Alþýðublaðið - 03.03.1942, Qupperneq 6

é,
Leiktllag Reykjavíkur
„GULLNA HLIÐIDU
Sýning í kvold og annað kvöld kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir frá kiukkan 4 í dag.
Fyrirmæli
viðkomaBdi fisksðlu islenzkra skipa i Fleetwooð.
Útgerðarmenn þeir, sem skíp eiga í förum með ísvarinn
fisk á Bretlandsmarkað, verða að leggja eftirfarandi fyrir
umboðsmenn sína í Bretlandi (Fleetwood):
1. Að tilkynna samdæguf's með símskeyti til Matvælaráðu-
neytisins í London hvaða skip hafa selt, fiskmagn og
brúttósöluverð. Senda með pósti 4 eintök af sölureikn-
ingum, útbúnum í því formi, sem Matvælaráðuneytið
kann að óska.
2. Að senda Matvælaráðuneytinu svo fljótt sem við verður
komið 4 eintök af reikningum yfir brúttóupphæð og
annan kostnað og útgjöld. Reikningur þessi sé hafður
í því formi, sem Matvælaráðuneytið kann að óska, á-
samt kvittunum og fylgiskjölum.
3. Að senda strax og hægt er ávísun til matvælaráðuneyt-
isins til greiðslu á nettó-andvirði sölunnar.
Eftirtöldum firmum ber að senda þessi fyrirmæli:
J. Marr & Son.
* Boston Deep Sea Fishing & Ice Co.
Igao.
Hewett & Co. Ltd.
W. M. Kelly.
Markhan Cook.
Fyrirmæli til umboðsmanna verða að vera ákveðin og
gera verður þeim ljóst, að ófrávíkjanlegt skilyrði fyrir á-
framhaldandi viðskiptum við þá sé, að þessum fyrirmælum
sé nákvæmlega fylgt.
Ef íslenzk skip selja fisk í öðrum höfnum en Fleetwood,
verða umboðsmenn að vera valdir í samráði við íslenzku
ríkisstjórnina og brezka Matvælaráðuneytið.
Útgerðarmenn þeirra skipa, sem nú eru á leið út, verða
að gera þessar ráðstafanir símleiðis strax í dag, því að fyr-
irkomulag þetta byrjar 1. marz.
LANDSSAMBAND ÍSL. ÚTVEGSMANNA.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Húsnæðismál
HANNES Á HORNINU
(Frh. af 4. síðu.)
Bjarni borgarstjóri vill endilega
láta kalla þær Höfðaborg, til
aðgreiningar á Bjarna-borg Þeir
voru reyndar fljótir, bæjar-
starfsmennirnir, að finna nafn
á þessa húskofa. Þeir hafa ef-
laust ekki viljað eiga það á
hættu, að kumbaldarnir yrðu
kallaðir Nýja-Bjarna-borg.
„ÉG HEIMSÓTTI KUNN-
INGJA MINN einn, sem býr
þar, um daginn, og hann sagði
mér, hvað íbúarnir, yfirleitt
allir kölluðu byggingarnar í
daglegu tali, en það er „Bragga-
brog“ lcki er nú nafnið freist-
andi og ber varla vott um á-
nægju íbúanna.“
ÉG HEF fengið nokkur bréf
um „hausinn á mér“. Þar
kennir margra grasa, sumum
finnst hann ágætur, öðrum al-
veg ófær, sumir telja hnn sæmi-
legan, aðrir næstum óbrúkandi
og -þó megi notast við hann. En
öllum ber saman um að Al-
þýðublaðið í heild í hinum
nýja búningi sé alveg ágætt.
— Margir leggja til að ég haii
stafina í hausnúm svarta —
og ég er ekki frá því að þetta
sé rétt. Ég breyti honum þá
bara við næsta hátíðlegt tæki-
færi. Einn af lesendum mínum
segir að sér líki miklu betur
við minn eiginn haus heldur
en hausinn yfir dálkinum mín-
um. Ég er svona nokkurn veg-
inn ánægður með þá.báða.
Hannes á horninu.
| HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN?
(Frh. af 4. síðu.)
með slíka helgigripi, og hafa
kommúnistar hér tekið þann sið
upp eftir húsbændum sínum þar
eystra. En hjá þeim er slík
verzlun hins vegar arfur frá
hinu gamla Rússlandi keisar-
anna. Aðeins voru það þá helzt
tréskurðarmyndir af einhverj-
um kristilegum dýrlingum, sem
seldar voru fáfróðum almenn-
ingi í áróðurs og hagnaðarskyni
fyrir hina rússnesku rétttrúnað-
arkirkju. En nú eru það myndir
og líkön af Lenin og Stalin, sem
sovétstjórnin og flokkur hennar
lætur verzla með í sama skyni.
Vitanlega þurfa allir kofnmún-
istaflokkar utan Rússlands að
apa þetta eftir henni eins og allt
annað. En hversu margir Reyk-
víkingar skyldu kæra sig um að
kaupa hinn rússneska helgigrip,
komínúnistalistanum við bæjar-
stjórnarkosningarnar til stuðn-
ings? *
Nýlátinn
er á Akureyri Jóhann Ragútls
kaupmaður, rúmlega hálfsjötugur
að aldri. Jóhann var ágætlega gef-
inn maður og hinn vandaðisti í
hvívetna, enda naut hann vinsælda
og virðingar allra sem höfðu kynni
af honum.
A-listinn
er listi launastéttanna.
(Frh. af 4. síðu.)
leysi bæjarfélagsins. Þá er
eðlilegt, að sú spurning vakni,
hvort vanræksla þessi stafi af
því, að bæjarstjórnin hafi
beint kröftunum að því að
sinna öðrum verkefnum, sem
heyra undir annanhvorn
þeirra málefnaflokka, sem síð-
ar eru taldir hér að framan,
og hafi hún talið svo aðkall-
andi að bæta úr þessum þörf-
um borgaranna, að hin almennu
og sjálfsögðu verkefni hafi
orðið að sitja á hakanum.
Nú er rétt að athuga, hvort
þessu er svona farið, og skal
það málið fyrst tekið til at-
hugunar, sem nú er mjög að-
kallandi hér í bænum, og sem
bæjarstjórnir stærri bæja hafa
látið sig miklu skipta. En það
eru
HÚSNÆÐISMÁL BORGAR-
ANNA
Um þetta stórmál hefir oft
verið rætt í bæjarstjórninni
síðustu 15 árin. En árangur
þeirra umræðna hefir orðið
næsta lítill, bæjarstjórnin hef-
ir ekkert aðhafzt í bygginga-
málunum, nema hvað Pólarnir
hafa verið reistir, sem alræmt
er orðið.
Að vísu hafa kjallaraíbúðir
verið bannaðar með lögum, en
þeim lögum hefir aldrei verið
fram fylgt, þannig, að enn er
búið í hundruðum kjallaraí-
búða, sem samkvæmt skýrsl-
um hafa verið dæmdar óhæfar
sem mannabústaðir. Síðustu
árin hafa húsnæðisvandræðin
farið sívaxandi og var auðséð
að koma mundi í versta óefni,
ef ekkert væri að gert af því
opinbera.
Haustið 1940 skrifaði þáver-
andi félagsmálaráðherra, Stef-
án Jóhann Stefánsson, bæjar-
stjórn Reykjavíkur bréf, og
benti þar á, að við venjuleg
húsnæðisvandræði í Reykja-
vík hefðu nú bætzt sérstakir
erfiðleikar, sem stöfuðu af
því, að byggingar nýrra húsa
væru þá nær því stöðvaðar. —
Félagsmálaráðherrann bénti
bæjarstjóminni ennfremur á,
að hér þyrfti við skjótra að-
gerða og röggsamlegra, ef
firra ætti vandræðum. Bæjar-
stjórnarmeirihlutinn lét þessa
aðvörun félagsmálaráðherrans
sem vind um eyru þjóta og
hafðizt ekkert að fyrr en kom-
ið var að flutningadegi 1941.
(Þ. e. ári eftir að ráðherrann
sendi bæjarstjórninni aðvörun-
ina). Þá var bersýnilegt orðið,
að mörg hundruð bæjarbúa
yrðu bókstaflega talað á göt-
unni þann 1. október, ef ekki
væri úr bætt.
Mestu hörmungunum var
afstýrt með bráðabirgðalög-
um, sem félagsmálaráðherra
gaf út, en í lögum þessum var ‘
bannað að vísa mönnum úr
húsnæði. En þrátt fyrir þetta 1
varð ekki hjá því komizt að
flytja tugi kvenna og barna úr
bænum til bráðabirgða og var
þeim komið fyrir austur á
Þingvöllum og annars staðar,
sem við varð komið. En karl-
I mönnum, sem urðu að stunda
[ vinnu sína hér í bænum, —
skyldi dembt saman í Sótt-
varnahúsið. Lenti fjöldi fólks
þannig í mjög tilfinnanlegum
vandræðum.
Þá varð ekki lengur hjá því
komizt, að „gera eitthvað,“ —
enda hafði Bjarni Benedikts-
son borgarstjóri marglýst því
yfir, að hann hefði jafnan
„vakandi auga“ á húsnæðis-
málum í bænum. Var því á-
kveðið að byggja 100 bráða-
birgðaíbúðir fyrir húsnæðis-
laust fólk. Mun nú helmingur
þessara íbúða vera kominn
upp. Hús þessi voru byggð
sem bráðabirgðaskýli aðeins,
en nú lítur út fyrir að borg-
arstjórinn og bæjarstjórnar-
meirihlutinn hugsi sér, að þær
verði framtíðarbústaðir. Það
sem meðal annars bendir í
þessa átt, er það, að hverfinu
hefir nú verið valið veglegt
nafn, „Höfðaborg,“ enda þótt
almenningur kalli húsin jafn-
an ,Nýju pólana1, eða „Bjarna-
borg hina nýju“, í höfuðið á
aðalforvígismanninum, Bjarna
borgarstjóra.
Þess má geta, að þær 48 í-
búðir, sem nú eru fullbúnar,
og í hefir verið troðið yfir 60
fjölskyldum, og óhjákvæmi-
lega hafa orðið dýrari en á-
ætlað var vegna ónógs undir-
búnings og tíma, — munu ekki
hafa orðið nema litlu dýrari en
tvö einbýlishús, sem reist voru
um svipað leyti og ætluð voru
tyeimur manneskjum, hvort
þeirra.
Bæ j arst j órnarmeir ihlutinn
og börgarstjórinn hafa gumað
mikið af áhuga sínum fyrir
því, að bæta úr húsnæðisvand-
ræðum í bænum, bæði hús-
næðisleysi almennings, og
eins skólanna, barnaskólana
og unglingaskólana báða vant-
ar algerlega húsnæði. Enn
fremur hafði borgarstjóri orð
á því við umræður um fjár-
hagsáætlunina, að mikil og
brýn þörf væri á því að byggja
ráðhúsið sem bænum væri
samboðið. Líka minntist hann
á þörf þess að leggja fram fé
úr bæjarsjóði til kirkjubygg-
ingar á Skólavörðuhæð. Ekki
vantaði áhugann, enda er
nauðsynin fullkomlega viður-
kennd. En þessa áhuga hefir
orðið furðulega lítið vart
endranær hjá Reykjavíkur-
íhaldinu, og er því ekki laust
við að menn óttist það, að á-
hugaeldurinn kunni að sljóvg-
ast, eftir bæjarstjórnarkosning-
arnar, ef svo kynni að fara, að
Sjálfstæðisflokkurinn hlyti
ennþá einu sinni meirihluta í
bæjarstjórn.
Það er svo sem ekkert nema
gott eitt að segja um þennan
skyndilega áhuga bæjarstjórn-
armeirihlutans um húsnæðis-
mál Reykjavíkur, þótt hann sé
heldur seint á ferðinni. En þá
er að athuga það, hvernig þessi
brennandi áhugi birtist í reynd
inni, t. d. í fjárhagsáætluninni.
í áætluninni var gert ráð
fyrir, að tekjur og gjöld hvort
um sig yrði kr. 12.700.000
(þar af útsvör og skattar sam-
vinnufélaga kr. 9.600.000). En
í XIV. gjaldalið áætlunarinn-
Þriðjudagur 3. marz 1942.
ar, lið 5, leggur bæjarráð til,
að til allra byggingafram-
kvæmda bæjarins verði lagðar
fram kr. 300.000.
Þetta eru 2%—2Vz% af áætl-
uðum tekjum bæjarins, og þetta
er á mesta gróðaári, sem ýfir
bæinn hefir gengið. Reykvík-
ingar geta af þessu séð, hvort
þeir þurfa að kvíða húsnæðis-
vandræðunum í framtíðinni!
Sjálfsagt verður það samboðið,
húsin handa æskulýðnum,
sjúkrahúsin o. fl. o. fl. að
ógleymdri kirkjunni á Skóla-
vörðuhæð.
Þannig leit nú þessi gjalda-
liður fjárhagsáætlunarinnar út
— þegar hún var lögð fram á
bæjarstjórnarfundi. En fyrir
baráttu Alþýðuflokksins var
upphæð þessi þó fjórfölduð,
eða færð upp í kr. 1200.000. —
En tillögur Alþýðuflokksins
um framlög til byggingafram-
kvæmda í bænum á árinu
námu hátt á þriðju millj-
ón króna, og var þó gert ráð
fyrir því, að hagkvæm lán yrðu
tekin til íbúðarhúsbygginga,
þannig, að hæfileg upphæð
hvíldi á húsunum.
Af framangreindum athug-
unum um húsnæðismál Reyk-
víkinga og afskipti bæjar-
stjórnarinnar af þeim, kom-
umst við því að svolátandi
niðurstöðum:
1) Bæjarstjórnin hefir
hrapallega vanrækt skyldur
sínar í húsnæðismálum Reyk-
víkinga, bæði að því, er snertir
húsnæði almennings og hins
opinbera.
2) Bæjarstjórnin, með borg-
arstjóra í broddi fylkingar,
hefir viðurkennt þörfina og þar
með vanrækslu sína, með
margs konar gylliloforðum fyr-
ir bæjarstjórnarkosningarnar.
3) Bæjarstjórnarmeirihlutinn
ætlar sér bersýnilega síðar að
ganga á bak þessara loforða
sinna, því að til allra þeirra
margháttuðu byggingafram-
kvæmda, sem hann lofar nú,
átti, samkvæmt frv. að fjár-
hagsáætlun Reykjavíkurbæjar
ekki að verja nema einum 300
þús. krónum.
En höfuðniðurstaðan í fram-
angreindum athugunum um
húsnæðismálin, verður sú, að
bæjarstjórnin hefir ekki van-
rækt hin sjálfsögðustu verk-
efni sín, þau að bæta úr al-
mennum, sameiginlegum þörf-
um borgaranna, vegna þess,
að kröftunum hafi verið
beint að húsnæðismálunum. Þá
afsökun getur meiri hlutinn
ekki borið fram.
Runólfí ð ftornsð
bjargað f rá tírukknun
UNÓLFUR BJÖRNSSON,
bóndi á Kornsá í Austur-
Húnavatnss. bjargaðist naum-
lega í fyrradag úr Vatnsdalsá.
Runólfur var að fara yfir
ána á ís með hest og sleðp, er
ísinn brast og steyptist hann
og hesturinn í ána.
Runólfur var einn á ferð, en
menn af næstu bæjum munu
hafa séð, er slysið varð, því að
Runólfi var bjargað og var hann
þá þjakaður, enda þá búinn að
vera nokkuð lengi í vatninu.
Hesturinn drukknaði.