vexð
ég að segja, að þatr finnst mér
menkilégust gredn hr. Jóns Ama-
sornar frkvstj. S. í. S., sem hann
sikrifar nú fyrlr skömmu í Sam-
vinnuna. og vil ég ráða mönmtm
eindregið tif að Jesa hansa.
Það er miikíð taílað um hátt og
hæfckandi vöriiverð hér á landi,
og þa'ð ekki að ástæðulausu, en á
annað finnst mér of sjaildan
róinnst, að öll franitó'ödlutækj
hafa hækkaið hér fram úr öllu
hófi Má mimna á ýmislegt í því
sambandi, en hér skal aðeins
minnt á nokkur næriæk dæmi.
Kunnugt er um nokkxa togarai,
„stærsta verkamannatflökkinn á
Jandinu“, „flokk alíira stétta", og
nú síðast, síðan Bandarfkin tóku
nð sér hervernd Jatidsrn.s, „J>anda-
ríkí allcra stétta“? í hvaða ljósi
sjá menn þeninan fiokk í dag.
eftir útgáfu. bráðébirgðalaganna
og ílögbindmgu kaujigjaLdiiins
samkvæmt resepti og kröfu
Framsóknarflokksins. Allt hefir
hann svikið: verkalýðinn, laluria-
stéttirnar yfirleHi og allair stéttir,
meÍTa að segja átvinnuréfcendur
sem nú efcki geta haldið ófram
atvinnuHekstri sínum í veltiárinu
fyrir otfstæki: og einræði þeiira
Herinanns og ólafs. FormgjakJika
flolíksins er gengin luudir ok
Framsóknarflokksins. Fyrrir það
fær ólafur Tliors hverskonaT sér-
réttindi fjö-lskyldufyrirtæki siixu
tiJ handa, bæði um skattaálögur
og útsvgr. En almenningur í J>æj-
unum verður að borga brúsann
í póJitísku okurverði Framsóknar-
flokksins á mjálk og 'kjöti pg
sætta sig við ágengni og kúgun
Fjam&óknarhöfðingjanna á öillum
sviðum. Þannig hefir SjáJfstæðis-
f.okkurinn haldið á máluriuirn.'fyT-
ir bæina og fyrir ]>ær þúsundir
manna þar af öJlum stéttmn ,sem
'forsjú hans hafa treyst og trú-að.
1 dag sjá þessar þúsundir það,
sem að vístt ýmsa vair -farið að
gmna áður, að Sjálfstæðisflokk-
urinn er hvorkl flokkur verka-
manna, né flokkutr alltna stétta,
-hann ©r ýfix-Ieitt ekki flokkur
neinnar stéttar annarrair en
þröngrar atvinnurekendaikjíku )
kringum fjölskyldufyririæki ólafs
TJioTs, sem nú er til fu-lls hafn-
laðuir i flatsænginni hjá Fraansókn.
Það getur oft verið Jærdóms-
rifet að hlusta á májfltotning stjónj
málaflokkanna. En sjón og raun
eins og sú, sem menn nú hafa
fengið um þá, í átökunum uro
kúgttnarlög Framsóknar- og Sjálf-
stæðisfJjokksráðherranna, er sögtt
rikari . : . 'i : ! i
sem hafa verið soldir fyrir uro
eða yfir 1 miilj. króna. Eitthvað
mun þó hafa- fyilgt með í þeiro.
feaupum, en aðatfverðið þó i tog-
araskrokkunum. Fyrir strið hygg
ég að stun ,þessi sfciþ hafi verið
bófcfærð á eignare'Hkningi ó 150
þús- fcr. eða þar ura. Hæfckun:
5—6 fajdað verð- Sagt er, að ný-
'liega hafi veriö boðnar um eða
yfir 300 þús. fcr. 1 einn iinuveið-
ara, sem engum hefði dottið í
hug fyrir stríð aö kaupa fyrir
mcira en 50—00 þús. kr. Adlir
þekkja braskíö með bíilama. Þegar
nýju bíjarnir komu sl. haust, voru
nokkur dæmi þess, að gömdu bíJ-
amir voru seldir með sama ve* 1 *'ð.i
og þeir nýju. Hefði þó verið
hægt fyrir BÍJaein.kasöluna að íáta
engan hafa bfl, nema hann skil-
aði' gamla bflnum #1 h&nnar.með
matsverði og hefði svo salt þá
aftur með mjög íitlu álagi. Þarf
nauðsynilega . að ■ fara inn á þá
leið hér eftir. Þá má ekki heldur
gleyma verðhækkon húsa I kaup-
Btöðum. Verð þeirra hefir hæfckað
stórkostiega, enda þótt eigand-
iiro hafí ekki annað fundiö ti’J
dýrtíðarinnar á því sviði, en
htekkun á • viðliaildsfcostnaðú
Ekki má héldur gleyma þvi, að
jarðir úti am sveitir íandsdns hafa
verið keyptar með hækkttðu verði.
Alis fconar fasteignir em toomnar
í brask og stíldar með okarverði
Peningameimiwiir (Leitast eflir að
tryggja peninga sína og fcoma
jþeim fýifr i tryggum eigntim.
Þetta brask er þjóðinni að
míntt viti stórhætrtuílegt og getiur
liaft aílveg stórsfcablegar aflciö-
ingar. Hvernig verður, þegar ail-lt
fer -komið í gamla fari.'éginn t. d.
að refca togara, sem kostar 1
millj. kr., línuveiðara, scm toostar
J/3 úr millj., eða hvað þarf leigo
að hækka eftir hús í kaupstað,
sem búið er að sprengja upp í
braiski um tvöfalt uppliaftegt
verð? Eða hvað þarf afgjaiLdið
að hækka af þeiin jörðum, setin
lent hafa 5 braskinu? Og geta
menn getið sér tfl, hvað bflaakst-
ur hlýtur að verða hér dýrari
vegna ónormaJs verð á þeiro
tækjum. Svona má halda áfram
að télja í það óendanlega um
ýmisileg áhiif, sem þetta óst-and
skajmr hér í Jandiniu. Þegair við
erum hættir að hafa stórtekjur
hér af eTdendum herjum, sem hér
Játa fr-amkvaama mikla vinnu í
hernaðarþarfir, þá verðum við að
bjargast sjálfir af því sem við
eigum, og ef þá ödl framlieiðsilu-
tæki erii komin upp úr öilliu' valdj
og hú-sin í kaiupstöðunttm t\rö-
eða þreföldttð i verði, þá getuí
orðið erfitt uppdráttar að iáta
hlutinai bera sig, sem kallrið er
Og myndi það áreiðanilega koma
fyrst og fremst niður á öill-um
laiunþegum og bændum, sem búa
sem Jeiguliðar á braskjörðttnttm,
Á móú þessari hætlu. ættu vald-
hafar þessa Jands að hafa staðið
betur en gert befir verið. Ýmsai
ráðstafanir hefði mátt gera, t. d,
að allar fasteignasöllur hefðu far-
ið fram undir opinberu eftirlitt
tneðan þessi óöld gengur yfk.
og þa-nnig haföur hemfll á óþarfa
vérðhækbunum. Eða taka háan
söiuskatt af gróða-num, sero
. í Frh. á 4. siðu.
|kTíUNDA HEFTI af íslenzkri
* fyndni Gunnars frá Selalæk
Itom út fyrir jólin. Eri það 150
skopsagnir 0g skopvísiur og fylgja
myndir með.
Ýmsum kann að finnast það
dálítið kynlegt, að GunnaT skyldi
hafa. vaiið timariti siínu nafnið
Islenzk fyndni. Eins og fyndmi sé
ekki alls staðar eins, hvort sem
hún er innlend eða erlend! En
því fer'mjög fjarri. Gamansemi
okkar fslendinga er af allt öðr-
ffin toga spttnnin en hin venju-
lega evrópska fyndni, sem fróðir
menrt telja, að runnm sé frá Gyð-
inigttm og fjallar með ýmsum til-
brigðum um einhverja hrakfalla>-
bálka. Gyðingar eru oft mjög
gamansamir menn og geta jafn-
vel með glöðu geði hlegið á sinn
eigin kostnað, af því að það kost-
ar þá ekki neitt- Hins vegar eága
íslendingar mjög erfiít með það,
en njóta þess því Jreíur að geta
hlegið á feostnað annarra- og vilja
jafnvei borga fyrir það. Islenzka
fyndnin er mjög tímabumiln og
þersónubundin og verður því
mjög fljótt úrelt. Hún er oftast
ma karja og kerlmgar og nýtur
sín naumast, nema herint sé eftir.
viðkomandi persónu- Oft er hún;
líka falin í tvíræðum setningum,
og er ekki hægt að vifa, á hvom
veginn beri að 'skilja setningam-
ar, nema á raddhreimmian, þegar
þær eru sagðar. Þess vegna nýtur
hin íslenzka fyn-dni sín betiur,
þegar hún er sögð, en -þegar hún
er lesin. ! :'
Gunnar Sigurðsson vinnur m|ögi
þarft verk með söfnun og útgáfts
hinna íslenzku skopsagna. Ef liti
þessu verður haldið áfram, sem
vonandi verður, er hægt að sjá,
hvemig íslenzki fyn-dni var é
hverjum tíma. Og hann er trúr
hinni gömltt íslenzku- aðferð við
að segja skopsögu, byijar gjam-
an á því, að ættfæra persónu þá,
sem sagan er um, skýrir frá að-
stæðum öllum, og að tofcutm kem-
iir svo neisti'nn í skapsögttnnx.
Gtunnar leggur mikja alúð við
söfniun þessar,a sagna, hefir næmt
skyn á það, hvar feitt er á sitykk-
inu og skrálr veh
' M : í , . ' Korl isfeld. f