Alþýðublaðið - 22.01.1942, Qupperneq 3

FIMMVÐDAGUB 22. 2AN. JN2.
JÓN BLÖNDAL:
Ktsiimfre
1 KeyklaviK
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Rítstjórt: Stefán Pétursson.
Hitstjórn og afgrelösJa 1 Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Slmar ritstjórnarinnar: 4902
(ritstjóri), 4901 (innlendar-
fréttir), 4903 (Vilhjálmur S.
Vilhjálmsson heima) og 5021
(Stefán Pétursson heima).
Símar afgreiðslunnar: 4900
og 4906.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Prðfessor Seip.
IFRÉTTASKEYTI £rá Stokfc-
hólmi var í gæricv’eldi sagt
frá því, að föðurLandssvikammir
noi'sk'n og þýzku nazistamiir þai
hefðu nú tekiö rektor OslAar-
héskó’a, hinn nafnknnna pnáfess-
or Seip, úr fangabáðum þeim,
sem hanra hefir verfð í að tmdan-
fðrrua, og dæmt hantn i eiíis mArv-
aðar mvTkvastofu við vatn og
hiwuð.
Þetta heföi fyrir fáam árum
þótt ótrúlcg fnegn. En nú bðfum
við vanist svo frá&ögnum af hin-
im ómannúðLeglu og glæpsaan-
legu kúgvnjEuraiðfterðum nazist-
anna, að við trúium þvi ve), að
{aetta sé satt. \
En tragstrm okjour það hyldýpi
spillingar og mannhaturs, sem
hér gin við.
Það nægir ekki að taka hinn
aldurhnigna rruann og hegua hoo-
um fyriir ftelsisþ'rá bans, föður-
landsást og sanmLeEksást með
venjulegri hegningariiúsvist. Nei
— það skal Jcveija hann í niðar
myirlö-i í 30 daga. Það Sfcal neynt
að slökkv'a hams sálariijós eöa
svilfta hann vútimi meö ménaðan-
myrkri. Og dettwr nokkmmi í hlug,
að hann verði Látinn Ums eða !in-
«ð hegning hans, þó að mámiðair-
inn líðii og haran lifl af þessa
eldnaun ? Nei — nazistairniir fínna
ámeiðanlega leið til þess að
halda borram áfratn f fangabúð^
um eðai myricvastoíPu
Þessi ráðstöfiun, sem er ein-
hver hin svivtrðilegasta, sem
heyrzt hefix uni frá Norgeí
síðan nazistaTnár lögðu bann
uiwlir sig, verður að skrifaist á
Heikning þjóðair, sem eirnu
Bínini var menningaiþjóð —
Þjóðve'rjia. — Svo djúpt er hún
Sofckiji, hin þýzka, inenningarþjóð,
að hún, nfðist á gömlum manni,
siem alla æfí hefíir elsfcað sann-
Jeiikann og barizt fyrir sigrj hans.
Hver er ástæðan fyrir þessari
hnigmm hins stoLta Þýzka'Lands,
landsins, sem öll Evrópa Ieití. upp
til fyrir 10—15 áruim sem braut-
ryðjanda í menningarbaráittu
mannkynsms?
Ástæðan er sú, að þjóðin hefir
vierlð blekifct tíi fylgás vlð o'fbel'dis
og ötfeasitefniU', sem einsfcis svífst,
þegar völduouim eT néð. Skrefi
fyrir statef hafa naziistanrair þý7,ku
afntimið öll. réttindi fólksins og
hneppt það í fjötra. Þerr Lofuiðu
því meira frelsi, en hafa svift það
ölliu því fite’Si, er þáð áður hafði.
Þeir lofiuðu1 þvi frið’i, en það hefír
fengið strfð- Þeix Lofoðu þvl alls-
nægtum, en það býr við hiu'ngur.
Nottegur htefir bl)0(tið þau hðrðu
öTlög, að verða tilraunastöð naz-
isimans gagnvari hinum norrænu
þjóðum. f nærfiel'lt tvö ár hafia
hinlr þýzku böðlar og norökufi&ð-
sxrlanid'ssvifcaTatr reyrrt að fcúga
RáÐHERRARNIR Hermann
Jónasson og Jakob MöUlet
héldu s. 1- sunnudagsfcvöltí hálf-
tima ræðu hvor, sem að því er
S'kýrt var firá, átfiu að vera grein.-
aTgerð fyrir kooningarfiesfiun;mm
í Reykjavfk. Að vfcu snerfi að-
eiina öriítiö brót fffi ræðunum mál-
ið sjálft hlð alltra minnsta. Ráð-
hterfamir notaiðu tæfcifiæfrið, tiJ
þess að hella botnflöiusum sví-
virðingsrm yfir pólttíská andstæð-
ingB nrað aðdrófitumrm um aðþetr
hefðu drýgt svdksamílegt athæfí
o. s- firv-, og tifl þess að vaða
élginn um dýrfíðarmálin. af fá-
dæma vanþefcfcingiu og óheáflind-
um, með blekfcingujm um afsfiöðu
póLitígfcra andstæðingia málstað
sínum tfí fnamdrétlaír og saman-
bUTði vdð önnur lönd, sem sum-
parf eru i striðr, sumparf henttekin
af nazistum, samaúhturðii, sem að
verfriegu Leyti var bygðitr á rang-
færsLum, en var að öðru Leyti
fjarstæður, þair sem það, sem
saman var borið, var að engu
leytið svipað.
Þessar ræður mumi um langap
aadUT standa fyrir h/ugskotssjóxv-
um manna, sean hámark fglenztov
air órmsnningar í stjónnmáilum ó
20. öldinmf, þasr s©m þær voiu
í senn ósvífið bcrot á Mutieysi
og xeglum útvaTpsins, sem ekki
mun etga sér neifit fordæmi f
nofckra landi', scm , kaiiast getur
iýðræðisLand, þar sem þaer sýndu
eLnhvérjia þá svipljótusfiM mynd,
sem sézt hefir, af mönrram í
æðstu tignaTstöðmn ísiLenzlcn þjóð
hinja varnarlausu, lifiLu norsfcu
þjóð. En hún harðnax við hverja
natin. Meðferðin á próftessor Seip
er táknræn fyrir batráttaMia milifl
hins fyrirláfilega nazástaofiþeldis
og hius frjáLsboraa raorræna
anda. Anna’rs vtegax sttendur oI-
belidið og fcúgumin grá fyrir jám-
um með öll morðtól' mermingar-
iimar í fuLlri nofitoun. Hins vtegar
si»ndur hxnn aLdraði nosrsfci vfe-
mdamaður, vopnlaus og afiilisilöus;
hann ber höfuöiö hátt, þvi hann
veit, að haun er fulltrúi þeirra
þjóöa og manna, sem ,ekki viLja
krjópa og fcyasa kúgasranB
hönd." Hann er ták» himnaír
stolfiu nórfttou þjóðar, sem nú sifi-
ur í myrkvastodiu þýzka nazism-
ans.
*
■ . t
Viö hér á íslandi höfum því
Vbetur ekfci hingað fiil orðið að
þo'La neifit slífct. En — hvar
stöndum við ,nú í dag? Er
ekki þegar orðið svo svairt í
lofti hvaö snerfir almenn mamn-
réttindi! hér í landi, að við höf-
Um fyUstu ásfiæðu til aið búast
við a-ð jeliið komi þá og þegair?
Hve Langt verður þaír fiifl héritendis
verður bannað að hafia sfcoðanir,
sem koma i bág vdð vi)ja tog
stefniu vuldhafammaj? Er ékki vis-
vitandi' stiefnt úit í satma svart-
nætfiiö og uú grúfír yfir Nowegi?
Hverju má efcki búaist viö, þeg-
ar hér erft' tiL menm, jafinvel í
þý'ðingarmflklum embættum, sem
diá og Öýrica starfsaðferðir og
„hugsjónir" sþfliar sem þær, er
birtaisfi í meöBerðimívi á hinum
’norsfca hásfcólafltekfior? *
arinnar, sem héltu sér með skörmn
um og brigslyröum yfíír pólitíska
andstæöinga, sem varnað var
máls á sama vefitvangi, og allt
jratta undir þvi yíilrskyni að þeir
værfi kini'r söirrai verjendiuir
hins frjáLsa orðs og riddarar
Lýðræðisins í Landinu. Ef þessir
rnenn hafa ekfcá sjá'ifír kveðið
upp sjnm póMtísika dauðadómmeð
sitku fiamferði, þó. er erfifit að
sjá að siðf©rðiskend og póLifiísktir
þioski hiimar ísienzfcu þjóðar sé
á háu stigi.
*
Hv©r vouu bvo rökin fyriir kosn-
ÍTígafetestuniimá, að svo miklu
leyti, sem gerð vax tilrfnin tíl
að rðksfiyðja hana?
Þau einu rök, sem efttbvað var
marit á takandi vom þessi:
Það er eitt af gnundvaLlairat-
riðum lýð:ra* *ðíisdmis að kjósendur
geti kyrnrt sér máLitn frá báðum
hfliðum og að aihr aðfibar hafí
tækifæri tif þess að lásta skoðanir
ainar í ljósi. Alþýðufíofcfcurinn{!)
hindXaði1 með prent.aTavte’rfcfiafl linu
að slíkt gætí áfifi sór stað, þess
vtegn.a yrði að fttestia kosnistgum
ti) þess að ðHum st jóm m áítafiLok k-
um gæfist aðstaða tifl þess að
túlka máistað sinn.
Ég ætfla að gera nofckrar at-
hugasemdir við þessi einu rök,
sem ráðherramár höfðu feam að
færa, en sem eru i raun og venu
auðvirðifleg tylliásfiæða og ekk-
erf annað; hin saama ástæða
v-ar sú að þeir þorðu ekM að
konia! fyrir j>an,n dómstól kjós-
endanna, þar sem Alþýöuflofck-
urinn 'iiafði aðstöðu til þess að
skýiB sinin máflstað.
1. Þeð erft 1 fyrsta lagi ósvdfin
ósatixiándi' að ALþýðUfiokkurinn
hafi ótfi nokkra mimnsiu sök á
pitentaxaverkfallinu. Alþýðuftokk-
uriren gat ekki — og víldi að
sjálfsðgðu ekki heldur edns og
í pottinn vax búLð — ráðið neina
Um það hvað pientaraféiagið, s«n?
er hiö elsta og éiitfi Ihið all’ra
þroskaðastai og sjálfistæðasta fág-
félag landsins, gerði í deitoni
við atvimmrekenduT. Ríkisvaldið
átti aÖ sjálfisögðu eins og lögin
um vinnudeáuUr gera .ráð fyrir,
að beita áfliírifíim sínum tifl J>ess
að sætfia aðifana, enda alflar lfk-
ur til að það liefði verið auð-
unnið vtenk. I sfiað þess var af-
s-taða meirííhfluta' rífcisstjómairúmai'
síík, að af hetmi hLant að Mða
vinniuistöðvun og ríkisstjómm ber
því höpFuðáb.irgðina á því að fiil
hennar kom. Hún vissi þvi hver
myndi vterða afleiðing verkasinna
og 'hefir því ekki ni'iinnsta sið-
íferðilegan rétfi tifl’þess að skjóta
sér un'dan. dómi kjósendanna, und
ir þvi yfíirsfcyni að Alþýðuffltokk-
urinn haifí toomið verkfa,]ílinu af
stað. Þessi ásÆnin er þvert á
móti Maleg umihverfíng á 011111x11
staðiteyndum.
2. HvteTnig uppfí'flla bLöðin þau
skilyrði að kjósendur kynnist máfl-
tmum frá öflilum bliðum? Hvergi
nærtri vel, þar sem vitað er að
lamgflestir fcaupa aðerns — og
hafa áðeims efni á að kíaupa eitfi
bjlJað og sjó því venju'lega mól-
staðinn feé sjónarmiði einB fflokks.
Þasr scm bflöð Sjélfisteeðisfiltokks-
ins, sem hefiir iiman sfana vé-
banda fLestalff kaupsýslumenn og
auðmenn landsins, £á margfalt
meiri auglýsingar en 'hán blöðin,
sfcapar það þeim möguleifca tifl
fjöflbieyttni og útbreiðsfllu larngt
umfeam blöð hinina flokkanna.
Bíððin uppfyflla því hvergi nærri
ein það skilyrði, sera um er rærtfi
að firaman, að allir hafi jafina að-
stöðu tí'L að túlka mólstað sinn.
3 SjóIfistæðisifÍJokkU!iinn hefir
mjög fjölþættan féflagssfcap þax
sem hsann gat komið máli sínu é
fiiamfæri og hjann gat haldiðeins
maiga opínbera fiundi um málin
og hann ósfcaði.
4. Útvarpiö er hið langfull-
komnasta tækl, sem til er, tíl
þess ,.að gera öllum kfleifit aö
he>”ra rnálin röfcrædd, af öllum
fiofldoim og feá ðllum sjónarmið
um, þ. e. a. s. ef þvi er beitt
í þessu skyni og hims strangasta
hiutleysLs gætt. Þegar premtun |
bOaðanna fióll niður, gafi rfltis
stjómin í stað þess að nota það
sem átyillu til að sfcjóta sér und-
an dómL kjósendanna í Reykja-
víík, áfcveðið að nota útvarpið
til þess að gefa öflflnm aðnum
rífcu"jegt tækifæri tll þess að láfia
skoðanir sínar í Ijósi og túlke
mólsfiað sinn fró öl’lum hillðum;
það gait alditei oxðið brofi á hflut-
ieysi útvarpsins
í siað þess að nota þetta bezta
\opn UýðxæðisSns í þjóraistu þess
og tryggja þannig aílgerlega Lýð-
ræðisflegar kosningar allstaðar á
laoidiinu, fiefcur ríkisstjómm einok-
Un á útvarpínu í þjónustu sína
að dærni verstu eimræðisfilokka,
nákvæmlega á sama hétt og Hitl
er og Goebbeás rurta þýzlca út-
varpið. Og meiriMufii útvarps-
ráðsins, sem kosið er af þingi
þjóðarinnar tíl þess að varðveifiB
eittfi hið dýrmætasta hnoss lýð-
ræðisins, 'hlntleysi útvaxpsfas,
.beygir sig i auðmýfcfi fyrir ein-
XæðMierranum.
Þeir njeita láðherxa AlþýðUr
flofcksáns um að fá að gera grein
fyrír aístöðu sinrd gegn kt'igunar-
tögunum og bera af sér iygar
andstæðrngamjna.
Þetr halda saimtafls 5 (meö óra-
mótaræðu HeTmanns) óisvífinax á-
róðuxsxæðux fyrir kúgunarslefnu
sinni og gegn. Alþýðuflokknium
og meina bonum að svara.
Þeir neita útvarpsuniræðum
aJJíra filokka ura bæjarmóiliefni
Reykjavíkur.
Þeir neitá ú'tvaqisumræðum fiyr
ir allt landið fyrir alla ftokka eft-
ir að fliafa haMið 5 toosningaræð-
uir fyrir þá staði þa)r sem á að
kjóse.
Þax, sem Aflþýðuflofcfcnum er
meinað að túöká málsteð sinn tifl
jafns við hina ftoikikana, má kjósa,
þar, sem Alþýðufrokikurínin, þrátfi
fyrir misnotfcun útvarpsáns, sem
nær tifl hvers einasta flueámliis &
öitlu Landirag helir aokfcra aðstöðo
tífl þess að túlfca málatað sinn 1
blaði sínu, þar eotu fcosndngair
banmaðar. v
Hvað er bægt að kala menn,
sem segjast gera glikfi í nafrá
lýðræðisins, annað er hraesnara.
5. Þá þurfa þessir menn endi-
lega að misbjóða aflflri rökréttri
hugsun með þvi að ákveða að
banna kosningar i Reykjavík en
ekki í Hafinairfflxði! — Þteir fliefðu
eins \el getað bamnað kosningar
í Auisfiuxbæmim, en íeyfit þær í
Veslturbæman. — Vitanlega er
sjólfsagt að láfia fcosnóingar fara
fram í Hafnarfirði. jEn það v«r
jafnsjálfsagt, að láfia þær fara
fnam í Reykjavlk.
6. Það er viteð má!l að Sjáflfi-
stæðisflokkurfnin lief&i með að-
stoð meisteraj og svMna getað
komið út blööum i Reykjavik,
gt haxm hsfði ekki vUjað nota
stöð\ran þeirra sem áfiyllu ti-J
kosningafeestunarinnar, enda hef-
ix Sjáflfstæðisflookkurin.t> geöð út
blaið í Reykjavík — fyrfx Keflavik.
Sjá menn ékki í gegnum Bvika-
vef þessara eftixBpana Hátíeris i
rífcisstjórniimi, sjá þeflr tekki
bræðsílu- og angistars\4p þessara
marnia, sem vita að jtoir Auafia fyuv
irgerf allri samúð þjóðarininar
með ofbtedistterkum sinuim, ofiaa
á aflilt það tjón, sem þeSr era
búnir að fliaka þjóðdnni undan-
farin ár með dýrfíðarpótífifk sirmi?
Þessix menn, sem adilt hafia gert
til þess að arnkaj dýrffðlna í lanid-
irax, og svikizt pm alflt sem í
þeixra vafldi stóð tíl þess að itoma
í xtsg fyrir hana. þefe réttllæta
nú oflbeldislöggjöf sína með þvi
að þeir ætilfl. að ráða niðurlöguía
dýrtiðarjnnar. En ráðdð er bönn-
uxi grfinnlcaupshækkana, sem fcær-
sýnillega er gen i þedtn eimnc
tilgangi að strlðsgróðamerKitímir
geti tvöfialdað gróða ann, því
eða flsfiriðsgróðinn á að ,vera 6-
bindraður eftix sem áðux!
Fulltrúar stríðsgTóðamannaniiiá
dýrtíðaxfröuæu ðimir fl ríkisstjóro-
inná vifisa að Reykvikingar sjá í
gegn unn þennan svifcar og blekk-
ingavef jæirra, þrátt fe'T.ir það
jió þekr liafí ieinofcað útvanpflð tö
fiess að spúa ólyfjan sinni yfír
bvtert flieimáili á landimi, þess
vegna finesfiuðu þeix kósnámgiimtn?
í jieirri vesælu von, að tímlnu
gæti bjaigað þeim firá réttiátum
dómi, að reiði kjósendanna
myndi sjatna, að eififihvað það
gæti kornið fyríx, sem gætí bjarg-
að hinum vyniauira mál stað þeirra,
að ]>eiT gætu fengið ný tæiltífæri
til {jes& að gefa lofkxrð, sem þeir
gælrr. stðar hlaupið frá, að þeír
gœtU' lagt. út nýja táilbeitu þeg-
ar jieim. ynnist tþm til að upp-
hugsa eítthvað, sem j>eir. telje
boðlegt af þvi tagi.
En þeinx ’sfcjátlast, íslenzka þjðð
in mliin áður en Langt um líður
gýna þeim að hún er ekki heirnsk-
Uir og sikapLaus lýður. Hún mun
strýkja þá með flun'ttesvipu rétt-
látrar leiði' sánnar. ’i-yjfeí
Skrifstofur vorar
verða lokaðar föstudaginn
23. þ. ra. ti! kl. 1 e. h.,
vegna jarðartarar,
Vélsmiðjan Héðinn h. f.