Alþýðublaðið - 26.02.1942, Page 4

4
ALÞÝBUBLAÐIÐ
Fimmtudagur 26. lebrúar
EMIL JÓNSSON;
Útsvör togarafélaganna í
Reykjavík og Hafnarfirði.
i _______ \
í Hafnarfirði var togarafélögunum ekkl ivilnað
á kostnað almennings eins og gert var í Reykjavík
(Ujrijðnblaðtó
ÍJtgefandi: Alþýðuflokkurinn
Ritstjóri: Stefán Pjetursson
Ritstjóm og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar ritstjórnar: 4901 og
4902
Símar afgreiðslu: 4900 og
4906
Verð í lausásölu 25 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Dinræðnr, sem ekki
mep spyrjast.
HVERNIG stendur á þeirri
þögn, sem síðustu dagana
hefir ríkt um alþingi í blöðum
stjórnarflokkanna, Framsókn-
arflokksins og Sjálfstæðis-
flokksins? í Tímanum og Vísi
var ekki stakt orð um það að
finna í fyrradag. Og á Morgun-
blaðinu var það yfirleitt ekki
sjáanlegt í gær, að neinb- fvmd-
ir færu þar fram.
Og þó er það vitað, að langir
fundir hafa verið haldnir á Al-
þingi imdanfama þrjá daga og
harðar umræður farið fram. En
þær hafa að vísu verið um það
mál og með þeim hætti, að blöð
Framsóknarflokksins og Sjálf-
stæðisflokksins hafa talið það
heppilegast fyrir sig og flokka
sína að sem minnst eftirtekt
væri vakin á þeim meðal al-
mennings yfirleitt og meðal í-
búa höfuðstaðarins alveg sér-
staklega.
Það eru bráðabirgðalögin um
frestun bæjarstjórnarkosning-
anna hér í Reykjavík, sem hafa
verið til umræðu í neðri deild.
Og þar með er í rauninni allt
sagt. Stjórnarblöðin vilja af
skiljanlegum ástæðum sem
fæstum orðum fara um slíkt
gerræði við höfuðstaðinn, þar
eð bæjarstjórnarkosningamar
em nú loksins fyrir dyrum og
öll von úti um það, að geta
frestað þeim lengur. En þar að
auki hafa vamir stjómarinnar
á alþingi fyrir kosningafrestun-
arlögunum verið svo aumar og
óþinglegar, að blöð hennar hafa
íalið það hyggilegast að þegja
alveg um þær og þar af leið-
aridi um umræðumar allar.
í mörgum skörulegum og
rökföstum ræðum hafa þing-
menn Alþýðuflokksins flett
ofan af öllu falsi og geræði
Framsóknar- og SjáKstæðis-
flokksstjórnarinnar í kosninga-
frestunarmálinu. Þeir hafa bent
á það, sem þegar áður var búið
að upplýsa, að meira að segja
innan stjórnarinnar sjálfrar
urðu hörð átök um kosninga-
frestunina, af því að Framsókn-
arráðherrarnir sáu enga fram-
bærilega ástæðu fyrir henni. En
S j álf stæðisflokksráðherrarnir
voru svo hræddir við dóm kjós-
enda í höfuðstaðnum eftir kné-
fall sitt fyrir Framsóknarva'ld-
inu og „Hriflumennskunni” og
eftir allan þátt sinn í útgáfu
kúgunarl. gegn launastéttim-
um, að þeir treystu sér ekki
til þess að sitja áfram í stjórn-
inni nema því aöeins að kosn-
ASÍÐASTA fundi bæjar-
stjórnar Reykjavíkur
gerðist sá merkilegi atburður, í
fyrsta sinni í sögunni, að ég
ætla, að Sjálfstæðisflokkurinn
kaus í niðurjöfnunarnefnd bæj-
arins Framsóknarmann, og
virðast allir Sjálfstæðismenn-
irnir í bæjarstjórninni hafa ver-
ið einhuga um þetta.
Þessi Framsóknarmaður er
að vísu góður maður og gegn,
en óvenjulegt tímanna tákn er
það samt, að sjá Sjálfstæðis-
mennina auglýsa svo berlega
þjónustu sína við Framsóknar-
flokkinn, og staðfestir betur en
nokkuð annað hið nána sam-
starf um lausn skattamálanna,
sem þessir flokkar hafa gengið
til og samningur virðist 'hafa
verið gerður um „á grundvelli
þeim, sem lágður var af Ey-
steini Jónssyni á síðasta þingi“,
eins og segir í bréfi því til trún-
aðarmanna Framsóknarflokks-
ins, sem lesið var upp á alþingi
í gær.
Tíminn er heldur ekki seinn
á sér að kvitta fyrir þessa þjón-
ustu með langri ritgerð í dag
um útsvarsálagningamar á tog-
arafélögin í Reykjavík, þar sem
hann gerir tilraun til að afsaka
hin lágu útsvör á útgerðarfé-
Iögin, samanborið við aðra
gjaldendnr bæjarins.
En þar sem þessi „endur-
greiðsla" Tímans er gerð að
i mestu leyti á kostnað okkar Al-
þýðuflokksmanna í Hafnarfirði,
en ekki á eigin reikning, eins og
reyndar vænta mátti, finn ég
ástæðu til að fara um hana
nokkrum orðum, bæði til þess
að leiðrétta það, sem þar er
ranglega sagt, og eins til þess
að skýra málið nokkuð nánar
fyrir þeim, sem ókunnugir eru
málavöxtum, úr því að farið er
að blanda útsvörum okkar
Hafnfirðinga inn í þetta á ann-
að borð.
Tíminn segir:
1.) „Jafnaðarmenn í Hafnar-
firði eru raunverulega ábyrgir
fyrir því, að útsvörin voru ekki
hærri“ (á togarafélögunum í
Reykjavík) og
2.) „Þó gilti þar (c: í Hafnar-
firði) sú undantekning, að tog-
ingarnar í Reykjavík væru
bannaðar fyrst um sinn. Það
var þetta, sem réði úrslitunum.
Þeir Hermann og Eysteinn litu
í náð til þeirra Ólafs og Jakobs í
neyðinni og leyfðu þeim að gefa
út bráðabirgðalögin.
Umræðurnar á alþingi undan-
farna daga um frestun bæjar-
stjómarkosninganna í Reykja-
vík hafa greinilega borið það
með sér, að stjórriarflokkamir
finna sig berskj.ildaða í því máli
Þegar allir ráðherrarnir hafa
misst þannig stjórn á sjáifum
arafélögin voru látin greiða
langtum lægri útsvör en hinn
almenni útsvarsstigi gerði ráð
fyrir“ og enn
3. ) „Það hlýtur að vera eitt
helzta sjónarmið niðurjöfnun-
arnefndar að leggja ekki hærri
útsvör á atvinnufyrirtæki en
gert er á sambajrilegum. stöðum
annars staðar á landinu. Vegna
þess, að niðurjöfnunarnefndin í
Hafnarfirði lagði ekki nema 80
þús. kr. á togara mátti niður-
jöfnunamefndin í Reykjavík
ekki leggja á þá mikið hærri
upphæð til uppjafnaðar, því að
þá voru þeir farnir úr bænum.“
— Og loks
4. ) „Böndin berast þá fyrst
og fremst að flokksbræðmm
þeirra í Hafnarfirði (Alþýðu-
flokksmönnum) — og sam-
böndum þeirra við sum stríðs-
gróðafyrirtækin þar.“ —
Þetta er hÖfuðefni Tíma-
greinarinnar, og eins og menn
sjá, miðar hún að því fyrst og
fremst og eingöngu að afsaka
álagninguna á útgerðarfyrir-
tækin í Reykjavík með hinni
óviðurkvæmilegu framkomu
Alþýðuflokksmannanna í Hafn-
arfirði.
Það er þó rétt að geta þess
strax hér, að ekki virðist full-
trúi Framsóknarflokksins í nið-
urjöfnunamefnd Reykjavíkur í
fjnrra hafa verið sömu skoðunar,
því að hann skrifar undir
skrána „með sérstökum fyrir-
vara um útsvör 11 togaraútgerð-
arfélaga, sem lagt hefir verið á,
án þess að fylgja hliðstæðum
reglum og beitt var um álagn-
ingu á aðra gjaldendur, en
samkvæmt þeim reglum hefðu
flest þessi útsvör orðið tvöfalt
hærri eða meira“. Fyrirvari
þessi er prentaður aftan við út-
svarsskrána í fyrra og getur
hver lesið hann þar sem vill. —
En þessi fulltrúi Framsóknar
var heldur ekki kosinn í nefnd-
ina af Sjálfstæðisflokknum.
’ Um útsvörin í Hafnarfirði
skal ég taka þetta fram:
Það er með öllu rangt hjá
Tímanum, að togarafélögin í
Hafnarfirði hafi verið látin
.greiða langtum lægri útsvör en
hinn almenni útsvarsstigi gerði
sér, að þeir standa eins og gelt-
andi rakkar framan í ræðu-
mönnum Alþýðuflokksins, gríp-
ráð fyrir. Þvert á móti. Við nið-
urjöfnun útsvaranna þar var í
fyrra, eins og ávalt, notaður að-
eins eirin stigi við álagninguna,
og lagt á alla borgara bæjarins,
hvort sem það voru útgerðar-
menn eða eitthvað annað, eftir
honum. Það, sem mér skilst, að
Reykvíkingum hafi sviðið sár-
ast við útsvörin þar í fyrra, var
sá tvenns konar réttur, tvenns
konar slcattstigi, sem notaður
var, annar fyrir alla almenna
borgara bæjarins, og hinn fyrir
útgerðarmenn, og hafi hann
verið miklu lægri. — Þessi að-
ferð var aldrei viðhöfð í Hafn-
arfirði, — og fellur því um
sjálft sig sú fullyrðing að
minnsta kosti, að Hafnfirðingar
hafi á þennan hátt verið niður-
AÐ er nú kominn kosninga
skjálfti í Morgunblaðið og
það er farið að leita að einhverj-
um þeim orðum um andstæð-
ingana, sem verkað geti á íbúa
höfuðstaðarins. í gær lýsir það
í leiðara sínum afstöðu Alþýðu-
flokksins til Reykjavíkur á
eftirfarandi hátt:
„Þegar Alþýðuflokkurinn var
hér á árunum í stjórnarsamvinnu
við Framsóknarflokkinn, notaði
hann þessa aðstöðu til þess á allan
hátt að nfðast á Reykjavík og íbú-
um þessa bæjarfélags. Það var
engu líkara en að Alþýðuflokkur-
inn hefði aðeins eitt áhugamál,
sem sé það, að gera Reykvíkingum
bölvun.”
Það er einkennilegur flokkur,
þessi Alþýðuflokkur, sem að-
eins hugsar um það eitt að gera
Reykvíkingum bölvun! Og
hvaða bölvun er það þá, sem
hann hefir gert þeim? Jú, hann
hindraði það með lagaákvæð-
um, segir Morgunblaðið, að
Sjiálfstæðismenn, sem eru í
meirihluta í bæjarstjórn, gætu
ráðið í niðurjöfnunarnefnd.
Einhverjum kann nú hinsvegar
að virðast, að Sjálfstæðismeim
og Reykvíkingar séu ekki eitt
og hið sama, og að það sé auk
þess mjög vafasamur hagur
fyrir Reykvíkinga, að hafa
jöfnunamefnd Reykjavíkur „öi
fyrirmyndar”.
Þá er það einnig rangt fojjá
Tímanum, að það hljóti ávalt
vera eitt helzta sjónarmið nið-
urjöfnunamefndar að leggja
ekki hærri útsvör á atvhmu-
fyrirtæki en gert er á sam-
bærilegum stöðum annars stað-
ar á landinu. Útsvarsupphæðin
í heild er ákveðin af bæjar-
stjórn, í sambandi við samn-
ingu fjárhagsáætlunar bæjarins
ár hvert. Útsvarsupphæðin er
há eða lág eftir þörfum viðkom-
andi bæjarfélags á hverjum
tíma, og útsvörin á hvern ein-
stakan gjaldanda geta því orðið
há eða lág, bæði eftir því hve
há þessi heildarupphæð er, og
svo eftir tekjum gjaldendanna,
efnum þeirra og ástæðum. Það
á því að vera höfuðviðfangsefni
hverrar niður j öfnunamefndar
að gæta þess, að heildarútsvars-
upphæðinni sé réttlátlega skipt
og að lagt sé á alla gjaldend-
uma innan sama bæjarfélags-
ins eftir sömu reglu. Ef niður-
jöfnunarnefndin ætti að fara að
elta ólar við, hvað sambærilegir
menn eða sambærileg fyrirtæki
greiddu í útsvör í öðmm bæj-
um, yrði ekkert úr þvf arniað
en vitleysa. Til dæmis má getæ<
Frh. á 6. síðtt.
lagi að greiða 2 milljónir! Það-
er nú meíri bölvunin fyrir
Reykvíkinga, að Alþýðuflokkur-
ínn skuli þangað t.il í vor, að
SjáKstæðisflokkurinn og Fram-
sókn tóku höndum saman, haía
getað hindrað slíkar ívilnanir
við Kveldúlí á kostnað allra
annarra skattgreiðenda bæjaa*-
ins!
Helgi H. Eiríksson skólastjóri,
sem er sjötti maður á lista
SjáKstæðisflokksins við bæjar-
stjórnarkosningamar, virðist.
vera eitthvað smeykur um, að
Reykvíkingar séu ekki sem á-
nægðastir með frammistöðo.
SjáKstæðisflokksins í stjóm
bæjarmálanna. Hann skrKar í
Morgunblaðið í gær:
„Menn geta veriö óónægðir meö
eitt eða tvö atriði, er snerta hags-
muni þeirra eða þægindi, svo sem
holóttan veg, bílaleysi, þrengsli i
strætisvagni eða þess háttar, en
það eru litlar sálir, sem láta það
móta lífsskoðun sína eða stjórn-
málaskoðun.”
Vonandi er það þó ekki neitt
á móti lífsskoðun eða stjóm-
málaskoðun S j álf stæðisf lokka-
ins, þótt gert væri við hina
holóttu vegi, eða bætt úr bíla-
leysinu og þrengslunum í
strætisvögnunum. Því að, þó að
Reykvíkingum þyki mikið varið
í Kfsskoðun og stjómmálaskoð-
un SjáKstæðisflokksins, þá vilja
þeir þó áreiðanlega af tvennu
góðu heldur haf a holulausa
vegi, nægilega marga bíia og<
svo rúmt í strætisvögnunum, að
hægt sé að fara með þeim án
þess að eiga það á hættu, að rífa
fötiri sín.
andi fram í fyrir þeim til
skiptis, án nokkurs tiUits til
sóma síns eða þingskapa, eins
og þeir gerðu meðan Haraldur
Guðmimdsson var að gagnrýna
gerræði þeirra 1 fyrradag — þá
er augljóst, að iþeim er ekki rótt
innan brjósts.
Það er virkilega engin furða,
■þótt Tíminn, Vísir og Morgun-
blaðið hafi tekið þann kost, að
iþegja um þessar umræður.
SjáKstæðismenn einráða í nið-
urjöfnunarnefnd. Eða hvemig
notuðu þeir sér það síðastliðið
vor, þegar þeir loksins gátu
ráðið útsvörunum, með hjálp
Framsóknarmanna? þá urðu
Reykvíkingar yfirleitt að greiða
25% hærra útsvar, en þeim bar,
af því, að KveldúKur fékk ekki
nema 780 þúsundir í útsvar,
enda þótt hann ætíi að réttu