Alþýðublaðið - 11.03.1942, Blaðsíða 5

dH&vikudagar 11. mars 1942.
5
Rithöfundurinn Mark Twain
ÞETTA BRJÓSTLÍKAN af
Mark Twain var gefið
borginni Hannibal í Araeríku,
þegar þar í borginni var naidið
upp á 106. fæðmgardag skálds-
ins. Svo sem kiranugt er, var
Mark Twain, sem hér réttu
nafn Samuel Langhorne Clem-
ens, einn af langirægustu rit-
höfundum, sem uppi hafa verið
í Ameríku og eru hafðar eftir
honum margar kímnissögm-,
enda var hann frægur fyrir
fyndni í frásögnum sínum.
Margar bækur eru til eftir hann
og hafa fáeinar smásögur eftir
hann verið þýddar á íslenzku.
Mark Twain lagði á margt
gjörva hönd. Fyrst lagði hann
stuna á prentiðn en hvarf fljótt
frá því og gerðist leiðsögumað-
ur á fljótabátunum á Missi-
sippifJjóti. í>á lagði hann stirad
á blaðamennsku, flutti fyrir-
lestra og skrifaði bækur. Hann
dó árið 1910.
wm
Timamót á Grænlandl.
A MERÍKSKA VARÐLIÐIÐ Á GRÆNLANDl hefir þegar
umtumað þannig hinni eldgömlu nýlendustjóm Dana,
að segja má, að ný öld sé upp runnin þar í landi. Þetta segir
Stokkhólmsblaðið >£ocial-Demo)aaterí‘, sem nokkru fyrir
áramót flutti langa grein um Grænland, með skírskotun til
upplýsinga, sem það hafði úr bræðrablaði sínu ,JSocidl-
Demokarten“ í Kaupmannahöfn.
Ameríkumemt eru
að umturna ðllu
' y
þar: Eskimóastúlk-
urnar jaf nvel komn-
ar í sílkinærfðt.
Risasíór flqovðllnr
við fiodthaab.
IKAUPM ANNAHAFNAR®
blaðinu „Social-Demokra-
ten“ birtist í haust grein um
hemaðaraðgerðir Ameríku-
manna á Grænlandi, sem þeir
hafa framkvæmt í öryggisskyni,
og afleiðingar þeirra. Þar er og
farið mörgum orðum um eftir-
lit Ameríkumairaa í Grænlandi
og ríkir þar nú meira frelsi en
áður var. Þannig hefir nú verið
numið úr gildi það bann, sem
áður var við því, að útlending-
ar, sem dveldu á Grænlandi,
færu úr einu héraði til annars,
án sérstaks leyfis. Þannig geta
t. d. verkamennimir, sem vinna
í kryolitnámunum við Ivigtut
nú farið í leyfistímum sínum til
hinna ágætu veiðisvæða á þess-
ari stærstu ey heimsins, en það
var þeim bannað áður með lög-
um. Þessar ferðir fara námu-
mennirnir venjulega í vélbát-
um, sem þeir hafa keypt af Am-
eríkumönnum, en laun þeirra
hafa hækkað um tíu af hund-
raði síðan Ameríkumenn komu,
en laun annarra starfsmanna
hafa hækkað um fimmtán af
hundraði.
*
Það virðist ekki vera neinn
skortur á ýmsum tegundum af
vörum á Grænlandi. Hin stóru,
ameríksku vöruhús hafa sent
inn á hvért heimili fallegar
vöruskrár, sem pantað er svo
eftir. En venjulega líða fjórir
til fimm mánuðir áður én hinar
pöntuðu vörur koma til kaup-
anaans, en þaö þykir, jafnvel á
grænlenzkan mælikvarða, mjög
sein afgreiðsla. Ein afleiðingin
af hinum nýbyrjuðu verzlunar-
viðskiptum milli Ameríku-
manna og Grænlendinga er t.
d. sú, að grænleznkar Eski-
meyjar eru nú farnar að ganga
í amerískum silkinærfötran, en
sagan segir, að þær séu ekki
eins hrifnar af þeim og konur,
sem búa á hlýrri stöðum á þess-
um hnetti. Þær kunna fniklu
betur við ullarfötin. Dvöl Am-
eríkumanna á Grænlandi hefir
einnig orðið til þess, að konur
frá Bandaríkjunum hafa flutt
þangað, en ekki hefir verið
skýrt frá því, hvað þær hafa
þar fyrir stafni. Þó er fullvíst,
að þær eru farnar að læra
dönsku þar.
í þorpinu Godthaab á vestur-
strönd Grænlands varð nýstár-
legur atburður fyrir ekki löngu
síðan. Ameríkumönnum hafði
nefnilega dottið í hug að senda
þangað fáeinar rauðskjöldóttar
kýr. Hinir innfæddu horfðú
skelfdum augum á þessar nýst-
árlegu skepnur og börnin urðu
lafhrædd við þær. Þau héldu,
að þetta væru einhverjar
galdraskepnur.
Hið heimsfræga ameríkska
Hudsonflóafélag hefi þótt ein-
kennilegt megi virðast, hafið
útflutning til Grænlands á
skinnum og feldum, en þar er,
eins og kunnugt er, nóg af slíkri
framleiðslu. Hið ameríska fé-
lag selur tóuskinnið á 50 krón-
ur og bjamarfeldinn á 200
krónur. Áður fyrr fengu græn-
lenzkir feldaframleiðendur 300
krónur fyrir tóuskinnið og 1000
krónur fyrir bjamarskiixnið.
Það þarf ekki að lýsa afleiðing-
unum af þessari ráðstöfun hins
ameríkska félags.
Aðaltekjulirvd Grænlands er
kryolitnámumar, sem alumin-
ium er unnið úr, en það er mjög
þýðingarmikið efni til her-
gagnaframleiðslu. Kryolitfram-
leiðslan hefir tvöfaldazt síðan
Ameríkumenn komu þangað og
hefir það auðvitað stóraukið
tekjur Grænlands. ’ Áður fyrr
kostaði tonnið af þessari vöru
1000—1200 krónur. Venjuleg
framleiðsla er 10 000 tonn, og
ef hún hefir tvöfaldazt eru
tekjurnar orðnar allmiklar á
grænlenzkan mælikvarða.
Skömmu eftir að Ameríku-
menn tóku Grænland í sína um-
sjá, settu þeir lögregluvörð við
námumar.
*
Ameríkumenn hafa samið á-
ætlun um að byggja flugvöll á
Grænlandi og á hann að kosta
um 20 milljónir dollara. En
menn vita ekki, hvar hann á að
vera, en ef að líkum lætur mun
hann verða einhvers staðar ná-
lægt Godthaab á vesturströnd-
inni.
En það er áreiðanlegt, að
margt er nú að breytast á Græn-
landi og nýr gustur menningar
blæs þar um þjóðlífið.
A-LISTINN ER LISTI AL-
ÞÝÐUFLOKKSINS. Alþýðu-
flokkurinn berzt fyrir frelsi og
álmennum mannréttindum
gegn kúgun og íháldsöflum.
KJÓSID A-LISTANN.
Brigdekeipín i Reykjavík
■ .
KEPPNINNI lauk þannig,
að sigurvegarar urðu Ein-
ar B. Guðmundsson hæstarétt-
armflrn., Stefán Stefánsson
tryggingarm. Axel Böðvarsson
bankaritari og Helgi Eiríksson
bankafulltrúi. Þessi flokkur
tóku forustiraa strax í upphafi
og sleppti henn aldrei. Sami
flokkur sigraði einnig í síðustu
keppni fyrir 2 árum, en þá var
Sveinn Ingvarsson forstjóri f
stað Helga Eiríkssonar.
Mörgum hefir komið undar-
lega fyrir sjónir stigareikning-
ra- sá, sem notaður var. Hingað
til hefir venjulegur bridgereikn-
ingur verið haíður í keppni hér,
en á honum eru augljósir gallar,
þegar margir flokkar keppa,
einn við alla og allir við einn,
sem sé að miklar sveiflur í fáum
spilum geta haft úrslitaáhrif á
alla keppnina, einnig á stöðu
þeirra flokka, sem slíkar sveifl-
ur koma ekki fyrir hjá. Til þess
að draga úr áhrifum þessara
sveiflna hafa menn tekið upp á
því að gef a einkunnir fyrir hvert
spil og láta þær ráða úrslitum.
Einkunnir má reikna á fleiri en
en einn veg. Sá einkunnareikn-
ingur, sem hér var notaður, er
á þessa leið:
Bbrið er saman, hvað hverjir
2 flokkar, sem eigast við í það
skiptið, fá út úr einu og sama
spili á báðum borðum og eínk-
unn gefin fyrir hvert einstakt
spU.
Fyrir að vinna samtals 500
eða meira í 1 spili 6 stig, 250—
490 5 stig, 50—240 4 stig, 0—•
40 3 stig. Fyrir að tapa samtals
0—40 í einu spili 3 stig, 50—
240 2 stig, 250—490 1 stig, 500
eða meir 0 stig.
Samkvæmt þessum reikningi
sigraði flokkur Ehiars B. Guð-
mundssonar í fyrstu 4 umíei'ð-
unum, en tapaði í þeirri síðustu
með 71 gegn 73 en eftir venju-
legum reikningi hefði þessi
flokkur líka unnið í þeirri um-
ferð með 750.
Úrslit keppninnar urðu þessi:
1. flokkur Einars B. Guð-
mundssonar 380 stig (5580). 2.
flokkur Gunnars Viðars 366 st.
(840). 3. flokkur Lárusar Fjeld-
steds 364 stig (2730), 4. flokkur
Péturs Halldórssonar 356 stig
(2110). 5. flokkur Harðar Þórð-
arsonar 347 stig (2800). 6. flokk-
ur Lúðvíks Bjamasonar 347 stig
(4240).
Alþýðnflokkurhm,
er flokkur launastéttanna. Þeir
launamenn, er vilja vera sjálfum
sér og stétt sinni trúir, kjósa A-
Ustann.
Pólitiskar bollaleggingar. — Lánar ihaldið Framsókn atkv.
til að koma niðurjöfmmarnefndarmanninum í bæjarstjóm?
— Alþingi er rausnarlegt Við skátana. — Utanbæjarmaður
skrifar um húsnúmer.
NÚ FÆ ÉG mörg bréf um kosn-
ingarnar og útlitið fyrir úr-
slitum þeirra. Menn spá mjög nm
þessar mundir, og deilir menn á um
það, hvort Framsókn muni fá
mann kosinn. Ég beld ekki, nema
að Sjálfstæðisflokkurinn láni hon-
um 2—300 atkvæði, og ég hefi
heyrt, að einhverjir smalar Sjálf-
stæðisflokksins eigi að sjá um að
þetta verði gert.
ÞETTA VÆRI RÉTT fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn, því að annars
myndu um 1000 atkvæði, sem
Frámsókn á hér í bænum, fara til
ónýtis, og 2—300 Sjálfstæðisat-
kvæði gætu bjargað áttunda at-
kvæðinu fyrir borgarstjóraefni í-
haldsins. — Hver skyldi hafa spáð
því fyrir nckkrum árum, að svona
náið samband yrði komið á milli í-
haldsins og Framsóknar á þessu
ári? Hver skyldi hafa spáð því þá,
að ástæðan fyrir þessu nána samlífi
þessara flokka væri sú, að hags-
munir burgeisa Sjálfstæðisflokks-
ins og Kveldúlfs og Framsóknar
færu svona mjög saman á þessum
gróðatímum?
NÓG IJM ÞETTA. Kosningarnar
fara fram á sunnudaginn. Hver svo
sem sigrar, þá er það víst, að þær
verða góður prófsteinn á stolt og
sjálfstæði reykvíkskra . launþega.
Ef þeir beygja sig fyrir íhaldinu
núna, eftir svipuhöggið, sem það
greiddi þeim yfir þvert andlitið
eftir áramótin, þegar þeim var
bannað méð lögum að bæta kjör
sín á sama tíma sem allir aðrir
raka samar fé, þá má sannarlega
biðja fyrir þcim!
„GAMALL SKÁTI" skrifar mér
á þessa leið: „Á þessum „ástands"-
tímum, þegar mikils vert er aS
stuðla að þjóðlegu og heilbrigðu
uppeldi æskulýðsins, er það eftir-
tektarvert, að gefa gaum þeim
skilningi, sem háttvirt alþingi sýn-
ir í þessum málum.“
í DAG rakst ég á eintak af frum-
yarpi til fjárlaga fyrir árið 1948
(hæsta fjárlagafrumvarp, sem lagt
hefir verið fyrir alþingi), þar er
Bandalagi íslenzkra skáta áætlað-
ar kr. 400,00 — segi og skrifa
fjögur hundj-uð krónur — tii starf-
semi sinnar á því ári. Nú vita allir,
að skátafélagsskapurinn hefir
merkilegt starf að vinna á þessum
tímurn, eltki síður en á „norrnal"-
tímum. En hversu langt haldið þið
að fjögur hundruð krónur á ári
hrökkvi til starfa bandalags þeirra?
SKÁTAR eru manna fórnfúsast-
ir og hjálpsamastir, og eru ávallt
viðbúnir að hjálpa, þar sem hjálp-
ar er þörf. Það er eitt af þeirra
heilögu skyldum. — En þeir eru
manna ófúsastir á að leita bón-
bjarga hjá öðrum. Þess vegna mun
bandalag þeirra ekki hafa sótt fast
að fá hækkaðan þann litla styrk,
sem það hefir fengið hjá alþingi
undanfarin ár, — en þótt svo sé,
ættu alþingismennirnir sjálfir að
fylgjast með því, hve nauðsyn-
legt það er, að stuðla að heil-
brigðu uppeldi unglinga, og það
gera skátafélögin sannarlega. Al-
þingismenn ættu því að sjá sóma
sinn í því að hækka styrkinn til
Frh. á 6. Jlbu.